پایان نامه رابطه عزت نفس با منبع کنترل در بین دانشجویان دختر و پسر دانشگاه آزاد اسلامی واحد ابهر

چکیده تحقیق

    پژوهش حاضر٬ با عنوان « بررسی رابطه منبع کنترل ( درونی- برونی) با عزت نفس » که با هدف یافتن رابطه بین عزت نفس و منبع کنترل در پسران و دختران دانشجو وهمچنین یافتن تفاوت  منبع کنترل و عزت نفس بین دانشجویان دختر و پسر , انجام شد.

    منبع کنترل که دارای دو بعد درونی و بیرونی است و بنابر فرضیات راتر ,افرادی که دارای منبع کنترل درونی هستند معتقدند که اعمالشان نقش عمدهای در به حد اکثر رساندن برون دادهای بد یا خوب دارد و افراد دارای دارای منبع کنترل بیرونی٬ فکر میکنند برون دادهای بد یا خوب ارتباطی با رفتار انها ندارد.

    عزت نفس به مقدار ارزشی گفته میشود که فرد به خود نسبت میدهد و فکر میکند دیگران برای او به عنوان یک شخص قائل هستند.

    جامعه آماری مورد نظر در این پژوهش دانشجویان دختر و پسر دانشگاه ابهر بوده و نمونه انتخاب شده نیز 60 نفر از دانشجویان که شامل 30 دختر و 30 پسر بوده که در کتابخانه ادبیات مشغول به درس خواندن بو دند و روش نمونه گیری نیز نمونه گیری در دسترس است.

   روش آماری که در این پژوهش مورد استفاده قرار گرفت ٬با توجه به این که پژوهش دارای دو متغییر بوده که هر کدام نیز دارای دو بعد بودند روش هم بستگی پیرسون بود.

   نتایج بدست آمده از پژوهش حاضر از قرار زیر است:

   1-بین عزت نفس ومنبع کنترل دختران دانشجوی دانشگاه ابهر٬ رابطه معناداری وجود دارد.

   2-بین عزت نفس ومنبع کنترل پسران دانشجوی دانشگاه ابهر٬ رابطه معناداری وجود دارد.

   3-بین عزت نفس دختران و پسران دانشجوی دانشگاه ابهر٬ تفاوت معناداری وجود دارد.

   4-بین منبع کنترل دختران و پسران دانشجوی دانشگاه ابهر٬ تفاوت معناداری وجود دارد.

فصل اول

عنوان : کلیات تحقیق

مقدمه

بیان مساله

اهداف تحقیق

اهمیت و ضرورت تحقیق

فرضیه های تحقیق

متغیرهای تحقیق

تعاریف عملیاتی و نظری واژه ها و مفاهیم

مقدمه

در جوامع کنونی و بویژه با ورود به قرن بیست و یکم اکثریت قریب اتفاق افراد به اصول بهداشتی مربوط به ابعاد مختلف جسمانی خویش آگاهی دارند به والدین از طریق رسانه های گروهی و به فرزاندان از طریق آموزشگاهها این مهم توصیه و سفارش
می شود.

ولی اکثریت جامعه متاسفانه به امر بسیار مهم بهداشت روانی خود و فرزندان اهمیت نمی دهند و بهتر آنکه بیان نمائیم آگاهی ندارند. در حالی که بر حسب آمارهای کشورهای مختلف تعداد افراد مبنی بر مشکلات و معضلات روانی رو به فزونی است.

در این میان یکی از مباحث مهم در امر بهداشت روانی عزت نفس یا همان خود بزرگواری می باشد. که یکی از خصوصیات مهم و اساسی شخصیت هر فردی را تشکیل می دهد و به طور حتم روی سایر جنبه های شخصی انسان اثر می گذارد. و کمبود یا فقدان آن باعث عدم رشد سایر جنبه های شخصیت یا ناموزونی آنها خواهد شد و حتی ممکن است پایه گذار بیماریهای روانی گوناگون مانند افسردگی، کمرویی، پرخاشگری، ترس و ... شود (بیابان گرد، 1373،ص 10) عزت نفس عبارت است از ارزشی که اطلاعات و اعتقادات خود فرد در مورد تمام یا چیزهایی که از او ناشی می شود به دست می دهد (شاملو، سعید، ص 70).

عزت نفس و منبع کنترل از جمله مفاهیمی هستند که در چند دهه اخیر مورد توجه بسیاری از روانشناسان و پژوهشگران قرار گرفته اند، اما قدمت تاریخی این موضوع در مباحثی که علماء و فلاسفه تعلیم و تربیت در گذشته داشته اند نیز به چشم می خورد در طول صد سال گذشته نیز بسیاری از روان شناسان این نظر را پذیرفته اند که انسان دارای یک نیاز به عزت نفس می باشد (مانند آدلر[1] 1930، آلپورت[2] 1937، راجرز[3] 1959، سالیوان [4] 1953، طارن هورنی [5] 1937، جیمز [6] 1890 ، مازلو[7]، 1970) از میان افراد طارن هورنی 1937 روشی را که افراد تلاش می کنند بواسطه آن یک خود پنداره مطلوب از خود بدست آورده و از آن محافظت و دفاع نمایند را مورد بحث قرار داده است.

فرنچ[8] (1968)  و ارگو[9] (1972) از عزت نفس به عنوان یک سپر فرهنگی در مقابل اضطراب نام می برند. کوپراسمیت(1967) در تحقیق خود به این نتیجه رسید که کودکان با عزت نفس بالا افرادی هستند که احساس اعتماد به نفس، استعداد، خلاقیت و ابراز وجود می کنند و به راحتی تحت تاثیر عوامل محیطی قرار نمی گیرند.

افزایش پیشرفت تحصیلی، افزایش تلاش فرد در کسب موفقیت، داشتن اعتماد به نفس، متکبر و پرخاشگر بودن، تمایل به داشتن سلامتی بهتر، افزایش پیشرفت تحصیلی، افزایش تلاش فرد در کسب موفقیت، داشتن اعتماد به نفس، متکبر و پرخاشگر بودن، تمایل به داشتن سلامتی بهتر، لذت بردن از روابط با دیگران، پیش بینی مثبت نسبت به موفقیتهای بعدی، ارتباط تنگاتنگ در بین عزت نفس و ابراز وجود، از نشانه های بارز سطوح عزت نفس بالا در افراد است.

جورج کلی[10] 1955 در کتاب روانشناسی ساخت های شخص این نظریه را مطرح کرده است، انسان در پی آن است که محیط خود را پیش بینی و کنترل کند. کلی پیشنهادی کرده است که هر فرد بشر ساخت ها برای خود تدوین کرده که از طریق آنها رویدادهای جهان را ملاحظه و تفسیر می کند و از این راه می تواند رویدادها را پیش بینی و کنترل کند. وی خاطر نشان کرد «ساخت ها تجاربی هستند که پویش های ذهنی در آن جریان دارند. این ساخت ها انتظار توام با پیش بینی تغییر در رویدادها را ممکن می سازند». کلی خاطر نشان می سازد که وقتی ساخت های شخص در ایفای نقش شکست می خورند، فرد احساس تهدید، گناه، خصومت و پرخاشگری می نماید (جورج کلی، کتاب روانشناسی ساخت های شخصیت، 1955، ص 3-2)

در بین نظریه پردازان یادگیری اجتماعی جولیان راتر (1954) پایه فرضیات و منطق علمی خود را تحت تاثیر نظریات طانتور قرار داده و کاربرد نظریات وی در زمینه یادگیری اجتماعی متاثر از نظریات آدلر است.

فرض راتر بر این است که: وقوع فردی نه تنها ناشی از ماهیت و اهمیت هدف ها برای فرد بدنبال دارد. در نظریه ی یادگیری راتر (1954) نیروی بالقوه رفتاری که در یک موقعیت خاص روی می دهند تابعی است از انتظاری که فرد از رفتار خو در مقابل پاداش مناسب دارد و همچنین ارزش آن پاداش برای فرد.

یکی از مفاهیم ویژه و پر اهمیت در نظریه یادگیری اجماعی راتر منبع یا مکان کنترل است. این مفهوم دارای دو بعد کنترل درونی و بیرونی است. بنابر فرضیات راتر، افرادی که دارای کنترل بیرونی هستند دارای ادراک مثبت یا منفی از حوادث و رویدادهایی هستند که ارتباطی با رفتار فرد ندارد و قوای کنترل فردی است. راتر این افراد را معتقد به شانس یا برونی فرض می کند در بعد دیگر کنترل درونی قرار دارند. این کنترل فردی است راتر این افراد را معتقد به مهارت یا درونی فرض می کند (راتر، 1972، ص 28).

ایستین و کوموریت (1971) با انجام تحقیقی دریافتند که آزمودنیهایی که عزت نفس پایین و متوسط داشتند هر دو بطور معنی داری دارای منبع بیرونی کنترل، و آنهایی که دارای عزت نفس بالا بودند دارای منبع درونی کنترل هستند .

آنچه در ادامه می آید پژوهشی است که پیرامون ارتباط منبع کنترل با عزت نفس در بین دانشجویان یکی از دانشگاه ها انجام شده است.

1-1- بیان مسئله:

عزت نفس یک شاخص بسیاری مهم در شخصیت افراد است که با مقدار ارزشی که ما به خود نسبت می دهیم و فکر می کنیم دیگران برای ما قائل هستند گفته می شود و منبع کنترل دارای دو بعد است کنترل درونی (ما بر سرونوشت خود کنترل داریم و دلیل شکست ما و موفقیت هایمان خود ما هستیم) منبع کنترل بیرونی( ما بر سرنوشت خود کنترل نداریم و دلیل شکست ما و پیروزی ما سرنوشت و بخت و اقبال است).

مسئله در این پژوهش این است که آیا بین عزت نفس و منبع کنترل دانشجویان دختر و دانشجویان پسر رابطه معنا داری وجود دارد و آیا بین عزت نفس دختران و پسران دانشجو تفاوت معنا داری وجود دارد و همچنین اینکه آیا بین کنترل دختران و پسران دانشجو تفاوت معنا داری وجود دارد یا نه.

1-2- اهمیت پژوهش:

با توجه به اینکه منبع کنترل و عزت نفس تعیین کننده نگرش فرد نسبت به دنیای پیرامون و خود فرد است و همچنین تمام کارکردها و جوانب زندگی خود را تحت الشعاع قرار می دهد به همین منظور در این تحقیق به دنبال بررسی و یافتن ارتباط بین دو مقوله
عزت نفس و منبع کنترل با هم هستیم.

1-3- هدف پژوهش:

هدف این پژوهش این است که با یافتن رابطه بین عزت نفس و منبع کنترل و با استفاده از نتیجه این پژوهش مبنی بر این که کدام بعد از ابعاد درونی و بیرونی منبع کنترل با عزت نفس بالا معنا دار نسبت به بالا بردن عزت نفس در افراد اقدام کند.

بیان مساله

1- بین کنترل عزت نفس و منبع کنترل دانشجویان جریان رابطه وجود دارد.

2- بین عزت نفس و منبع کنترل در دانشجویان پسر رابطه وجود دارد.

3- بین عزت نفس دختران و پسران دانشجو تفاوت وجود دارد.

4- بین منبع کنترل پسران و دختران دانشجو تفاوت وجود دارد

1-4- سئوالات پژوهش:

1- آیا بین عزت نفس و منبع کنترل در دانشجویان دختر دانشگاه ابهر رابطه ای وجود دارد؟

2- آیا بین عزت نفس و منبع کنترل در دانشجویان پسر دانشگاه ابهر رابطه ای وجود دارد؟

3- آیا بین عزت نفس پسران و دختران دانشجو دانشگاه ابهر تفاوت معنادار وجود دارد؟

4- آیا بین منبع کنترل دختران و پسران دانشجو دانشگاه ابهر رابطه معنادار وجود دارد؟

1-5- متغیرها و تعاریف نظری و عملیاتی آنها

1-5-1- منبع کنترل

1-5-1-1- تعریف نظری: مفهوم کنترل دارای دو بعد درونی و بیرونی است. بنابر فرضیات راتر افرادی که دارای منبع کنترل درونی هستند معتقد هستند که اعمالشان، نقش عمده ای در به حداکثر رساندن برون داده های بد یا خوب دارد.(199، آزاد، 1372).

افرادی که داری منبع کنترل بیرونی هستند فکر می کنند برون داده های بد یا خوب ارتباطی با رفتار خود آنها ندارد و از کنترل آنها خارج است.

1-5-1-2- تعریف عملیاتی:

عبارتنداز نمره‌ای که آزمودنی از آزمون منبع کنترل بدست آورده شده است. منبع کنترل مولفه ای است که آزمون منبع کنترل جولیان راتر آن را می سنجد.

1-5-2- عزت نفس:

 مقدار ارزشی که ما به خود نسبت می دهیم عزت نفس نامیده می شود به عبارت دقیق تر، عزت نفس مقدار ارزشی است که ما فکر می کنیم دیگران برای ما به عنوان یک شاخص قائل هستند (ساندفرد[1]، فرانک[2]، 1956)

 عزت نفس مولفه ای است که آزمون عزت نفس کوپراسمیت آن را می سنجد.

تعریف عملیاتی عزت نفس عبارتند از نمره‌ای است که آزمودنی از آزمون عزت نفس کوپر اسمیت بدست آورده شده است.

پیشینه تحقیق

ایلخانی در سال 1366 در تحقیقی تحت عنوان بررسی رابطه بین عزت نفس و اضطراب در بین دانش اموزان مقطع اول دبیرستان شهرستان ملایر مه نتایج بدست آمده حاکی از آن است که بین عزت نفس و اضطراب رابطه وجود دارد.

تحقیق مهدیخانی در سال 1370 که تحقیقی تحت عنوان بررسی رابطه منبع کنترل درونی و بیرونی و اضطراب در بین دانشجویان دختر دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان بوده است که نتایج بدست آمده حاکی از آن است که بین منبع کنترل درونی و بیرونی و اضطراب رابطه وجود دارد.

تحقیق راوندی در سال 1370 که تحقیقی تحت عنوان بررسی رابطه بین عزت نفس و رشد اجتماعی در بین دانشجویان رشته هاى فنی دانشگاه آزاد اسلامی یزد که نتایج بدست آمده حاکی از ان است که بین عزت نفس و رشد اجتماعی رابطه وجود دارد.

تحقیق رسولی در سال 1372 که تحت عنوان بررسی رابطه بین منبه کنترل درونی و افسردگی در بین زنان مطلقه حدود سنی 35 ساله شهرستان       که نتایج بدست آمده حاکی از آن است که بین منبع کنترل درونی و افسردگی رابطه وجود دارد.