پایان نامه نگاه اسطوره ای بر نقش ماهی در ایران پیش از اسلام

تعداد صفحات: 89 فرمت فایل: word کد فایل: 1295
سال: 1383 مقطع: کارشناسی دسته بندی: مهندسی صنایع
قیمت قدیم:۲۸,۸۰۰ تومان
قیمت: ۲۴,۰۰۰ تومان
دانلود فایل
  • خلاصه
  • فهرست و منابع
  • خلاصه پایان نامه نگاه اسطوره ای بر نقش ماهی در ایران پیش از اسلام

    پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی فنی در رشته صنایع دستی

    چکیده»

    این رساله نتیجه تلاشی می باشد که شامل چندین جنبه است. نخستین جنبه آن بررسی نقشی است که ماهی به عنوان یک موجود زنده با نگاهی اسطوره ای ایفا می کند و جنبه دیگر آن بررسی نقوش ماهی در آثار هنری پیش از اسلام می باشد.

    اسطوره ابزار شناخت انسان دیرین است. هرچیزی توان اسطوره شدن را دارد، بنابراین ماهی نیز به عنوان یک جاندار می تواند هم اسطوره باشد و هم سمبل.

    نقوش ماهی در پیش از اسلام تقریبا در همه دوره ها دیده می شود. تنها در دوره ماد و پارت یافت نشده است.

     

    «مقدمه»

       در قرن حاضر که قرن پیشرفت در علم و فن آوری است. کمتر کسی احساس نیاز به گذشته خود می کند. گذشته ای که ثمره آن امروز است. برای انسان امروز اسطوره هنوز واژه ای نا آشناست.

    زیرا احساس خلأ آنرا درک نکرده است. احساسی که با هیچ علم و اندیشه ای جبران نمی شود. انسان نخستین با اسطوره به دنیا می آید، زندگی می کند و از دنیا می رود. اسطوره هسته اصلی زندگی اوست. پاسخ سؤالهایش، ریشه تفکراتش، درک قدرت مافوق همه و همه با اسطوره همراه است. بنابراین اسطوره دین و دانش و اندیشه اوست.

    اسطوره و تفکرات آن نیاز لاینفک انسان امروز و پرداختن به این موضوع لازمه زندگی امروز می باشد.

    نگارنده سعی کرده است با طرح این عنوان اسطوره را بیان کند و با نگاهی اسطوره ای به ماهی نشان دهد حتی این موجود آرام نیز دنیای شگرف و پر رمز و رازی دارد.

    هدف این رساله از طرح این موضوع، که شامل چندین جنبه‌ می باشد بررسی نقشی است که ماهی به عنوان یک موجود زنده با نگاه اسطوره ای ایفا می کند. جنبه دیگر رساله بررسی نقوش ماهی در آثار هنری پیش از اسلام می باشد.

    این تحقیق شامل چهار فصل می باشد. در فصل اول نگارنده به اسطوره و سمبل پرداخته است، زیرا بدون شناخت اسطوره، نمی توان نگاهی اسطوره ای داشت.

    فصل  دوم شامل چهار فصل اسطوره ماهی، مذهب و ماهی، نوروز و ماهی، است. در فصل سوم به بررسی ماهی در ادیان مختلف پرداخته شده و فصل چهارم نقوش ماهی در آثار هنری پیش از اسلام مورد پژوهش قرار می گیرد و شامل چهار قسمت پیش از تاریخ، عیلام، ماد و هخامنش و پارت و ساسانی است.

     

    در انتها از اساتید محترم جناب آقای دکتر دادور که در گردآوری رساله و جناب آقای اکبری که در انجام پروژه عملی کمک و یاری رساندند، تشکر فراوان دارم.

    واژه و معنی اسطوره

    فرهنگ نویسان عرب معتقدند اسطوره واژه ای عربی است که از ریخت «افعوله» برآمده و ریشه آن «سطر»به معنی افسانه ها و سخنان بی بنیاد و شگفت آور است؛ ولی به نظر می رسد که این واژه عربی نباشد، بلکه واژه ای یونانی- لاتینی است که در لغت با واژه «Historia» به معنی روایت و تاریخ از یک ریشه است. در یونانی با واژه «Mythos» به معنی شرح، خبر و قصه روایت هم ریشه است. 

       آموزگار اسطوره را چنین تعریف می کند‍: اسطوره را باید «داستان و سرگذشتی مینویی دانست که معمولا اصل آن معلوم نیست و شرح عمل، عقیده، نهاد یا پدیده ای طبیعی است به صورت فراسویی که دست کم بخشی از آن از سنّتها و روایتها گرفته شده و با آیینها و عقاید دینی پیوندی ناگسستنی دارد»[1]

    گاه اسطوره را با افسانه یکی می دانند ولی باید اضافه کرد واژه اسطوره بسیار گسترده تر از افسانه است و می توان گفت از مجموع افسانه ها که مایه های فرهنگی می یابند اسطوره پدید می آید. به عبارت دیگر «افسانه ها پاره‌هایی گسسته و مایه هایی خام از گونه های جهانشناسی راز آمیز و باستانی می توانند بود که آن را اسطوره می نامیم.[2]»

    در قرآن واژه «اساطیر الاولین» که 9 بار نیز تکرار شده، اسطوره بیان شده است و مفسران معنی آن را نشانه های پیشینیان بر شمرده‌اند. آورده اند که آگوستین قدیس در پاسخ به این پرسش که اسطوره چیست؟ گفته است: «خیلی ساده است به شرط آنکه از من نپرسند، هرگاه خواستم درباره اسطوره توضیح بدهم، عاجز مانده ام.[3]»

    با توجه به گفته آمده، توصیف و تعریف دریای پهناور اسطوره با کمک واژه هایی که در اختیار داریم کاری دور از ذهن است. اسطوره را نمی توان در چهارچوبی قرار داد، بلکه باید گفت با دریایی ژرف روبرو هستیم، که رازناک و رمزآلود است.

    انسان نخستین با شناخت طبیعت و با یاری گرفتن از اسطوره معماهای خود را پاسخ می دهد، اسطوره دین و دانش و اندیشه انسان نخستین و دانسته های معنوی اوست، دانشی که بیشتر جنبه نمادین دارد و از قوانین عملی ادوار بعد به دور است که در آن سخن از این است که چگونه هر چیزی پدید آمده و به هستی خود ادامه می دهد.

        اسماعیل پور اسطوره را چنین بیان می کند: «اسطوره روایت یا جلوه ای نمادین درباره ایزدان، فرشتگان، موجودات فوق طبیعی و به طور کلی جهان شناختی که به یک قوم، به منظور تفسیر خود از هستی به کار می بندد. اسطوره سرگذشتی راست و مقدس است که در زمان ازلی رخ داده و به گونه ای نمادین، تخیّلی و وهم انگیز می گوید که چگونه چیزی پدید آمده، هستی دارد یا از میان خواهد رفت و در نهایت اسطوره به شیوه ای تمثیلی کاوشگر هستی است».[4]

       بشر ناتوان غرق در اندیشه های ناپخته خویش جستجوگر مأمنی است که اسطوره نام دارد، اسطوره واکنشی ناشی از ناتوانی انسان در مقابل دنیای پیرامونش و حوادث غیر مترقّبه ای است که او هیچ نقشی در آن ندارد و نشانه‌ای از عدم آگاهی او در علل واقعی حوادث می باشد.

      هم چنین اسطوره تجّسم احساسات آدمیان است برای اعتراض به اموری که برای ایشان ناخوشایند است و با استفاده از آن تسکین می یابند[5].

        «اسطوره تاریخی است که روانشناختی و ناخودآگاه گردیده است تاریخی است که نه به اندیشه و آگاهانه بلکه به سرشت و ناآگاه پدید آمده است.[6]»

       در واقع اسطور ها با گوشت و خون انسان در آمیخته اند، چه آنها را بپذیریم و چه نپذیریم، با آنها زندگی می کنیم، در ژرفای وجود هر انسانی نشانه های آن را می توان یافت.

      انسان در هر عصری با فرهنگش زندگی می کند و اسطوره سرشت فرهنگ اوست. وقتی می گوییم اسطوره فرهنگ مردمان نخستین است، سخن گزافی نیست.

        «اسطوره ها نه تنها سازه های زندگی هستند، بلکه بخشی از هر فرد، پاره ای از هر شخص هستند. قصّه کسی را گرفتن یا بردن، همچنان است که جان او را گرفته باشند. این چنین اسطوره هایی نقش های ذاتی، اجتماعی و اقتصادی دارند و این پدیداری محلی (اتفاقی) نیست، این یک قانون و قاعده است[7]».

    به هر حال جمع بندی که می توان به دست آورد، چنین است:

    اسطوره تاریخ مینویی را روایت می کند و حادثه ای که در زمان های نخستین رخ داده است.

    اسطوره بیان یک خلقت است، یعنی درباره اینکه چگونه هر چیزی بوجود آمده است.

    اسطوره فرهنگ انسان نخستین است هم چنین اسطوره دین و دانش و اندیشه انسان نخستین است.

    نقش ‏آفرینان اسطوره موجودات فراطبیعی و غیر عادی هستند.

    اسطوره به یک عبارت کاوشگر هستی است.

    اسطوره واقعیّتی است که به صورت نماد بیان می شود.

    اسطوره روایت فراطبیعی و مینویی است.

    مالینوسکی اسطوره را چنین تعریف می کند: «اسطوره عبارت است از احیای روایتی یک واقعیت ازلی به سود خواسته های ژرف دینی، خواستهای اخلاقی، قید و بندهای اجتماعی، بیانیه ها و حتّی نیازهای عملی.[8]»

       و در انتها تعریف استاد بهار از اسطوره را باز می کنیم: «اساطیر مجموعه ای است از تأثیرات متقابل عوامل اجتماعی و انسانی و طبیعی که از صافی روان انسان می‌گذرد، با نیازهای روانی- اجتماعی ما هماهنگ می گردد و همراه با آیین های مناسب خویش ظاهر می شود و هدف آن مالاً پدید آوردن سازشی و تعادلی بین انسان و پیچیدگی های روانی او با طبیعت پیرامون خویش است.»[9]

     

     

     

    [1]- ژاله، آموزگار، تاریخ اساطیری ایران، سمت، تهران، 1380، چهارم، ص3.

    [2]- میر جلال الدین کزازی، رویا، حماسه، اسطوره، مرکز، تهران، 1376، چاپ دوم، ص 3.

    [3] - ابوالقاسم اسماعیل پور، اسطوره بیان نمادین، سروش، تهران، 1377، چاپ اول، ص 13.

    [4]- همان مأخذ، صص 14-13.

    [5] - ژاله آموزگار، همان مأخذ، ص 5.

    [6] - میرجلال الدین کزازی، همان مأخذ، ص 57.

    [7] - مهوش واحد دوست، رویکردهای علمی به اسطوره شناسی، سروش، تهران، 1381، چاپ اول، ص 36.

    [8] - ابوالقاسم اسماعیل پور، همان مأخذ، ص 48.

    [9] - مهرداد بهار، از اسطوره تا تاریخ، چشمه، تهران، 1377، چاپ دوم، ص 411.

  • فهرست و منابع پایان نامه نگاه اسطوره ای بر نقش ماهی در ایران پیش از اسلام

    فهرست:

    مقدمه

    فصل اول: اسطوره و سمبل

                    واژه و معنی اسطوره

                    جهان بینی و کارکرد اسطوره

                     سمبل

    فصل دوم: اسطوره و ماهی

    اسطوره ماهی

                   - ماهی و درخت همه تخمه

                   - ماهی و گیاه هوم

                  - ماهی زغازه

                  - ماهی لیوثا

                  - رمز ماهی در جوامع مختلف

                  -  نوروز و ماهی

    فصل سوم: ماهی در ادیان

    ماهی در آئین مهر

    ماهی در دین یهود

    ماهی در دین مسیحیت

    موضوع

    فصل چهارم: نقوش ماهی در ایران پیش از اسلام

    نقوش ماهی در پیش از تاریخ

    تمدن عیلام

    نقوش ماهی در هنر عیلام

    نقوش ماهی در عصر ماد و هخامنش

    تاریخ و تمدن هخامنشی

    نقوش ماهی در عصر هخامنشی

    نقوش ماهی در عصر پارت و ساسانی

    تاریخ و تمدن ساسانی

    نقوش ماهی در عصر ساسانی

    نتیجه گیری

    فهرست منابع و مأخذ متن

    فهرست منابع و مأخذ تصاویر

    گزارش کار عملی

    .

    منبع:

     

    آموزگار، ژاله، تاریخ اساطیری ایران، سمت، تهران، 1380، چاپ چهارم.

    آمیه، پیر، تاریخ عیلام، دانشگاه تهران، تهران، 1372، چاپ اول.

    اسدیان خرم آبادی، محمد، باورها و دانسته ها در لرستان و عیلام. وزارت فرهنگ و آموزش عالی مرکز مردم شناسی ایران، تهران، 1358، چاپ اول.

    اسماعیل پور، ابوالقاسم، اسطوره بیان نمادین، سروش، تهران، 1377، چاپ اول

    بلوکباشی، علی، نوروز جشن نوزایی آفرینش، دفتر پژوهش های فرهنگی، تهران، 1380، چاپ اول.

    بوسایلی، ماریو، هنرپارتی و ساسانی، یعقوب آژند، مولی، تهران، 1376، چاپ اول.

    بیانی، ملکزاده، تاریخ سکه، دانشگاه تهران، تهران، 1374، چاپ اول.

    بهار، مهرداد، از اسطوره تا تاریخ، چشمه، تهران، 1377، چاپ دوم.

    برومند سعید، جواد، نوروز جمشید، طوس، تهران، 1377،چاپ اول.

    10-توحیدی، فائق، فن و هنر سفالگری، سمت، تهران، 1370، چاپ اول.

    11-حریریان، محمود، تاریخ ایران باستان، سمت، تهران، 1377، چاپ اول.

    12-دادور، ابوالقاسم، سمبلهای خدایان بین النهرین از دوره اورسوم تا آشور نو و رابطه آن باسمبلهای خدایان عیلام، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس، 1379، ج 1 و 2.

    13- ذبیحی، مرتضی، اساطیر همسان ایران و یونان، انجمن علمی و فرهنگی و هنری، قم، 1376، چاپ اول.

    14-روح الامینی، محمود، آیین ها و جشن های کهن در ایران امروز، آگاه، تهران، 1378، چاپ اول.

    15-رضایی،  عبدالعظیم، تاریخ ده هزار ساله ایران، اقبال، تهران، 1376، چاپ هشتم.

    16-ستاری، جلال، پژوهشی در قصه یونس و ماهی، مرکز، تهران، 1379، چاپ دوم.

    17-سرخوش، کرتیس، وستا، اسطوره های ایرانی، عباس مخبر، مرکز، تهران، 1376، چاپ اول.

    18-عزیزی، یوسف، قصص الانبیاء از آدم تا خاتم الانبیاء، هاد، تهران، 1380، چاپ هفتم.

    19-فولادوند، محمدمهدی، قرآن مجید، دفتر مطالعات تاریخ و معارف، تهران، 1376، چاپ سوم.

    20-فریه، ر. دبلیو، هنرهای ایران، پرویز مرزبان، تهران، 1374،چاپ اول.

    21-قرشی، امان ا…، آب و کوه در اساطیر هند و ایرانی، هرمس، تهران، 1380، چاپ اول.

    22-کزازی، میرجلال الدین، رویا حماسه اسطوره، مرکز، تهران، 1376، چاپ دوم.

    23-کرتیس، جان، ایران کهن، خشایار بهاری، کارنگ، تهران، 1378، چاپ اول.

    24-گیرشمن، رومن ایران از آغاز تا اسلام، محمد معین، علمی و فرهنگی تهران، 1379، چاپ دوازدهم.

    25-گیرشمن، رومن، هنر ایران در دوران پارتی و ساسانی، بهرام فره وشی، علمی و فرهنگی، تهران 1370، چاپ دوم.

    26-مجیدزاده، یوسف، تاریخ و تمدن ایلام، مرکز نشر دانشگاهی، تهران، 1370، چاپ اول.

    27-مرزبان، پرویز، خلاصه تاریخ هنر، سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی، تهران، 1365،چاپ اول.

    28-واحد دوست، مهوش، رویکردهای علمی به اسطوره شناسی، سروش تهران، 1381، چاپ اول.

    29-واندنبرگ، لویی، باستان شناسی ایران باستان، عیسی بهنام، دانشگاه تهران، تهران، 1374، چاپ اول.

    30-هینتس، والتر، دنیای گمشده عیلام، فیروز فیروزنیا، علمی و فرهنگی، تهران، 1376، چاپ دوم.

    31-یاحقی، محمد جعفر، فرهنگ اساطیر و اشارات داستانی در ادبیات فارسی، سروش، تهران، 1375،چاپ دوم.

    32-یونگ، کارل گوستاو، انسان و سمبولهایش، محمود سلطانیه، جامی، تهران، 1378، چاپ دوم.

    .

پروپوزال در مورد پایان نامه نگاه اسطوره ای بر نقش ماهی در ایران پیش از اسلام, گزارش سمینار در مورد پایان نامه نگاه اسطوره ای بر نقش ماهی در ایران پیش از اسلام, تز دکترا در مورد پایان نامه نگاه اسطوره ای بر نقش ماهی در ایران پیش از اسلام, رساله در مورد پایان نامه نگاه اسطوره ای بر نقش ماهی در ایران پیش از اسلام, پایان نامه در مورد پایان نامه نگاه اسطوره ای بر نقش ماهی در ایران پیش از اسلام, تحقیق در مورد پایان نامه نگاه اسطوره ای بر نقش ماهی در ایران پیش از اسلام, مقاله در مورد پایان نامه نگاه اسطوره ای بر نقش ماهی در ایران پیش از اسلام, پروژه دانشجویی در مورد پایان نامه نگاه اسطوره ای بر نقش ماهی در ایران پیش از اسلام, تحقیق دانشجویی در مورد پایان نامه نگاه اسطوره ای بر نقش ماهی در ایران پیش از اسلام, مقاله دانشجویی در مورد پایان نامه نگاه اسطوره ای بر نقش ماهی در ایران پیش از اسلام, پروژه دانشجویی درباره پایان نامه نگاه اسطوره ای بر نقش ماهی در ایران پیش از اسلام
ثبت سفارش
عنوان محصول
قیمت