روش تحقیق مونوگرافی و بررسی عملکرد اقتصادی ، اجتماعی ، سیاسی ، فرهنگی شرکت تعاونی تهیه و توزیع لوازم الکتریکی یزد

مقدمه :

تعاون و همکاری به دلیل اینکه انسان موجودی بالطبع اجتماعی بوده، از آغاز پیدایش بشر تاکنون در بین افراد وجود داشته است و به عبارت دیگر تعاون پایه و اساس زندگی اجتماعی بشر بوده است. در اصطلا  لغوی تعاون به معنای همکاری و تشریک مساعی افراد برای رفع نیازهای همگانی و مشترک خود می باشد « بنابرین ما تعاون و تعاونی را هم در کشورهای سوسیالیستی و هم در کشورهای سرمایه داری ملاحظه میکنیم. هر چند که در کشورهای سرمایه داری تعاونیها نسبت به کشورهای سوسیالیستی و کشور ما ایران گسترش قابل توجهی یافته اند. و ما شاهد این هستیم که در کشورهای سرمایه داری فکر تعاون از اعضای تشکیل دهنده و شرکت های تعاونی الهام گرفته و دولت فقط نقش نظارت و هدایت کنندگی را برای تعاونی ها ایفا می کند و این شرکتها نشئت گرفته از احتیاجات آزاد و منافع مشترک و کمک متقابل انسانها با یکدیگر می باشد.

اما در کشورهای سوسیالیستی کسانی که در رأس حکومت قرار دارند افراد را وادار به کارهای اشتراکی می کنند و در این کشورها به دلیل مساعد نبودن شرایط لازم نیروی قابل ملاحظه ای از طرف دستگا حاکم اجتماع باید صرف به کار انداختن چرخ های تعاون گردد و این کار آنقدر ادامه می یابد که افراد به مرور زمان خودشان تعاون را درک کنند و پاسداری از آن را به عهده بگیرند.

در کشور ما که اصول سرمایه داری نظام اقتصادی را تشکیل می دهد نمیتوانیم که تعاون مانند کشورهای پیشرفته از خود مردم شروع شود و از طرف دیگر نمی توانیم آنها را از طریق زور و اجبار به تعاون وادار کنیم و این است که در قانون جمهوری اسلامی ایران دو اصل 43 و 44 به مسائل و قوانین تعاونی ها پرداخته و اقتصاد ایران را به سه بخش تعاونی، دوستی، خصوصی تقسیم کرده است و در کشور ما باید روش مناسبی اتخاذ شود تا از طریق اصول و مفاهیم تعاون در بین مردم ترویج شود و مردم از آثار اقتصادی و اجتماعی تعاون آگاهی یابند» و کم کم براثر آشنایی اعضاء با تعاونی و تعاونی مردم از همکاری خود یاری و مشارکت در امور مربوطه به خودشان را درک میکنند و در کشور ما یکسری ازعوامل به عدم توسعه تعاونی ها در ایران منجر شدند که می توانیم از امدلاحات ارضی، جنگ تحمیی عراق علیه ایران و تحریم اقتصادی کشورهایی نظیر آمریکا و تورم و گرانی به این مسائل و مشکلات توسعه تعاونی دست زده اند.

تحقیق حاضر در 14 فصل می باشد که فصل اول در مورد کلیات تحقیق و فصل دوم در مورد معرفی مکان مورد مطالعه از ابعاد مختلف می باشد و فصل سوم معرفی شرکت تعاونی مورد بررسی از لحاظ نیروی انسانی، ایمنی و کار و فصل چهارم در مورد تاریخچه تعاون در ایران و جهان و استان مورد بررسی در فصل پنجم نیز به دیدگاههای اندیشمندان تعاون پرداخته شد. و در فصول ششم و هفتم و هشتم و نهم عملکردهای شرکت از نظر اقتصادی، اجتماعی و سیاسی فرهنگی مورد بررسی قرار گرفته است و در فصول آخر به توصیف و تحلیل داده های تحقیق پرداخته شده است

منبع ( تعلیمات تعاونی، نشریه شماره 3، سازمان مرکزی تعاون کشور، تهران، دی ماه 1346)

طرح مسأله : درمورد تعاون باید گفت که این اندیشه از دیروباز به شکل سنتی در میان مردم رواج داشته است و می توان گفت که یکی از بزرگترین و مهمترین انگیزه های بشری برای همکاری  با یکدیگر وجود نیاز و منافع مشترک بوده است و وجود این دو عامل یعنی وجود نیاز و منافع مشترک باعث شده که افراد برای رفع این نیاز های مشترک به صورت گروهی و تعاونی اقدام نمایند. و به دلیل دیگر که اقتصاد ایران به سه بخش تقسیم شده است که عبارتند از  دولتی و خصوصی و تعاونی که در این میان بخش تعاون نسبت به دو بخش دیگر رشد کمتری را داشته است هر چند که سیاستهای در جهت افزایش سهم بخش تعاون در کشور صورت گرفته است اما این تلاشها اگر بی نتیجه نبوده ولی نتوانسته مثمر ثمر واقع شود.

امروزه اگر چه ما می بینیم که تعاونی ها در حال گسترش هستند ولی رشد و گسترش تعاونی ها کمی می باشد نه کیفی. با توجه به اینکه تعاونیها می توانند در جهت اشتغال افراد جامعه و از بین بردن بیکاری و سایر معضلاتی که از بیکاری ناشی می شود فعالیت کنند ولی عملاً ما می بینیم که این تعاونی ها به دلایل سیاسی و اقتصادی و اجتماعی و وجود افراد ذینفع و همچنین عدم نیروی متخصص در تعاونی ها و مدیریت انفرادی این تعاونیها خودشان در جامعه مشکلاتی را ایجاد می کنند که بیشتر آنها جنبه قانونی و حقوقی دارد. هدف شکرت تعاونی در حال حاضر جلب رضایت کامل اعضاء از لحاظ اقتصادی است و اعضاء در صورتیکه تعاونی جوابگوی نیاز هایشان باشد از آن احساس رضایت می کنند.

شاید بتوانیم یکی از دلایلی که سبب شده تعاونها از رشد کافی  برخوردار نباشند را بدانیم که در جامعه ما فقط به جنبه های اقتصادی تعاون توجه می شود و به سایر جنبه ها توجهی نمی شود. پژوهش حاضر مونوگرافی عملکرد اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی شرکت تعاونی تهیه و توزیع لوازم الکترونیکی یزد می باشد امیدوارم که این پژوهش بتواند ضمن شناسایی و مشکلات تعاونی ها بتواند راهکارهای مفیدی را برای آنها ارائه دهد.

اهمیت و ضرورت تحقیق: در دنیایی که زیرلوای تکنولوژی قرار گرفته و هر روز با پیشرفت سریع آن بر تعداد بیکاران افزوده می شود و فقر یکی از مهمترین معضلات جوامع امروزی است، سیاستهای اقتصادی و اجتماعی، فرهنگی کشور میتواند ایجاد تعاونی های تولید و توزیعی را هدف قرار داده از این طریق با ایجاد اشتغال، موجبات افزایش درآمد، توسعه رفاه و ارتقاء سطح زندگی افراد جامعه را فراهم سازد. یکی دیگر از فواید و کارکردهای تعاون مخصوصاً در جوامع امروزی این است که می تواند مدرنیته را بائین به طرز ظریف و دلپذیری تلفیق کند و باعث شود که انسانها با صفا و صمیمیت و همبستگی بیشتر دنبال منابع اقتصادی خود باشند بدون اینکه در تقابل خصمانه ورود روی هم قرار گیرند. همچنین تعاون، دموکراسی و آزادی را برای فرد انسان به ارمغان می آورد و همین قابلیت که تعاونیها را قادر می سازد هم در اقتصاد جوامع مدرن امروزی و هم در اقتصاد جوامع سنتی رسوخ نماید، موقعیت خاصی را برای موسسات مزبور بوجود آورده است.

شیوه اقتصاد سرمایه داری و نظرات و افکار و حتی منش و رفتار ناشی از آن، موجب بوجود آمدن نوعی سردرگمی در جوامع سنتی می شود که نتیجه آن، گسستگی پیوندهای اجتماعی است. ولی تعاون می تواند این امر را به خوبی از بین ببرد و جوامع مدرن و سنتی را به طور خوشایندی به هم وصل کند و جلوی بسیاری از نابسامانی های اجتماعی و اقتصادی را می گیرد. از طرف دیگر در کشورهایی همچون ایران، که عدالت اجتماعی و چپاول کردن آن در سرلوحه برنامه های حکومت قرار دارد. کمتر برنامه ای برای برقراری عدالت اجتماعی می تواند رساتر از تعاون باشد چرا که رسالت تعاون و تعاونی ها، همواره توجه به افراد کم درآمد، و قشرهای آسیب پذیر جامعه براساس آرمانهای دینی و اخلاقی و انسانی بوده است. تحت  لوای تعاون، طبقات کم درآمد جامعه که اداره کننده تشکیلات اقتصادی خود می باشند، استقلال، اعتماد به نفس و خود اتکایی را تجربه می کنند. (همیار،1383، 102)

منبع ( همیار، فصلنامه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، سال ششم، شماره 24، زمستان 1383، ص 102)

فرضیات تحقیق

الف- فرضیات اجتماعی تحقیق

1- بین جنسیت ورضایت از عملکرد شرکت تعاونی رابطه وجود دارد.

2- بین میزان تحصیلات و رضایت از عملکرد شرکت تعاونی رابهط وجود دارد.

3- بین آگاهی اعضاء از حقوق و تکالیف خود و رضایت از عملکرد شرکت همبستگی وجود دارد

4- بین درآمد و رضایت از عملکرد شرکت رابطه وجود دارد.

5- بین سابقه عضویت و رضایت از عملکرد شرکت رابطه وجود دارد.

6- بین تعداد سهام و رضایت اعضاء از شرکت همبستگی وجود دارد

7- بین کیفیت و مرغوبیت  کالاهای ارائه شده و رضایت اعضاء از شرکت رابطه وجود دارد

8- بین سن و رضایت اعضاء از عملکرد شرکت همبستگی وجود دارد.

9- بین میانگین رضایت مردان و زنان تفاوت وجود دارد

10- بین میانگین رضایت و میزان تحصیلات تفاوت وجود دارد.

ب  : فرضیات اقتصادی تحقیق

1- شرکت از لحاظ نقدینگی توانسته حد نصاب صاحبنظران امور مالی را بدست آورد

2-شرکت از لحاظ نسبت سرمایه گذاری توانسته حد نصاب صاحبنظران امور مالی را بدست آورد

3- شرکت  از لحاظ سود آوری توانسته حد نصاب صاحبنظران امور مالی را بدست آورد

4-شرکت از لحاظ   فعالیت توانسته حد نصاب صاحبنظران امور مالی را بدست آورد

اهداف تحقیق:

 1- بدست آوردن شناخت علمی ومعتبر درباره شرکت تعاونی توزیعی لوازم الکتریکی یزد

2- بدست آوردن این شناخت که وضعیت شرکت تعاوی مورد بررسی با جه عواملی در ارتباط است؟

2- بررسی و آشنا شدن با مشکلات شرکتهای تعاونی و ارائه راهکارهایی برای ارتقای آنها

3- پیدا کردن نقاط قوت و ضعف شهرک شرکت تعاونی لوازم الکتریکی یزد

4- شناخت رضایت اعضاء از عملکرد شرکت تعاونی لوازم الکتریکی

5- بررسی و شناخت نقش فنآوری ارتباطات در شرکتهای تعاونی

6- میزان شباهت رضایت اعضاء از شرکت تعاونی

متدولوژی تحقیق : تحقیق حاضر در مورد مونوگرافی از یک شرکت تعاونی می باشد که در آغاز لازم است تعریفی از مونوگرافی داشته باشیم و بعد به روشهایی از تحقیق که در این کار (اثر) استفاده شده است اشاره کنیم.

1- مونوگرافی : تک نگاری توصیفی است ژرف و دقیق از یک شخص یا یک واحد اجتماعی مانند خانواده، قبیله، قشر اجتماعی یا یک ره که جنبه های مختلف آن را در بر می گیرد. مونوگرافی براساس مشاهده مستقیم استوار است.

مونوگرافی تشریح هم جانبه یک پدیده، یا مجموعه ای از پدیده هاست. در تک نگاری ابتدا از وضع عینی، ظاهر، سطح خارجی پدیده که قابل مشاهده است، آغاز می شود، سپس ابعاد ذهنی و روانی و پیچیده آن به نگارش در می آید. در این مفهوم هم کلیت و هم فردیت دیده می شود چون در خلال آن همه اضلاع یک کل شناخته می شوند. فردی است چوی یک پدیده نظیر ده یا واحد اجتماعی در همه ابعادش شناخته می شود. ( ساروخانی، 1385، 318)

منبع ( ساروخانی ، باقر، روشهای تحقیق در علوم اجتماعی، جلد اول اصول و مبانی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی تهران ، 1380)

2- روش مصاحبه : مصاحبه به معنای گفتگو کردن درباره یک پدیده و تبادل اطلاعات در مورد آن با مخاطب است. در مصاحبه پژوهشگر سوالاتی را به صورت شفاهی یا کتبی از مخاطب می نماید و پاسخگو اطلاعات خود را ارائه می نماید. سوال ها و پاسخ ها می توانند شفاهی یا کتبی باشد. روش مصاحبه دارای مزایا و معایبی است مزیت این روش آن است که اطلاعات صحیح تر است و بیشتر قابل اعتماد است و پاسخ ها  ابهام کمتری دارد عیب مصاحبه با پاسخ گویان این است که تجمع افراد صاحب نر در زمان و مکان مصاحبه کار مشکلی است و زمان وقت زیادی نیاز دارد.         ( مهرانفر، 1384، 71)

منبع( مهرانفر، صفر، جزوه درسی اصول آموزش و ترویج در تعاونی ها، دانشگاه یزد، مجتمع علوم انسانی، دانشکده علوم اجتماعی، شهریور 1384)

3-  روش اسنادی: در مورد این روش باید گفت که هیچ تحقیقی نمیتواند فارغ از این روش باشد اما در روشهای تاریخی کاربرد این روش و ابزارهای آن اهمیت بیشتری دارد. روشهای اسنادی در زمره روشها یا سنج های غیر مزاحم ( منظور این است که این تحقیقات واکنش طرف مقابل رابر نمی انگیزد و از بسیاری انحرافات ناشی از آن مبری است) و غیر واکنشی به شمار می آید. تفاوت این روش با سایر روشهای این است که در این روش بر خلاف سایر روشهای که باید به جمع آوری اطلاعات بپردازیم در این روش اطلاعات موجودند.[1] مزایای این روش این است که کم هزینه است و در مدت محدودی می توانیم مقدار زیادی از اطلاعات را جمع آوری کنیم و یکی از دیگر مزیت ها تنوع منابع است. و عیب آن این است که بیشتر منابع مورد استفاده اول نیستند و این اطلاعات تعبیر ها و تفسیرهای افرادی است که با نظر مشخصی نوشته اند و ممکن است این اطلاعات با مطالب اصلی تفاوت داشته باشند.[2]     ( ساروخانی، 1380، 254)

4- بررسی پرسشنامه ای: این روش عبارتست از مطرح کردن یک سری پرسش برای مجموعه ای از پاسخ گویان که غالباً معرف یک جمعیت وسیع ترند، درباره وضعیت اجتماعی، شغلی و خانوادگی شان، درباره عقاید و ایثارهایشان راجع به مسائل انسانی، دنیوی و معنوی، درباره انتظاراتشان، سطح معرفت یا آگاهی شان در مورد یک حادثه یا یک مسئله و یا کلاً درباره هر نکته ای که اطلاع از آن برای محقق جالب است. زیاد بودن تعداد پاسخ گویان در بیشتر بررسی های پرسشنامه ای و پردازش کمی اطلاعاتی که از پرسشنامه ها استخراج خواهد شد، ایجاب می کند که پاسخ های بیشتر پرسش ها از قبل پیش بینی شود و پاسخگویان پاسخ هایشان را اجباراً از میان پاسخهایی که صریحاً به آنها پیشنهاد شده است انتخاب کنند. و پرسشنامه دارای انواع گوناگونی است 1- پرسشنامه غیر مستقیم: پرسشنامه وقتی غیر مستقیم گفته می شود که پرسشگر آن را بر مبنای پاسخ هایی که پاسخگویی می دهد تکمیل کند 2- پرسشنامه مستقیم : پرسشنامه وقتی مستقیم گفته می شود که پاسخگو شخصاً آن را پر کند ( نیک گهر، 1385،9)

منبع (‌ روش تحقیق در علوم اجتماعی، ریمون کیوی ولوک وان کامپنهود، ترجمه عبدالحسین نیک گهر، تهران ، نشر توتیا، 1384)

5- روش پیمایشی: پیمایش عبارت است از فرآیند پژوهش به منظور جمع آؤری اطلاعات درباره اینکه مردم چه می دانند – چه فکر می کنند یعنی نگرش ها و عقاید و باروهای مردمی به چه صورت است و چه کاری انجام می دهند. پیمایش در واقع یک روش جمع آوری داده هاست در بدو پیدایش این روش برای سنجش افکار عمومی بکار برده می شد. اما با توسعه این روش امروزه روش پیماشی با هدف توصیف پدیده ها است.[3] ما رش بر آن است که پیمایش دقیقاً به معنی تکنیک خاصی در گردآوری اطلاعات نیست. هر چند عمدتاص از پرسشنامه استفاده می شود. اما فنون دیگری از قبیل مصاحبه عمیق و مصاحبه ساختمند، مشاهده، تحلل محتوا و جز اینها  هم به کار می روند. ویژگی های بارز پیمایش عبارتست شیوه گردآوری داده ها و روش تحلیل آنها، مشخصه پیمایش مجموعه ساختمند یا منظمی از داده ها ست که آن را ماتریس متغیر بر حسب داده های موروی می نامیم ماتریس متغیر بر حسب مورد برای تحلیل پیمایش که مبتنی بر مقایسه موردهاست جنبه بنیادی دارد.[4] ( مسعودنیا، جزوه درسی، 1385)

تعریف مفاهیم و واژه های مهم تحقیق:

تعاون : لغت تعاون از زبان عربی گرفته شده و معادل فارسی آن همکاری، به معنی یکدیگر را یاری کردن، بهم یاری رساندن همدستی، یاری و دستگیری است. (دکتر محمد معین، فرهنگ فراسی جلد اول، (آ- خ) ص 1907)

تعاون مصدر باب تفاعل است و به معنای یکدیگر را یاری کردن و همیاری است، از اصل عون به معنای یاری کردن مشتق شده است. تعاون در اصطلاح علمی عبارتست از تمرکز امکانات و مساعی افراد و استفاده از آن در راه حصول به اهدافی معین و رفع نیازهای مشترک، معادل تعاون « Cooperation» است این کلمه در زبان فرانسه به معنای عمل و شرکت در یک کار مشترک است و در زبان انگلیسی مفهوم کار کردن با هم برای یک مقصود و تجمع برای انجام یک امر مشترک و عمل و همکاری اقتصادی را می رساند.

( حسنی، 1381، 3)

منبع ( حسنی، حسن، حقوق تعاونیها، تهران، سازمان مولدین و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاها است، 1381)

در لغت نامه دهخدا تعاون به معنی هم پشت شدن، یکدیگر را یاری کردن، یاری کردن بعضی قوم بعضی دیگر را، با هم مدد کاری یکدیگر را کردن آمده است. ( طالب،1379 :2)

 ( طالب، مهدی، اصول و اندیشه های تعاونی، تهران، دانشگاه تهران، مؤسسه انتشارات و چاپ ، 1379)

شرکت تعاونی : در قانون تعاونی 1332 لایجه قانونی شرکتهای تعاونی که در 14 ماده تصویب شد تعریف شرکت تعاونی چنین آمده است « طبق این قانون : شرکتهای تعاونی شرکتهایی هستند که بین اشخاص، برای مدت غیر محدود تشکیل می شوند و تعداد شرکاء و سرمایه آنها متغیر و نامحدود است ( ماده یک)

به موجب قانون تعاونی 1334 شرکت تعاونی شرکتی است که برای مدت نامحدود به منظور رفع احتیاجات مشترک شرکاء و بهبود وضع مادی و اجتماعی آنها برای یک یا چند منظور مثل انجام خدمات عمومی و هرگونه فعالیت مربوط به تولیدات کشاورزی، تهیه و طبقه بندی، نگاهداری و فروش محصولات مزبور به کار می رود.

قانون شرکتهای تعاونی مصوب 1350 شرکت تعاونی را چنین تعریف می کند : « شرکت تعاونی شرکتی است از اشخاص حقیقی و حقوقی که به منظور رفع نیازمندی های مشترک و بهبود وضع اقتصادی و اجتماعی اعضاء از طریق همکاری و خودیاری و کمک متقابل اعضاء موافق اصول که در قانون آمده تشکیل می شود- تعداد اعضای شرکت تعاونی نباید از هفت نفر کمتر باشد»

(حسنی، حسن، حقوق تعاونیها، تهران، انتشارات سمت، 1381)  (حسنی، 1381،293،297)

بل روی معتقد است که تعاونی موسسه ای است اقتصادی که از طرف اعضای سازمان یافته، ایجاد می گردد و توسط خود آنها اداره می شود و به تدارک یا فروش کالا و ارائه خدمات به اعضاء به قیمت تمام شده می پردازد.

ژرژفو که معتقد است که شرکت تعاونی موسسه ای مشترک است که هدف ویژه آن تأمین و ارضای حوائج می باشد. و در تعریف دیگر می گوید: شرکت تعاونی اتحادیه است از افراد که از یک طرف مشابه بودن برخی از حوائج خود را قبول نموده اند و از طرف دیگر امکان رفع و ارضای بهتر این حوائج را توسط یک موسسه مشترک برطرق و وسایل فردی ترجیح داده اند. ( طالب، 1379، 7و8)

( طالب، مهدی، اصول و اندیشه های تعاونی، تهران: دانشگاه تهران، موسسه انتشارات و چاپ،1379)

عملکرد : نتیجه واقعی و قابل اندازه گیری تلاش است. اگر چه تلاش منجر به عملکرد می شود ولی این دو را نمی توان با یکدیگر برابر دانست، عملکرد بستگی به دو متغیر دارد: خصوصیات و توانائیهای کارمند و تعریفی که از کار برای خود دارد. (همیار، 1385،59)

( همیار، فصلنامه اقتصادی اجتماعی و فرهنگی، سال ششم، شماره دید، پائیز 1385، ص 59)

عملکرد اقتصادی: فرآیندی است که می تواند در یک مدت زمان طولانی به ازای مقدار سرمایه یا پولی که افراد دریافت می کنند و سپس رفته تا جایی که ممکن است این فرآیند سودآور و یا زیان آور یا زیان آور محسوب شود.         (حاتمی، 1379، 35)

(حاتمی، مختار، بررسی عملکرد اقتصادی- اجتماعی شرکت تعاونی تولید ظروف یکبار مصرف مروارید، دانشگاه یزد، 1379)

شرکت تعاونی توزیع:  شرکتی است که در امور مربوط به تهیه و توزیع کالا، مسکن، خدمات، و سایر نیازمندی های اعضاء فعالیت می نماید.

تعاونی های توزیع عبارتند از تعاونیهایی که نیاز مشاغل تولیدی و یا مصرف کنندگان عضو خود را در چارچوب مصالح عمومی و به منظور کاهش هزینه ها و قیمتها انجام می دهد.

(بیژن ملکی و علی ابراهیم زاده، 1384، 71)

( بیژن ملکی و علی ابراهیم زاده، شرکت تعاونی از تعمیم تا تشکیل، تهران، انتشارات رویکرد ، 1384)

عملکرد اجتماعی : انجام کاری که به گروهی  وابسته است یعنی فعالیت گروه برای گروهی دیگر.

عملکرد اجتماعی فرآیندی است که طی آن، باعث فراهم آوردن تفاهم و مشارکت سازنده میان اعضای تعاونی ها، منتشر ساختن  روحیه دموکراسی، آزادی و برابری و احترام به یکدیگر در تعاونی می باشد.

بیان مشکلات و تنگناهای تحقیق:

1- عدم همکاری مدیر عامل شرکت در مورد در اختیار قرار دادن تراز نام شرکت

2- وجود ترازنامه ناقص برای محاسبه برخی نسبتها

3- داشتن تحصیلات پایین برخی از اعضاء برای پرکردن پرسشنامه

4- عدم شناخت مکان فعلی شرکت برای مردم

5- داشتن حسابدار پاره وقت شرکت تعاونی

عملکرد تعاونی ها :

1- بنیادهای تعاون فلامی: ارگانهای نظامی کشوربه منظور انجام فالیتهای اقتصادی، خدمات رسانی به کارکنان خود مؤسساتی اقتصادی تحت عنوانل بنیان های تعاون تأسیس نموده اند که از بارزترین فعالیتهای این بنیادها در دهه 70 فعالیت درزمینه فعالیتهای عمرانی، ساختمانی و مسکن بوده است. هم اکنون پنج بنیاد تعاون در کشور فعالیت می کنند که تمامی زیر مجموعه فرماندهی کل قوا می باشند و اساسنامه آنها توسط این فرماندهی به تصویب رسیده است. بنیاد تعاون سپاه اولین و قدیمی ترین بنیاد تعاون کشور است که در دوران جنگ تأسیس گردید. بنیادهای تعاون بسیج بنیاد تعاون ناجا، بنیاد تعاون ارتش. بنیاد تعاون وزارت دفاع و بنیاد تعاون ستاد کل فرماندهی نیروهای مسلح از جمله بنیادهای پنج گانه محسوب می گردند که به ترتیب ذکر شده تأسیس گردیدند. بنیادهای تعاون از ساختاری دوگانه تشکیل شده ند که شامل یک هیأت امنا و یک پشت مدیره میباشند. هیأت امناء برنامه ریزی های اساسی و سیاستهای کلان را انجام می دهد و هیأت مدیره کارهای اجرایی بنیاد را هیأت امناء معمولاً متشکل از فرماندهان ردبالای هر ارگان می باشد.

منبع : hTTp://www.forign vestment. Blogfa. Com سایت)

کارکردهای سیاسی تعاون : اولین گام در تشکیل تعاونی، جمع شدن حداقل هفت نفر داوطلب است. دومین گام بحث آزاد این هفت نفر برای بررسی موضوعات مورد نظر است و سومین گام انتخاب شده یا انتخاب کردن هیأت مدیره است که هر سه گام جنبه سیاسی دارد. گام چهارم تشکیل مجمع عمومی است که افراد در آن به اظهار و نظر می پردازند.و باید نظرات مخالف را تحمل کنند و حتی باید خود مخالف را تحمل کنند که اینها همه جنبه سیاسی دارد. و تعاون یک مرکز تمرین دموکراسی است که اعضا در آن فقط یک رأی دادند و این یعنی تساوی سیاسی

کارکردهای سیاسی تعاون دارای انواع گوناگونی می باشد که در زیر به برخی از آنها اشاره می شود:

1- فراهم آوردن امکان تعاون فکری و سیاسی

2- رشد، بلوغ و باروری رفتار، کنش و کارکردهای ذهنی و فکری و عملی

3- شالوده ریزی تشکر قدرت سیاسی از طریق مشارکت عامه

4- جلوگیری از خود کامگی و تکروی و عوارض و مسائل مرتبط

5- برقراری رابطه، همبستگی و ارتباطات مثبت، آشکار، ساده و مرکب و جلوگیری از پنهان کاریها و زد و بندهای مربوط                    ( مهرانفر، 1383 : 29)

آفت ها و مسائل سیاسی تعاون : 1- کمبود مبادله سنجیده و سالم افکار و عقاید و پاره ای از موانع مربوط به آزادی بیان و قلم و اجتماعات 2- تضعیف احساس مسئولیت اعضای جامعه براثر فزون طلبی های سیاسی 3- فزون طلبی های شغلی و به میان آمدن منزلت های جعلی و غرروهای ناشی از آن 4- تفسیر نادرست از آزادی و برابری 5- القائات سوء بر اثر برخی از  موهزمات و آداب و رسوم 6- ضعف های مربوط به تحمل آراء و شیوه های تعمیم این آزاد در گروه 7- آسیب پذیری ارگانها و سازمانهای مربوط به دموکراسی براثر اعمال نامتعادل است ( همان: 31)

مزایای سیاسی تعاون : تعاون از نظر سیاسی برای جامعه مزایای زیادی در بردارد که در سیر به آنها اشاره می شود:  1- دموکراسی : دموکراسی کلمه ای فرانسوی است که «دمو» یعنی مردم و «کراسی» یعنی حکومت و مفهوم آن حکومت مردم است و دموکراسی در لیبرالیسم به مفهوم وجود فرصت های مساوی برای مردم برای اخذ تصمیم و اظهار و نظر در زمینه مسائل مختلف است. این امر یعنی دموکراسی در تعاونیها نیز وجود دارد و اعضای تعاونی ها به طور مدام از این حق برخوردار هستند. در مجامع عمومی از حق مساوی هر نفر یک رأی برخوردارند و مهمترین اصل دموکراسی یعنی تحمل مخالف و نظرات او در جلسات مجمع عمومی و تصمیم گیری ها رعایت می نمایند و تصمیمات منصفانه اتخاذ می شود و به این ترتیب است که دموکراسی را در تعاونی تمرین می کنند و آن را در جامعه به کار می بندند 2- عضویت آزاد و اختیاری: برای عضویت در تعاونی ها هم آزاد هستند ونژاد، رنگ ، مذهب و عقاید سیاسی مانع عضویت افراد در تعاونی نمی باشند. این برابری ها باعث می شود که افراد در تعاونی به تمرین امور سیاسی بپردازند و در جامعه نیز آن را به کار ببندند.