روش تحقیق بررسی میزان آگاهی و عملکرد دبیران زن دبیرستان های منطقه 2 شهر زنجان در زمینه خود آزمایی سینه

مقدمه:

بیماری سرطان علی رغم ده ها سال تحقیق مستمر هنوز یک معضل بزرگ برای بشر به شمار می رود‌. هر ساله بیش از یک میلیون نفر به سرطان مبتلا شده و نیم میلیون نفر در اثر ابتلا به سرطان می میرند‌. سرطان مانند بسیاری از بیماریها موجب بروز اضطراب می شود‌. تأثیر فیزیولوژیک و روانی سرطان روی بیماران و خانواده آنها منجر به تغییرات عمیقی در شیوه زندگی آنها می گردد‌. (1)

سرطان سینه شایع ترین سرطان زنان در اکثر کشورهای دنیاست و در کشورهای توسعه یافته حدود  کل سرطانهای زنان را تشکیل می دهد‌. این سرطان علت مهم مرگ و میر زنان 45-40 ساله محسوب می شود‌. ( 2 )

طبق آمار بدست آمده از انیستیتو سرطان، سرطان سینه در ردیف دومین سرطان شایع در ایران است‌.

در سال 1367 از میان 1876 مورد بیمار مبتلا به سرطان 1339 مورد سرطان سینه تشخیص داده شده است‌. یعنی 7% از مجموع کل سرطانهای موجود در ایران را سرطان سینه تشکیل می داده است‌. ( 3 )

از آنجایی که 95% سرطانهای سینه و 65% سرطانهای ابتدایی سینه توسط خود زنان کشف می شود، اقدام سریع برای معاینه سینه و تشخیص زودرس این بیماری از اهمیت زیادی برخوردار است‌. خودآزمایی سینه یک روش بدون هزینه است که زنان باید برای تشخیص سرطان سینه انجام دهند و در واقع مهمترین فواید آن ارزان بودن و اجرای ساده آن در فواصل معین در منزل می باشد‌. ( 4 )

از آنجا که قدم اول در هر آموزشی، بررسی وضع موجود در برآورد سطح آگاهی جامعه مورد نظر می باشد و در هر برنامه ریزی آموزشی ارائه آمار جدید و مستند، اساس و لازمه کار می باشد، امید است با به کاری گیری نتایج این پژوهش در برنامه ریزی ها و طرح کشوری گامی در جهت ارتقاء سطح سلامت و افزایش کارایی زنان برداشته شود‌.

اهداف پژوهش:

1 – تعین میزان آگاهی دبیران در زمینه خودآزمایی سینه و ارتباط بین آگاهی و خصوصیات فردی نمونه های پژوهش‌.

2 - تعیین میزان عملکرد دبیران در زمینه خودآزمایی سینه و ارتباط بین آگاهی و خصوصیات فردی نمونه های پژوهش‌.

3 – تعیین ارتباط بین میزان آگاهی و میزان عملکرد دبیران در زمینه خودآزمایی سینه‌.

مواد و روش ها:

این مطالعه از نوع توصیفی – تحلیلی مقطعی می باشد که ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه ای مشتمل بر 3 بخش بود‌. ( برخی مشخصه های فردی، سؤالات سنجش آگاهی و سؤالات سنجش عملکرد ) جامعه مورد پژوهش در این مطالعه دبیران زن منطقه ‌ 2 شهر زنجان بود که تعداد 70 نفر از آنها به روش نمونه گیری تصادفی آسان انتخاب شدند‌. داده های بدست آمده پس از کد بندی در جدول مادر، با استفاده از نرم افزار Spss مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند‌.

یافته ها:

نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که 9/42% از نمونه های مورد پژوهش که بیشترین درصد می باشند، آگاهی ضعیف از خودآزمایی سینه داشتند‌. 2/17% از آنها بخش مسطح 3 انگشت میانی دست مخالف هر سینه را برای انجام خودآزمایی مناسب می دانستند‌. 8/42% از آنها فاصله زمانی صحیح یک ماهه انجام خودآزمایی سینه را می شناختند‌.

بین میزان آگاهی و برخی مشخصه های فردی مانند سن، رشته تحصیلی و میزان تحصیلات رابطه معنی داری بدست نیامد‌. ولی بین میزان آگاهی و وضعیت تأهل (005/0 P<) و میزان آگاهی و سابقه ابتلاء بیماریهای سینه (001/0P<) و میزان عملکرد و سابقه ابتلا  به بیماریهای سینه ( 001/0 p< ) رابطه معنی داری بدست آمد‌. بین میزان عملکرد و سایر خصوصیات فردی رابطه معنی داری بدست نیامد‌.

4/64% از نمونه های مورد پژوهش عملکرد ضعیف در مورد خودآزمایی سینه داشتند و در بین نمونه های مورد پژوهشی که خودآزمایی را گهگاه و بدون رعایت نظم خاصی انجام می دادند و تنها 26% از نمونه ها در فاصله صحیح یک ماهه خودآزمایی را انجام می دادند‌. 2/22% از نمونه های مورد پژوهش خودآزمایی را 10-7 روز پس از قاعدگی انجام می دادند‌. ضمناً 8/45% از نمونه های مورد پژوهش منبع کسب اطلاعات خود را رادیو و تلویزیون و 7/25% مراکز بهداشتی درمانی عنوان کردند‌. اکثریت نمونه ها (9/82%) آگاهی ضعیف از عوامل خطرساز سرطان سینه داشتند‌.

نتیجه نهایی اینکه بین میزان آگاهی و میزان عملکرد رابطه معنی داری از طریق آزمون ضریب همبستگی بدست آمد (01/0 P< )  ( Corrolation )

بحث:

همانطور که مشاهده شد اکثریت نمونه های مورد پژوهش این مطالعه ( 9/42% ) آگاهی ضعیف از خودآزمایی سینه داشتند، در مطالعه دیگری که بر روی دبیران شهر کرمان نیز انجام شده، 60% از دبیران آگاهی ضعیف از خودآزمایی سینه داشتند‌. ( 5 )

89% آگاهی ضعیف از عوامل خطر ساز سرطان سینه داشتند که در مطالعه مشابهی نیز نتایج نشان داده 5/61% دانش متوسط از عوامل خطر ساز سرطان سینه داشند‌. (6)

منبع کسب اطلاعات اکثریت زنان در جامعه مورد پژوهش، رادیو و تلویزیون می باشد‌. مطالعات دیگر نیز مؤید همین مطلب است، مثلاً در یک مطالعه که روی زنان اردبیل انجام شد، مهمترین منبع کسب اطلاعات وسایل ارتباط جمعی بود‌.

نتایج بدست آمده از این پژوهش حاکی از ضعیف بودن میزان عملکرد دبیران می‌باشد، از طرفی مطالعات دیگر نیز این مطلب را متذکر می شوند به عنوان مثال در پژوهش انجام شده بر روی زنان اردبیل نتایج نشان داد که 7/46% از نمونه ها عملکرد ضعیف داشتند‌. زمان انجام خودآزمایی سینه در اکثریت نمونه های پژوهش حاضر صحیح نمی‌باشد و معمولاً هر زمان که فرصت داشتند ( 7/66% ) خودآزمایی سینه را انجام می دادند‌. ندانستن روش انجام خودآزمایی مهمترین علت عدم انجام خودآزمایی در این مطالعه بوده است، لذا باید تدابیری جهت افزایش سطح آگاهی این قشر از جامعه که نقش کلیدی در آموزش دختران به عنوان مادران آینده به عهده دارند، اتخاذ گردد‌.

چکیده

سرطان سینه شایع ترین سرطان زنان در اکثر کشورهای دنیاست. طبق آمار بدست آمده از انیستیتو سرطان ، سرطان سینه دومین سرطان شایع در ایران است . (اکبری) از آنجایی که 95% سرطانهای سینه توسط خود زنان کشف می شود ، اقدام سریع برای معاینه سینه و تشخیص زودرس و درمان این بیماری حائز اهمیت است . خود آزمایی سینه یکی از 3 روش تشخیص زودرس سرطان سینه است . ( دو روش دیگر ماموگرافی و معاینه بالینی می باشد ) . خود آزمایی سینه ، یک روش بدون هزینه با اجرای ساده و در فواصل معین در منزل می باشد که انجام آن به زنان در سنین باروری توصیه شده است. (غضنفری)

تحقیق حاضر با هدف کلی تعیین میزان آگاهی و عملکرد دبیران زن به عنوان گروهی از زنان تحصیل کرده ‌ جامعه در خصوص خودآزمایی سینه در شهر زنجان در پاییز 1382 انجام شده است . ابزار گردآوری اطلاعات در این مطالعه توصیفی- تحلیلی ، پرسشنامه ای مشتمل بر 3 بخش خصوصیات فردی ، سؤالات آگاهی و سؤالات عملکرد می باشد که در بین 70 نفر از نمونه های مورد پژوهش که از طریق روش نمونه برداری تصادفی آسان از بین دبیران دبیرستانهای منطقه 2 شهر زنجان انتخاب شده بودند ، توزیع شد. با تجربه و تحلیل داده ها از طریق نرم افزار spss نتایج زیر بدست آمد .

یافته ها در مورد آگاهی دبیران نشان داد که بیشترین درصد نمونه ها ( 9/42% ) آگاهی ضعیف از خود آزمایی سینه دارند و نیز در مورد میزان عملکرد ، نتایج نشان دادند که بیشترین درصد نمونه ها ( 4/64% ) عملکرد ضعیف در زمینه خودآزمایی سینه دارند . همچنین در بین نمونه هایی که خود آزمایی سینه را انجام می دادند (6/38% کل نمونه ها)، 1/74% دارای عملکرد متوسط بودند.

9/82% نمونه ها آگاهی کم در مورد عوامل خطرساز سرطان سینه داشتند و نیز 2/87% از کل نمونه ها آگاهی کم در مورد روشهای مختلف تشخیص زودرس سرطان سینه داشتند . از طرفی رابطه معنی داری بین وضعیت تأهل و آگاهی (005/0Anova,p< )، سابقه ابتلا به بیماری های سینه و آگاهی (001/0t-test,P<)، سابقه ابتلا به بیماری های سینه و عملکرد (001/0t-test,P<) و میزان آگاهی و عملکرد (01/0corrolation  ضریب همبستگی) بدست آمد .

از آنجایی که بیشترین علت عدم انجام خودآزمایی سینه ندانستن روش انجام خودآزمایی سینه ذکر شده است، لذا جهت افزایش آگاهی و اصلاح عملکرد باید تدابیری اتخاذ گردد. 

فصل اول:

           «معرفی پژوهش»

دلایل انتخاب موضوع

بیان مسأله

مروری بر مطالعات انجام شده در جهان

مروری بر مطالعات انجام شده در ایران

اهداف پژوهش (کلی و اختصاصی)

متغیرهای بررسی و جدول متغیرها

تعریف واژه ها

دلایل انتخاب موضوع

1 – سرطان سینه دومین رتبه مرگ و میر را در میان زنان در سنین باروری دارد‌. سرطان سینه یک بیماری وخیم و کشنده است که در صورت عدم درمان مناسب مبتلایان را به کام مرگ خواهد کشید‌. با توجه به اینکه تنها راه حفاظت این نوع سرطان تشخیص سریع آن می باشد، خودآزمایی سینه به عنوان اولین و آسان ترین و کم هزینه ترین روش تشخیص زودرس سرطان سینه خصوصاً در کشور ما است‌. لذا آگاهی زنان خصوصاً در سنین شیوع سرطان سینه ضروری به نظر می رسد‌.

2 – تحقیق در زمینه میزان آگاهی و عملکرد دبیران زن در زمینه خودآزمایی سینه در حد محدودی انجام گرفته است‌. امید است این مطالعه سرآغازی باشد برای مطالعات بعدی که توسط همکاران انجام می گیرد‌.

3 – جامعه مورد پژوهش در اولویت و نیز در دسترس هستند‌.

4 – موضوع تحقیق مشکلی را طرح می کند که قابل حل می باشد‌.

5 – میزان هزینه این تحقیق در مقابل هزینه ها و مشکلات جسمانی، روانی و مرگ و میر ناشی از عدم تشخیص به موقع اندک است‌.

6 – با انجام این بررسی در پی آن هستیم که با دستیابی به میزان آگاهی زنان در زمینه خودآزمایی سینه خلأهای آموزشی را پیدا کرده با طرح راهکارهای مناسب جهت بالا بردن سطح آگاهی زنان چراغی پیش روی آنان روشن کنیم‌.

7 – نتایج بدست آمده از این تحقیق در جامعه مورد نظر کاربردی است و می تواند به عنوان مسائل بهداشتی در برنامه ریزیهای بهداشتی در اولویت قرار گیرد‌.

بیان مسأله

بیماری سرطان علی رغم دهها سال تحقیق مستمر هنوز یک معضل بزرگ برای بشر به شمار می شود هر ساله بیش از یک میلیون نفر به سرطان مبتلا شده و نیم میلیون نفر در اثر ابتلا به سرطان می میرند‌. سرطان مانند بسیاری از بیماریها موجب بروز اضطراب می شود‌. تأثیر فیزیولوژیک و روانی سرطان روی بیماران و خانواده آنها منجر به تغییرات عمیقی در شیوه زندگی آنها می گردد‌. سرطان ممکن است برای برخی معنای مرگ و برای برخی دیگر مفهوم فلج شدن را داشته باشد‌. افسانه های بیان کننده بیماریهای بدخیم، اغلب باروری علاج ناپذیری بیماری متمرکز بوده، ایجاد نومیدی و یأس می کنند‌. علی رغم پیشرفتهای مهمی که در خصوص پیشگیری و درمان سرطان صورت گرفته و سبب شده میزان بقاء 5 مساله تا تقریباً 50% افزایش یابد هنوز سرطان به عنوان دومین علت مرگ و میر در دنیا مطرح است‌. ( عزیزی صفحه 169 )

سرطان سینه شایعترین سرطان زنان در اکثر کشورهای دنیاست و در کشورهای توسعه یافته حدود  کل سرطانهای زنان را تشکیل می دهد‌.

ویکسون امریکایی در تأیید این مطلب می نویسد با وجود 000/570 مورد جدید سرطان سینه در سال در دنیا این سرطان به عنوان شایعترین سرطان در زنان مطرح است و از علل مهم مرگ و میر زنان 45-40 ساله محصوب می شود‌. (اکبری صفحه 5-3)

طی 50 سال گذشته میزان بروز سرطان سینه به حد چشمگیری افزایش یافته است‌. بر اساس تحقیقات مؤسسه سرطان شناسی نیویورک امریکا میزان بروز سرطان سینه در گروههای مختلف سنی از اواسط دهه 1940 روبه افزایش است‌. در دهه 1970 احتمال بروز سرطان سینه در آمریکا به میزان 1 نفر در هر 13 خانم بود‌.

در سال 1980 این میزان به 1 نفر از هر 11 خانم و در سال 1992 به 1 نفر از هر 9 خانم افزایش یافت‌. و در حال حاضر ابتلا به سرطان سینه به 1 نفر از هر 8 خانم رسیده است‌. ( شوارتز صفحه 197 )

در ایران بدلیل فراگیر نبودن مراکز ثبت وقایع حیاتی به خصوص سرطان در مورد میزان بروز و شیوع سرطان سینه و میزان مرگ و میر حاصل از آن اظهار نظر قطعی نمی توان کرد‌. در اکثر فعالیتهای محدود و غیرمحدودی که در مورد بررسی انواع ثبت شده سرطان طی چند دهه اخیر در کشور به عمل آمده، سرطان سینه شایعترین سرطان در بین زنان ایرانی می باشد‌. بر طبق تحقیقات به عمل آمده ایران از نظر شیوع سرطان سینه حداقل جزء مناطق کم شیوع نبوده و دارای شیوع متوسط است‌. میزان بروز این بیماری در ایران در حال افزایش است‌. طبق آمار بدست آمده از انیستیتو سرطان، سرطان سینه در ردیف دومین سرطان شایع در ایران است‌. در سال 1367 از میان 1876 مورد بیمار مبتلا به سرطان 1339 مورد سرطان سینه تشخیص داده شده است یعنی 7% از مجموع کل سرطانهای موجود در ایران را سرطان سینه تشکیل می داده است‌. (عابدزاده صفحه 15)‌

اثرات روحی، روانی و فیزیولوژیک ناشی از سرطان اهمیت پیشگیری، تشخیص زودرس و درمان آن را هر چه بیشتر مشخص می سازد‌. سرطان بالاترین استرس را نه تنها در بیماران بلکه در همسران آنها و دیگر اعضاء خانواده ایجاد می کند‌. در مورد بیماران مبتلا به سرطان سینه بعد از برداشتن سینه، زنان بمدت یکسال فشار روانی و احساس شکست و نومیدی وافری را در زندگی خود تجربه می کند‌.

روش مقابله با سرطان سینه همانا در بخش اول، مجموعه اقداماتی است که منجر به کاهش عوارض خطر می گردد و همچنین از برنامه های غربالگری و تشخیص زودرس است‌. ( Nevid صفحه 491 )

روشهای غربالگری جهت تشخیص زودرس سرطان سینه شامل خودآزمایی سینه BSE، معاینه بالینی توسط پزشک، CBE و ماموگرافی می باشد‌. انجمن امریکا به منظور تشخیص زودرس سرطان معایناتی بدین شرح پیشنهاد می کند:

1 – خودآزمایی ماهیانه  سینه‌ها بوسیله همه زنان بعد از 20 سالگی‌.

2 – انجام ماموگرافی در زنان در معرض خطر از 50 سالگی بطور سالانه و 2 بار معاینه بالینی توسط پزشک‌.

3 – در سنین 40-20 سالگی معاینه توسط پزشک هر 3 سال یکبار و انجام ماموگرافی پایه بین 40-30 سالگی‌.

4 - در سنین 49-40 سالگی ماموگرافی و معاینه توسط پزشک 3-1 سال یکبار‌. (ایلخانی صفحه 9-3 )

تشخیص زودرس و درمان بیماریها عمده ترین مداخلات در مبارزه با بیماریها هستند هرچه زودتر بیماری شناسایی و درمان شود، از نظر پیش آگهی و پیشگیری از بروز موارد بیماری یا بروز ناتوانی دراز مدت بهتر است‌. اگر چه تشخیص زودرس به اندازه پیشگیری اولیه مؤثر و اقتصادی نیست ولی می تواند در کاهش میزان ابتلا و مرگ و میر بعضی از بیماریها مانند سرطان سینه، فشار خون و سرطان گردن رحم نقش مهمی داشته باشد‌. زنانی که در زمان تشخیص سرطان سینه در مرحله موضعی بوده اند، حداقل بقاء 50 ساله بعد از تشخیص داشته اند‌. (شجاعی صفحه 157)

از آنجایی که 95% سرطانهای سینه و 65% سرطانهای ابتدایی سینه توسط خود زنان کشف می شود، اقدام سریع برای معاینه سینه و تشخیص زودرس این بیماری از اهمیت زیادی برخوردار است‌. باید همه زنان تشویق شوند تا سینه های خود را معاینه کنند‌. در بسیاری از کشورها به احتمال زیاد خود آزمایی سینه ها تنها روشی است که می توانند تا مدتها شمار زیادی از مردم را تحت پوشش قرار داد‌. خودآزمایی سینه یک روش بدون هزینه است که زنان باید برای تشخیص سرطان سینه انجام دهند‌. و در واقع مهمترین فواید آن، ارزان بودن و اجرای ساده آن در فواصل معین در منزل می‌باشد‌. (غضنفری صفحه 79 – 76)

کلید اصلی موفقیت برنامه های غربالگری سرطان، افزایش آگاهی زنان هر جامعه و مشارکت فعال آنان در برنامه های بیماریابی است‌. برای ایجاد تغییر رفتار یا به عبارت دیگر اطمینان از ادامه رفتار ایجاد آگاهی و گرایش، امری مفید و منطقی است‌. بسیاری از زنان به علت عدم اطلاع از روش صحیح خودآزمایی سینه از اجرای منظم این تکنیک سرباز می زنند‌. کارمندان بهداشتی موظفند که همراه با آموزش این تکنیک موجود از صحت یا عدم صحت اجرای این روش مطمئن شوند این امر موجب تقویت یک عادت بهداشتی صحیح در جامعه می گردد‌. ( اکبری صفحه 5 )

با توجه به مطالب فوق و تجربه پژوهشگران به عنوان اعضاء تیم بهداشتی، نتایج بیانگر این مطلب است که اغلب افراد حتی کسانی که در معرض خطر هستند خودآزمایی سینه و معاینات دوره ای را انجام نمی دهند‌. لذا بر‌ آن شدیم تا میزان آگاهی و عملکرد گروهی از زنان جامعه، یعنی دبیران به عنوان زنان تحصیل کرده و زنانی که به دلیل درگیر بودن در مسائل آموزشی نقش کلیدی و مؤثری در آموزش مسائل بهداشتی به دانش آموزان دختر که محور زندگی آینده را می سازند، برعهده دارند را بسنجیم.

از آنجا که قدم اول در هر آموزشی، بررسی وضع موجود و برآورد سطح آگاهی جامعه مورد نظر می باشد و در هر برنامه ریزی آموزشی ارائه آمار جدید و مستند، اساسی و لازمه کار می باشد، امید است با به کارگیری نتایج این پژوهش در برنامه ریزیها و طرحهای کشوری، گامی در جهت ارتقاء سطح سلامت و افزایش کارایی زنان برداشته شود‌. و از طرفی انجام این تحقیق قبل از رسیدن به هر گونه نتیجه ای یک آموزش مقطعی است به امید اینکه حس کنجکاوی زنان ( دبیران ) را نسبت به سلامت خود بیشتر جلب نماید‌.

مروری بر مطالعات انجام شده در جهان:

- Marinho  و همکاران در سال 2003 تحقیقی را در پرتغال انجام دادند‌. این تحقیق به منظور بررسی آگاهی، نگرش و عملکرد در مورد خودآزمایی سینه در میان مراجعه کنندگان تحت نظر مراکز بهداشتی انجام شده است‌.

روشها: در بررسی KAP ( آگاهی، نگرش و عملکرد ) 663 زن از 13 مرکز بهداشتی شهری بطور تصادفی انتخاب شدند‌. ابزار گردآوری اطلاعات مصاحبه بود‌.

نتایج: نتایج نشان داد که آگاهی و عملکرد در مورد خودآزمایی سینه به ترتیب در 4/7% و 7/16% مناسب ( کافی ) بود اگر چه نگرش در 9/95% از زنان مصاحبه شونده مناسب بود‌.

مطالعه نشان داد که 1/58% زنان مصاحبه شونده فراموشی را مهمترین دلیل عدم انجام خودآزمایی سینه ذکر کرده اند. نتیجه اینکه زنان تحت مراقبت مراکز بهداشتی که به عنوان نمونه در این مطالعه انتخاب شدند، آگاهی و عملکرد نامناسب در مورد خودآزمایی سینه داشتند ضمناً نگرش آنها در این مورد هم خوب بود‌.

- Harris و همکاران در سال 2003 در آمریکا تحقیقی را درباره تفاوتهای نژادی در پذیرش پیشنهادات غربالگری سرطان سینه انجام دادند که این پژوهش را بر روی زنان سفید پوست و سیاه پوست انجام دادند‌.

روشها: داده ها از بیش از 4500 زن از 1992 National Health Interview survay گرفته شد که این نمونه از جمعیت پایه گرفته شده بود‌.

از رگرسیون لجستیک برای برآورد ارتباط آگاهی از خودآزمایی سینه، ماموگرافی و معاینات بالینی و پذیرش و پیروی از آنها استفاده شد‌.

تفاوت های اقتصادی – اجتماعی برای معاینات بالینی بیشتر از خودآزمایی سینه بود‌.

- Bener و همکاران در سال 2001 یک پژوهش مقطعی در مورد سنجش آگاهی، نگرش و عملکرد در ارتباط با غربالگری سرطان میان زنان عرب انجام دادند‌.

روشها: از روش نمونه گیری آسان استفاده شد و نمونه ها از 1750 زن 65-40 ساله انتخاب شدند‌ که به هر دلیل به PHC ( مراقبت های بهداشتی اولیه ) توجه داشته و تحت مراقبت مراکز بودند‌. 1750 زن انتخاب شدند که 1445 نفر اعلام همکاری کردند و 78 نفر به دلیل داشتن سوابق و تاریخچه سرطان سینه از نمونه حذف گردیدند‌. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه بود‌.

نتایج: خودآزمایی توسط 7/12% جامعه مورد بررسی انجام می شد‌. معاینات بالینی توسط 8/13% و ماموگرافی توسط 3/10% افراد انجام می‌شد‌. آگاهی راجع به غربالگری سرطان سینه در جامعه مورد بررسی پایین بود در واقع زنان کمتر آموزش دیده بودند و تقاضای غربالگری هم توسط حرفه های مربوط به بهداشت کم بود‌.

- Ng.Fung.Chow در سال 2000 تحقیقی را تحت عنوان بررسی عملکرد درباره خودآزمایی سینه در بین زنان در معرض خطر در هنگ کنگ انجام دادند با توجه به اینکه میزان بروز سرطان سینه در هنگ کنگ در حال افزایش بود‌، خودآزمایی سینه به عنوان یک ابزار غربالگری مخصوصاً میان خویشاوندان درجه یک قربانیان سرطان سینه در حال همه گیری شدن است‌.

روش ها: مطالعه مقطعی بود و در اینجا پرسشنامه برای 330 نفر از خویشاوندان درجه یک بیمارانی که سرطان سینه داشتند و تحت مراقبت دپارتمان جراحی دانشگاه هنگ کنگ بودند ارسال گردید‌.

نتایج: 110 آزمایش شونده به پرسشنامه ها با حساسیت 33%‌ پاسخ دادند‌. متوسط سن پاسخگویان 37 سال بود‌. فقط 57 زن ( 52% ) این عمل را انجام می دادند‌. کسانی که BSE را انجام می دادند آگاهی خوبی از BSE داشتند‌‌(01/0P<). 40% از افراد که BSE را انجام می دادند، آگاهی‌شان را در مورد BSE بواسطه کسانی که معاینه بالینی را برایشان انجام داده بودند بدست آورده بودند و متوسط دوره های عملکردشان 2/3 سال بود‌.

68% از افراد تحت بررسی BSE را بطور کامل انجام می دادند و میزان اعتماد بالای 35% بود‌. 13 فاکتور که احتمالاً به کامل و مطمئن بودن BSE ارتباط دارند مورد مطالعه قرار گرفت‌.

تنها فاکتوری که بطور معنی داری قطعاً کامل بودن BSE را تعیین می کرد، زمان صرف شده برای هر آزمون بود (002/0P=)‌. یک عملکرد کامل به زمان بیشتری نسبت به یک عملکرد ناقص نیاز دارد‌. ( به ترتیب 60/6 دقیقه و 96/2 دقیقه )‌. نتیجه اینکه بیش از نیمی از FDR ها ( خویشاوندان درجه یک کسانی که سرطان سنیه داشتند) BSE را انجام می دهند و اکثراً هم BSE را  کامل انجام می دادند اما آنها دریافتن موارد غیر طبیعی در یافته هایشان مطمئن نیستند‌.

به هر حال تنها آنهایی که یک انگیزه و قصد قوی برای انجام خودآزمایی دارند و موانع فکری کمتری برای عدم انجام BSE دارند به خودآزمایی شان بیشر مطمئن هستند‌.

- Budden در دپارتمان علوم پرستاری در استرالیا در سال 1995 در رابطه با میزان آگاهی و عملکرد از خودآزمایی سینه پژوهشی انجام داد‌.

روشها: جامعه مورد پژوهش از میان زنان جوان انتخاب شد که 65 نفر از دانشجویان دختر دانشگاه پرستاری نمونه پژوهش را تشکیل می دادند‌. این تحقیق توصیفی بود و نمونه ها بین سنین 45- 17 سال قرار داشتند که میانگین سن 19 سال بوده است‌. اطلاعات با استفاده از یکسری سؤالات انفرادی جمع آوری شده و بوسیله روشهای آماری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت‌.

نتایج: نتیجه تحقیق نشان داد که 99% از نمونه در یکسال قبل، از خود آزمایی سینه آگاهی داشته اند و آن را انجام داده بودند‌. تعداد کمتر از نصف  (44% ) از این شرکت کنندگان نیز سینه هایشان را مرتب معاینه می کردند که این مسأله به عنوان یک خودآزمایی منظم قابل توجه است‌.

بین سابقه خانوادگی سرطان سینه و خودآزمایی مرتب سینه ارتباط خاصی پیدا نشد‌. درصد بالایی از نمونه ها ( 77% ) زمانهای تأکید شده برای خودآزمایی سینه را در رابطه با قاعدگی شناسایی کردند‌. اگر چه فقط ( 37% ) از شرکت کنندگان خودآزمایی را در این زمان انجام می دادند‌. تفاوتهای بین زمانهای توصیه شده جهت خودآزمایی سینه و روزهای قاعدگی در زمانی که شرکت کنندگان خودآزمایی را انجام دادند دیده می شد‌. این تحقیق نشان داد که 45% از شرکت کنندگان برای اطلاعات بیشتر در مورد خودآزمایی سینه از پزشکان سؤال می کنند‌. 36% از شرکت کنندگان برای اطلاعات بیشتر در مورد خودآزمایی سینه به مراکز بهداشتی درمانی منطقه ای مراجعه می کنند‌.

- Drakshyani – Devi – K; venkata – Ramaiah-p در رابطه با میزان آگاهی و عملکرد خودآزمایی سینه در سال 1994 تحقیقی را در دپارتمان علوم بهداشتی دانشگاه سوئیس انجام دادند‌.

روشها: اطاعات از طریق مصاحبه جمع آوری شد‌. نمونه ها را 100 نفر معلم مدرسه و دانشگاه تشکیل می دادند که سؤالاتی در رابطه با آگاهی و عملکرد خودآزمایی سینه پرسیده شد‌. داده ها جمع آوری و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت‌.

نتایج: نتایج نشان داد اگر چه ترس از سرطان سینه شایع است، آگاهی و عملکرد از BSE خیلی کم بوده و به طور منظم پیگیری نمی شود‌.

- پاتیسا و همکاران در سال 1992 مطالعه ای تحت عنوان آگاهی و رفتار خودآزمایی سینه در پرسنل زن حرفه های بهداشتی یونانی که در مراکز مراقبت اولیه بهداشتی کار می کردند، انجام دادند‌. هدف از این مطالعه تعیین آگاهی پرسنل زن حرفه های بهداشتی یونانی در مورد سرطان سینه و خودآزمایی سینه و تعیین تکرار خودآزمایی سینه توسط این پرسنل بوده است‌.

کل نمونه 268 نفر بودند که در مراکز مراقبت بهداشتی کار می کردند‌. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه بود‌.

نتایج نشان دادکه 5/35% زنان فقط با سه مرحله از 9 مرحله اساسی خودآزمایی سینه آشنا بودند اکثریت آنها فقط 6 مرحله از آن را دانسته و در کل آگاهی واحدهای مورد پژوهش از خودآزمایی سینه و سرطان سینه در حد پاینی بود‌.

4/22% از شرکت کنندگان خودآزمایی سینه را در طی سال قبل انجام داده بودند و فقط 7/34% آن را بطور منظم انجام می دادند‌. از زنانی که نمره آگاهی بالاتری داشتند رفتار مثبت تری از خودآزمایی سینه را گزارش کردند‌.

مروری بر مطالعات انجام شده در ایران

- علی محمدی و داده خواه در سال 1381 پژوهشی را تحت عنوان بررسی آگاهی، نگرش و عملکرد زنان شهر اردبیل در مورد خودآزمایی سینه انجام دادند‌.

روشها: این بررسی توصیفی – تحلیلی بود در این پژوهش 150 زن 20 تا 50 ساله با روش نمونه گیری خوشه ای سیستماتیک انتخاب شدند و آگاهی، نگرش و عملکرد آنان درباره خودآزمایی سینه از طریق مصاحبه حضوری مورد بررسی قرار گرفت و اطلاعات حاصله با استفاده از آمار توصیفی و استباطی آنالیز گردید‌.

نتایج: زنان سرطان سینه را می شناختند‌. آگاهی آنها از روش صحیح خودآزمایی سینه، متوسط ( 7/44% ) بود و بین آگاهی با سن، وضعیت تأهل و سابقه معاینه قبلی سینه ارتباط آماری معنی داری وجود داشت‌. 52% زنان به نقش خودآزمایی سینه در شناسایی زودرس این سرطان اعتقاد داشتند‌.

نگرش کلی آنها نسبت به خودآزمایی سینه، مثبت ( 3/51% ) بود و بین آگاهی و نگرش ارتباط آماری معنی دار وجود داشت‌. 18% از افراد تحت مطالعه تاکنون حداقل یکبار معاینه ‌سینه را انجام داده بودند و عملکرد کلی آنان در زمینه خودآزمایی سینه ضعیف (7/46% ) بود‌.

از میان افراد مورد بررسی 18% آنها قبلاً اطلاعاتی در مورد معاینه سینه کسب کرده بودند و مهمترین منبع کسب اطلاعات آنها وسایل ارتباط جمعی ( 3/33% ) و گروه پزشکی (9/25 % ) بود‌.

58% زنان از زمان شروع خودآزمایی آگاه نبودند‌. 7/40% نمونه ها از فواصل مناسب و 7/30% از زمان مناسب انجام خودآزمایی اطلاع داشتند‌.

7/44% آگاهی متوسط، 14% آگاهی خوب داشتند‌. نتایج همچنین نشان داد میزان آگاهی « خوب » در زنان با سابقه معاینه 7/45% و بیشتر از زنان بدون معاینه ( 3 /4% ) بوده و این رابطه از نظر آماری معنی دار بود. میزان آگاهی در زنان متأهل بیشتر از زنان مجرد بود‌. ( 5/16% در مقابل 3/8% ) و این تفاوت از نظر آماری معنی دار بود‌. همچنین بین سن و آگاهی از خودآزمایی سینه نیز همبستگی مثبت وجود داشت که از نظر آماری نیز معنی دار بود‌.

علی رغم اینکه 7/52% زنان مورد مطالعه نسبت به ضرورت خودآزمایی سینه آگاه بودند، تنها 7/10% زنان، خودآزمایی سینه را بطور صحیح و ماهانه و 4/37% گهگاه و بدون رعایت نظم خاصی انجام می دادند‌. 18 درصد زنان حداقل یک بار معاینه سینه را انجام داده بودند و تنها 7/14% زنان جهت لمس سینه ها از نوک 3 انگشت وسط استفاده می کردند‌. 7/14% نسبت به خودآزمایی سینه عملکرد ضعیف و تنها 6/10درصد عملکرد خوب داشتند‌.

- کمالی فرد و ملکوتی تحقیقی را تحت عنوان بررسی آگاهی، نگرش و عملکرد کادر بهداشتی درمانی شاغل در مراکز آموزشی درمانی شهر تبریز درباره خودآزمایی سینه و پاپ اسمیر در سال 1381 انجام دادند‌.

روشها: این مطالعه با روش توصیفی بوده، با نمونه گیری آسان،‌ تعداد 50 نفر از بین زنان شاغل در رشته بهداشتی درمانی زنان مامایی مراکز آموزشی درمانی شهر تبریز انتخاب شدند‌.

ابزار: ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه بود‌.

نتایج: نتایج بیانگر آن است که سطح آگاهی نمونه ها در اکثریت موارد متوسط بوده، نگرش اکثریت نمونه ها به پاپ اسمیر و خودآزمایی سینه مثبت بوده و لی متأسفانه عملکرد اکثریت قریب به اتفاق موارد ضعیف بوده است‌.

- ماهوری و همکاران پژوهشی را تحت عنوان بررسی میزان آگاهی و عملکرد زنان مراجعه کننده به مرکز بهداشتی درمانی شهرستان شیراز در رابطه با غربالگری سرطان سینه در سال 1381 انجام دادند‌.

روشها: جمعیت تحت مطالعه نمونه تصادفی مشتمل بر 1000 زن 35 ساله و بالاتر مراجعه کننده به 10 مرکز بهداشتی – درمانی شهرستان شیراز بودند‌. روش گردآوری اطلاعات مصاحبه و تکمیل پرسشنامه بود‌.

نتایج: بر اساس نتایج حاصله میزان آگاهی و عملکرد کلی افراد در زمینه روش های مختلف غربالگری سرطان سینه به ترتیب 45% و 7/28% محاسبه شد‌. سن افراد تحت مطالعه با میزان آگاهی ایشان نسبت به روش های مختلف غربالگری سرطان سینه ارتباط معکوسی نشان داد(0001/0 P<)‌.

افرایش سطح تحصیلات، وجود سابقه فامیلی بیماریهای سینه، وجود سابقه ‌ فامیلی سرطان سینه با افزایش میزان آگاهی و عملکرد زنان در این زمینه همراه بود‌ (0001/0P<)‌.

- سید فاطمی و تبریزی مقدم پژوهشی را تحت عنوان بررسی دانش و نگرش دبیران زن در مورد غربالگری سرطان سینه در سال 1380 انجام دادند‌.

ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه بود‌. در این مطالعه نمونه گیری به شکل سرشماری انجام گرفته و کلیه دبیران زن به عنوان واحدهای پژوهش انتخاب شدند که تعدادی از آنها تمایل به همکاری نشان ندادند و در پایان  190 دبیر زن مورد مطالعه قرار گرفتند‌.

نتایج: یافته ها در مورد دانش دبیران نشان داد که 5/61% دارای دانش متوسط از عوامل خطرساز سرطان هستند و 5/40% از خودآزمایی سینه دانش متوسط داشتند‌. در زمینه نگرش اکثریت واحدها ( 2/95% ) از نگرش مثبت نسبت به انجام خودآزمایی سینه برخوردار بودند‌.

در این تحقیق منظور از روشهای غربالگری سرطان سینه 3 روش ماموگرافی،  معاینات کلینیکی و خودآزمایی سینه می باشد‌.

- غضنفری و همکاران در سال 1374 پژوهشی در شهر کرمان انجام دادند‌. هدف از این پژوهش تعیین آگاهی، نگرش و عملکرد آموزگاران زن در زمینه خودآزمایی سینه بود‌. تحقیق به روش توصیفی انجام شد‌.

روشها: نمونه های پژوهش را 200 نفر آموزگار زن تشکیل می دادند و ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه بود‌.

میانگین سنی افراد شرکت کننده 4/37 سال بود‌. اکثریت واحدهای مورد پژوهش (5/43% ) دارای مدرک دیپلم بودند‌.

نتایج: نتایج این پژوهش نشان داد که 6% از آموزگاران خودآزمایی سینه را نمی شناختند و از آگاهی کافی برخوردار نبودند‌. در زمینه عملکرد جامعه مورد پژوهش، نتایج نشان داد که اکثریت ( 5/68% ) واحدهای مورد پژوهش خودآزمایی سینه را اصلاً انجام نمی دادند و دلیل آن را فکر نکردن به آن ذکر می نمودند‌. نتایج بدست آمده در زمینه نگرش واحدهای مورد پژوهش نشان داد که نمونه ها از نگرش مطلوبی نسبت به خودآزمایی سینه برخوردار هستند‌. در این تحقیق بین آگاهی و نگرش و سطح تحصیلات هیچگونه ارتباطی وجود نداشت‌.

- فقیه صفایی در سال 1373 نیز تحقیقی در زمینه میزان و نحوه انجام خودآزمایی سینه در پرستاران شاغل بیمارستهای دانشگاه های علوم پزشکی در تهران انجام داد‌. پژوهش به روش توصیفی انجام شد‌.

روشها: نمونه های تحقیق را 270 نفر پرستار زن تشکیل می دادند‌. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه بود‌. اکثر واحدهای مورد پژوهش دارای مدرک لیسانس، متأهل و در گروه سنی 29-25 سال بودند‌. هیچ یک از نمونه ها، مبتلا به سرطان سینه نبوده و یا توده ای در سینه ‌ خود نداشتند‌.

نتایج: نتایج این تحقیق نشان داد که 1/74% از نمونه ها خودآزمایی را انجام می دادند و 9/35% از انجام آن خودداری می کردند‌. همچنین نتایج نشان داد که تنها 22% از واحدهای مورد پژوهش با فواصل زمانی یک ماهه مبادرت به انجام خودآزمایی می‌نمودند‌. 5/53% از نمونه های مورد پژوهش یک هفته پس از شروع قاعدگی، خودآزمایی را انجام می دادند‌.

نتایج تحقیق همچنین نشان داد که بین سن نمونه ها و امتیاز بدست آمده از نحوه انجام خودآزمایی ارتباط معکوس وجود دارد‌، به علاوه کسانی که در اقوام درجه 1 آنها افراد مبتلا وجود داشتند بیشتر به انجام خودآزمایی مبادرت می نمودند‌.

- سید فاضل پور پژوهشی را تحت عنوان بررسی مقایسه ای میزان آگاهی، نگرش و عملکرد دانشجویان سال آخر دبیری، دانشکده های علوم وابسته به دانشگاه گیلان و دانشجویان سال آخر پرستاری، دانشکده های پرستاری و مامایی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی گیلان از خودآزمایی سینه در سال 72 انجام داد‌. هدف این تحقیق تعیین تفاوت بین میزان آگاهی، نگرش و عملکرد دانشجویان سال آخر دبیری دانشکده های علوم وابسته به دانشگاه گیلان و دانشجویان سال آخر پرستاری دانشکده های پرستاری و مامایی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی گیلان از خودآزمایی سینه انجام گرفت‌. اطلاعات با استفاده از پرسشنامه از 60 دانشجوی سال آخر دبیری و 55 دانشجوی سال آخر پرستاری جمع آوری گردید‌. نتایج نشان داد که اکثریت دانشجویان سال آخر پرستاری دارای آگاهی زیادی از خودآزمایی سینه بودند‌. در حالی که اکثریت دانشجویان سال آخر دبیری از آگاهی کمی در خصوص این خودآزمایی برخوردار بودند‌. همچنین نتایج نشان داد که هیچکدام از واحدهای مورد پژوهش در دو گروه، نگرش منفی نسبت به خودآزمایی سینه نداشتند  و اکثریت دانشجویان سال آخر پرستاری دارای نگرش مثبت بودند در حالیکه اکثریت دانشجویان سال آخر دبیری دارای نگرش بی تفاوت نسبت به خودآزمایی سینه بودند‌. همچین اکثریت واحدهای مورد پژوهش در هر دو گروه از عملکرد بدی در خودآزمایی سینه برخوردار بودند اما کمتر از نیمی از دانشجویان سال آخر پرستاری از عملکرد متوسط برخوردار بودند‌. این تحقیق یک مطالعه زمینه ای است‌.

- قنبری خانقاه در سال 1371 تحقیقی به منظور ارتباط باور پنداشتی و خویشتن پنداری با انجام خودآزمایی سینه در پرستاران شاغل شهر تهران انجام داد‌. مطالعه به روش توصیفی انجام شد و ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه بود‌. نمونه ها را 120 نفر پرستار شاغل در بخش های مخلتف بیمارستاهای دانشگاه علوم پزشکی تهران تشکیل می دادند که میانگین سنی آنها 3/33 سال بود‌. حدود نیمی از واحدهای مورد پژوهش متأهل و اکثراً دارای مدرک تحصیی کارشناسی با سابقه کار بالینی و بدون تاریخچه مثبت خانوادگی بودند‌.

نتایج: نتایج نشان داد که 8/45% واحدهای مورد پژوهش به ندرت، 5/12% یکبار در ماه، 6/6% چند بار در ماه و 5% هر 6 ماه یکبار مبادرت به انجام خودآزمایی سینه می نمودند، در حالی که 31% از نمونه ها تاکنون خودآزمایی سینه را انجام نداده بودند‌. در این تحقیق دلیل اصلی عدم انجام خودآزمایی سینه فکر نکردن به آن ذکر شده است‌. اکثریت واحدهای مورد پژوهش نداشتن وقت کافی را دلیل اصلی عدم آموزش خودآزمایی به بیماران ذکر کرده اند‌.

- هدایتی در سال 1361 تحقیقی تحت عنوان بررسی میزن آگاهی خانم ها در مورد سرطان سینه، خودآزمایی سینه و عملکرد خودآزمایی سینه در آنها را انجام داد‌. پژوهش به روش توصیفی انجام گرفت و نمونه های آن را 58 نفر از زنان ملاقات کننده بیماران  در بیمارستانهای مختلف شهر تهران تشکیل می دادند که به روش تصادفی انتخاب شدند‌.

ابزار: اطلاعات از طریق پرسشنامه جمع آوری شده بود‌.

نتایج: یافته های پژوهش نشان داد که 03/31 درصد از نمونه ها خودآزمایی سینه را انجام داده و 07/62 درصد خودآزمایی را انجام نمی دادند‌. 7/0 پاسخ دهندگان به سوال مربوط پاسخ نداده بودند‌. در مورد تأثیر سطح سواد و تحصیلات در انجام یا عدم انجام خودآزمایی سینه نتایج نشان داد که عامل سواد و سطح تحصیلات نمونه ها در انجام یا عدم انجام خودآزمایی مؤثر نبوده در مورد آگاهی نسبت به خودآزمایی سینه و سرطان سینه نتایج بدست آمده نشان داد که واحدهای مورد پژوهش از اطلاعات ضعیفی برخوردار بودند همچنین نتایج نشان دادکه سطح آگاهی زنان در انجام خودآزمایی سینه مؤثر بوده است‌.