پایان نامه بررسی ارتباط میان استرس های روزانه دانشجویان و سلامت عمومی آن ها

جهت اخذ درجه کارشناسی

رشته مشاوره وراهنمایی

فصل اول

مقدمه  

بدون شک با ارزش­ترین و اساسی­ترین ویژگی موجودات، سلامتی یا سالم بودن آنهاست. تمامی موجودات اعم از جاندار و غیر جاندار تنها درصورت سالم بودن می­توانند کارایی­هایی که بنابر ویژگی­های موجودیتشان برایشان تعریف شده را بطور کامل بروز دهند و مسلما در صورت به مخاطره افتادن وضعیت سلامتشان، به همان نسبت از کارایی آنها کاسته می­شود. با کمی تعمق در ویژگی­های ساختاری و عملکردی ساده­­ترین موجودات تا پیچیده­ترین آنها، می­توان دریافت که بارزترین ویژگی مشترک، همانا هماهنگی و نظم است. بنابراین هرگونه عاملی که باعث آسیب به ساختار و عملکرد یک مجموعه ملکولی یا سلولی-  ملکولی منظم و هماهنگ شود، می­تواند بسیار حائز اهمیت باشد.

امروزه بدلیل زحمات و تحقیقات فراوانی که توسط دانشمندان علوم
روان­شناسی، عصب شناسی و زیست شناسی سلولی-  ملکولی صورت گرفته است، نقش ملکولی بیوشیمیایی در بدن که مسوول انجام یک یا چند وظیفه حیاتی بوده و تحت تاثیر سیستم عصبی هستند، بیش از پیش محسوس گشته است. مقدار و میزان این واسطه­های بیوشیمیایی در خون بسیار حائز اهمیت بوده و در صورت کاهش یا افزایش معنی دار هر یک از آنها، باید منتظر بروز عواقب و علل مربوط به تغییرات آنها در بدن بود.

با توجه به شیوه زندگی افراد در این روزگار، ضرورت تأمل و تحقیق در باب ظرائف سالم بودن و مهم­تر از آن سالم زیستن بویژه در کشورهای در حال توسعه و فقیر، بسیار احساس می­شود. بطور کلی عوامل متعددی می­توانند مخل سلامتی شوند و در مبحث مذکور دخیل باشند، اما در میان آنها عواملی وجود دارند که شاید در ظاهر قابل توجه نباشند و سهل انگاشته شوند ولی با مرور زمان آثار جبران ناپذیری که می­توانند برگشت ناپذیر هم باشند، هویدا می­گردد. از  جمله این موارد می­توان به فشارهای عصبی و اضطراب اشاره کرد که به دلیل فعالیت مداوم و نامتناسب اعصاب، منجر به آزاد سازی واسطه­های بیوشیمیایی خاص خود در بدن شده و بر حسب نوع، شدت یا زمان اینگونه فشارها، آثار نامطلوب آنها برروز پیدا می­کند.

بدین ترتیب بررسی جوامع مختلف انسانی از جنبه­ های گوناگون (شغل، جنسیت، جغرافیا) و همینطور ویژگی­های فشار عصبی که بر آن جوامع در حال وارد شدن است، می­تواند در تعیین بروز ناهنجاری و عوارض ناشی از این فشارها بسیار سودمند واقع شود. یکی از این جوامع دانشجویان هستند که اغلب در آینده صاحبان مشاغل متفاوت تخصصی خواهند بود. بنابراین بررسی و تفحص در مورد ارتباط میان استرس روزانه دانشجویان با سلامتی آنها نه تنها خالی از لطف نخواهد بود، بلکه بسیار هم واجب به نظر می­رسد.

هنگامی که در رابطه با سلامتی یک دانشجو صحبت می­کنیم و با خودمی­اندیشیم که کدام یک از ابعاد سلامتی یک دانشجو می­تواند بیشتر حائز اهمیت باشد، اولین گزینه، سلامتی و آرامش ذهن و روان به نظر می­رسد. از سوی دیگر اولین عاملی هم که قادر است این سلامتی و آرامش فرد را بر هم زند، استرس است. استرس ضمن تاثیرات نامطلوب بر جسم، ناراحتی­ها و پریشانی­های متفاوت شخص را تشدید می­کند.

به بیان روشن تر افرادی مانند دانشجویان که فعالیت مغزی و فکری آنها نسبت به سایر افراد بالاتر است هم به فضای ذهنی آرام نیاز دارند و هم به جسمی سالم تا توانایی­های ذهنی خود را تقویت نمایند. لذا اهمیت بررسی عوامل برهم زننده اینگونه تعادلات بسیار بالاست.

پژوهش حاضر در راستای یافتن ارتباط معنی دار میان استرس روزانه و سلامت دانشجویان انجام شده است تا ضمن مشخص شدن اهمیت این رابطه، ماهیت یکی از ناهنجاری­های روانی و تاثیرات آن تا حدی مشخص­ترگردد.

بیان مسأله

استرس روانی که برحسب شرایط اجتماعی ناگوار، رویدادهای ناخوشایند یا گرفتاری­های روزمره ارزیابی می­شود،‌ با انواع مسائل تندرستی ارتباط دارد (لازاروس 1985، 1991).

در واقع مسأله مهم همین شناسایی عوامل استرس زا و روش­های مقابله با آنهاست. استرس می­تواند منجر به مشکلات جسمانی گرددکه به طور مشخص می­توان از افزایش  فشار خون، بیماری های قلبی و عروقی، اختلال در سیستم ایمنی بدن و مشکلات جدی گوارشی نام برد.

در راستای شناسایی عوامل استرس زا مسائل مختلفی را می­توان شناسایی نمود که هر یک از اهمیت خاصی برخوردارند و بر حسب شرایط زمانی،‌ فرهنگی، جغرافیایی، اجتماعی و ... متفاوت هستند. به عنوان نمونه می­توان به پاره­ای از این عوامل به ترتیب زیر اشاره نمود.

 انطباق با محیط جدید اجتماعی برای تازه واردها: بدون شک  ورود به دانشگاه یکی از تغییرات اساسی در زندگی اجتماعی یک انسان تحصیلکرده است که در بدو ورود مانند هر ورود دیگری به فضاییناآشنا،
می­تواند اضطراب­ ها و استرس­های خاص خود را داشته باشد، به عنوان مثال،می­توان از تطابق با مقررات، حضور همکارانی با جنسیت متفاوت، انجام امور اداری و به طور کلی برخورد با سطحی جدی­تر از سطوح پیشین آموزشی و اجتماعی شخص نام برد.

 سکونت و امرار معاش دانشجویان غیر بومی:  فردی که محل زندگی خودرا به قصد ادامه تحصیل ترک می­کند و به مکانی کاملاً جدید و ناشناس مهاجرت می­کند، بی هیچ تردیدی نیاز به فراهم­کردن حداقل شرایط گذران زندگی برای خود دارد و در این راستا دغدغه­هایی چون تهیه مسکن و مکانی برای اقامت، تهیه مخارج زندگی و شهریه و کلاً رویارویی با تمام  مشکلات یک زندگی مستقل را تجربه خواهد کرد.

 نوع رابطه  با اساتید و سایر دانشجویان:  این عامل می­تواند بیشتر افراد غیر بومی را تحت تاثیر قرار دهد و بیشتر به شکل معضلی جدی درآید.