روش تحقیق نیازهای آموزشی و ترویجی توتون کاران

چکیده

بررسی نیازهای آموزشی یک فرآیند نظام دار برای تعیین هدفها وتشخیص تفاوتها و تعیین اولویت ها به منظور انجام برنامه ریزی است به عبارت دیگر بررسی نیازهای آموزشی یعنی مطالعه یک جامعه به منظور تعین نیازها و خواسته های آموزشی قبل از اخذ هرگونه تصمیمی پیرامون راهبردهای توسعه است. شاغلین بخش کشاورزی از جمله توتون کاران برای موفقیت شغلی خود با نیازهای گوناگونی مواجه اند که می توان دانش فنی  مهارتهای شغلی و درک عمومی از کشاورزی را از آن جمله دانست. ‌ولی علاوه بر این نیازها، هرروزه نیازهای آموزشی جدیدی هم پدیدار می گردند که باید ارضاء‌ شوند. از طرف دیگر نیاز شالوده و اساس برنامه ریزی آموزشی است و برای تدوین هدفهای مطلوب در یک برنامه ریزی آموزشی ابتدا باید نیازها را بررسی نمائیم و به همین دلیل تحقیق حاضر به بررسی نیازهای آموزشی توتون کاران در راستای ارائه آموزش های صحیح و اصولی برای تولید توتون با کمیت و کیفیت بالا در استان کردستان پرداخته است.

تحقیق حاضر از نوع تحقیقات کاربردی و به روش توصیفی، همبستگی می باشد که شیوه اجرای آن به صورت میدانی و با استفاده از پرسشنامه صورت گرفته است. جامعه آماری شامل 1016 نفر از کشاورزان توتون‌کار می باشد. حجم نمونه نیز بر اساس فرمول کوکران برابر 175 نفر محاسبه گردیده است که این تعداد، از طریق نمونه‌گیری تصادفی انتخاب گردید‌ند و پرسشنامه‌های تحقیق توسط آنها تکمیل شده است  و برای تجزیه و تحلیل داده ها از  نرم افزار SPSS Win استفاده شده است.

     نتایج حاصل از ضریب همبستگی بین متغیرها تحقیق نشان می دهد که بین متغیر سطح زیر کشت توتون با متغیر میزان نیازهای آموزشی رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد ولی بین متغیرهای سن، سابقه کشت توتون دفعات تماس با مروج دخانیات، دفعات شرکت در کلاس های آموزشی، استفاده از مجلات ترویجی و استفاده از فیلم های آموزشی با متغیر نیازهای آموزشی رابطه معکوس و معنی داری وجود دارد. ضمن اینکه بین متغیرهای تعداد فرزندان، سطح تحصیلات، میزان درآمد سالیانه ازکشت توتون و دفعات بازدید از مزارع نمونه با متغیر میزان نیازهای آموزشی رابطه معنی داری مشاهده نمی گردد.

 نتایج حاصل از تاثیر فردی متغیرهای مستقل بر متغیر وابسته از طریق آزمون های کروسکال والیس ومن وایتنی حاکی از آن است که متغیرهای استفاده از تسهیلات حمایتی و نوع مالکیت بر میزان نیازهای آموزشی تاثیر گذار بوده اند ولی متغیرهای: تاهل، جنسیت، عضویت در تعاونی توتون کاران و شغل اصلی تاثیری در میزان نیازهای آموزشی توتون کاران نداشته اند.

نتایج حاصل از تاثیر جمعی متغیرهای مسقل بر متغیر وابسته از طریق رگرسیون چند متغیره حاکی از آن است که سطح زیر کشت توتون تاثیر مثبتی بر نیازهای آموزشی توتون کاران داشته است ولی متغیرهای: سن  شرکت در کلاس های ترویجی  و استفاده از مجلات آموزشی تاثیر معکوسی بر میزان نیازهای آموزشی توتون کاران داشته اند.

1

واژگان کلیدی: نیازهای آموزشی، توتون‌کاران

1 – 1  مقدمه

در این فصل با توجه به موضوع تحقیق، اهداف ومرور پیش نگاشته‌ها به انتخاب روش تحقیق تعیین متغیرها و فرضیات تحقیق پرداخته می‌شود. هدف از انتخاب روش تحقیق آن است که مشخص شود چه شیوه‌ای اتخاذ گردد تا هرچه سریع، دقیق وآسانتر به اهداف مورد نظر و پاسخ‌ پرسش‌های تحقیق دست یافت. علاوه بر این در این فصل به تشریح جامعه آماری،  تعیین حجم نمونه، اعتبار روایی و روشهای تجزیه و تحلیل اطلاعات پرداخته می‌شود.

2-1 نوع و روش تحقیق

تحقیق حاضر از نوع کاربردی و به روش توصیفی، همبستگی می‌باشد، همچنین اختلاف میانگین‌ها نیز مقایسه می‌گردد. این تحقیق علاوه بر شناسائی نیازهای آموزشی و ترویجی توتون کاران استان کردستان ، همبستگی بین متغیرهای مستقل و وابسته و معنی‌دار بودن اختلافات بین میانگین متغیرهای مستقل ونیز پیش‌گوئی تغییرات متغیر وابسته بر اثر تغییرات متغیرهای مستقل را مورد مطالعه قرار می‌دهد.

3–1 شیوه‌ اجرای تحقیق

تحقیق حاضر به شیوه میدانی و با استفاده از پرسشنامه برای شناسایی نیازهای آموزشی        وترویجی توتون کاران استان کردستان صورت صورت گرفته است. در این تحقیق تعداد 175 نفر از توتون کاران استان کردستان از طریق نمونه‌گیری تصادفی انتخاب گردید‌ند و پرسشنامه‌های تحقیق توسط آنها تکمیل شده که بعد از جمع‌آوری اطلاعات، کار استخراج و تجزیه و تحلیل داده‌ها صورت پذیرفت.

4 –1 جامعه آماری

جامعه آماری مورد بررسی در این تحقیق شامل کلیه کشاورزانی است که در سال زراعی     83-1382 اقدام به کشت توتون در استان کردستان نموده اند وهمچنین طرف قرار داد با مجتمع دخانیات کردستان می باشند که برهمین 1038 نفر از توتون کاران جامعه آماری مارا تشکیل         می دهند که از این تعداد 657 نفر توتون بارلی و تعداد 381 نفر توتون باسما تولید نموده اند.

5 –1جمعیت مورد مطالعه

جمعیت مورد مطالعه شامل نمونه منتخب از جمعیت مورد نظر است که با توجه به محدودیت‌های تحقیق و گستردگی جغرافیایی و  پراکندگی جمعیت مزبور در سطح استان کردستان و نیز به علت عدم دسترسی به تمام آنان در مدت زمان انجام تحقیق، تعداد 175 نفر ازتوتون کاران در سطح استان برگزیده شدند تا پرسشنامه‌های تنظیمی توسط آنان تکمیل گردد.

6 –1روش نمونه‌گیری

در این تحقیق به منظور انجام نمونه‌گیری از میان جامعه آماری موجود از روش نمونه‌گیری تصادفی استفاده گردید. اگر در انتخاب نمونه ها برای هر یک از افراد جامعه محدود،  شانس و احتمال مساوی در نظر گرفته شود آن را نمونه تصادفی ساده می نامند . برای بدست آوردن یک نمونه تصادفی ساده کافی است که برای کلیه افراد احتمالات مساوی منظور شود.

                   در این روش به هریک از واحد های جامعه مورد نظر احتمال انتخاب داده می شود و انتخاب یک واحد به هیچ شکل در انتخاب سایر اعضای جامعه تاثیر ندارد. ( ازکیا، 1382)

                   نمونه تصادفی ساده موقعی بکار برده می شود که اولاً اختلاف بین افراد جامعه زیاد نباشد (واریانس کم باشد) به عبارت دیگر افراد نسبت به هم همگن باشند و ثانیاً اطلاع قبلی درباره افراد جامعه نداشته باشیم.  روش انتخاب نمونه در آمار گیری تصادفی ساده به صورت قرعه کشی یا استفاده از جدول اعداد تصادفی صورت می گیرد که دراین تحقیق از روش قرعه کشی استفاده گردیده است.

7 –1تعیین حجم نمونه

با توجه به این که تمامی افراد جامعه را نمی‌توان مورد مطالعه قرار داد، تعدادی نمونه که خصوصیات جامعه آماری را داشته باشند انتخاب می‌‌گردد. در این تحقیق نحوه تعیین حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران می‌باشد.

برای محاسبه فرمول کوکران احتیاج به پیش برآورد واریانس است بنابراین تعداد 20  نمونه مقدماتی انتخاب گردید که انحراف معیار صفت مذکور( دفعات تماس با مروج ) برابر با 725/0 محاسبه گردید و فاصله حدود اطمینان نیز برای اطمینان بیشتر برابر با 1/0  در نظر گرفته شد که بر این اساس، حجم نمونه برابر 175 نفر محاسبه گردید.

n=                                                        

= n  حجم نمونه

N =  حجم کل جامعه= 1038

= T  مقدار t استودنت با 95 درصد اطمینان و 5 درصد خطا به میزان 2  96/1

= d   فاصله حدود اطمینان برابر 1/0

8 –1 متغیرهای تحقیق

متغیر وابسته این تحقیق میزان  نیازهای آموزشی توتون کاران در استان کردستان می باشد، که این مقیاس از طریق حاصل جمع جبری 16 شاخص بر اساس طیف لیکرت سنجیده خواهد شد. همچنین درتحقیق حاضر 17 متغیر مستقل وجود دارد که شامل: سن، جنسیت، وضعیت تاهل تعداد فرزندان، سطح تحصیلات، شغل اصلی، سطح زیر کشت توتون، سابقه کشت توتون ، نوع مالکیت میزان درآمد سالانه از کشت توتون،  استفاده از تسهیلات حمایتی شرکت دخانیات، تعداد دفعات تماس با مروج دخانیات، تعداد دفعات شرکت در کلاس های آموزشی ترویجی، بازدید از مزارع نمونه استفاده از مجلات و نشریات ترویجی، استفاده از فیلم های آموزشی و عضویت در تعاونی یا تشکلهای توتون کاران می باشند.

9 –1روش جمع‌آوری اطلاعات

در تحقیق حاضر برای جمع‌آوری اطلاعات از دو روش عمده یعنی روش کتابخانه‌ای، اسنادی و میدانی استفاده شده است.

در روش اسنادی و کتابخانه‌ای ابتدا به منابع رایانه‌‌ای مراجعه و پس از انتخاب منابع مورد نظر نسبت به تهیه، ترجمه و فیش‌برداری اقدام گردید در این تحقیق بررسی جامعی در اسناد و مدارک صورت گرفت تا ضمن تحکیم پایه‌های نظری تحقیق از نتایج بررسی‌های مشابه در خصوص موضوع تحقیق استفاده گردد.

در روش میدانی تنها وسیله مورد استفاده پرسشنامه می‌باشد. برای دستیابی به اطلاعات مورد نیاز در تحقیق با استفاده از مبانی نظری تحقیق و فرضیات تحقیق پرسشنامه ای حاوی 27 سئوال  تهیه گردیده است. این پرسشنامه دارای سئوالات باز و بسته می باشد که در سئوالات، ویژگیهای شخص پاسخگو و میزان نیازهای آموزشی ترویجی توتون کاران  مورد سنجش قرار گرفته است.          برای سنجش طیف پاسخهای مربوط به نظر خواهی در پرسشنامه از طیف لیکرت استفاده شده است که در آن پنج گزینه  خیلی کم، کم ، متوسط، زیاد و خیلی زیاد مد نظر قرار گرفته است.

10 –1 روایی Validity

به منظور تعیین روایی پرسشنامه، از نقطه نظرات و پیشنهادهای اساتید گروه ترویج و آموزش کشاورزی، محققان و کارشناسان شرکت دخانیات استفاده گردید و پس از اصلاحات لازم، اطمینان حاصل شد که سؤالات مطرح شده توانایی و قابلیت اندازه‌گیری محتوی و خصوصیات مورد نظر در تحقیق را دارا می‌باشند.

11 -  1   اعتبار Reliability

برای سنجیدن اعتبار پرسشنامه‌های تهیه شده، به وسیله یک تحقیق مقدماتی
 (Pilot test) تعداد 15 نسخه از آن توسط توتون کاران  تکمیل گردید که پرسشنامه‌های تکمیل شده با استفاده از نرم‌افزار spsswin و ضریب کرنباخ آلفا مورد سنجش قرار داده شد که نتایج حاصله از ضریب کرنباخ آلفا برای پرسشنامه مربوطه برابر 89 درصد گردید.

12 –1 ضریب کرنباخ آلفا

آزمون کرنباخ آلفا نشان می‌دهد که سؤال‌های آزمون تا چه حد توانایی یا خصیصه واحدی را اندازه می‌گیرد به طور کلی ضریب کرنباخ آلفا همسانی درونی یا ثبات درونی را ارزشیابی می‌کند کرنباخ برای برآورد همسانی درونی آزمون فرمول ذیل را پیشنهاد کرده است.