روش تحقیق مقایسه نظرات مدیران و دبیران درباره ویژگی های مدیران موفق مدارس متوسطه مناطق شبستر

چکیده تحقیق:

امروز علم مدیریت را از ظریف ترین، دشوارترین، پرثمرترین کارهای آدمی می دانند و به عنوان یکی از شاخص های مهم تمدن معاصر و از جمله عوامل مؤثر در رشد و توسعه اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی جوامع کنونی به حساب می آورند. از بین انواع مدیریت، مدیریت بر اساس سازمان های آموزش و پرورش از اهمیت ویژه ای برخوردار است و نقشی استراتژیک دارد. زیرا تمام اهداف و عوامل سازمان های انسانی است و نقش و رسالت آنها از یک سو تبدیل انسان های خام به خودآگاه و رشدیافته است و از سوی دیگر تأمین کننده نیازهای جامعه در بخش های دیگر است در سال های اخیر یکی از موضوع های مهم محافل آموزش و پرورش دلایل موفقیت و عدم موفقیت مدیران آموزشی و دبیران بوده است. بدین سبب صاحب نظران و اندیشمندان علوم تربیتی با تحقیقات و پژوهش های خود سعی می نمایند راه کارهای مطلوبی را جهت افزایش اثربخشی و موفقیت مدیران جستجو و ارائه نمایند. نتایج حاصله از تحقیقات نشان می دهد که یک مدیر آموزشی موفق و اثربخش به طور مسلم علاوه بر بهره مندی از دانش و تخصصی ویژه مدیریتی و تجربه علمی باید دارای خصایص شخصیتی، رفتاری، اعتقادی، اداری، رسمی، اخلاقی، فردی و شخصی، علمی معینی هم باشد تا در مجموع کارائی و اثربخشی فعالیت های او تضمین شود. لذا ضروری می نمود    ویژگی های مدیران موفق آموزشی و شناسای و از آن در انتخاب و انتصاب و هدایت آنها استفاده شود. این پژوهش به مقایسه مدیران و دبیران درباره ویژگی های مدیران مدارس متوسطه مناطق شبستر پرداخته است. 

فصل اول    

مقدمه:

انسان گرامی ترین، پیچیده ترین و ناشناخته ترین گوهر آفرینش است و با امتیاز والای که خداوند متعال بنام تفکر به او اعطاء نموده است لحظه به لحظه خود و محیط خود را دگرگون می سازد در عصر حاضر که عصر مدیریت، تحقیقات و تکنولوژی، انفورماتیک و عصر انفجار دانش و اطلاعات است مدیران نقش مؤثری را برای ایجاد تحولات مثبت بر عهده دارند. مدیران معاصر همچنین نقاشان زبردست و پیکرتراشان هنرمندی می توانند باشند که ز تن و جان سازمان ها پیکری دلپسند و تصویری دلپذیر ابداع نمایند. همت و تلاش آنهاست که می توانند هر نهالی را درخت بارور و هر شاخه ای را شاخساری پر ثمر نمایند. با توجه به رسالت و نقش مدیران غلو نخواهد بود اگر بگوییم که مدیران نقطه آغاز بسیاری از تحولات سازنده و مثبت باشد آنگاه می توان ادعا کرد که کار مفید و سودمندی انجام شده و به عبارتی مدیر در کارش موفق بوده است. یک مدیر موفق و اثربخش به طور مسلم علاوه بر بهره مندی از دانش و تخصص و نیز مدیریتی و تجربه عملی باید دارای خصایص شخصیتی، رفتای، اعتقادی، اداری، رسمی، و ... معینی هم باشد تا در مجموع کارائی و اثربخشی فعالیت های او تضمین شود، مطالعات و پژوهش های زیاد، رابطه مثبت و معنی داری بین نظرات و مدیران و دبیران درباره ویژگی های مدیران را نشان می دهند. **** معتقد است که افراد برای این منظور وارد مشاغل می شوند که شخصیت خود را بیان کنند و فعالیت های افراد در دنیای کار تظاهرات خودپنداره آنهاست لی فام طی تحقیقاتش به این نتیجه رسید که مدیران اثربخش به طور مشخصی از نقطه نظر نیازهای شخصیتی با آن دسته از مدیرانی که در طبقه غیر اثربخش قرار دارند متفاوت می باشند و لذا با توجه به مطالب مذکور چنین به نظر می رسد که علاوه بر مواردی چون تعهد و اعتقادات مذهبی توان و بار علمی، اخلاقی، رفتاری، سلامتی جسمی و روح و حسن اشتهار، تأهل و ... که از معیارهای اساسی انتخاب و انتصاب مدیران می باشد. توجه به برخی ویژگی های مدیران در امر گزینش آنها ضروری می باشد.

بیان مسئله:

در هر جامعه عوامل متعددی چون منابع طبیعی، کار، نیروی انسانی، سرمایه و تکنولوژی، مدیریت و غیره وجود دارد. و بر اساس آنها و نحوه بهره برداری و بکار گیری از آنهاست که تولید ملی یک جامعه شکل می گیرد. و بر پایه این شکل گیری است که یک جامعه به توسعه نیافته، در حال توسعه و توسعه یافته تقسیم بندی می شوند. در برخی از کشورها با وجود داشتن منابع طبیعی و زمین های فراوان و حتی نیروی کار زیاد و قابل توجه متأسفانه پیشرفتی چشمگیر وجود نداشته و حتی در شمار کشورهای کم توسعه یافته تلقی می شود و بلعکس برخی از کشورها با وجود کمبود نیروی کار و یا نداشتن منابع کافی و زیاد جزء کشورهای پیشرفته هستند. این مطلب در مورد سازمان ها صادق است این عوامل در سازمان وجود دارد و استفاده مؤثر از آنها و ترکیب و تلفیق منطقی از آنهاست که سبب رشد و ترقی سازمان می شود. از عواملی که در یک سازمان وجود دارد مثل منابع مادی، نیروی انسانی، تکنولوژی، مهارت و غیره عوامل انسانی در رأس آن مدیریت مهمترین و مؤثرترین آنهاست.

آموزش و پرورش عامل کلیدی توسعه اجتماعی و اقتصادی، فرهنگی و سیاسی هر جامعه ای محسوب می شود. تجزیه و تحلیل عوامل مؤثر در رشد و توسعه جوامع پیشرفته بیانگر آن است که همه این کشورها از آموزش و پرورش اثربخش برخوردارند. از چند دهه اخیر با رشد و توسعه        بی سابقه کمی و کیفی نظام های آموزش و پرورش در جامعه مواجه شده ایم هر ساله تقاضا برای آموزش و پرورش به سبب اهمیت یافتن آن بیشتر و بیشتر می شود. و عده بسیار زیادی از جوانان برای کسب تحصیلات و برخورداری از امتیازات اجتماعی، اقتصادی آن به مدراس روی می آورند. به تدریج نظام های آموزشی پی می برند که در شرایط پیچیده و دشوار امروز، بدون مدیریت و رهبری مؤثر قادر نخواهد بود که پاسخگوی مسئولیت های روزافزون خویش باشند. زیرا با بارز شدن اهمیت آموزش و پرورش مردم به مرور نسبت به مسائل و امور مرتبط با آموزش و پروش حساسیت بیشتری نشان می دهند و شیوه عملکرد مدارس در معرض قضاوت قرار می گیرد. موفقیت مدارس به تحقق هدف های آموزش و پرورش بستگی دارد و تحقق هدف های آموزش و پرورش در گرو مدیریت و رهبری کارآمد و اثربخش است. مدیران مدارس بر همه جنبه های مدارس مدرن تأثیر می گذارند. آنها سازمان هایی را اداره می کنند که تولیداتشان انسان است این انسان ها باید آنقدر ساخته و پرداخته گردند که به سهولت و با مهارت جذب بازارهای کار و زندگی شوند. بنابراین مدیران بیشتری تأثیر خود را بر اهداف مدرسه یعنی دانش آموزان می گذارند و برای این منظور فعالیت های گوناگونی انجام می دهند. به تأمین نیروی کارآمد، شایسته و سازنده مبادرت می ورزند. منابعی را که برای پرداختن و ساختن این انسان ها ضرورت دارد فراهم می آورند. به هماهنگی، هدایت، کنترل اجزاء و عملیات گوناگون مدرسه اقدام می کنند و هر کار دیگری را که برای کسب اهداف آموزش و پرورش ضروری تشخیص می دهند انجام می دهند. مهمترین منابع سازمانی مدیران و نیروی انسانی سازمان هستند. نقش مدیران و کارکنان و دبیران سازمان و تکامل همکاری آنها که ماهیتی اجتماعی دارد اثربخشی سازمان را با اجرای مؤثر فرآیندهای برنامه ریزی، سازماندهی و رهبری و کنترل رقم می زنند. به این سبب مدیران و سایر نیروهای سازمان در کسب اهداف سازمان و ایجاد اثربخشی نقشی اساسی دارند. مدارس به عنوان پر جمعیت ترین مراکز آموزشی، صف عملیاتی روند آموزش و پرورش رسمی کشور به حساب می آیند. در نتیجه مدیران، دبیران، کادر آموزشی و اداری باید در کنار امکانات موجود در تکامل با یکدیگر زمینه حصول به اهداف تعلیم و تربیت را فراهم سازند. نگاهی گذرا به مجموعه فعالیت های این مراکز، مسائل و مشکلاتی را آشکار می کند. مهمتر از افت تحصیلی و ترک تحصیل قبل از اتمام کامل دوران تحصیل، انفجار تقاضا برای آموزش و پرورش، ناکارائی فارغ التحصیلان این مراکز به عنوان محصول و بازده نظام آموزش و پرورش و ناتوانی اکثر مدیران در حل مسائل و مشکلات آموزشی است.   

اهمیت وضرورت مساله:

امروزه اهمیت مدیریت در پیشرفت و توسعه ملل، توجه به مدیریت را در اولویت قرار داده است. در عصر حاضر در مقایسه با گذشته، ایفای نقش مدیریت به لحاظ گسترش نیازهای جوامع، وسعت ارتباطات، قلمرو پیچیدگی اهداف و وظایف سازمان ها و نیز گسترش پیچیدگی افکار و انتظارات کارکنان و مهارتهای استفاده از تجهیزات نوین، بسیار دشوارتر شده است. بنابراین گزینش مدیران آموزش و آماده ساختن آنها برای ایفای چنین نقش مهمی ضروری می باشد. مدیریت آموزشی در مقایسه با سایر مدیریت ها به لحاظ تأثیری که جریان و گردش فعالیت های آموزش و پرورش را دارد. که از اهمیت بیشتری برخوردار است توجه به مدیریت آموزش در بردارنده دو نتیجه آنی و آتی است. نتیجه آنی حاصل از مدیریت، بهبود شرایط کار، افزایش رضایت و امنیت خاطر کارکنان از مدیر و هماهنگ ساختن تلاش ها در شکل دهی به امکانات و منابع موجود جهت تحقق اهداف سازمان و در نتیجه تقویت روحیه کارکنان و آمادگی برای شکوفایی خلاقیت، نوآوری و تحرکات کاری کارکنان است. لیکن از نتایج آتی توجه به مدیریت آموزشی تأثیر بسزایی است که مدیران آموزشی می توانند در رشد ذهن، شناخت، درک و فهم مدیران دیگری همچون مدیران مالی و اداری و صنعتی و ... داشته باشند. چراکه کیفیت مشاغل مختلفی چون پزشکی، مهندسی، حقوق، معلمی و ... در جامعه نیز ناشی از بهبود صلاحیت و شایستگی مدیران آموزشی رشد خواهد یافت. بنابراین با شناسایی، گزینش و تربیت مدیران شایسته برای سازمان های آموزشی می توان کیفیت تمام شغل های موجود در جامعه را رشد داد. از این طریق شاهد شکوفایی روزافزون جامعه می باشد. مدیران مدارس نیز در این میان همانند سایر افرادجامعه دارای نیازها، استعدادها، انگیزه ها و رغبت ها و تمایلات متفاوتی هستند. همچنین از نگرش و دانش و نظام ارزش متفاوت برخوردارند