روش تحقیق بررسی رابطه بین اعتماد به نفس و عملکرد تحصیلی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی شهرستان ایذه

چکیده

موضوعی که در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفته عبارست است رضایت مندی و عملکرد دانشجویان دختر رشته تجربی  دانشگاه آزاد ایذه  می باشد .

در این رابطه فرضیه های مورد نظر عبارتند از اینکه چه رابطه ای بین رضایت مندی و عملکرد دانشجویان. و فرضیه دوم عبارت است از اینکه بین دانشجویان پسر و دخترچه عملکردی در طول یک ترم گذشته داشته اند .

فرضیه سوم : این عملکرد تا چقدر در تحصیل و یا عدم تحصیل دانشجویان موثر است .

فرضیه چهارم : این رضایتمندی و عملکرد تا چقدر در روحیه دانشجویان پسر و چقدر در روحیه دانشجویان دختر دانشگاه آزاد اید تاثیر گذاشته .

برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش آماری تجزیه و تحلیل واریانس دو راهه و استفاده از آزمونهای پسین با مقایسه های چند گانه استفاده شده است .

نتیجه بدست آمده از این تحقیق این است که بین اشتغال والدین در آموزش و پرورش و عملکرد تحصیلی فرزندان رابطه معنا دار وجود دارد .

لازم به ذکر است فرضیه ششم که عبارت است از بین دانش آموزان پسر دارای پدران شاغل فرهنگی و غیر فرهنگی از لحاظ عملکرد تحصیلی تفاوت وجود دارد . این فرضیه تأیید نشده است

چون تحقیق انجام شده در مقطع متوسطه بوده لذا برای رسیدن به نتایج مشابه یا غیر آن پیشنهاد می شود که علاقمندان به این موضوع تحقیق را در مقاطع پایین تر مورد بررسی قرار دهند .

مقدمه

نشاط یک مفهوم جدید روان شناسی است که تاکنون کمتر مورد توجه قرار گرفته است . تعریف مفهوم نشاط علی رغم آن که ساده به نظر می رسد، دشوار است . با وجود این بسیاری از روان شناسان براین عقیده اند که نشاط یک هیجان کنترل رفتارها و افکار اعتماد به نفس  انتظار دانشجو از شکست یا پیروزی اعتماد به نفس نام دارد . اعتماد عقیده ای است مبنی بر اینکه فرد می تواند به طور موفقیت آمیزی یک رفتار دلخواه را در یک موقعیت خاص انجام دهد . همخوان ترین عامل مشخص که موفقیت سطح بالا را ازموفقیت سطح پایین در بازی تنیس متمایز می سازد ،‌ اعتماد بازیکن می باشد . بازیکنان عالی رتبه به توانائی هایشان عقیده قوی دارند .

برای نمونه هنگامی که یک بازیکن افکار تدافعی یا منفی دارد معمولا موجب می شود که حرکاتش به سمت اندام قسمت پشتی (بیشتر وزن بر روی پای عقب قرار می گیرد) سوق پیدا کند و در راست ایستادن (عدم تعادل در ایستادن و به پشت خمیده شدن) دچار عدم توازن گردد. هنگام وقوع چنین اتفاقی ، بازیکن معمولا هیچ قدرتی برای ضربه زدن به توپ ندارد و بیشتر سعی می کند . از طریق زور بازوی خود هر کاری را انجام دهد .

اعتماد باعث رشد هیجانات و تفکر مثبت ، تسهیل تمرکز ، انتخاب اهداف چالش انگیز بیشتر ، پافشاری و تلاش ، تاثیر بر انتخاب زدن ضربه و نهایتا منجر به اعمال سریع روانشناختی می شود ، همچنین موجب می گردد که بازیکن واقع گراتر و خوش بین تر شود . بدیهی است که بین شایستگی فنی و اعتماد یک رابطه قوی وجود دارد . مثبت است که حاوی سه عنصر اساسی لذت ، خرسندی و رضایت از زندگی است (1). به تعبیر دقیق تر آدم با نشاط و شاد کسی است که اولاً تقریباً از تمام فعالیت های خود لذت می برد، ثانیاً در اکثر اوقات راضی و خرسند به نظر می رسد و ثالثاً از فرآیند زندگی خویش راضی است.

علاوه برآن، اخیراً نیز عنصر چهارمی به هیجان نشاط افزوده اند و آن عنصر فقدان اضطراب و افسردگی است.

بنابراین از این تعریف می توان نتیجه گرفت که آدم با نشاط معمولاً لبخند به لب دارد، دنیای درون آدم آرام است وکمتر یا به ندرت درگرداب هیجانات منفی)غم و غصه، دلهره، ناامیدی و بحران(گرفتار می شود.

آرجل و کروس لند ( 1987 ) بیان کرده اند که نشاط دارای سه شاخص عاطفه مثبت یا خوشی، احساس رضایت از زندگی و فقدان احساس منفی از نظر اضطراب و افسردگی است. به باور آرجل، فرد با نشاط نگرش مطلوب و رضایت از خود دارد، روابط اجتماعی متعادلی دارد، ازکینه و نفرت دوری می جوید و فرآیند زندگی خود را مثبت ارزیابی می کند  [1] از طرفی به اعتقاد جمعی از روان شناسان، مهم ترین ابزار انسان برای رسیدن به پیروزی و خوشبختی اعتماد به نفس است. عدم اعتماد به نفس یا احساس حقارت در تماس با دیگران خود را به صورت خجالت، شرمندگی، خودبینی اغراق آمیز و نیاز به خودنمایی وتمایل شدیدبه تمجید و تأکیددیگران بروز می دهد[2]. با توجه به اهمیت شادی و نشاط درزندگی ما به طوری که بسیاری از روان شناسان اعتقاد دارند که با نشاط بودن یا به عبارتی سرزنده بودن بار روزانه ما را سبک         می کند و از آن جا که بررسی هایی که پیرامون شادی و نشاط صورت گرفته است به مراتب کمتر از تحقیقاتی است که در زمینه اضطراب و افسردگی انجام شده است، در این پژوهش به بررسی میزان اعتماد به نفس و عملکرد آن در سال تحصیلی  در بین دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد  ایذه و ارتباط آن با اعتماد به نفس پرداخته ایم.

علاقمندان به این موضوع تحقیق را در مقاطع پایین تر مورد بررسی قرار دهند .

بیان مسئله

در این تحقیق ، محقق در صدد است رضایتمندی و عملکرد تحصیلی دانشجویان  شهرستان ایذه از طریق پرسش شوندگان مورد تجزیه و تحلیل و ارزیابی قرار دهد و از روش اسناد ومدارک موجود مشخص نماید که بین دانشجویان  دختر از لحاظ عملکرد تحصیلی تفاوت وجود دارد .

از آنجایی که  عوامل دخیل و موثر در پیشرفت تحصیلی دانشجویان  بسیار زیادند و به عوامل گوناگون در داخل نظام آموزشی  و عوامل خارج از نظام آموزشی ( عوامل خانوادگی ) تقسیم می شوند که در مقدمه به بسیاری از پر اهمیت ترین آنها اشاره شده است از بین آن عوامل فراوان که بیش از همه دارای اهمیت بیشتری هستند انتخاب و مورد سوال قرار می گیرند.

1- آیا رابطه ای بین میزان اعتماد به نفس  والدین و پیشرفت تحصیلی فرزندان دانشجوی وجود دارد؟

2- آیا رابطه ای بین میزان عملکرد عامیانه و روزانه  والدین و پیشرفت تحصیلی فرزندان دانشجو وجود دارد؟

اهمیت و ضرورت  

این تحقیق صرفاً در رابطه با مسائل دانشجویان دانشگاه آزاد اسامی واحد ایذه  می باشد  و با توجه به بررسیها وتحقیقاتی که در این زمینه می شود می توان   مشخص نمود که چه عواملی  می توانند در نظام آموزشی دانشگاه ها دخیل باشند و از این عوامل چه عواملی  مضر و چه عوملی  می توانند مفید باشند .

بررسی نمودن این عوامل  و تحقیق و کار کردن  بر روی آنها  می توان علل پیشرفت تحصیلی  دانشجویان  مشخص نمود .

و از آنجائیکه تعلیم و تربیت  امریست پیوسته  ،مستمر و همه  جانبه  ، تاثیر فاکتورهای چون  شراط خانواده و میزان تحصیلات و آگاهی اولیاء  شرایط فرهنگی و اقتصادی   و مجموعه شرایط  محیط آموزش  بر یکدیگرو نتیجتاًدر تعلیم و تربیت امری است اجتناب ناپذیر ، لذا مطالعه هر یک  بدون در نظر گرفتن  تاثیر و تاثر  شرایط دیگر امریست دشوار  با این پیش فرض  ما برای تاثیر میزان  تحصیلات  و آگاهی  دانشجویان در عملکرد  تحصیلی  را مورد بررسی قرار داده ایم .

اهداف پژوهش:

هدف کلی تحقیق: بررسی رابطه بین اعتماد به نفس و عملکرد تحصیلی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی شهرستان ایذه بوده است.

تعریف متغیرهای پژوهش :

وضعیت و عملکرد و اعتماد به نفس دانشجویان در طول این تحقیق  به عنوان متغیر مستقل  این پژوهش در نظر گرفته شد.

انتظار بازیکن از شکست یا پیروزی اعتماد به نفس نام دارد . اعتماد عقیده ای است مبنی بر اینکه فرد می تواند به طور موفقیت آمیزی یک رفتار دلخواه را در یک موقعیت خاص انجام دهد . همخوان ترین عامل مشخص که موفقیت سطح بالا را ازموفقیت سطح پایین در بازی تنیس متمایز می سازد ،‌ اعتماد بازیکن می باشد . بازیکنان عالی رتبه به توانائی هایشان عقیده قوی دارند .

برای نمونه هنگامی که یک بازیکن افکار تدافعی یا منفی دارد معمولا موجب می شود که حرکاتش به سمت اندام قسمت پشتی (بیشتر وزن بر روی پای عقب قرار می گیرد) سوق پیدا کند و در راست ایستادن (عدم تعادل در ایستادن و به پشت خمیده شدن) دچار عدم توازن گردد. هنگام وقوع چنین اتفاقی ، بازیکن معمولا هیچ قدرتی برای ضربه زدن به توپ ندارد و بیشتر سعی می کند . از طریق زور بازوی خود هر کاری را انجام دهد .

اعتماد باعث رشد هیجانات و تفکر مثبت ، تسهیل تمرکز ، انتخاب اهداف چالش انگیز بیشتر ، پافشاری و تلاش ، تاثیر بر انتخاب زدن ضربه و نهایتا منجر به اعمال سریع روانشناختی می شود ، همچنین موجب می گردد که بازیکن واقع گراتر و خوش بین تر شود . بدیهی است که بین شایستگی فنی و اعتماد یک رابطه قوی وجود دارد و در تعریف عملکرد در این پژوهش به این بر می خوریم که عملکرد به معنی میزان نمرات و بارم های تحصیلی یک دانشجو موفق و با اعتماد به نفس و یا بدون اعتماد به نفس در طول مدت زمان یک ترم درسی کسب  می کند عملکرد تحصیلی یک دانشجو گفته می شود.

پیشینه تحقیق :

  نتایج چندین مطالعه، همبستگی شایان توجهی (6/0-4/0) بین پیشرفت تحصیلی و عزت نفس دانشجویان  و توانایی را نشان داده است (بروک اور2، 1981: مارش3،1984؛ اسکالویک4، 1986). بین رضایت مندی و عزت نفس کلی نیز همبستگی 3/0 تا 4/0 یافته شده است (روبین5 1978؛ اسکالویک، 1984، 1986) . از طرف دیگر هانسفورد6 (1982) طی تحقیق خود رابطه معناداری (همبستگی در حدود 6/0) بین خود پنداره توانایی و عزت نفس کلی به دست آورد (بیابانگرد، 1380).

   بر اساس یک الگوی منطقی هر فردی می تواند چهار الگوی احتمالی علّی را مطرح کند که هر یک از آن ها را می توان به صورت نظری مورد بحث قرار داد (اینارام7 و همکاران، 1990 به نقل از میرعلی یاری، 1379).

الف علت ب : بر اساس اصل ارزیابی انجام شده (روزنبرگ، 1979) فردی ممکن است         

پیش بینی نماید که پیشرفت تحصیلی اش بر خودپنداره اش، از طریق ارزیابی های دیگر افراد مهم تأثیر می گذارد.  شبیه همین پیش بینی ممکن است بر اساس تئوری مقایسه اجتماعی انجام شود( فستینگر1، 1954) . طبق این تئوری، پیش بینی فرد به عملکردش درگروه اجتماعی مورد مقایسه ( به ویژه در میان همکلاسان که اهمیت زیادی دارند)، بستگی دارد. (راجرز، اسمیت و کلمین، 1987). مطابق نظر(دیویس، 1978) دانشجویان  ممکن است در صورتی که خودشان را با اکثریت همکلاسی هایشان مقایسه نمایند(بویژه دانشجویان دختر)، اشتیاق نسبتاً پایینی داشته باشند. پارکر و مارش (1984) نیز نظری مشابه همین نظر، از طریق فرضیه «چهارچوب داوری»2 مطرح می نماید. مطابق این مدل، تغییر خودپنداره احتمالاً پیامد افزایش موفقیت و پیشرفت است تا این که متغیری ضروری برای پیشرفت (میرعلی یاری، 1379) .

1  ب علت الف : بر اساس تئوری همسان سازی خویشتن (جونز، 1973؛ کلی 1954) فردی ممکن است پیش بینی کند که دانش آموزان دارای خودپنداره تحصیلی پایین، ممکن است از موقعیتهایی که در آن ها می توانند خود پنداره شان را تغییر دهند، اجتناب ورزند. از این رو سعی و تلاش کمتری را در مدرسه از خودشان نشان می دهند. همچنین بر اساس نظریه خود ارزشی و زنجیره پیشرفت توانایی، دانش آموزان  مبتلا به انتظار پیشرفت پایین، ممکن است تدابیر اجتناب از شکست، از جمله طفره رفتن را بیشتر آموخته باشند. البته باید در نظر داشت که آسودگی موقتی که به توسط این تدابیر اجتناب از شکست حاصل شده گمراه کننده است، زیرا سرانجام به شخص آسیب خواهد رساند. بنابراین در صورتی که فرد انتظار پایینی از خودپنداره توانایی اش داشته باشد، پیشرفت تحصیلی کمتری را نیز تجربه خواهد کرد. (بیابانگرد، 1380).

    در بعضی مطالعات گزارش شده که خودپنداره توانایی بر رضایت مندی دانشجویان در مقطعه های مختلف تحصیلی ، برتری علّی دارد. در مطالعات دیگری محققان به نتیجه متضاد با این نظریه رسیده اند. خلاصه اینکه، تحقیقات آزمایشی اجازه هیچ گونه نتیجه گیری با ثباتی را در مورد ترتیب علّی خودپنداره و رضایت مندی دانشجو  نمی دهد. این همان نتیجه گیری است که به توسط بیرن1 (1984، 1988) در دو مطالعه بزرگ بیان شده است. علاوه بر این، روابط بین این دو مفهوم ممکن است ناشی از مشکلات روش شناختی، سن، تعریف خودپنداره و اندازه گیری رضایت مندی دانشجو  باشد ( هانسفورد، 1982). بر اساس زمینه های نظری هر کدام از متغیرهای رضایت مندی  و خودپنداره توانایی بر یکدیگر تأثیر متقابل دارند.

    پرسش مهم برای پژوهش عبارت از این است که آیا می توان اثرات هر یک از متغیرهای مذکور و متغیری را که بهترین پیش بینی کننده برای دیگری باشد، تعیین و شناسایی کرد؟ به دنبال این  نظر، شاولسون2 و بیرن (1984)، الگوی برتری علّی و ملاکهای آزمون آن را تعیین نمودند. بر اساس این الگو خودپنداره افراد به تدریج تحت تأثیر اعمال، موفقیت ها و ارزشیابی ها در موقعیت های خاص قرار گرفته، و عزت نفس و رضایت مندی کلی از خود پنداره های افراد در زمینه های مختلف تأثیر می پذیرد. بنابراین حتی اگر پیشرفت تحصیلی، خودپنداره توانایی و رضایت مندی  کلی بر یکدیگر تأثیر متقابل داشته باشند، جهت علّی غالب از پیشرفت در خودپنداره توانایی به عزت نفس کلی است (بیابانگرد ، 1380).

14 اروین (1967) در پژوهش هایی که انجام داد به این نتیجه رسید که برداشت مثبت فرد از خود به عنوان یک انسان نه تنها مهمتر از تلاش او برای کسب پیشرفت و روحیه رفتن به مدرسه است، بلکه عامل اصلی در جهت کارایی تحصیل می باشد ( به نقل از یوسفی، 1374).

15 پتیبوم9 وهمکاران (1968) هیچ رابطه ای بین عزت نفس و پیشرفت تحصیلی نیافتند ( به نقل  از بیابانگرد، 1374).

16 تحقیقات کوپر اسمیت (1967) نشان داده است که عزت نفس در ایجاد و نوع رفتار فردی و اجتماعی نقش بسیار عمده دارد (به نقل از مفتاح، 1381).

تعریف عملیاتی

رضایتمندی ، منعکس کننده موثر بودن تمام حیطه های آموزشی از لحاظ علمی و عملی می باشد . کسب مهارتهای بالینی به شکل عملی و مناسب یک فرایند کلیدی در آموزش خ دمات بهداشتی درمانی محسوب می شود . برای به انجام رساندن چنین خدمات، وجود یا Clinical Skill Lab (CSL) ، مرکزی بنام مرکز مهارتهای بالینی مرکزی که با بیمارستان هما نند سازی شده باشد ضروری است . هدف از انجام این تحقیق بررسی رضایتمندی دانشجویان پزشکی از بخش مهارتهای مرکز مطالعات و توسعه آموزش پزشکی تبریز در نیمسال 88 -87 جهت رفع نیازمندیهای دانشجویان و بر - اول سال تحصیلی 88

آورد میزان رضایت آنها از بخش مذبور بود.

تاریخچه مطالعاتی

در بسیاری از پژوهشهای جامعه شناسی تعلیم و تربیت این پرسش مطرح می شود که چرا اعضای برخی از گروه های اجتماعی در مقایسه با سایر مشابه به رضایت مندی و عملکرد صحیح دانشجویی وبالاتری نایل می شوند.