پایان نامه طراحی و ساخت اتاق آنتن

پایان نامه جهت اخذ درجه کارشناسی

در رشته مهندسی الکترونیک هواپیمائی

چکیده 

مراحل طراحی و ساخت یک اتاق آنتن در این پایان نامه مورد بحث قرار گرفته شده است. یک چنین اتاقی از ضروریات هر مؤسسه مجهز به امکانات آنتن و رادار می باشد و فضای مناسبی برای اندازه گیری مشخصات مختلف آنتن فراهم می کند. کاربرد دیگر این آنتن در امکان اندازه گیری سطح مقطع راداری اجسام می باشد. همچنین این اتاق جهت مصون ماندن نیروی انسانی از خطرات تشعشع الکترومغناطیسی در حین اندازه گیری آنتن سودمند می باشد. 

علاوه بر اصول طراحی اتاق آنتن، یک نظریه ریاضی کارآمد تحت عنوان شرط مرزی جذب به صورت نوینی در این پایان نامه مطرح شده و تلفیق دو شرط مرزی جذب فیزیکی موج و مدل ریاضی آن به اختصار مطرح شده است.

لازم به ذکر است که در ابتدا به شرح تئوری ناحیه سکوت اتاق آنتن می پردازیم، سپس به روشهای مختلف اندازه گیری و محاسبه ناحیه سکوت اشاره می کنیم و بعد از آن نتایج آزمایشات انجام شده را ارائه می کنیم و مرغوبیت اتاق را مورد بررسی قرار می دهیم .

فصل 1 محاسبه ناحیه سکوت اتاق آنتن و

تعیین کیفیت اتاق [1]

1-مقدمه 

گزارش حاضر شرح فعالیتهای انجام شده در پروژه است که تحت عنوان «طراحی و ساخت اتاق آنتن» انجام گرفته است.

در این گزارش ابتدا به شرح تئوری ناحیه سکوت اتاق آنتن می پردازیم، سپس به روشهای مختلف اندازه گیری  و محاسبه ناحیه سکوت اشاره می کنیم و بعد از آن نتایج آزمایشات انجام شده را ارائه می کنیم و مرغوبیت اتاق را مورد بررسی قرار می دهیم و در پایان به شرح جزئیات ساخت پایه متحرک می پردازیم.

برای عمل پرتوبرداری آنتنها و بطور کلی انجام هر گونه آزمایش بر روی آنتنها لازم است تا آنتن تحت آزمایش بوسیله یک موج صفحه ای یکنواخت تحت تابش قرار گیرد تا نتایج بدست آمده دقیق و قابل اطمینان باشند. اما انجام هر گونه آ‌زمایش بر روی آنتنها در فضای باز بعلت انعکاسات از دیوارها و زمین غیر قابل اطمینان خواهد بود. برای حذف انعکاسات و بوجود آوردن شرائطی مشابه فضای آزاد برای انتشار امواج از اتاقهای بدون انعکاس (Anechoic Chambers) استفاده می‌کنند. 

یک اتاق بدون انعکاس با کمک جاذبهای الکترومغناطیسی یا ابرهای آغشته به گرافیت ساخته می‌شود و طراحی اتاق از نظر اندازه و محل استقرار ابرها به گونه ای می باشد که در حالت ایده آل انعکاسات را حذف نماید، ولی در عمل انعکاسات بکلی از بین نرفته، بلکه توان امواج غیر مستقیم پس از انعکاس کاهش می یابند، به طوریکه مثلاً امواجی به سمت دیواره های اتاق حرکت می کنند پس از برخورد با جاذبهای الکترومغناطیس در حدود 40 dB افت پیدا می کنند. البته عملکرد جاذبهای الکترومغناطیس و به تبع آن عملکرد اتاق آنتن بدون انعکاس تابعی از فرکانس می باشند، بطوریکه با افزایش فرکانس عملکرد اتاق آنتن بهبود می یابد، که این مسئله در نتیجه دو عامل است. یکی همان بهبود کیفیت جاذبها با افزایش فرکانس می باشد و دیگری افزایش ابعاد اتاق به نسبت طول موج با افزایش فرکانس کار است. بنابراین دلائل همیشه بهتر است که یک اتاق آنتن جدید را در فرکانسهای پایینتر باند فرکانس مایکروویو تحت آزمایش قرار داد و مطمئن بود که کیفیت عملکرد اتاق در فرکانسهای بالاتر مطمئناً بهتر خواهد بود.

اما در بالا صحبت از نحوه عملکرد و کیفیت اتاق آنتن شد. در برخورد اول به نظر می رسد که کیفیت اتاق مستقیماً به میزان انعکاسات اتاق بستگی دارد و در واقع منظور از کیفیت اتاق آن است که اتاق بدون انعکاس تا چه حد در کاهش انعکاسات موفق عمل می کند. اکنون برای پایه گذاری دقیقتر برای اندازه گیریها و آزمایشات آینده به تعریف دقیق از کیفیت اتاق می پردازیم و مفهوم ناحیه سکوت (Quiet Zone) اتاق آنتن بدون انعکاس را تعریف می کنیم.

2- تعریف “Quiet Zone” و “Quietness” اتاق آنتن

برای اندازه گیری پترن تشعشعی آنتن در درون اتاق بدون انعکاس، انتشار انرژی باید به طور یکطرفه باشد. برای آزمایش آنتن لازم است که یک آنتن فرستنده که در یک اتاق قرار دارد یک موج صفحه ای در حجمی از اتاق که در طرف دیگر قرار دارد ایجاد نماید و این حجم از فضا باید دارای چنان ابعادی باشد که آنتن گیرنده مورد آزمایش را بتواند در برگیرد. به چنین حجمی از فضای داخل یک اتاق آنتن ، “ناحیه سکوت” یا “Quiet Zone" اتاق آنتن می گویند. 

طبیعی است که هر گونه آزمایشی که بخواهد روی آنتن انجام گیرد باید هنگامیکه آنتن داخل ناحیه سکوت قرار دارد انجام شود تا موجی که به آنتن گیرنده تحت آزمایش می رسد، صفحه ای و یکنواخت باشد و در نتیجه نتایج پرتوبرداری آنتن دقیق بدست آید. بنابراین اهمیت محاسبه و بدست آوردن ناحیه سکوت هر اتاق آنتن قبل از انجام هر آزمایش معلوم است. 

در این کارآموزی نیز هدف همچنان که قبلاً اشاره شد بدست آوردن ناحیه سکوت اتاق آنتن است تا در واقع ناحیه قابل استفاده اتاق برای انجام هر گونه آزمایشی بر روی آنتن مشخص گردد.

و اما کیفیت اتاق بدون انعکاس را به پارامتری از اتاق به نام “میزان سکوت” یا “QuietNess” نسبت می دهند و تعریف آن عبارتست از : میانگین نسبت چگالی توان انعکاس یافته به چگالی توانی که مستقیماً از فرستنده به آنتن گیرنده رسیده است. در ناحیه ای که انتشار انرژی بین آنتنهای فرستنده و گیرنده با دیرکتیویته معلوم یک طرفه باشد. مسلماً هر چه این نسبت توان انعکاس یافته به توان دریافتی مستقیم کمتر باشد، “Quietness” اتاق بیشتر و یا به عبارت دیگر اتاق ساکت تر است و در نتیجه اتاق دارای عملکرد بهتری است.

اکنون می خواهیم کیفیت اتاق و یا همان “Quietness” آنرا بطریق دیگری تشریح کنیم که کمی شهودی تر باشد.

در اثر انعکاس موج ارسالی از آنتن فرستنده توسط دیواره های اتاق و در نتیجه تداخل این انعکاسات با موج اصلی که بطور مستقیم از آنتن فرستنده به گیرنده می رسد، موج در محل آنتن گیرنده از نظر شدت میدان الکتریکی بصورت زیر خواهد بود: 

آنتن گیرنده

آنتن فرستنده

جبهه موج پس از تداخل

موج مستقیم

(شکل در فایل اصلی موجود است)

شکل 1- نمای کلی آنتن فرستنده و گیرنده

جبهه غیر یکنواخت موج که بدین شکل تشکیل می گردد، باعث می شود که نتایج غیر دقیقی برای آزمایشهای آنتن بدست آید. هر چه مقدار بیشینه انحرافات از حالت یکنواخت بیشتر باشد ، نتایج غیر قابل اطمینان خواهد بود. مقدار ماکزیمم نوسانات در اندازه میدان کل روی جبهه موج بطور معکوس با کیفیت اتاق متناسب است، بدین صورت که هر چه انحرافات از حالت موج یکنواخت بیشتر باشد، موج انعکاسی از دیواره بیشتر بوده و در نتیجه “Quietness” اتاق کمتر خواهد بود و کیفیت عملکرد اتاق پایینتر است.

اگر این ماکزیمم نوسانات در اندازه کل میدان از یک حدی بیشتر نباشد با تقریب خوبی می توان گفت که اتاق بدون انعکاس است و در نتیجه نتایج حاصل از آزمایشها قابل اطمینان می باشند. 

3- اندازه گیری مقدار انعکاس در ناحیه سکوت 

تقریباً در اکثر آزمایشاتی که برای اندازه گیری پترن تشعشعی صورت می گیرند، از آنتن تحت آزمایش به عنوان آنتن گیرنده استفاده می شود و آنرا در میدان ناشی از یک آنتن فرستنده که در ناحیه دور قرار گرفته قرار می دهند. در حالت ایده آل میدان روشن کننده آنتن گیرنده یا به عبارت دیگر “illuminating field” یک موج صفحه ای می‌باشد و اندازه گیریهای پترن که انجام می شوند در واقع اندازه گیری آشفتگیهای ناشی در این موج صفحه ای ناشی از انعکاسات ناخواسته انرژی می باشند. 

از نظر تئوریک این امکان قطعاً وجود دارد که میدان الکتریکی در ناحیه ای که آنتن تست باید در آن قرار گیرد ، اندازه گیری شود و تغییرات دامنه و فاز از میدان الکتریکی کلی بدست آیند. در اینجا واژه “کل” به معنی جمع برداری تمامی مؤلفه های میدان الکتریکی در هر نقطه از فضا می باشند ، که شامل مؤلفه موج مستقیم و مؤلفه های ناشی از انعکاس و دیفرکشن که بسیار جزئی هستند. اندازه مجموع برداری مؤلفه های انعکاسی و دیفرکشن در یک نقطه که به صورت کسری از اندازه مؤلفه موج مستقیم بیان شود، در واقع همان مقداری است که باید اندازه گیری شود. ولی اندازه گیری دقیق این کمیت احتیاج به یک پروب همه جهته واقعی دارد. (Omni Directional Probe) ؛ ولی در عمل می توان از آنتنهایی استفاده کرد که پترن تشعشعی آنها جهت دار هستند. اثرات جهت دار بودن این آنتنها در تعبیر نتایج آزمایشها باید در نظر گرفته شوند تا نتایج آزمایش معنی دار باشند. 

از آنجائیکه تمرکز ما بر روی مؤلفه های مستقیم و انعکاسی میدان الکتریکی است که در یک فرکانس ثابت فقط دارای تغییرات فضائی هستند ؛ اندازه مؤلفه منعکسه کلی را می توان از اندازه مؤلفه مستقیم با مشاهده تغییرات پیک تو پیک پترن تداخلی دو مؤلفه، وقتی که آنتن پروب ناحیه سکوت را جاروب می کند، از هم تمییز داد. برای این منظور تنها لازم است دامنه سیگنال دریافتی کل توسط پروب اندازه گیری شود، و از بعد عملی نیز حرکت آنتن پروب روی دو یا سه خط مستقیم ، متعامد کافی می باشد.

با فرض اینکه اندازه میدان انعکاس دریافت شده 50db پایینتر از اندازه میدان مستقیم دریافتی باشد، انحراف ماکزیمم اندازه میدان کل بین وقتی که مؤلفه های مستقیم و انعکاسی جع می شوند (هم فاز) و وقتیکه از هم کم می شوند (غیر هم فاز) برابر خواهد شد با : 

آشکار کردن و خواندن چنین تغییر کوچکی فقط با دستگاههای دقیق و بسیار پیچیده قابل انجام است. از اینرو در اکثر روشهای اندازه گیری اتاق آنتن، در مورد رزولوشن مورد نیاز برای اندازه گیری تخفیف قائل می شوند. این کار را می توان با روشهای مختلف آشکارسازی “off-peak” انجام داد. در آشکارسازی “off-peak” اثرات بر هم زنندگی ناشی از انرژی انعکاسی در روی بخشهائی از پترن آنتن که سطح پایینتری دارند، مورد مشاهده قرار می گیرند. برای مثال اگر سطح انرژی تداخلی 50 dB پایینتر از سطح شعاع مستقیم دریافت شده توسط پیک پاسخ آنتن پروب باشد و اگر لوب اصلی آنتن پروب طوری جهت گیری شده باشد که شعاع مستقیم پاسخی برابر 20 dB پایینتر از مقدار پیک را نتیجه دهد، تغییرات بیشینه اندازه سیگنال کلی دریافتی در روی خط آشکارسازی برابر با 0.550 dB خواهد بود و این مقدار با ابزارهای ثبت پترن تشعشعی کاملاً قابل مشاهده و ثبت می باشد.

و اما روشهای مختلف اندازه گیری ناحیه سکوت اتاق آنتن عبارتند از: 

الف) روش مقایسه پترن آنتن [ANTENNA PATTERN COMPARISON METHOD]

ب) روش VSWR 

ج) روش پروب کردن میدان [Field Probe Method] 

د) روش FM-CW 

در ادامه این گزارش به جزئیات اندازه گیری توسط دو روش از روشهای فوق یعنی روش مقایسه پترن آنتن و روش پروب میدان می پردازیم و سپس نتایج حاصله از اندازه گیری توسط این دو روش را بیان می نمائیم. 

3-1- تکنیک مقایسه پترن آنتن (APC) 

تکنیک مقایسه پترن که در اینجا به توضیح آن می پردازیم، در بین تکنیکهای اندازه گیری “off – peak" از همه قابل قبول تر و دارای قابلیت تغییر بیشتری است. در این روش دسته پترنهایی برای آنتن بدست می آیند. ثبت پترنهای مختلف دارای این مزیت ویژه می باشد که به کاربر اتاق آنتن با نشان دادن تغییرات جزئی در پترن که می توانند ناشی از انعکاسهای واقعاً جزئی باشند، یک درک شهودی از کیفیت اتاق مورد استفاده می دهد.

جزئیات این تکنیک بصورت زیر می باشند. اتاق توسط آنتن فرستنده که در جای طراحی شده خود واقع شده است، تحت تابش موج قرار می گیرد. معمولاً طراحی اتاق ایجاب می کند که این آنتن فرستنده تقریباً بر روی محور اصلی اتاق در نزدیکی یکی از دیوارها قرار گیرد. برای محاسبه و اندازه گیری، آنتن گیرنده بر روی یک چرخنده azimuth/ elevation در درون ناحیه سکوت طراحی شده، در یک صفحه قائم و در یک فاصله مشخص از فرستنده قرار داده می شود.

(شکل در فایل اصلی موجود است)

شکل شماره2 - منحنی پترن تست شده آنتن مرجع

قدم بعدی آن است که مجموعه هایی از پترن آنتن، در طول شعاعهای مختلف ناحیه سکوت و بر روی نقاط آ‌زمایش مجاور هم ثبت می گردند. یک پترن از هر مجموعه ، و معمولاً آن پترن که در اثر قرار گرفتن آنتن گیرنده روی محور اتاق بدست آمده است، بعنوان پترن مرجع انتخاب می گردد. باقی پترنهای ثبت شده آن مجموعه، روی پترن مرجع گذاشته می شوند، بطوریکه پیکهای لوب اصلی هر کدام از این پترنها روی هم قرار گیرد (رجوع شود به شکل شماره 2) و سپس انحراف هر کدام از پترنهای مجموعه از پترن مرجع در سطوح       –10 dB،  -15 dB ، -20 dB، -25 dB ، -30 dB نسبت به مرجع ثبت می شوند، و سپس انحراف سطح توان از سطح توان مرجع نسبت به فاصله بین نقطه تست و محور اتاق رسم می گردند (رجوع شود به شکل شماره 3) و تغییرات پریودیک انحراف با فاصله از محور اتاق که بدین صورت بدست می آیند، نشان دهنده تداخلهای سازنده و مخرب بین بردار الکتریکی اشعه مستقیم ناشی از آنتن فرستنده و بردار الکتریکی کل ناشی از انعکاسات انرژی که آنتن گیرنده به آنها حساس است، می باشند.

(شکل در فایل اصلی موجود است)

شکل شماره 3- منحنی انحراف سطح توان

اگر برای مثال متوجه شویم که در زاویه متناظر با سطح توان –25dB در یک طرف پترن تشعشعی، مقدار پیک تو پیک اندازه یک نصف سیکل از منحنی انحراف برابر 1.1 dB است، بلافاصله مشخص می شود که سطح انرژی انعکاسی یافته در ناحیه ای از نقاط آزمایش متناظر با آن سیکل برابر با –49 dB می باشد.

در گرافهای شکل صفحه بعد بر روی محور قائم ، کمیت  نمایش داده شده است که نشان دهنده تغییرات پیک تو پیک اندازه میدان الکتریکی کل در نتیجه تداخل بین بردار میدان الکتریکی شعاع مستقیم x و بردار میدان الکتریکی انعکاسی y روی محدوده دسیبلی x, y می باشد.

هر سیکل یا نصف سیکل بر روی منحنی های انحراف شکل (3) در امتداد هر خط اندازه گیری یک مقدار انعکاس برای ناحیه متناظر در “Quiet Zone” بدست می دهد.

مقادیر بدست آمده برای انرژی انعکاسی به این صورت بر روی امتدادهای مختلف میانگین گیری می شوند و یا به صورت آماری تحلیلی می گردند تا عدد یا اعدادی برای بررسی کیفیت اتاق در اختیار بگذارند.

(شکل در فایل اصلی موجود است)

شکل شماره 4- انحراف پترن آنتن تحت تأثیر موج انعکاسی

صفحه قائم متقاطعی (یعنی صفحه قائم فرضی که شعاع موج را قطع می کند) که شامل بسیاری از نقاط آزمایشی می باشد که پترنها را در آن ها بدست می آوریم، ترجیحاً آن صفحه ای است که در فاصله طراحی شده ماکزیمم از مکان استقرار آنتن فرستنده قرار دارد.

تحت چنین شرایطی نتایج بدست آمده از آزمایش نشان دهنده حد بالای عملکرد اتاق بدون انعکاس می باشند، چرا که عملکرد ناحیه سکوت اتاق در تحت شرایط آزمایش معمولی، با نزدیک ساختن آنتن گیرنده به فرستنده بهبود می یابد.

یک مجموعه متنابه از داده های آزمایش از این دست نشان می دهد که با اندازه گیری روی یک خط متقاطع افقی و یک خط متقاطع عمودی در ناحیه سکوت با یک پلاریزاسیون و با پترن “azimuth” یا پترن “elevation” کافی است تا عملکرد اتاق را در هر فرکانس مورد نظر ، یک تخمین اولیه زد. (در اینجا منظور از پترن “azimuth” آنتن، پترنی است که از چرخاندن آنتن حول محور قائم و در صفحه بدست می آید و منظور از پترن “elevation” آنتن پترنی است که از چرخاندن آنتن حول محور افقی و در صفحه قائم عمود بر جبهه موج بدست می آید.) 

از آنجا که اندازه گیری کامل یک اتاق در فرکانسهای مختلف مستلزم صرف زمان زیاد و هزینه می باشد و از آنجا که تغییرات در میزان انعکاس جاذبهای الکترومغناطیس با فرکانس معمولاً مشخص و معلوم می باشند، بنابراین کافی است تا اندازه گیریهای یک اتاق در پایین باند مایکروویو که در آن میزان انعکاس از جاذبهای الکترومغناطیس –40 dB یا بهتر است ، انجام گیرد. در فرکانسهای بالاتر عملکرد اتاق آنتن تقریباً همیشه بدون استثناء بواسطه افزایش ابعاد اتاق نسبت به طول موج بهبود می یابد.

3-2- روش پروب کردن میدان [field probe method] 

خلاصه:

همانطور که از نام آن پیداست، در این تکنیک اندازه گیری اتاق ، یک پروب را درون ناحیه سکوت اتاق حرکت می دهند تا اینکه موج ساکن حاصل از تداخل بین سیگنال موج مستقیم از آنتن فرستنده و سیگنال موج انعکاسی از دیواره اتاق را اندازه گیری کنند. مقدار واقعی سطح توان سیگنال انعکاسی نسبت به سطح توان سیگنال مستقیم از مقدار VSWR فضای آزاد تعیین می شوند. عمل پروب کردن توسط یک آنتن جهت دار که در جهات مختلف قرار داده می شود تا سطح توان سیگنالهای انعکاسی که از مناطق مختلف اتاق می رسند را تعیین کند، انجام می شود. کیفیت عملکرد اتاق معمولاً بر اساس سطح بیشینه (بدترین حالت) سیگنال انعکاس که از هر جهت ممکن به آنتن گیرنده می رسند، تعیین می گردد.

3-2-1- بحث کلی راجع به ثبت اطلاعات خام: 

برای ثبت نتایج آزمایش به روش پروب کردن میدان، اتاق را چنین بر پا می کنند که گویا می خواهند پترن یک آنتن را با وجود یک آنتن فرستنده Typical و یک آنتن تست Typical (یک پروب) مثلاً آنتن بوقی استاندارد یا آنتن یاگی فرکانس پایین ، ثبت کنند. 

آنتن تحت آزمایش بر روی یک پایه ای که با موتور حرکت داده می شود و انعکاسات از آن کم است و این اجازه را می دهد که پروب حداقل، طول افقی ناحیه سکوت را طی کند قرار داده می شود. دامنه سیگنال دریافتی توسط آنتن پروب ، حین حرکت پروب ثبت می گردد.

3-2-2- اندازه گیری انعکاسی از دیواره جانبی اتاق: 

برای اندازه گیری انعکاسات از دیواره های کناری ، ‌آنتن پروب در امتداد عرض اتاق، به طوریکه راستای حرکت آن بر امتداد انتشار موج عمود باشد حرکت داده می شود، و تغییرات دامنه سیگنال دریافتی ثبت می شوند. این اندازه گیری با تغییر 20 درجه به 20 درجه زاویه azimuth آنتن تا رسیدن از زاویه 0 تا 80 درجه تکرار می گردد. نتایج اندازه گیری وقتی که زاویه azimuth آنتن 0 است (یعنی رو به سمت آنتن فرستنده) نشان می دهد که تا چه حد توزیع دامنه در اتاق به توزیع دامنه موج در فضای آزاد نزدیک است و از این رو نشان می دهد که تا چه حد محیط خوبی برای بدست آوردن پترن آنتن ساخته شده است. تغییرات متناوبی که با حرکت پروب در اندازه میدان دریافتی حاصل می شوند نشان می دهند که نسبت موج انعکاسی به موج مستقیم چقدر می باشد. 

به این دلیل آنتن تست را برای اندازه گیری انرژی انعکاسی از دیواره ها در امتداد عرض اتاق و عمود بر راستای انتشار موج مستقیم حرکت می دهند که: 

الف) به این طریق انرژی انعکاسی از دیواره پشتی اتاق تقریباً در فاز ثابتی در طول حرکت نگه داشته شود.

ب) حرکت در این امتداد مستلزم طی کوتاهترین فاصله برای آنتن می باشد و در عین حال یک سیکل کامل تداخل بین موج مستقیم و انعکاسی را می توان ثبت نمود. 

در یک اتاق مستطیلی نمونه ، فاصله عرض که لازمست برای مشاهده یک سیکل تداخلی طی شود در حدود 2.5 الی 3.0 برابر طول موج فضای آزادی است که به صورت زیر بیان شده باشد: 

(1)                                                       

که در آن  زاویه azimuth است که تحت آن زاویه ، آنتن، نقطه انعکاسی را روی دیواره جانبی اتاق می بیند. در یک اتاق نمونه ، زاویه  در حدود 20 تا 25 درجه است که متناظر با زاویه برخورد برابر با 65 تا 70 درجه به نقطه انعکاسی روی دیواره جانبی است.

حرکت دادن پروب در امتدادی که کوتاهترین فاصله بین ماکزیممها و مینیممهای موج تداخلی را روی آن می توان مشاهده نمود، در فرکانسهای پایین باند VHF  دارای اهمیت بیشتری است، چرا که ممکن است برای مشاهده یک سیکل تداخلی در امتداد عرض و عمود بر جهت انتشار لازم باشد پروب را به اندازه کسر بزرگی از عرض اتاق حرکت داد. بدیهی است که مقدار سطح انرژی انعکاسی توسط دیواره های جانبی را نمی توان در فرکانسهای خیلی پایین که در آنها حرکت از نقطه تداخلی هم فاز بین دو موج انعکاسی و مستقیم تا نقطه تداخلی غیر هم فاز مستلزم طی مسافت زیادی است، بدست آورد.

3-2-3- ارزیابی انعکاسی از دیواره پشتی اتاق: 

برای اندازه گیری انعکاسات از دیواره پشتی اتاق، امتداد حرکت پروب باید در راستای انتشار موج باشد. دوباره برای هر 20 درجه زاویه آنتن که از 100 درجه شروع و به 180 درجه ختم می شوند، دامنه سیگنال دریافتی ثبت می شوند.

در 180 درجه ، فاصله ای که پروب باید طی کند تا یک سیکل تداخلی کامل را بتوان مشاهده کرد، برابر نصف طول موج خواهد بود.

جهت حرکت پروب برای اندازه گیری انعکاسی از دیواره پشتی اتاق از آنرو در امتداد محور طولی اتاق در نظر گرفته می شود که تحت این شرایط ، اختلاف فاز بین انرژی انعکاسی از دیواره جانبی و شعاع مستقیم بسیار کند تغییر می کند و به همین خاطر، بسیار کم احتمال دارد که تغییرات حاصله از انعکاس از دیواره های جانبی ، تغییرات تناوبی شدت میدان که حاصل از انعکاس از دیواره پشتی است را دچار اختلال نمایند.

نتایج ثبت شده به روش فوق ، یک دسته کاملی از اطلاعات برای تصمیم گیری در یک فرکانس خاص را نتیجه می دهند. (این آزمایش باید در فرکانسهای مختلف تکرار شود، تا وضعیت عملکرد اتاق در فرکانسهای مختلف مشخص گردد.) 

هر کدام از نتایج بدست آمده در هر استپ از تغییر زاویه azimuth برای تعیین بیشترین سطح انعکاس انرژی (بدترین حالت) مورد تحلیل قرار می گیرند. سپس این مقادیر بر حسب زاویه دریافت روی منحنی رسم می شوند. منحنیهائی که بدین صورت حاصل می شوند برای کمک به ترتیب دادن یک آ‌زمایش که در آن بتوان از امکانات اتاق حداکثر استفاده را نمود و همچنین در پیش بینی دقت پترنهای ثبت شده وقتی که آنتن تست رو به هر جهت دلخواهی قرار دارد، مفید می باشند.

اکنون با توجه به توضیحات فوق و پس از تنظیم توان و فرکانس فرستنده و قرار دادن آنتن تست (گیرنده) در ناحیه سکوت، روش کار برای اندازه گیری به صورت زیر خواهد بود: 

قدم اول: با انتخاب یک فید در امتداد افقی و عمود بر راستای انتشار باشد و پس از قرار دادن آنتن گیرنده در زاویه  ، آنرا در این فید حرکت می دهیم و اندازه میدان دریافتی را در طول فید یادداشت می کنیم. همین کار را برای فیدهایی موازی تکرار می نمائیم.

قدم دوم: عمل فوق را برای هر 20 درجه افزایش زاویه azimuth پروب از 0 درجه تا 80 درجه تکرار می نمائیم.

قدم سوم: اکنون فیدهائی برای حرکت دادن پروب در امتدادی به موازات محور طولی اتاق انتخاب می کنیم، سپس هنگامیکه زاویه azimuth  صفر درجه است ، پروب را در طول یکی از این فیدها حرکت می دهیم تا سطح مرجعی بدست آوریم، آنگاه برای هر 20 درجه افزایش زاویه azimuth پروب از 100 درجه تا 180 درجه این عمل را تکرار می نمائیم.

قدم چهارم: قدمهای 1 و 2 و 3  برای فرکانس ها و پلاریزاسیونهای مختلف تکرار می شوند.

4- تحلیل نتایج آزمایش: 

(تحلیل در فایل اصلی موجود است)

انعکاسات اتاق از تحلیل جمع برداری انرژی مستقیم (Ed) و انرژی انعکاسی (Er) معین می شوند. امواج ساکن در درون ناحیه سکوت، در اثر هم فاز و غیر هم فاز شدن سیگنال انعکاسی (Er) و سیگنال مستقیم (Ed) بوجود می آیند. می نیمم ها و ماکزیممهائی که در سطح سیگنال به اینصورت حاصل می شوند را می توان اندازه گیری و ثبت کرد (به این عمل در قسمت قبل انجام شد). در شکل شماره 5 این اثر نشان داده شده است: 

(شکل در فایل اصلی موجود است)

شکل شماره 5- منحنی پترن موج ساکن

 اکنون به دو طریق می توان اندازه انعکاسات را بدست آورد؛ 

(2)(فرمول در فایل اصلی موجود است)

(3)

الف) روش اول: 

بسته به آنکه، اندازه کدامیک بیشتر باشد، دو نتیجه برای هر کدام از مقادیر Ed و Er ممکن است بدست آید؛

(4)           

و (فرمول در فایل اصلی موجود است)

(5)            

بر روی پترن موج ساکن می توان سطح موج مستقیم دریافتی Ed را تشخیص داد. از اینرو می توان به کمک یکی از دو فرمول فوق Er را بدست آورد. 

ب) روش دوم:

می توان با استفاده از منحنی های شکل ( 5) هم، داده ها را تحلیل نمود. همانطور که قبلاً نیز اشاره شد این منحنی ها نتایج حل معادله زیر می باشند: 

(6)                                                       

که در آن:

انحراف بیشینه منحنی تداخل بین Ed و Er است = dB spread 

معادله زیر از این منحنی ها حاصل می شود؛‌

(7)                                                        

مثال، برای مقایسه بین نتایج حاصل از دو روش مذکور: 

نتایج یک آزمایش نمونه به صورت زیر با این دو روش تحلیل شده اند؛ 

روش دوم                                                        روش اول

minimum : - 22.0 dB                                             Spread : - 10.0 dB

maximum: - 12.0 dB                                             Level : - 14.0 dB

results: -21.3dB                                                    result: -19.0 dB

and , -15.6 dB

در روش اول معلوم است که نتیجه دوم، سطح توان دریافتی مستقیم و نتیجه اول سطح سیگنال انعکاسی است:‌

5- مقایسه بین نتایج حاصل از دو روش:

دقت روش دوم کمی کمتر از روش اول است، چرا که سطح مرجعی که حول آن VSWR نوسان می کند، بطور دقیق مشخص نیست و جائی بین سطوح A و B است. این روش برای وقتی که ریپلها کوچکترند بهتر است، در حالیکه روش اول برای وقتی که ریپلها بزرگترند مناسبتر است.

در صفحات قبل به مسئله “Quiet Zone" اتاق آنتن بدون انعکاس اشاره نمودیم و دو تکنیک را نیز برای بدست آوردن آن معرفی کردیم. در این قسمت از گزارش به شرح جزئیات اندازه گیریهای انجام شده توسط این دو روش می پردازیم و نتایج حاصله را مورد بررسی قرار می دهیم و سرانجام در مورد کیفیت اتاق تصمیم گیری می نمائیم و به این ترتیب گزارش را به اتمام می رسانیم: 

اما در ابتدا باید شرح مختصری راجع به پایه آنتن گیرنده داده شود. پایه ای که برای نگه داشتن آنتن گیرنده تهیه گردیده ست، طولی برابر cm140 و عرضی برابر cm70 دارد که در دو طرف آن ، در امتداد طول پایه یک جفت ریل فلزی به طول همان cm140 نصب شده اند. در یک جفت ریل 70 سانتی متری که در وسط آنها استپ موتور قرار گرفته است، توسط دو عدد چرخ درون این ریلها حرکت می کنند. شفت استپ موتور هم توسط یک تکه چوب استوانه ای به لوله تلسکوپی که در بالای آن آنتن گیرنده نصب شده است، متصل شده است. بنابراین اگر به پایه آنتن از بالا نگاه کنیم، آنتن می تواند در جهات زیر حرکت کند؛  

ABSTRACT

Design, modeling and implementation of an antenna (anechoic) chamber

In this thesis, the procedure of design and implementation of antenna characteristics i.e. impedance, radiation pattern etc. Is discussed. This room can be used for accurate measurement of the RCS (radar cross section) of different objects. Also this kind of chamber is vital for protecting the ones working on antennas. It is noticeable that the Electromagnetics radiation is harmful for human body and specifically brain and sexual organs.

The mathematical modeling of such a room is studied which is a review of one of Dr. Moradi's seminars on antenna chamber. The absorbing boundary condition models the absorbing characteristics of implemented absorbers.

The organization of this thesis is as following. First, the project is clarified, and then the quiet zone is studied. The absorbing boundary condition forms the next chapter. Finally the implementation process of the anechoic chamber and the measurements procedure and results are argued. The thesis contains some photos and a few minutes of videos showing the room and the different steps of the project.