پایان نامه بررسی حل تناقضات تربیتی اصول آموزش و پرورش کرشن اشتاینر از دیدگاه دکتر محمد باقر هوشیار و تعلیم و تربیت کار آفرین

فهرست و منابع پایان نامه بررسی حل تناقضات تربیتی اصول آموزش و پرورش کرشن اشتاینر از دیدگاه دکتر محمد باقر هوشیار و تعلیم و تربیت کار آفرین

فهرست:

چکیده:................................................................................................................................ 18

کلید واژه‌ها:.................................................................................................................... 18

فصل اول.............................................................................................................................. 19

1- کلیات تحقیق؛................................................................................................................... 19

1-1 مقدمه:.................................................................................................................... 20

1-2 بیان مسئله:............................................................................................................... 25

1-3 اهمیت پژوهش:.......................................................................................................... 29

جمله‌ی معروفی از امام علی (ع) است، که ایشان می‌فرماید:..................................................... 29

1-4 هدف تحقیق:............................................................................................................. 35

1-5 سوالات تحقیق:.......................................................................................................... 44

1-6 تعریف‌های نظری:...................................................................................................... 46

1-6-1 تعریف اصول:........................................................................................................ 46

1-6-2 تعریف‌های تناقض؛................................................................................................. 48

1-6-3 کارآفرینی؛ (Entrereneurship)............................................................................. 49

فصل دوم.............................................................................................................................. 51

2-1 ادبیات تحقیق................................................................................................................. 51

2-2 پیشینه تحقیق.................................................................................................................. 51

2-1 ادبیات تحقیق:........................................................................................................... 52

2-1-1 گئورک کرشن اشتاینر:............................................................................................ 52

مبانی فلسفی اندیشه‌های کرشن اشتاینر:................................................................................. 57

2-1-1-1 هستی شناسی:................................................................................................. 57

2-1-1-2  معرفت شناسی؛............................................................................................... 58

2-1-1-2-1  الف- موضوع تربیت؛................................................................................... 60

2-1-1-2-2  ب – وسایل تعلیم و تربیت (سرمایه‌های فرهنگی)................................................. 63

2-1-1-2-3  ج- فاعل تعلیم و تربیت: مؤسسات و معلمان....................................................... 65

2-1-1-3  ارزش شناسی؛................................................................................................ 68

2-1-2 (دکتر محمد باقر هوشیار 1336- 1283)................................................................... 70

مبانی فلسفی اندیشه های هوشیار؛........................................................................................ 77

2-1-2-1 هستی شناسی؛................................................................................................. 77

2-1-2-1-1 الف – خدا؛................................................................................................ 77

2-1-2-1-2 ب – جهان؛................................................................................................ 78

2-1-2-1-3 ج – انسان؛................................................................................................. 79

طبقات حیات؛................................................................................................................... 79

2-1-2-1-3-1 طبقه اول حیات (آثار نباتی)؛..................................................................... 80

2-1-2-1-3-2 طبقه دوم حیات، (آثار حیاتی)؛.................................................................. 81

2-1-2-1-3-3 طبقه سوم حیات (آثار انسانی)؛.................................................................. 84

هوشیار مراتب حیات انسان را به سه بخش:.............................................................................. 88

2-1-2-1-3-3-1 حیات سائقی انسان؛............................................................................ 89

2-1-2-1-3-3-2 اراده‌ی مسبوق به کشش؛...................................................................... 92

2-1-2-1-3-3-3 اراده‌ی مسبوق به خرد؛........................................................................ 93

خصوصیات انواع اراده از نظر دکتر هوشیار............................................................................. 96

2-1-2-2 معرفت شناسی؛................................................................................................ 98

2-1-2-3  ارزش شناسی؛.............................................................................................. 100

2-1-2-3-1 ارزش‌های مشروط به دو طبقه تقسیم می‌شوند:................................................. 101

2-1-2-3-1-1 الف- ارزش‌های مشروط شخصی؛............................................................ 101

2-1-2-3-1-2 ب- ارزش‌های مشروط عمومی و همگانی؛................................................. 102

2- ارزش‌های غیر مشروط (مطلق)؛.................................................................................... 102

2-1-3 قانون قطبیت و تضاد:........................................................................................... 103

2-1-3-1 تناقض؛ (contradiction)................................................................................. 107

مثلاً این دو قضیه؛............................................................................................................. 107

2-1-3-2 تناقضات تربیتی؛............................................................................................. 109

2-1-4 قانون ضدیت و قطبیت؛......................................................................................... 109

2-1-4-1 اثبات حکمرانی قانون قطبیت و ضدیت در عالم انسان و طبیعت؛................................. 112

2-1-4-2 قانون اضداد و قطبیت در نظریه‌ی (یین - یانگ) چینیان باستان؛............................... 115

2-1-5 تعلیم و تربیت کار آفرین:....................................................................................... 122

جریان قانون تکامل در طبیعت؛........................................................................................... 124

2-1-5-1 الف- بعد جامعیت؛......................................................................................... 139

2-1-5-2 ب- بعد تعمق؛............................................................................................... 139

2-1-5-3 ج- قابلیت انعطاف؛........................................................................................ 140

2-1-5-1 الف- بعد جامعیت؛......................................................................................... 140

2-1-5-1 الف- 1- مشاهده امور خاص با توجه به ارتباط آن‌ها به یک زمینه وسیع؛................... 140

2-1-5-1 الف- 2- ارتباط دادن مسائل کنونی و آنی به هدف‌های دور؛.................................. 141

2-1-5-1 الف- 3- در این مهارت منظور از تعمیم؛............................................................ 141

2-1-5-1 الف- 4- توجه داشتن به جنبه‌های نظری؛........................................................... 142

2-1-5-2 ب – بعد تعمق ذهنیت فلسفی؛............................................................................ 142

2-1-5-2 ب- 1- پرسش و کنکاش در مورد آن چه دیگران مسلم و بدیهی فرض می‌کنند؛.......... 143

2-1-5-2 ب- 2- کشف امور بنیادی و بیان آن‌ها در هر موقعیت؛.......................................... 143

2-1-5-2 ب- 3- قضاوت و حکم کردن بر مبنای روش فرضیه‌ای – قیاسی؛............................... 144

2-1-5-2 ب- 4- توجه داشتن و حساس بودن به اشارات و معانی ضمنی هر موقعیت و ارتباط دادن امور با یکدیگر؛           144

2-1-5-3 ج- بعد انعطاف پذیری ذهنیت فلسفی؛................................................................ 145

2-1-5-3 ج- 1- رها ساختن خود از جمود روان شناختی؛.................................................. 145

2-1-5-3 ج- 2- توجه داشتن به مسائل مورد بحث از جنبه‌های گوناگون؛................................ 146

2-1-5-3 ج – 3- ارزش سنجی افکار و نظریه‌های دیگران بدون توجه به منبع آن‌ها؛................. 146

2-1-5-3 ج – 4- شکیبایی در قضاوت موقت و مشروط و علاقه مند به اقدام در موقعیت مبهم نامشخص؛ 147

2-1-5-4 الف – تحلیل مفاهیم و اصطلاحات؛...................................................................... 148

2-1-5-5 ب – حل مسائل عمومی؛................................................................................... 149

2-1-5-6 ج – رشد و افزایش توان قانع کنندگی؛................................................................ 149

2-1-6 آموختن مباحث فلسفی متضمن برخی مهارت‌های عملکردی است که معلمان می‌توانند از آنها بهره بگیرند. در این زمینه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد؛........................................................................................ 150

2-1-6 -1 مهارت‌های نوشتاری؛...................................................................................... 150

2-1-6 -2 مهارت ارتباطی؛............................................................................................ 151

2-1-6 -2-1 برخوردار شدن از وحدت شخصیت؛............................................................... 151

2-1-6 -2-2 پرورش دادن حس همدلی و سعه صدر؛.......................................................... 152

2-1-6 -2-3 تقویت کردن و پرورش دادن روحیه‌ی کنجکاوی؛.............................................. 153

1-تحلیل 2- انتقاد 3- ترکیب 4- بررسی ارزش‌ها  5- سیر عقلانی  6- تفسیر یا بسط نظریات علمی 153

1.............................................................................................................................. تحلیل؛  154

2............................................................................................................................... انتقاد؛  155

3.............................................................................................................................. ترکیب؛  156

4................................................................................................................. بررسی ارزش‌ها؛  157

5........................................................................................................................ سیر عقلانی؛  159

6.............................................................................................. تفسیر یا گسترش نظریات علمی؛  161

2-1-6 -3 برخی از خصوصیات روح فلسفی فیلسوفان؛.......................................................... 163

2-1-6 -3-1 تردید منطقی؛.......................................................................................... 163

2-1-6 -3-2 کنجکاوی؛............................................................................................... 164

2-1-6-3-3 ژرف اندیشی؛........................................................................................... 164

2-1-6-3-4 دید وسیع؛................................................................................................ 164

2-1-6-3-5 سعه ی صدر؛............................................................................................ 165

2-1-6-3-6 ترقی طلبی؛............................................................................................. 165

2-1-6-3-7 وحدت شخصیت؛........................................................................................ 165

2-1-6-3-8 طرفداری از ارزش‌های انسانی؛................................................................... 166

از سه نوع قیاس می‌توان به عنوان پایه برای تمرینات بدیعه پردازی استفاده کرد؛........................... 175

2-1-7 خلاقیت (آفرینندگی):.......................................................................................... 178

2-1-7-1 ویژگی‌های افراد آفریننده (خلاق)؛.................................................................... 180

2-1-7-2 ماهیت فرایند خلاقانه؛..................................................................................... 182

2-1-7-3 موانع اندیشه خلاقانه؛...................................................................................... 183

2-1-7-4 روش هایی برای بروز و یا افزایش دادن خلاقیت؛................................................... 185

این روش‌های پیشنهادی عبارتند از؛..................................................................................... 185

2-1-7-4-1 طوفان مغزی یا بارش مغزی؛....................................................................... 185

2-1-7-4-2  روش جذب تضادها؛.................................................................................. 187

2-1-7-4-3 همیشه شکستها و ناکامیها را جشن بگیرید؛....................................................... 187

2-1-7-5 روش حل خلاقانه مسائل به روش ابداعی (TRIZ)؛................................................ 190

2-1-7-5-1 مرحله اول؛ تعریف...................................................................................... 193

2-1-7-5-2 مرحله دوم: انتخاب ابزار............................................................................. 194

2-1-7-5-3 مرحله سوم: تولید راه حل........................................................................... 194

2-1-7-5-4 مرحله چهارم؛ ارزیابی............................................................................... 195

2-2 پیشینه تحقیق؛.......................................................................................................... 197

فصل سوم............................................................................................................................ 205

3- 1 روش تحقیق................................................................................................................. 205

3-1-1 مقدمه؛............................................................................................................. 206

3-1-2 مراحل تحقیق؛.................................................................................................... 208

3-1-2-1 انواع تحقیق آموزش؛...................................................................................... 208

3-1-2-1-1 تحقیق تاریخی؛.......................................................................................... 209

3-1-2-1-2 تحقیق توصیفی؛.......................................................................................... 209

3-1-2-1-3 تحقیق تجربی؛........................................................................................... 210

3-1-2-2 مزایای تحقیق آرشیوی؛................................................................................... 212

3-1-2-3 معایب تحقیق آرشیوی؛.................................................................................... 212

3-1-3 روش انجام تحقیق؛.............................................................................................. 214

3-1-4 ابزار گردآوری اطلاعات؛...................................................................................... 214

3-1-5 روش تجزیه و تحلیل داده ها؛................................................................................. 214

3-1-6 جامعه آماری:.................................................................................................... 214

3-1-7 نمونه آماری:..................................................................................................... 214

فصل پنجم........................................................................................................................... 245

5-1-1 سوال شماره 1- در آموزش و پرورش اصول چه مفهومی دارند؟.................................... 246

5-1-1-1 اصول در مقابل مرام و مسلک؛........................................................................... 247

5-1-1-2 تفاوت اصل و قانون؛........................................................................................ 247

5-1-1-3 تفاوت اصل و روش؛......................................................................................... 248

5-1-2 سوال شماره 2- در آموزش و پرورش اصول چه خصوصیاتی دارند؟............................... 249

5-1-3 سوال شماره 3- در آموزش و پرورش اصول از چه منابعی کشف و استخراج می‌شوند؟........ 254

5-1-4 سوال شماره 4؛ در آموزش و پرورش اصول، چه کارکردهایی دارند؛.............................. 261

5-1-4-1 خصایص یک هدف تربیتی خوب؛......................................................................... 264

5-1-5 سوال شماره 5- در استفاده از اصول آموزش و پرورش چه نکاتی باید رعایت شود؟........... 266

5-1-5-1 نکته تناسب و هماهنگی..................................................................................... 266

5-1-5-2 نکته وحدت................................................................................................... 266

5-1-5-3 اقتصاد......................................................................................................... 266

5-1-5-1 نکته اول تناسب و هماهنگی؛.............................................................................. 267

5-1-5-2 نکته دوم وحدت؛............................................................................................ 268

5-1-5-3 نکته سوم «اقتصاد»؛......................................................................................... 269

اهمیت عمومی سه نکته:..................................................................................................... 270

5-1-6 سوال شماره 6- کرشن اشتاینر چه عقایدی در تعلیم و تربیت دارد و دیدگاه تربیتی خود را در چند اصل ارائه کرده است.................................................................................................................................... 271

5-1-6-1 مفاهیم اساسی تربیت از نظر کرشن اشتاینر؛.......................................................... 273

5-1-6-1-1 الف- مفهوم فردیت؛.................................................................................. 273

5-1-6-1-2 ب- تعلیم و تربیت؛ تجربه و تحقیق سرمایه‌های فرهنگی؛...................................... 274

5-1-6-1-3 ج- مفهوم فرهنگ صوری و فرهنگ عمومی از نظر کرشن اشتاینر؛......................... 275

5-1-6-1-4 د- هدف تعلیم و تربیت از نظر کرشن اشتاینر؛................................................... 276

5-1-6-2 عوامل اساسی عمل تربیتی در نظام تربیتی کرشن اشتاینر؛........................................ 277

5-1-6-2-1 الف- موضوع تربیت (کودک)؛...................................................................... 277

کرشن اشتاینر رشد علائق فرد را به چهار مرحله تقسیم کرده است؛............................................... 279

5-1-6-2-2 ب- سرمایه‌های فرهنگی به عنوان وسایلی تعلیم و تربیت؛.................................... 281

5-1-6-2-3 ج- مؤسسات و معلمان به عنوان فاعل تعلیم و تربیت؛.......................................... 282

5-1-6-3 معلمان و پرورشکاران؛.................................................................................... 283

5-1-6-4 اینک قواعد کلی بر اصول آموزش و پرورش، از نظر کرشن اشتاینر تصریح می‌شود؛....... 287

5-1-6-4-1 اصل فعالیت؛............................................................................................. 287

5-1-6-4-2  اصل کمال (تمامیت)؛................................................................................. 288

5-1-6-4-3 اصل حریت (آزادی)؛................................................................................. 289

5-1-6-4-4 اصل سندیت.............................................................................................. 289

5-1-6-4-5 اصل کنونی بودن (تناسب عمل و وضع)؛........................................................... 290

5-1-6-4-6 اصل فردیت؛............................................................................................. 291

5-1-6-4-7 اصل اجتماعی بودن؛.................................................................................. 291

5-1-7 سئوال شماره 7- دکتر هوشیار اصول آموزش و پرورش کرشن اشتاینر را به چند اصل تقلیل داده و مطلوب هر یک از اصول را چگونه بیان می‌کند؛......................................................................................................... 292

5-1-7-1 اصل فعالیت؛................................................................................................. 300

5-1-7-1-1 مطلوب اصل فعالیت به قید «آن»؛.................................................................. 301

5-1-7-2 اصل کمال «تمامیت»؛...................................................................................... 302

5-1-7-2-1 مطلوب اصل کمال و «تمامیت»؛..................................................................... 303

5-1-7-3 اصل حریت «آزادی»؛...................................................................................... 304

5-1-7-3-1 مطلوب اصل حریت «آزادی»؛....................................................................... 305

5-1-7-4 اصل سندیت؛................................................................................................. 306

5-1-7-4-1 مطلوب اصل اعتبار و سندیت؛........................................................................ 309

5-1-7-5 اصل تفرد «فردیت»؛‌........................................................................................ 309

5-1-7-5-1 مطلوب اصل تفرد یا تشخص؛......................................................................... 310

5-1-7-6  اصل اجتماع؛................................................................................................ 311

5-1-7-6-1 مطلوب اصل اجتماع؛.................................................................................. 312

5-1-8 سئوال شماره 8- پدید آمدن تناقض در اصول آموزش و پرورش به چه معنایی بوده و هوشیار برای حل تناقضات تربیتی چه روشی ارائه می‌دهد؟....................................................................................................... 313

5-1-9 سئوال شماره 9، به عقیده هوشیار کدام اصول در تناقض با یکدیگر قرار دارند و برای هر یک از این تناقضات تربیتی چه راه حل‌هایی ارائه می‌دهد؟.................................................................................................... 315

5-1-9-1 نظر هوشیار درباره تناقض اول و راه حل پیشنهادی او بر این تناقض؛........................... 316

5-1-9-1-1 روش ماریا مونته سوری برای حل تناقض اول؛.................................................. 319

5-1-9-1-2 روش دکتر اوید دکرولی برای حل تناقض اول؛................................................. 323

5-1-9-1-3 به نظر دکرولی مطالعه هر موضوعی سه مرحله دارد:......................................... 324

5-1-9-1-3-1 مشاهده؛............................................................................................. 324

5-1-9-1-3-2 تمرین تداعی؛...................................................................................... 325

5-1-9-1-3-3 بیان (تشریح)؛...................................................................................... 326

5-1-9-1-3-3-1 اول – مشاهده – در مشاهده‌ی آب، آثار و عوامل زیر مورد مطالعه، قرار می‌گیرد:  327

5-1-9-1-3-3-2 دوم – واحدها، حساب کردن (موضوعاتی که در مطالعه آب پیدا می‌شود).... 328

5-1-9-1-3-3-3 سوم – نتایج حاصل از اطلاعاتی که در اثر اجرای قسمت اول و دوم بدست می‌آید، در این قسمت موضوعات ذیل مورد مطالعه قرار می‌گیرد:......................................................................................... 328

5-1-9-1-3-3-4 چهارم – تشریح؛ در ضمن تشریح نتیجه مشاهد‌ها و مطالعه استفاده‌های تعلیماتی ذیل حاصل می‌شود.   329

5-1-9-2 راه حل تناقض دوم از نظر هوشیار؛..................................................................... 333

5-1-9-3 راه حل تناقض سوم از نظر هوشیار؛.................................................................... 342

5-1-9-3-1 پنج نوع وجه مشارکت و مباینت (تفاوت) به قرار زیر است؛................................... 345

5-1-9-3-2 هدف‌های تعلیم و تربیت واشبرن بدین صورت بود؛.............................................. 348

5-1-9-3-3 شیوه دومی که برای حل تناقض سوم ارائه می‌شود، روش جان دیویی در مدرسه آزمایشگاه است؛    349

5-1-9-3-4 دیویی برای برنامه درسی دو خصوصیت عمده قائل می‌شود؛................................ 352

5-1-9-3-5 سومین شیوه‌ای که شکوهی برای حل تناقض سوم ارائه داده راهنمائی تحصیلی و حرفه‌ای یا توزیع متعادل نیروی انسانی است؛.................................................................................................................. 354

5-1-10 سئوال شماره 10- تناقض را چگونه می‌توان مدیریت کرد؛......................................... 361

5-1-10-1 مفاهیم اصلی در دموکراسی تفاهمی؛................................................................ 368

5-1-10-2 اصول تربیتی دموکراسی تفاهمی؛..................................................................... 370

بر این اساس، مهم ترین اصول تربیتی دموکراسی تفاهمی عبارتند از؛........................................... 370

5-1-10-2-1 اصل توجه به حقوق و آزادی‌های فردی و توجه به رفاه عمومی و ایجاد تعادل و توازن بین آنها؛       370

5-1-10-2-2 اصل توجه به رشد همه جانبه فردی و پرورش روحیه همکاری و ترویج ارزش‌های مشترک؛ 371

5-1-10-2-3 اصل توسل جستن به فرآیند گفتگو در حل و فصل امور؛..................................... 371

5-1-10-2-4 اصل درک عمیق همگانی و اجماع مبتنی بر اعتدال عمومی؛............................... 372

5-1-10-2-5 اصل پرورش خلقیات دموکراتیک در دانش آموزان؛......................................... 372

5-1-10-2-6 اصل افزایش میزان و کیفیت مشارکت دانش آموزان از طریق توسعه قلمرو عمومی؛. 373

5-1-10-2-7 اصل توجه به ایجاد عدالت و برابری فرصت‌ها و امکانات؛................................... 373

5-1-10-3 اهداف تعلیم و تربیت از نظر دموکراسی تفاهمی؛.................................................. 374

مهم ترین اهداف تعلیم و تربیت مطابق با نظریه دموکراسی تفاهمی عبارتند از؛............................... 374

5-1-10-3-1 روش‌های تعلیم و تربیت دموکراسی تفاهمی؛.................................................. 375

5-1-11 سئوال شماره 11 – مدیریت تناقض را چگونه می‌توان به سوی «کارآفرینی» سوق داد؛...... 381

5-1-10-3-1 از نظر کوراتکوو هاجتس برخی عادت‌های ذهنی متداول را که مانع اندیشه خلاقانه می‌شوند، عبارتند از؛     387

5-1-10-3-1-1 تفکر این یا آن؛................................................................................... 387

5-1-10-3-1-2 شکار امنیت؛...................................................................................... 388

5-1-10-3-1-3 الگوسازی؛........................................................................................ 388

5-1-10-3-1-4 اندیشه احتمالاتی؛............................................................................... 389

5-1-10-3-2 کنجکاوی‌های طبیعی................................................................................ 390

5-1-10-3-3 این شرایط مناسب را می‌توانیم در چهار قانون اساسی یورش فکری جستجو کنیم؛... 395

5-1-10-3-4 کسب مهارت در ایده یابی از طریق کاربرد یورش فکری مستلزم رعایت ابعاد زیر است؛ 396

5-1-12 سئوال شماره 12- تعلیم و تربیت کار آفرین چگونه تعلیم و تربیتی است؟......................... 401

5-1-12-1 مهم ترین خصوصیات تعلیم و تربیت کارآفرین از نظر؛............................................ 409

5-1-12-1-1 هدف ها؛................................................................................................ 409

5-1-12-1-2 محتوا؛................................................................................................... 409

5-1-12-1-2-1 دیویی تجارب را به دو دسته ی ماشینی و فکری تقسیم می کند؛...................... 410

5-1-12-1-2-2 تجربه ی فکری شامل پنج عنصر می‌باشد که در ذیل ذکر می‌گردد؛.................. 411

5-1-12-1-3 روش ها؛............................................................................................... 413

5-1-12-1-3-1 کسب تجربه و تمرین توسط دانش آموزان؛................................................ 414

5-1-12-1-3-2 تعلیم و تربیت کارآفرین بر محور اکتشاف متکی است؛.................................. 414

5-1-12-1-3-2-1 اهمیت فرآیند یادگیری؛................................................................... 416

5-1-12-1-3-2-2 یادگیرنده محور؛............................................................................ 417

5-1-12-1-3-2-3 آموزش به روش بحث و گفتگوی گروهی؛............................................. 417

5-1-12-1-3-2-4 روش بارش مغزی؛......................................................................... 418

5-1-12-1-3-2-5 برتری تفکر واگرا نسبت به تفکر همگرا؛................................................. 418

5-1-12-1-4 ویژگی‌های تربیتی، نظام تعلیم و تربیت کارآفرین؛........................................... 420

5-1-13 سئوال شماره 13- الگوی تدریس تعلیم و تربیت کارآفرین، چه ویژگی‌هایی دارد؟........... 422

5-1-13-1 اینک هر یک از روش‌های فعال تدریس فوق به طور خلاصه تشریح می‌شوند................ 425

5-1-13-1-1 آموزش به روش اکتشافی؛........................................................................ 425

5-1-13-1-1 مراحل آموزش برای یادگیری اکتشافی؛....................................................... 427

5-1-13-1-1-1 اقدامات پیش از آموزش....................................................................... 427

5-1-13-1-1-1-1 الف- تعیین قصد یا هدف؛................................................................ 427

5-1-13-1-1-1-2 ب- انتخاب یک موقعیت مشکل آفرین یا معما برانگیز؛............................. 427

5-1-13-1-1-2 آموزش دادن درس؛........................................................................... 430

5-1-13-1-1-2-1 الف- آماده ساختن دانش آموزان و توضیح روش‌های اکتشافی؛............... 430

5-1-13-1-1-2-2 ب-ارائه‌ی موقعیت معما برانگیز؛....................................................... 431

5-1-13-1-1-2-3 پ – جمع آوری اطلاعات یا داده‌ها و آزمایش گری؛.............................. 432

5-1-13-1-1-2-4 ت- فرضیه سازی و توضیح دادن؛....................................................... 433

5-1-13-1-1-2-5 ث- تحلیل فرآیند اکتشاف؛.............................................................. 434

5-1-13-1-1-3 اقدامات پس از آموزش؛...................................................................... 435

5-1-13-1-2 محاسن روش آموزشی اکتشافی؛................................................................ 435

5-1-13-1-3 معایب روش آموزشی اکتشافی؛................................................................. 436

5-1-13-2 روش حل مسئله دیویی؛................................................................................. 436

5-1-13-2-1 مراحل اجرای الگوی تدریس حل مسئله جان دیویی؛....................................... 438

5-1-13-2-1-1 الف- طرح مسئله یا بازنمایی مشکل؛...................................................... 438

5-1-13-2-1-2 ب- دسترسی و جمع آوری اطلاعات؛...................................................... 439

5-1-13-2-1-3 ج- ساختن فرضیه؛.............................................................................. 440

5-1-13-2-1-4 د- آزمایش فرضیه؛............................................................................ 441

5-1-13-2-1-5 ه- رسیدگی به صحت و سقم فرضیه‌ها (نتیجه گیری، تعمیم، کاربرد)؛............... 441

5-1-13-2-2 در هنگام نتیجه گیری توجه به چند نکته ضروری است:....................................... 442

5-1-13-2-3 شکل‌های گوناگون حل مسئله؛..................................................................... 443

5-1-13-2-3-1 الف- حل مسئله به عنوان نوعی یادگیری؛................................................. 443

شکل (14-5) «مسئله چوب کبریت‌ها، به نقل از سیف، 1387، ص 374»....................................... 443

5-1-13-2-3-2 ب- حل مسئله به عنوان انتقال یادگیری؛.................................................. 444

5-1-13-2-3-2-1 انواع انتقال یادگیری؛...................................................................... 445

5-1-13-2-4 محاسن روش تدریس حل مسئله؛................................................................. 452

5-1-13-2-5 معایب الگوی تدریس حل مسئله؛................................................................. 453

5-1-13-4 پایه‌ی بدیعه پردازی بر طبق نظر «گوردن» بر چهار نکته استوار است؛........................ 455

5-1-13-4-1 از سه نوع قیاس به عنوان پایه برای تمرینات بدیعه پردازی استفاده می‌شود:.......... 457

5-1-13-4-1-1 الف- قیاس شخصی؛........................................................................... 457

چهار سطح اشتغال در قیاس شخصی وجود دارد، عبارتند از؛..................................................... 457

5-1-13-4-1-1-1 توصیف اول شخص؛......................................................................... 457

5-1-13-4-1-1-2 همانندسازی اول شخص، توأم با هیجان:.............................................. 458

5-1-13-4-1-1-3 هم دلی در همانندسازی با موجود زنده:............................................. 458

5-1-13-4-1-1-4 هم دلی در همانندسازی با موجود غیرزنده؛......................................... 458

5-1-13-4-1-2 ب- قیاس مستقیم؛.............................................................................. 458

5-1-13-4-1-3 ج- تعارض فشرده (متراکم)؛................................................................ 459

5-1-13-5 راهبردهای تدریس به شیوه‌ی بدیعه پردازی (سینکتیکز)؛....................................... 459

5-1-13-5-1 خلق چیز جدید:...................................................................................... 460

5-1-13-5-2 چیزی غریب را آشنا ساختن:...................................................................... 461

5-1-13-5-3 توصیف؛................................................................................................. 462

5-1-13-6 شیوه انتقال مفاهیم یا تعاریف؛.......................................................................... 463

5-1-13-6-1 تشبیه مفهوم به چیزی که به ان شبیه باشد (قیاس مستقیم)؛................................. 463

5-1-13-6-2 قیاس شخصی؛........................................................................................ 464

5-1-13-6-3 تعارض فشرده (متراکم)؛........................................................................... 465

5-1-13-6-1-1 قیاس مستقیم بر اساس مرحله‌ی قبل؛....................................................... 466

5-1-13-6-1-2 بازگشت مجدد به توصیف یا مفهوم اولیه؛................................................... 467

5-2 بحث و نتیجه گیری؛................................................................................................... 470

5-3 پیشنهادهای تحقیق؛................................................................................................... 472

5-4 محدودیت‌های تحقیق................................................................................................ 474

منابع و مأخذ.................................................................................................................. 475

منبع:

قرآن کریم

نهج‌البلاغه، ترجمه‌ی دشتی

آزمند، محمد؛ (1372) ژان ژاک روسو- دیویی (روش‌های تدریس فعال و آراء صاحبنظران)، رشد معلم شماره 96

آزمند- محمد؛ (1373) پیاژه- برونرا روش‌های تدریس فعال و آراء صاحبنظران) رشد معلم، شماره 97

آهنچیان، محمد رضا و دیگران (1383) اقدام پژوهی – راهبردی برای بهبود آموزش و تدریس، چاپ اول، پژوهشکده تعلیم و تربیت

ابراهیم زاده، عیسی؛ (1386)؛ فلسفه تربیت؛ چاپ سوم، انتشارات دانشگاه پیام نور

ابراهیم زاده، عیسی؛ (1386)؛ انتظارات به جاونابجا از فلسفه تربیت، نوآوری‌های آموزشی، شماره 20

اصغری، محمود؛ (1385) ساختار نظام آموزشی ناکار آمد و پیامدهای آن؛ اندیشه حوزه، شماره 62-61

اعتصامی، محمد مهدی؛ (1384)؛ اصول حاکم بر برنامه‌ی تعلیم و تربیت دینی کتاب دین و زندگی11)، رشد معارف اسلامی، شماره 58

امامقلی وند، فاطمه؛ (1385) تکنیک‌های پرورش خلاقیت و سینکتیکز، بدیعه پردازی، رشد مشاور مدرسه، شماره 4

امرایی و دیگران؛ (1386) نوآوری در حل مسائل، تدبیر، شماره 183

بیابانگرد، اسماعیل؛ (1384)؛ روش‌های تحقیق در روان شناسی و علوم تربیتی؛ تهران، نشر دوران

پاک سرشت، محمد جعفر؛ (1386) نظریه‌های تربیتی و چالش‌های نظریه پردازی در آموزش و پرورش ایران، نو آوری های آموزشی، شماره 20

پاشا شریفی، حسن، ابوالقاسم، مهری نژاد؛ (1384) بررسی اثر بخشی تدریس به شیوه حل مسئله و ارزشیابی بر اساس شاخص‌های پژوهش‌گر در پرورش روحیه پژوهشگری، نوآوری‌های آموزشی، شماره 14

جان، بست؛ (1381) روش‌های تحقیق در علوم تربیتی و رفتاری؛ ترجمه‌ی پاشا شریفی، طالقانی، تهران، انتشارات رشد

جان، دیویی؛ (1341) دموکراسی و آموزش و پرورش؛ ترجمه‌ی امیر حسین آریان پور، کتاب فروش تهران

جعفری، رضا؛ (1331) روش دکرولی در آموزش و پرورش؛ مجله آموزش و پرورش، شماره 2

جویس، ویل، کالهون (1382) الگوهای تدریس 2000، ترجمه محمدرضا بهرنگی، انتشارات کمال تربیت

حاتمی، زهرا؛ (1389) راهبردهای افزایش خلاقیت در دانش آموزان؛ رشد مشاور مدرسه، شماره 22

حسنی، محمد؛ (1386) جایگاه اصول آموزش و پرورش، سایت پژوهشکده برنامه ریزی و نوآوری‌های آموزشی

حسینی، افضل السادات؛ (1376) ویژگی‌های تفکر خلاق؛ کیهان فرهنگی، شماره 140

حصار یابی، زهرا؛ (1385) ارزشیابی توصیفی؛ پیوند، شماره 320

خویی نژاد، غلام رضا؛ (1383) روش‌های پژوهش در علوم تربیتی؛ تهران، انتشارات سمت

خوشخوئی، منصور؛ (1382) نقد تطبیقی نظریه فطرت (مطهری) و نظریه نسبیت گرای پراگماتیسم جدید (ریچارد رورتی) در ماهیت انسان و پیامدهای هر یک در اصول تعلیم و تربیت، رساله دکتری، دانشگاه تربیت مدرس

خوانساری، محمد؛ محمد (1363) منطق صوری، چاپ هستم، انتشارات آگاه

دانالد آری و دیگران؛ (1380)؛ روش تحقیق در تعلیم و تربیت؛ ترجمه و از گن سرکیسیان و دیگران، انتشارات سروش

دانلد. اف. کوراتکو، ریچاردها جتس؛ (1389) نگرشی معاصر برکار آفرینی؛ ترجمه عامل محرابی، تبدایی، چاپ سوم، انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد

دلاور، علی؛ (1386) روش‌های تحقیق در روان شناسی و علوم تربیتی، چاپ سوم، انتشارات دانشگاه پیام نور

رژه، گال؛ (1348) اصول راهنمایی در آموزش و پرورش؛ ترجمه علی محمد کاردان، چاپ دوم، انتشارات وزارت فرهنگ

رضایی- محمدعلی، و بلاگر شخصی، نظریه یین و یانگ

روحانی، اسماعیل؛ (1384) اعتدال؛ بنیاد فطری جهان خلقت؛ مجله چشم انداز ایران، شماره 36

روزنامه نگاه؛ (1390) سند تحولی آموزش و پرورش، تحول در نگاه ها و باورهاست، شماره 471

زند پارس، علی حسن و دیگران؛ (2535) اصول و روش‌های آموزش و پرورش، چاپ خانه پیروز.

ژان ژاک، روسو؛ (2535) امیل (آموزش و پرورش) ترجمه زیرک زاده، چاپ رشدیه

سایت مرکز کار آفرینی دانشگاه تبریز

سایت خانه کار آفرینان ایران

سایت پایگاه اطلاع رسانی صنعت

سر مد، زهره و دیگران؛ (1383) روش‌های تحقیق در علوم رفتاری، چاپ چهاردهم، انتشارات آگاه

سعادت، اسماعیل، (1331( تربیت اخلاقی در شیوه تربیتی ماکارنکو (2) و (1)، فرهنگ نو، شماره 5 و 4

سعیدی، مرضیه؛ (1385) آموزش جغرافیا با استفاده از الگوی تدریس بدیعه پردازی، رشد آموزش جغرافیا، شماره 75

سمعیمی، حشمت، وبلاگ شخصی (اینترنت)

سیاسی، علی اکبر؛ (1336) مجلس یاد بود مرحوم دکتر هوشیار، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران

سیاه مثل برف (1382) مجله نقد سینما، شماره 44

سیف، علی اکبر؛ (1387) روان شناسی پرورشی نوین، تهران، نشر دوران

شاتو، ژان؛ (1355) مربیان بزرگ، ترجمه غلامحسین شکوهی، انتشارات دانشگاه تهران

شاه مرادی، احمد؛ (1374) نظریه‌های آموزشی و روشهای کاربردی (روش‌های آموزش حل مسئله) رشد معلم، شماره 115

شاه مرادی، احمد؛ (1374) نظریه رشدی- شناختی برونر، رشد معلم، شماره 113

شریعتمداری، علی؛ (1369) اصول و تعلیم و تربیت، انتشارات دانشگاه تهران

شریعتمداری، علی؛ (1367) اصول و فلسفه‌ی تعلیم و تربیت، انتشارات امیر کبیر، چاپ سوم

شعاری نژاد، علی اکبر؛ (1355) ویژگی‌های مدرسه فردا، مجله آموزش و پرورش، دوره 46

شعاری نژاد، علی اکبر؛ (1389) فلسفه آموزش و پرورش، انتشارات امیر کبیر، چاپ نهم

شعبانی، حسن؛ (1384) مهارت‌های آموزشی و پرورشی؛ انتشارات سمت، چاپ نوزدهم

شفقی، شهریار؛ (1384) حیات و پیچیدگی و تکامل، بازتاب اندیشه، شماره 65

شکوهی، غلامحسین؛ (1369) مبانی و اصول آموزش و پرورش، انتشارات آستان قدس رضوی

شکوهی، غلامحسین؛ (1374) تعلیم و تربیت و مراحل آن، چاپ پانزدهم، انتشارات آستان قدس

شهر آرایی، مهرناز؛ (1373) در ضرورت تعلیم و تربیت خلاق و پویا، مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، شماره 19

صانعی، منوچهر؛ (1365) قضایای متناقض در منطق، کیهان فرهنگی، شماره 32

صارمی، رحیم؛ (1385)اصول و فلسفه تعلیم و تربیت، تبریز انتشارات

صفوی، امان اله؛ (1384) کلیات روش‌ها و فنون تدریس، چاپ دهم، انتشارات معاصر

صمدی، پروین؛ (1385) بررسی رابطه جو سازمانی مدرسه با روحیه کار آفرینی در دانش آموزان، نوآوری‌های آموزشی، شماره 16

علاقه بند، علی؛ (1364) ضرورت و اهمیت توجه به مدیریت آموزشی، مجله تعلیم و تربیت، شماره 4

علاقه بند، علی؛ (1381) اصول مدیریت آموزشی، چاپ یازدهم، انتشارات پیام نور

عسگری، محمد؛ (1386) تأثیر روش‌های آموزش خلاقیت بر میزان خلاقیت دانش آموزان دختر پایه چهارم ابتدایی، مجله پژوهش‌های روان شناختی، شماره 20

فراهانی، حسن؛ (1380) بررسی آراء تربیتی غزالی و خواجه نصیر طوسی، معرفت، شماره 44

فضلی، رخساره، محمد جعفر جوادی؛ (1383) بررسی مقایسه‌ای تأثیر روش تدریس فعال و غیر فعال بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان در درس تعلیمات اجتماعی، مجله تعلیم و تربیت، شماره 78

فلاح رضوی، مریم، دیگران؛ (1389) تأثیر ویژگی‌های شخصیتی کارآفرینانه مدیران آموزش بر یادگیرنده بودن سازمان مدارس، مجله تعلیم و تربیت، شماره 102

قاسم زاده، حسن؛ (1373) خلاقیت استعدادهای همگانی؛ قابل تدریس و قابل پژوهش، حسابدار، شماره 103

قائمی، علی؛ (1380) روز آمد کردن تربیت، پیوند، بهمن ماه، شماره 268

کاردان، علی محمد؛ (1336) عقاید تربیتی کرشن اشتالیز (2) و (1)، سال ششم، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران

کاردان، علی محمد؛ (1374) اصول تربیت اجتماعی کودکان دبستانی، تربیت، شماره 97

کاردان، علی محمد؛ (1376) یادی از دکتر هوشیار، مجله جهان کتاب، شماره 40-39

کاردان، علی محمد؛ (1387) سیر آراء تربیتی در غرب، چاپ سوم، انتشارات سمت

کاذبی، پل کریس؛ (1389) روش‌های پژوهش در علوم رفتاری، ترجمه نفیسی، گنجی، چاپ اول، قم، آینده درخشان

کریمی، عبدالعظیم؛ (1377) تربیت از مفروضه‌های موهوم تا واقعیت‌های موجود، رشد معلم، شماره 137

کریمی، یوسف؛ (1389) روان شناسی اجتماعی، چاپ بیست و دوم، انتشارات ارسباران

کظیمی، ابراهیم؛ (1358) مقام و نقش آموخته‌های پیشین در چند نظریه مهم یادگیری، مجله تعلیم و تربیت. 517-4

کمالی، میر محمد؛ (1378) تفکر خلاق و باوری آن در سازمان‌های آموزشی، مجله روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران، شماره 59

گلستان هاشمی، سید مهدی؛ (1382) خلاقیت شناسی و TRIZ، مجله خلاقیت شناسی

لورن؛ بلکستر و دیگران؛ (1387) چگونه تحقیق کنیم، ترجمه‌ی ابراهیم زاده و دیگران، انتشارات دانشگاه پیام نور

لطف آبادی حسین؛ (1386) رویکردی نو به فلسفه تعلیم و تربیت، نوآوری های آموزشی، شماره 20

مارکزیک، جوفری و دیگران؛ (1386) اصول طرح تحقیق و روش شناسی، ترجمه مریم خسروی، پژوهشگاه اطلاعات و مدارک ایران

مسعودی، هما؛ (1379) بررسی مبانی و اصول تربیتی در سیره انبیاء در قرآن، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده اصول دین

مطهری، محمدرضا؛ (1380) نقش معلم در شکوفایی خلاقیت، مجله معرفت، شماره 50

مقدمی، صابر؛ (1382)کاربرد تناقض در اعتلای خلاقیت سازمانی، تدبیر، شماره 140

معدن دار آرانی، عباس، کاکیا، لیدا؛ (1387) بررسی آفرینندگی در دانش آموزان دختر بر اساس ارزیابی اثر بخشی روش‌های بارش مغزی و اکتشافی هدایت شده، مجله اصول بهداشت روانی، شماره 38

معیدی، محمد طاهر؛ (1356) دگرگونی‌های آموزش و پرورش در پنجاه سال اخیر، تعلیم و تربیت، شماره 6

مهر محمدی، محمود؛ (1376) برداشتی نو از سطوح و گستره و تحقیقات آموزش و تربیتی، مجله مدرس، شماره3

مهر محمدی، جاویدی؛ (1385) رویکرد تطبیقی به دلالت‌های تربیتی نظریه‌های دموکراسی چالش میان نظریه‌های لیبرال، جماعت گرا و تفاهمی، مطالعات اسلامی ویژه فلسفه شماره 71

میرزاپور، رضا؛ (1377) بررسی اصول تعلیم و تربیت در مثنوی معنوی مولوی. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه شهید چمران

میرزا محمدی، محمد حسن؛ (1384) بررسی آرا و اندیشه‌های تربیتی حکیم ابونصر فارابی، مصباح، شماره 57

میرزا محمدی و دیگران؛ (1388)؛ بررسی تحلیلی آزاد و اندیشه‌های فلسفی- تربیتی دکتر محمد باقر هوشیار و مقایسه آن با برخی اندیشه‌های معاصر، دانشور رفتار، شماره 36

نقیب زاده، میر عبدالحسین؛ (1387) نگاهی به فلسفه آموزش و پرورش؛ چاپ بیست و دو؛ انتشارات طهوری

نادری عزت اله، سیف نراقی، مریم؛ (1376) روش‌های تحقیق و چگونگی ارزشیابی آن در علوم انسانی، چاپ دوازدهم، دفتر تحقیقات و انتشارات.

ویلیام کالاهان ؛ (1382) آموزش تعاون در مدارس، ترجمه‌ی طاهره اکبری، مجله تعاون، شماره 147- 146

واحد، اسداله؛ (1384) تصاویر و مفاهیم متناقض نما در شعر صائب تبریزی، مجله شناخت، شماره 46-45

وزیله، فرشید؛(1335) متناقض نما در غزلیات حافظ، کتاب ماه ادبیات، شماره 4

هندی، چارلز، بی؛ (1375) نگاهی به یک کتاب عصر تضاد و تناقض، ترجمه محمود طلوع، تدبیر، شماره 69

هوشیار، محمد باقر؛ (1335) اصول آموزش و پرورش، چاپ سوم چاپخانه دانشگاه تهران

هوشیار، محمد باقر؛ (1318) آموزگار و اهمیت مشاهده، مجله آموزش و پرورش، سال 9، شماره 12-11

هوشیار محمد باقر؛ (1318) در جستجوی راه اندیشه، مجله آموزش و پرورش، سال 9 شماره 8-7

هوشیار، محمد باقر؛ (1318) آزادی بچه، مجله آموزش و پرورش، سال 9 شماره 9

هوشیار، محمدباقر؛ (1332)، تربیت و سرنوشت بشر، مجله آموزش و پرورش، سال 26 شماره 8

هوشیار، محمد باقر؛ (1328)، اهمیت و لزوم روان شناسی برای آموزگار، مجله آموزش و پرورش شماره 12

هوشیار، محمد باقر (1316)، تعریف حقیقی تربیت، مجله آموزش و پرورش، شماره3

هوشیار، محمد باقر؛ (1332) تکامل، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی تهران، سال اول، شماره 1

هوشیار محمد باقر؛ (1332) نظر و عمل، 5-4-3-2-1، مجله یغما، شماره 60

یاری دهنوی، مراد؛ (1387) بررسی محتوای فلسفه تعلیم و تربیت در دوره‌های تربیت معلم در جهان، مجله روان شناسی و علوم تربیتی تهران، شماره 1

یادی از دکتر هوشیار؛ (1369)، مجله کلک، شماره 5