مقدمه:
امروزه نقش کلیدی صنعت پتروشیمی در توسعه اقتصادی کشورهای مختلف جهان بر کسی پوشیده نیست و نیاز روز افزون جوامع بشری به محصولات تولیدی آن، توجه کشورها را به ایجاد کارخانه‌های تولیدی و جلب سرمایه به سمت پتروشیمی معطوف داشته است. یکی از مهمترین ویژگیهای صنعت پتروشیمی ارزش افزوده بسیار بالای آن است. بدین معنی که با تغییرات شیمیایی و فیزیکی بر روی هیدروکربورهای نفتی و گازی می‌توان ارزش محصول را به میزان 10 تا 15برابر افزایش داد.
خوشبختانه به دلیل وجود منابع اولیه فراوان (نفت و گاز) و عوامل دیگر، تولید مواد پتروشیمی در ایران مورد توجه و عنایت خاصی قرار گرفته است.
ارزش محصولات پتروشیمی کشورمان هم اکنون 5/8 میلیارد دلار در سال برآورد شده است..مجتمع پتروشیمی رازی که یکی از قدیمی ترین واحد های تولید محصولات پتروشیمی و دومین تولید کننده بزرگ این محصولات در کشور است نقش استراتژیکی در این صنعت دارد. در ادامه توضیحات مختصری در خصوص مواد اولیه مصرفی، واحدهای تولیدی و محصولات این مجتمع عظیم ارائه می گردد.
مواد اولیه مصرفی:
گاز:
اصلی‌ترین خوراک مجتمع گاز است که از هفت حلقه چاه اختصاصی واقع در منطقه مسجد سلیمان استخراج می‌گردد. عمق این چاه‌ها از 3960 تا 4270 متر است که گاز مورد نیاز مجتمع را با فشاری در حدود 150 کیلوگرم بر سانتیمتر مربع (2200 پوند بر اینچ مربع) تامین می‌نمایند.
این گاز حاوی 24درصدهیدروژن سولفوره ،64درصد متان و 11درصد گاز کربنیک است و بقیه آن را هیدروکربورهای سبک تشکیل می‌دهد که مخلوط آنها را (گاز ترش) می نامند. گاز ترش پس از نم‌زدایی در واحد جذب آب (DEHYDRATION PLANT) مسجد سلیمان، به وسیله یک خط لوله 20 اینچی به طول 174 کیلومتر که حداکثر ظرفیت آن در حال حاضر حدود 220 میلیون فوت مکعب در روز می‌باشد، به مجتمع فرستاده می‌شود.
چنانچه در پاره‌ای از مواقع میزان گاز مذکور جوابگوی نیاز مصرفی مجتمع نباشد، کمبود آن از طریق شرکت ملی گاز منطقه اهواز تامین می‌گردد.
خاک فسفات:
ماده خام و اساسی دیگری که در مجتمع بکار می‌رود خاک فسفات است و از کشورهایی نظیر مراکش، توگو و اردن تامین و به وسیله کشتی در اسکله اختصاصی مجتمع تخلیه می‌شود.
آب:
آب مصرفی مجتمع به وسیله خط لوله و کانال آبرسانی منطقه، از رودخانه کارون واقع در 20 کیلومتری اهواز (محل کوت امیر) به مسافت 80 کیلومتر به سه مخزن آب مجتمع با گنجایش هر کدام 33هزار مترمکعب، که اخیرا جهت افزایش ذخیره آب مورد نیاز کارخانجات مجتمع احداث شده‌اند منتقل و به صورت ذیل مصرف می‌شود:
آب صنعتی که پس از تصفیه شیمیایی و گرفتن املاح آن در واحدها و دیگ‌های مولد بخار استفاده می‌گردد.
آب آشامیدنی
آب آتش‌نشانی و مصرفی
در ضمن بخشی از آب مورد نیاز چگالنده‌های واحدهای آمونیاک از طریق آب دریا تامین می‌شود. این آب به وسیله تلمبه‌خانه مجهزی مشتمل بر شش دستگاه تلمبه (با ظرفیت هر کدام 80 هزار متر مکعب در روز) که در کنار اسکله اختصاصی مجتمع قرار دارند، به واحدها ارسال می‌شود.
هوا:
هوا یکی دیگر از مواد مورد نیاز مجتمع است که به صورت هوای ابزار دقیق و مصرف فرآیندی استفاده می‌گردد. یکی از عناصر اصلی کودهای شیمیایی را ازت تشکیل می‌دهد و این عنصر مفید مستقیماً از هوا تامین می‌شود.