پایان نامه بررسی راه های ایجاد انگیزه معلمان به منظور بهبود کیفیت امر آموزش استان اردبیل ناحیه 1

در پژوهش حاضر، هدف شناسایی و بررسی عمده ترین عوامل روانی اجتماعی و فرهنگی مؤثر بر انگیزه معلمان به منظور بهبود کیفیت امر آموزش و بررسی عوامل مادی و خدمات رفاهی مؤثر بر انگیزه معلمان و بررسی عمده ترین عوامل ادراکی و انتظاری شغل و عوامل مدیریتی و روابط انسانی و بررسی جنبه های توسعه، تحرک و تعالی شغل معلمی با ایجاد و افزایش انگیزه معلمان به منظور بهبود امر آموزش است. در این پژوهش 30 نفر با استفاده از فرمول نمونه گیری و جنس مرد از طریق نمونه گیری تصادفی خوشه ای از بین معلمان ناحیه 1 استان اردبیل مشخص شدند و براساس نمونه گیری طبقه ای نسبتی از بین معلمان متوسطه ناحیه 1 از اردبیل به صورت تصادفی انتخاب شده اند. داده های مورد نیاز از طریق ارائه پرسشنامه ای که در رابطه با متغیرهای مختلف تحقیق بود و با روایی و پویایی مناسب جمع آوری شده است. پس از تجزیه و تحلیل داده ها که به وسیله کامپیوتر و با استفاده از روش های آماری ضریب همبستگی، رگرسیون چند متغیری به منظور بررسی رابطه بین متغیرهای پیش بین با ملاک و آزمون F برای رگرسیون چند متغیری به منظور تعیین سطح معن داری رابطه متغیرهای پیش بین با متغیرهای ملاک و نسبت T به منظور تعیین اولویت و سهم هر یک از عوامل ایجاد کننده و افزایش دهنده انگیزه معلمان به منظور بهبود کیفیت امر آموزش انجام گرفت. نتایج بدست آمده نشان داد که جنبه رفاهی و اجتماعی شغل، مطلوبیت و انتظاری شغل، مدیریت و روابط انسانی شغل و جنبه تحرک، توسعه و تعالی شغل معلمی با ایجاد و افزایش انگیزه معلمان به منظور بهبود کیفیت امر آموزش رابطه دارد. استفاده از آزمون F (تحلیل واریانس) نشان داد که این عوامل چهار گانه در سطح تعیین شده (X=/01) چه به صورت ساده و چه به صورت چند گانه در ایجاد و افزایش انگیزه معلمان به منظور بهبود کیفیت امر آموزش معنادار است. بعلاوه نسبت T بدست آمده در ارتباط با اولویت انگیزه های معلمان نشان می دهد که در معلمان اولویت انگیزه ها به ترتیب عبارتند از: جنبه رفاهی و اجتماعی شغلی- جنبه مدیریت و روابط انسانی شغل و جنبه مطلوبیت و انتظاری شغل و جنبه تحرک و توسعه و تعالی شغل. به طور کلی نتایج بدست آمده فرضیه های تحقیق را در سطح تعیین شده تأیید نمود و به سؤالات پژوهش در وجود رابطه بین عوامل مادی و اجتماعی شغل، مدیریت و روابط انسانی شغل، مطلوبیت و انتظاری شغل و تحرک، تعالی و توسعه شغل معلّمی با ایجاد و افزایش انگیزه معلمان به منظور بهبود کیفیت امر آموزش پاسخ مثبت داده است.

مقدمه :

در دهه های اخیر به این مطلب تأکید شده است که آموزش و پرورش زیربنای توسعه اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی هر جامعه است. بررسی عوامل مؤثر در پیشرفت و ترقی جوامع نشان می دهد که همه این کشورها آموزش و پرورش توانمند و کارآمدی داشته اند. نگاهی به تاریخ ملل نیز بیان کننده این واقعیت است که دوران شکوفایی و درخشیدن آنها با رشد و پویایی نظام های آموزش و پرورش آنان مقارن بوده است. از سوی دیگر امروزه تعلم و تربیت آدمی را از دشوارترین، ظریف ترین و پرثمرترین کارهای انسان می دانند آن را کاری پرارج و وقت گیر توصیف می کنند که ثمره و نتایج قطعی و نهایی آن دیر به بار می آید در این میان معلمان برترین نقش را به عهده دارند و نقطه آغاز هر تحول و آموزش و پرورشی به شمار می روند.

بیان مساله:

همه کشورها به معلمان اثربخش و با انگیزه بعنوان یکی از ارکان اصلی آموزش و پرورش نیاز دارند تا بتوانند جوانان خود را در قالب سیستم تعلم و تربیت خود پرورش داده و برای آینده ای بهتر مجهز کنند ولی در شرایط فعلی نیاز ما به چنین ملمانی خیلی بیشتر از سایر کشورهاست. حال سؤال این است که عوامل ایجاد کننده انگیزه معلمی چیست؟ این عوامل چه نقشی در بالا بردن کیفیت آموزشی دارند. یکی از بارزترین و برجسته ترین برنامه ها و خطوط تحقیقاتی که در کشورهای مترقی و در حال توسعه وجود دارد تحقیق در زمینه شناخت ویژگیهای انگیزشی دنیای معلمی است تا بدانند که یک معلم موفق دارای چه ویژگی انگیزشی و رفتاری است و این ویژگی چگونه در بالا بردن کیفیت آمر آموزش مؤثرند.

آنچه از تحقیقات روشن می گردد این است که معلمان با انگیزه دارای ویژگیهای همچون عشق ورزیدن به شغل معلمی ارتباط صمیمانه داشتن با اولیاء دانش آموزان، نظم و ترتیب داشتن در کارها، کوشش در فزونسازی معلومات حرفه ای و درجه تخصصی، کوشش در شناختن استعدادها و علایق هر دانش آموزا، نشان دادن تواناییها و استعدادهای فردی و احترام به ضوابطی که جایگاه معلم و دستگاههای تعلیم و تریت را در جامعه والا می نماید را دارند.

بررسی عوامل انگیزش به زبان ساده، پی بردن به این مطلب است که چرا مردم هر یک از کارها را به گونه ای ویژه به انجام می رساند و اصولاً چه چیز سبب فعالیت آنان می شود.

تعلیم و تربیت مقامها و مسئولان اجرایی و سیاست گذاران آموزشی بسیار قابل توجه و با اهمیت است جستجو در مسأله انگیزشف پاسخ چراهای رفتاری آدمی است. چرا انسان در سازمان کار می کند؟ چرا بعضی افراد بسیار فعال و برخی کم کارند؟ علت علاقه به شغل و بی علاقگی به کار چیست؟ این سؤالات و بسیاری دیگر همه با موضوع انگیرش در ارتباط اند و پاسخ آنها در انگیزش و انگیزه های کارکنان خلاصه می شود. شاکتر و دیگران (1961) کشف کرده اند که دگرگونی در حالت عاطی و نگرشی کارکنان بر عملکرد آنان تأثیر ندارد، به شرط اینکه عملکرد لازم ماهیتی قالبی داشته و از توجه یا تفکر بی نیاز باشد. هر چند برخی از شغلها همانند (معلمی) به تفکر و توجه کامل نیاز دارد. این یافته ها در یک مطالعه آزمایشگاهی توسط لاتانه واروود (1963) تکرار شده استبه طور کلی انگیزش را می توان حالتی در افراد دانست که آنان را به انجام رفتار و عمل خاصی متمایل می سازد. که این خود نیز موجب احساس مسئولیت، درک عمیق از شغل و از خود گذشتگی می شود. قره آغاجی (1367) در پژوهشی عنوان می دارد که به دنبال کاهش انگیزش معلمان، عملکرد تحصیلی دانش آموزان کاهش می یابد، که این متأثر از پایین بودن حقوق معلمان و موقعیت اجتماعی معلمان است. حافظ باطنی (1371) نقش حقوق متناسب و استفاده از نظریات معلمین در زمینه تصمیمات و سیاستهای آموزشی را یکی از عوامل مهم افزایش علاقه مندی معلمان به شغل خود و افزایش کیفیت یادگیری دانش آموزان اعلام داشتند. یحیوی (1368) عنوان می دارد که دانش آموزان علت شکست خود را در امر آموزشی ناشی از معلمان کم تجربه و بی انگیزه اعلام داشتند و دهها پژوهش دیگر ارتباط بین انگیزه معلمان با عملکرد دانش آموزان را مورد تأیید قرار داده است (رضوی اسکندرانی، 1373)، حال سوال این است که عوامل ایجاد کننده انگیزه معلمان چیست؟ از آنجایی که در کشورمان تاکنون تحقیقی در این زمینه صورت نگرفته و این پژوهش در نوع خود بدیع می باشد لذا با توجه به اینکه بررسی های مختلف نشان می دهد که فردی که نسبت به شغل خود انگیزه کافی را ندارد و از آن احساس رضایت نمی کند، همواره تا آخرین روزهای زندگی شغلی خود، هم خود رنج می برد و هم دیگران. به ویژه اگر معلم باشد موجب نابسامانیهای رفتاری، عاطفی و آموزشی دانش آموزان می شود جهت افزایش کیفیت امر آموزش مورد مطالعه قرار دهیم. ما در این پژوهش به دنبال بررسی عناصر انگیزه های شغلی معلمان می باشیم تا از این طریق بتوانیم از نتایج آن در جهت بهبود وضعیت آموزشی و افزایش کیفیت آن استفاده نماییم.