سوادآموزی
مقدمه
توفیق بزرگی برای مراکز فرهنگی آسیا /اقیانوسیه یونسکو(Accu)ودفتر منطقه ای آسیا واقیانوسیه یونسکو(PROAP)است که راهنمایی برای تهیه مواد یادگیری بزرگسالان در سطح محلی تهیه نموده اند این راهنما یک راهنمایی برای تهیّه مواد یادگیری بزرگسالان در سطح محلی تهیّه نموده اند این راهنما یک راهنمای ساده وراهبردی برای همۀ برنامه ریزان مواد یادگیری به ویژه در حوزۀآموزش مداوم بزرگسالان است.
مسألۀ بی سوادی یکی از مهمترین مسائل جامعۀ بشری مخصوصاًکشورهای جهان سوّم است.اهمیّت این مسأله از این روست که بی سوادی وحتی کم سوادی خود ریشه بسیاری از مسائل دیگر،ازجمله مسائل اقتصادی،اجتماعی،فرهنگی وسیاسی جوامع می باشد.به این دلیل است که گسترش آموزش وپرورش وکاهش درصد بی سوادی یکی از شاخص های مهّم پیشرفت محسوب می شود.
زیرا اگر محور اصلی ما در پیشرفت وتوسعه ،رشدوتعالی انسانها باشد،اولّین اقدام ،مجهز ساختن آنها به مهارتهایی است که بتوانند به بهترین شکل با یکدیگر ارتباط برقرار کنند وخود را برای ایفای نقش سازنده واصیل در جامعه آماده نمایند.از این رو تعلیم وتربیت وزیر بنای آن یعنی بی سوادی یکی از راههای مهمّ محسوب می شود.
تجربه های گوناگونی که از برنامه های سواد آموزی در سطح جهانی وکشوری بدست آ»ده نشان می دهد که هر گاه سواد پایه تداوم نیابد وتقویت نشود ،بازگشت به بی سوادی را به دنبال خواهد داشت.فراگیران طرح ملّی جلساتی گرد هم آمده مبادرت به مطالعه کتاب ها وکسب مهارتهای کاربردی می نمایند.
امیدوارم روزی برسد که جوامع بتوانند کلیه استعدادهای نیروی انسانی خود را شکوفا ساخته وبه نحو مطلوبی از آن ها بهره برداری نمایند.
ضرورت واهمیت تحقیق
امروز سهم بسیار مهمّی از بودجه دولت ها در کشورهای در حال توسعه است که صرف امور تحقیقات می شود تحقیقات آموزشی وتبلیغات آموزشی در این میان از اهمیّت فراوان برخوردار است که امروزه آموزش وپرورش هزینه زیادی را برای از بین بردن بی سوادی متقبل می شود.سواد آموزی مقوله ای است که جنبه سیاسی دارد،جدا از راهبرد تدریجی «آموزش وپرورش عمومی ابتدایی»چند نمونه تاریخی از طرح های «ضربتی»نیز در زمینه سواد آموزی بزرگسالان وجود دارد.
هدف تحقیق
توانایی خواندن ونوشتن است که جوامع را با گذشته،حال وآینده پیوند می دهد وموجبات ثبت وضبط تجربیات وعلوم وفنون را فراهم می کند ودر نهایت موجب شکوفایی انسان می شود.هدف جلوگیری از بازگشت به بی سوادی ورواج فرهنگ مطالعه از طریق خود آموزی است وهدف ما از این تحقیق معرفی نهضت سواد آموزی وفعالیت های که انجام می دهد وسال تأسیس آن به پژوهندگان معرفی نمائیم.
اهداف کلی مقطعی مصلحتی که بیشتر در جاهایی وجود دارند که برای سواد آموزی اولویت کمی قائلند ،لکن به سبب درخواست عمومی وفشارهای بین المللی اقدام به تدارک آن می کنند.
تاریخچه
پس از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی در بهمن ماه 1357فصل جدیدی در تاریخ سواد آموزی ایران گشوده شد.بعد از گذشت تقریبی یک سال از تأسیس جمهوری اسلامی در ایران وبا توجه به شکست ها وضعف های سازمان های سواد آموزی گذشته وبا برنامه هایی که توسط آنها به اجرا در آمده بود واز توفیق ناچیزی برخوردار بود در 7 دی ماه 1358 به فرمان امام خمینی (ره)وبر اساس مصوبه شورای انقلاب اسلامی سازمان جدیدی تحت عنوان نهضت سواد آموزی تشکیل شده در نخستین اساسنامه نهضت سواد آموزی آمده است:
«به منظور تحقق بخشیدن به اصل سی ام وبند 3از اصل سوّم قانون اساسی جمهوری اسلامی در زمینه ازوم تعلیم آموزش در میان همۀ افراد جامعه ونظر به فرمان تاریخی امام در زمینه بسیج عمومی برای ریشه کن کردن بی سوادی وگسترش تعلیم وتربیت به همۀ شهرها وروستاها وتأکید بر اینکه همۀکشوررا به یک مدرسه تبدیل کنیم،سازمان نهضت سواد آموزی تشکیل می شود.»
پیش گفتار
آن قدر که بشر از قلمهای صحیح نفع برده از چیز دیگری نفع نبرده است.
«امام خمینی(ره)»
آموزش بزرگسالان به عنوان شاخه ای از علوم تربیتی امروزه رشد وتوسعۀ بیشتری پیدا کرده واهمیّتی را که بایستی به این شاخه از علوم تربیتی داده می شد ،کسب کرده است.سواد آموزی نیز که بخش عمده ای از مباحث آموزش بزرگسالان را به خود اختصاص داده ویکی از معضلات کشورهای در حال رشد به شمار میرود،از اهمّیت ضرورت خاصّی برخوردار شده است.اکنون که انقلاب اسلامی ایران با رهبریهای راهیانۀ امام فقیدمان (ره)پس از پشت سر گذاشتن آزمایشات سخت وخنثی کردن توطئه های دشمنان ،درصدد ریشه کن کردن جهل وبی سوادی به عنوان پایه ومایۀ اصلی استقلال فرهنگی وتوسعه اجتماعی بر آمده است،می رود که گامهای ارزنده ای در این راه بردارد.
از آنجا که ضرورت توجه به وضع یادگیری بزرگسالان وتفاوت آن با خرد سالان مورد توجه مسئولان نهضت سواد آموزی قرار گرفته است وتوجه به این ضرورت تنها از طریق آموزش صحیح ودر خور این وظیفۀ خطیر آموزشیاری صورت عملی به خود می گیرد،دفتر تحقیق وتألیف برحسب وظیفۀ ومسئولیتی که به عهده دارد در جهت نیل به این هدف ارزنده وتحقق آرمان های امام راحلمان تصمیم به تدوین یک مجموعۀدرسی،تحت عنوان«اصول وفنون آموزشیاری»به منظور تربیت آموزشیاران،این برادران وخواهران تلاشگر وفداکاری که عهده دار وظیفۀ سنگین آموزش سواد به بزرگسالان هستند گرفت تا بتوانند با کسب مهارت ها ومعلومات اساسی در مورد آموزش بزرگسالان ،مسئولیت سنگین خود را به درایت وآگاهی بیشتر ایفا نمایند.
برای این منظور دفتر تحقیق وتألیف نهضت سواد آموزی با همکاریهای ارزندۀجمعی از اساتید دانشگاهها برنامه ریزی این سری متون درسی را آغاز کرد وکتاب حاضر اولین بخش از مجموعه فوق است که تحت عنوان شناخت بزرگسالان وروشهای سوادآموزی تقدیم آموزشیاران عزیز وسایر دست اندرکاران مسائل آموزشی بزرگسالان می گردد.
امید است با مطالعه وعمل به توصیه های آن بتوانند در راه این جهاد مقّدس موفق ومشمول عنایات الهی شوند.