کارشناسی در رشته روانشناسی با گرایش عمومی
چکیده:
w هدف تحقیق حاضر، بررسی میزان شیوع اختلالات روانی در مدیران دبیرستانهای دخترانه شهر تهران می باشد.
w با توجه به موضوع پژوهش سوالاتی در این پژوهش تدوین گردیده است که به بررسی میزان شیوع اختلالات روانی در مدیران دبیرستانهای دخترانه شهر تهران بر حسب سه فاکتور (سن، میزان تحصیلات و سابقه کاری) می پردازد.
w روش این تحقیق، روش توصیفی است که با روش زمینه یابی به اجرا در می آید و بهترین شیوه برای سنجش، آزمون MMPI بوده که هشت مقیاس (هیپوکندری، خودبیمار انگاری، هیستری، پسیکوپاتی، پارانویا، پسیکاستنی، اسکیزوفرنیا و هیپومانی) را مورد سنجش قرار می دهد.
w جامعه آماری، شامل کلیه مدیران دبیرستانهای دخترانه شهر تهران می باشد.
w نمونه آماری، شامل 50 نفر از مدیران دبیرستانهای دخترانه شهر تهران می باشد.
w در مجموع نتایج این پژوهش نشان می دهد که بالاترین میزان شیوع اختلالات مشاهده شده مربوط به اختلال هیپوکندری با 6 درصد، اختلال هیستری با 18 درصد و اختلال پارانویا با 2 درصد می باشد و بیشترین میزان شیوع مربوط به مدیرانی است که در دامنه سنی 49-45 سال قرار دارند و دارای تحصیلات لیسانس می باشند و سابقه خدمت 24-20 سال دارند
مقدمه
اختلالات روانی مشکلات جدی و شایعی هستند که در سراسر دنیا مشاهده می شود. 14 درصد از تمامی ناتوانایی ها به علت اختلالات روانی، اجتماعی و عصبی بوده است و این موارد 20 درصد از کل مراجعین به مراکز بهداشتی عمومی را تشکیل می دهند.
افزون بر آنها بر پایه برآوردهای سازمان جهانی بهداشت (1993) در دنیا حدود 500 میلیون نفر از اختلالات روانی رنج می برند که از این عده حدود 25 میلیون نفر مبتلا به اسکیزوفرنی نزدیک به 150 میلیون نفر مبتلا به اختلالات نوروتیک می باشند. و بیشتر این موارد در کشورهای در حال توسعه دیده می شود. از طرفی همین سازمان معتقد است حجم مسائل رفتاری و روانی در این کشورها رو به فزونی است و این افزایش تا حدود زیادی وابسته به رشد جمعیت و تغییرات سریع اجتماعی مانند شهرنشینی و فروپاشی خانواده های گسترده و تغییر در شیوه های زندگی مردم و مشکلات اقتصادی می باشد. (منبع 15 ، ص19)
مروری بر مطالعات همه گیرشناسی که طی 3 دهه گذشته انجام شد نشان می دهد که میزان شیوع اختلالات روانی در کشورها و فرهنگهای مختلف به علت تفاوت در روشهای نمونه گیری، متنوع بودن ابزارهای مورد استفاده، تکنیکهای مختلف مصاحبه و نوع نظامهای طبقه بندی، متفاوت گزارش گردیده است.
اختلالات روانی نه تنها در جامعه ما بلکه در همه جوامع بشری از متمدن و غیرمتمدن به صورت آشکار و نهان وجود دارد و نمونه هایی از آن در بین مردان- زنان- جوانان- بزرگسالان و حتی سالمندان به صورتهای مختلف مشاهده می شود ولی برخی از اختلالات روانی در بین گروههای مختلف سنی و جنسی بیشتر است اینگونه افراد که مبتلا به اختلال روانی هستند بیشتر از همه مبتلا به اضطراب و تشویش هستند. اختلالات روانی آرامش و تعادل روانی و رفتاری را از بیمار سلب کرده و فرد را در سازگاری با محیط دچار اشکال می سازد که در بعضی از این اختلالات عدم تعادلها دارای صورتی آشکار هستند. (منبع30 ، ص18)
بیان مسئله
شکی نیست آموزش و پرورش یکی از حساس ترین و مهمترین سازمانهای موجود در کشور است از طرفی اهداف این سازمان مهم و حساس از طریق عملکرد مدیران، قابل دسترسی و ارزشیابی است. و طبیعی است عوامل متعددی در عملکرد مدیران نقش دارد از آن جمله: رضایت شغلی، انگیزش، شرایط اجتماعی، سیاسی و سلامت روان.
توجه به خصیصه سلامت روان در مدیریت آموزش بسیار مهم است. زیرا مدیری که می خواهد در سازمان آموزشی او، اصول بهداشت روانی رعایت گردد، خود باید اختلالات روانی نداشته باشد. دلسردی وافسردگی، زود رنجی و اضطراب زیاد و رفتارهای تهاجمی داشتن می تواند نشانه هایی از نابسامانی روان مدیران باشد. یک مدیر نابهنجار می تواند رفتار افراد یک مدرسه اعم از معلمان، دانش آموزان، اولیاء و کارکنان را به رفتار نابهنجار تبدیل کند. مدیری که به علت عقده های روانی احساس حقارت یا حس خود بزرگ بینی، عدم اعتماد به دیگران و بدبینی نسبت به همه چیز، شخصیت افراد را تخریب وجلوی رشد آنها را می گیرد نمی تواند مدیر موفقی باشد. (منبع18، ص40)
بدین منظور تحقیق حاضر به بررسی میزان شیوع اختلالات روانی در مدیران دبیرستانهای دخترانه شهر تهران می پردازد.
اهمیت و ضرورت پژوهش
شکی نیست، نهادی که در تربیت انسان نقش دارد پس از خانواده، نهاد عظیم و وسیع آموزش و پرورش است. حتی به تعبیری می توان خانواده را حذف نموده و به آموزش و پرورش اولویت داد. چرا که اگر فرض بر این باشد که همه افراد جامعه تحت پوشش آموزش و پرورش همگانی قرار گیرند می توان اذعان داشت که، پدران و مادران نیز حاصل این نهاد عظیم و برجسته در جامعه اند. پس اثر آن در کودکان قبل از دبستان نتیجه تربیتی است که خود از آموزش و پرورش اخذ کرده اند.
بطور کلی آموزش و پرورش یکی از حساس ترین سازمانهای کشور به حساب می آید و از طرفی با توجه به اهداف مهم سازمان شاید بتوان ادعا نمود که مهمترین رسالت هر کشور را نهاد آموزش و پرورش به عهده دارد. و نیز در هر سازمان نقش مدیر، یک نقش اساسی و بنیادی است. بطور مثال به وسیله مدیر اجزاء هماهنگ شده و به طرف هدف مشترک هدایت می شوند، بدین لحاظ در سازمان آموزش و پرورش نیز بیشترین نقش به عهده مدیر مدرسه است. مدیر مدرسه مهمترین رسالت را در تبدیل منابع انسانی به سرمایه های انسانی دارد و این نقش و رسالت در عملکرد او مشخص می شود یعنی از عملکرد مدیران می توان متوجه شد که مدیر مدرسه به رسالت حیاتی خود عمل کرده است یا نه؟ (منبع17، ص79)
طبیعی است عوامل متعددی در عملکرد مدیران نقش دارد، از آن جمله: رصایت شغلی ، انگیزش، شرایط اجتماعی سیاسی و سلامت روان لذا با توجه به اهمیت عملکرد مدیران در تحقق رسالت مدرسه این موضوع پژوهشی انتخاب شده و هدف از انجام این تحقیق آن است که بتوان میزان شیوع و نوع اختلالات روانی را در مدیران دبیرستانهای دخترانه شهر تهران تعیین و با انجام چنین تحقیقی بتوان اطلاعات موثر و مفیدی در اختیار مسئولان آموزش و پرورش قرارداد.
اهداف پژوهش
هدف کلی: بررسی میزان شیوع اختلالات روانی در مدیران دبیرستانهای دخترانه شهر تهران
اهداف ویژه
تعیین میزان شیوع اختلالات روانی در مدیران دبیرستانهای دخترانه شهر تهران بر حسب سابقه کار.
تعیین میزان شیوع اختلالات روانی در مدیران دبیرستانهای دخترانه شهر تهران بر حسب سن.
تعیین میزان شیوع اختلالات روانی در مدیران دبیرستانهای دخترانه شهر تهران بر حسب میزان تحصیلات.
تعیین میزان فراوانی انواع اختلالات روانی.
متغییرهای پژوهش
نظر به اینکه در این پژوهش رابطه متغییرها مورد سنجش قرار نمی گیرد لذا از ذکر متغیرهای مختلف (مستقل- وابسته و غیره) خودداری می شود.
تعاریف نظری مفاهیم
شیوع: عبارت است از تعداد موارد یک بیماری در جامعه ای معین و در زمانی خاص که اغلب به عنوان میزان شیوع نیز به کار می رود.
میزان شیوع: مجموع همه افراد مبتلا به یک بیماری در زمان خاص تقسیم بر جمعیت در معرض خطر ابتلا به آن بیماری درهمان مقطع زمانی می باشد. (منبع31، ص159)
اختلال روانی: طبق تعریفR Ш DSM اختلال روانی به سندرم رفتاری یا روان شناختی مهم بالینی که در شخص روی می دهد و با ناراحتی یا ناتوانی همراه بوده و فقط واکنش مورد انتظار در مقابل رویدادی خاص نباشد اطلاق می گردد. (منبع11، ص65)