پایان نامه کارشناسی ارشد
عنوان پایان نامه به فارسی:
بررسی تطبیقی کارکرد خانواده، باورهای غیرمنطقی و خود پنداره در جوانان معتاد و غیرمعتاد
عنوان پایان نامه به انگلیسی:
Comperative investigation family functioning irrational belifes and self concept in addict youth and nonaddict
کلمات کلیدی:
کارکرد خانواده، باورهای غیرمنطقی، خودپنداره، جوانان معتاد
پرسش اصلی پژوهش:
در این پژوهش در پی آن هستیم که بررسی کنیم که بین متغیرهایی همچون کارکرد خانواده، باورهای غیرمنطقی و خودپنداره ی جوانان معتاد و غیر معتاد تفاوت معناداری وجود دارد یا نه؟
بیان مسئله:
اختلالات سوء مصرف مواد از رایج ترین مشکلات روانپزشکی است که از تعامل عوامل ژنتیکی و محیطی مثل نابهنجارهای رشدی و وضعیت نامساعد روانی- اجتماعی ناشی می شود.
عوامل دخیل در شروع، ادامه و عود[1] در اختلال سوء مصرف مواد بسیار متنوع است و عوامل گوناگون فردی، خانوادگی و اجتماعی را شامل می شود. زمینه های پیش اعتیادی معتادان شامل (خصوصیات شخصیتی، روابط خانوادگی، شیوه ی زندگی، عقاید) به طور معناداری متفاوت از افراد سالم می باشد. لذا وجود زمینه و استعداد ویژه برای قبول ومصرف مواد مخدر ضروری است و لازم است، اقدامات پیشگیرانه از زمان کودکی واز درون نظام خانواده آغاز شود و درمان بیماران معتاد علاوه بر جنبه جسمی به جنبه های روان شناختی و اجتماعی تخریب یافته، برای کسب بهبودی، توجه اکید شود (زینالی، وحدت و حامد نیا، 1386).
در همین راستا، رویکردهای مختلفی به طورجداگانه به بررسی ابعاد گوناگون اختلال سوء مصرف پرداخته (ابو صالح، 2006؛ دولان، مارتین و راستو[2] 2008؛ کروکرو پارک[3] ، 2004). تحقیقات نشان داده اند که یکی از رویکردهای مهم در شناسایی و درمان سوء مصرف مواد مخدر، رویکردهای شناختی است.
فرض اساسی نظریه های شناختی این است که افکار ناکارآمد[4] در نحوهی تفسیر و ارزیابی فرد از خود واقعیت دخیل است و همچنین پاسخ های رفتاری از تفسیرهای خاص ناشی می شود در تداوم اختلال سوء مصرف مواد نقش دارند (گودرزی، 1380).
به اعتقاد بندورا[5] (1982) معیارهای سخت برای ارزشیابی از خود سرانجام به واکنش های ناهنجار و احساس بی ارزشی و بی هدفی منجر می شود.
احساس بی ارزشی و بی هدفی مداوم، خود میتواند زمینه ساز گرایش به مصرف مواد به مخدر در فرد باشد. به عبارت دیگر، می توان گفت افراد دارای خودپنداره ضعیف هنگام روبرو شدن با تجربه های ناکام کننده و شکست به جای آنکه از فعالیت خود تنظیمی استفاده کنند، مرتباً خود را سرزنش می کنند. در نتیجه این افراد بیش تر به سمت رفتارهای سوء مصرف گرایش دارند.
در این راستا یکی از مهم ترین عوامل موثر در سوء مصرف و همچنین پرهیز از مواد مخدر، خانواده و نحوه ی عملکرد آن می باشد. خانواده نخستین نهاد جامعه پذیری کودک و یکی از مهم ترین عوامل تعیین کننده ی شکل گیری شخصیت است؛ خانواده ارزش ها را انتقال می دهد، اخلاق را بهبود می بخشد و رفتار ضد اجتماعی، پرخاشگری و اعتیاد در نوجوانان ارتباط دارد.
در مجموع، رابطه بین اختلال در عملکرد خانواده و اعتیاد معنادار است. انواع مختلفی از تعارض های خانواده وجود دارد، اما دو مورد از مهم ترین از ابعاد خانوادگی مربوط به افزایش مصرف مواد مخدر فقدان ارتباط و ناتوانی در حل مشکلات خانوادگی است (آقا[6]، زیا[7] و ایرفان[8]، 2008).
عملکرد خانواده به چگونگی روابط اعضای خانواده، تعامل و حفظ روابط،چگونگی تصمیم گیری ها و حل مشکلات اعضای به خانواده مربوط می شود (سیلبورن[9] و همکاران، 2006). به عبارت دیگر، عملکرد خانواده جنبه مهم محیط خانوادگی است که سلامت جسمان، اجتماعی و هیجانب کودکان را تحت تاثیر قرار می دهد. در واقع آنچه در درون خانواده اتفاق می افتد و چگونگی عملکرد آن می تواند عامل کلیدی در ایجاد انعطاف پذیری و کاهش خطرات فعلی و اینده مرتبط با رویدادهای ناگوار و شرایط نامناسب باشد. محیط های برانگیزنده و پرورش دهنده به کودکان را قادر می سازد تا یاد بگیرند و پیشرفت کنند. بر عکس، محیط های خانوادگی ناکارساز[10] می تواند برای بسیاری از جنبه های رشد کودکان و انتقال مثبت آنان به بزرگسالی بسیار مضر باشد (سیلبورن و همکارن، 2006).
مشکلات خانوادگی می تواند به افت تحصیلی، فروپاشی روابط اجتماعی، انزوای اجتماعی و ایجاد باورهای غیر منطقی و خودپنداره ضعیفی در افراد منجر شود که می تواند زمینه ساز اختلالاتی از جمله سوء مصرف مواد شود.
سوال پژوهشی ناظر در این چارچوب مقایسه بین متغیرهای کارکرد خانواده، باورهای غیرمنطقی و خود پنداره افراد معتاد و غیر معتاد است.
پیشینه پژوهش:
در مطالعه سالی وهمکاران (2005) این نتایج حاصل شد که کارکردهای خانوادگی (شامل پیوندهای خانوادگی، نظارت خانوادگی، و نگرشهای والدین به مصرف الکل فرزند) ارتباط بالایی با مصرف الکل به ویژه درنوجوانان دختر دارد.
محمدی (1384) در تحقیقی بر روی افراد 25-18 ساله در معرض خطر سوء مصرف مواد، پیوند والدینی، سبکهای دلبستگی، اعتماد به نفس، مهارتهای مقابله ای و منبع کنترل را از عوامل موثر بر تاب آوری دانست. به اعتقاد بارنت و گوتلیت (1988) این احتمال وجود دارد که رویدادهای منفی زندگی در افرادی که از احساس خودارزشی چندانی برخوردار نیستند، افسردگی بیشتری ایجاد نمایند چرا که فقدان احساس خودارزشی افراد مستعد افسردگی می سازد.
سواتس در پژوهش خود، بین خودپنداره و ویژگی های رفتاری و شخصیتی رابطه معناداری به دست آورد و نشان داد که نوجوانانی که عزت نفس پایین دارند، رفتار پرخاشگرانه، ویرانگر و نشانه های روان تنی از خود بروز می دهند (به نقل از کوپر اسمیت، 1967).
امین پورو احمد زاده (1389) در پژوهشی نشان دادند که نمره های باورهای غیر منطقی در افراد معتاد بیشتر از افراد عادی است.
نیک سرنست 1380 نتایج پژوهش نشان داد که بین میانگین باورهای غیرمنطقی افراد عادی و افراد معتاد تفاوت معنی داری وجود دارد.
فرضیه ها
1- بین افراد معتاد و غیر معتاد از نظر کارکرد خانواده تفاوت معناداری وجود دارد.
2- بین افراد و غیر معتاد از نظر باورهای غیر منطقی تفاوت معناداری وجود دارد.
3- بین افراد معتاد و غیر معتاد از نظر خود پنداره تفاوت معناداری وجود دارد.
4- بین باورهای غیر منطقی با کارکرد خانواده تفاوت معناداری وجود دارد.
5- بین خود پنداره با کارکرد خانواده تفاوت معناداری وجود دارد.
6- متغیرهای کارکرد خانواده، باورهای غیرمنطقی و خودپنداره در افراد معتاد و غیرمعتاد رابطه چند متغیری وجود دارد.
تعاریف مفهومی وعملیاتی
الف- تعریف مفهومی
عملکرد خانواده
عملکرد خانواده، به چگونگی اعضای خانواده، تعامل و حفظ روابط، چگونگی تصمیم گیری ها و حل مشکلات اعضای خانواده مربوط می شود. به عبارت دیگر، عملکرد خانواده جنبه ی مهم محیط خانوادگی که سلامت جسمانی، اجتماعی و هیجانی کودکان را تحت تاثیر قرار می دهد.
ب- تعریف عملیاتی
در این پژوهش منظور از عملکرد خانواده نمره ای است، که آزمودنی در مقیاس خودپنداره مک مستر به دست می آورد.
الف- تعریف مفهومی
باورهای غیر منطقی
یکی از دیدگاه های روانشناسی در مورد علل بیماری روانی دیدگاه عقلانی- عاطفی آلبرت الیس است. به نظر او رفتار و عواطف انسان ناشی از باورها، اعتقادات و طرز فکر اوست. اضطراب، افسردگی، غم، اندوه، ترس همگی ناشی از طرز فکر و باورهای فرد نسبت به جهان و دیگران است وی این باورها را باورهای غیر منطقی گذاشت. این باورها مجموعه ای از افکار، اندیشه ها و عقایدی هستند که در آن اجبار، الزام، وظیفه و مطلق گرائی وجود دارد وموجب بروز اختلالات عاطفی، رفتاری می گردند و این اختلالات زمینه بروز افکار خودکشی را در فرد فراهم می سازند (صولتی 1380).
پایان نامه این پروپوزال در سایت موجود نیست