پایان نامه ارتباط بین باور های فراشناختی و شیوه های تنظیم هیجان با فرسودگی تحصیلی

مقدمه

ارتقای بهداشت روانی محیط دانشگاه به عنوان یکی از مهم ترین ابعاد توسعه و بهسازی منابع انسانی بوده و در چند دهه اخیر توجه سازمان های آموزشی به نیروهای سالم جسمی و فکری در موسسات آموزشگاهی را به خود جلب کرده است. از جمله سازه های کلیدی در این زمینه که باید به آن توجه شود فرسودگی تحصیلی می باشد. رفتار فرسودگی به عنوان یک موضوع شناخته شده در پژوهش های روان شناختی در سه دهه اخیر منجر به تحقیقات زیادی گردیده است (یانگ 2004)[1].با بررسی اثر بخشی خود تنظیمی گری دانشجویان به فرسودگی تحصیلی آنها دریافتند که با کاهش خود تنظیمی و تلاش های خود نظم یافته ، فرسودگی تحصیلی آنها افزایشپیدا می کند.

استیل(2007)[2] ، معتقد است خود کارآمدی و راهبردهای خود تنظیمی اثر تعاملی بر یکدیگر دارند یعنی استفاده از راهبردهای خود تنظیمی منجر به موفقیت ودر نتیجه افزایش خود کارآمدی می شود، فرد مهارتهای خود را باور کرده و به آنها اعتماد می کند و در تکالیف بعدی از آنها استفاده می نماید .

مطالعات متعددی نشان داده اند که خود کارآمدی تحصیلی با کاربرد راهبردهای خود تنظیمی رابطه دارند.

از راهبردهای شناختی و خود تنظیمی بیشتری استفاده می کنند( سانگر و گانگورن،2009).[3]

اعتقاد بر این است که باورهای فراشناختی مختل منجر به فرسودگی تحصیلی در دانشجویان می شود.(یان و فردریک،2010).همچنین یافته های نیکل (2006)، نشان می دهد که رابطه مثبت و معناداری بین شناخت های معیوب با فرسودگی تحصیلی وجود دارد.

بیان مسئله:

بر اساس تحقیقات و پژوهش های انجام شده می توان گفت که فرسودگی تحصیلی در موقیعت های آموزشی با ویژگی های مانند خستگی ناشی از الزمات مربوط به مطالعه و نگرش بدبینانه و بدون حساسیت نسبت به مطالعه درسی و نیز بی کفایتی و پیشرفت تحصیلی در امور درسی و تحصیلی مشخص می شود.(زانگ 2007). نتایج پژوهش های نشان می دهد فرسودگی تحصیلی از نظر ویژگی های پیشامد ها مشابه فرسودگی شغلی است(مانتال2010).

در لزوم توجه به فراشناخت و آموزش مهارتهای فراشناختی به دانشجویان ، اسلاوین (1994)[4] معتقد است که روانشناسان تربیتی طی چند دهه ،آموزش راهبردهای ویژه یادگیری دانشجویان را تایید کرده اند. لفسرانسور(1994) راهبردهای شناختی و فراشناختی را با اصطلاح راهبردهای یادگیری و تفکر معرفی کرده ومعتقد است که آن اصطلاحی کلی است که مهارتهای شناختی و فراشناختی راشامل می‌شود (زوهر، 1991). تجارب  فراشناختی معمولا ً مقدم بر فعالیتهای شناختی یا جانشین آن هستند و اغلب وقتی شناخت ناکام می‌ماند به وقوع می پیوندد،‌ نظیر انچه در بازشناسی رخ می‌دهد.  فرد آنچه را می‌خواند لازم نیست حتماً درک کند. برای فعال سازی فرایندهای فراشناختی، یادگیرنده باید در جهت اصلاح موقعیت تلاش کند(روبرتس، ارداس؛ 1993، ‌به نقل از لوینگ استون، 1997).

هیجانات نقش حیاتی  در شکل دادن به بسیاری از فرایندهای شخصی و اجتماعی زندگی بشر دارد. با اینحال ، اگر چه احساسات و عواطفر ، اعمال ما را تحت تاثیر قرار می دهند ، ما نیز به نوبه ی دارای این قابلیت و توانایی هستیم که بتوانیم واکنش های هیجانی خود توسط مکانیسم های مختلف کم و زیاد کنبم.

طبق تحقیقات استیل وان(2003)و(2007) مابین خود تنظیم گری (شیو ه های تنظیم هیجان) و باورهای فراشناختی با فرسودگی تحصیلی رابطه معناداری وجود دارد. در مجموع شواهد تجربی و پژوهش نشان می دهند که فرسودگی تحصیلی مشکل متداولی بوده و باتوجه به اینکه در سطوح مختلف تحصیلی اتفاق می افتد(2010)، در حال افزایش می باشد.لذا دو مسئله مطرح در این پژوهش عبارتند از:

1-آیا بین باورهای فراشناختی و شیوه های تنظیم هیجان با فرسودگی تحصیلی رابطه وجود دارد؟

2-شیوه های تنظیم هیجان و باورهای فراشناختی تا چه اندازه می تواند فرسودگی تحصیلی را پیش بینی کند؟

اهمیت و ضرورت پژوهش:

خود تنظیم گری و باورهای فراشناختی دانشجویان بنا به دلایل مختلف یکی از عرصه های مهم تحقیقاتی نظام آموزش است. دلیل اول اینکه خود تنظیم گری و باورهای فراشناختی می توانند کلید مهم درک رفتارهای مختلف دانشجویان ، مانند عملکرد تحصیلی ، افت تحصیلی ، فرسودگی تحصیلی باشد . دلیل دوم این است که خودتنظیم گری و باورهای فراشناختی رابطه دانشجویان با دانشگاه خود را تحت تاثیر قرار می دهد. بنابراین این تحقیق با هدف بررسی نقش خود تنظیم گری و باورهای فراشناختی در پیش بینی فرسودگی تحصیلی در دانشجویان انجام میشود.

اهداف پژوهش:

کلی:

1-تعیین ارتباط شیوه های تنظیم هیجان و باور های فراشناختی با فرسودگی تحصیلی دانشجویان

فرعی:

تعیین ارتباط شیوه های تنظیم هیجان با فرسودگی تحصیلی دانشجویان دانشگاه محقق اردبیلی

فرضیه های پژوهش :

1-باور های فراشناختی با فرسودگی تحصیلی در دانشجویان ارتباط دارد

2-شیوه های تنظیم هیجان با فرسودگی تحصیلی در دانشجویان ارتباط دارد

سِئوال پژوهش:

کدام یک از متغیر های باور های فراشناختی و تنظیم هیجان می تواند فرسودگی تحصیلی دانشجویان را پیش بینی نماید؟

متغیر های پژوهش:

متغیر ،یک مفهوم است که بیش از دو یا چند ارزش یا عدد با آن اختصاص داده می شود ، به بیان دیگر متغیر چیزی است که می تواند از لحاظ مقدار تغییر کند

الف)متغیر مستقل ، متغیری است  که پژوهش می تواند در آن دخل و تصرف کند ودر پژوهش حاضر باور های فراشناخت و شیوه های تنظیم هیجان به عنوان متغیر مستقل در نظر گرفته شده اند.

ب)متغیر وابسته ،متغیری است که پژوهشگر نمی توتند در آن دخل و تصرف کند و تغییرات آن وابسته به متغییر مستقل است و در این پژوهش فرسودگی تحصیلی در دانشجویان به عنوان متغیر وابسته در نظر گرفته شده است.

ج) متغیر کنترل ،متغییری است کهحضورش در پژوهش ملموس است و پژوهشگر آن را کنترل می کند در این تحقیق ،متغییر کنترل ،سن ،جنس ،مقطع تحصیلی در نظر گرفته شده است.

تعاریف نظری و عملیاتی متغییر ها :

فرسودگی تحصیلی : فرسودگی تحصیلی در میان دانشجویان ،اشاره به احساس خستگی بخاطر تقاضاها و الزامات تحصیل ، داشتن یک حس بدبینانه و بدون علاقه به تکالیف درسی فرد،و احساس عدم شایستگی بعنوان یک دانشجو (کارآمدی پایین)دارد (شائوفلی و همکاران،2002 به نقل از ژانگ و همکاران)[5]

تعریف عملیاتی :در این پژوهش فرسودگی تحصیلی وسیله ی تست برسو و همکاران(2007)[6] سنجیده می شود

تنظیم هیجان: تامپسون (1994)تنظیم هیجان را به منزله ی فرآیندهای درونی و بیرونی تعریف کرده است که مسئولیت کنترل ، ارزیابی و تغییر واکنس های عاطفی فرد در مسیر نحقق یافتن اهداف او برعهده دارند (فیلدمن – بارت و همکاران 2001)

تعریف عملیاتی:در این پژوهش تنظیم هیجان وسیله ی تست گراس و جان (2003) برای بیان تفاوت های فردی در تنظیم هیجان ساخته شده است

فراشناخت : اصطلاح فراشناخت به دانش ما درباره ی فرآیند شناختی خودمان وچگونگی استفاده بهینه از آنها را برای  رسیدن به هدف های یادگیری گفته می شود .فراشناخت بعنوان هردانش یا فرایند تعریف شده است که ارزیابی ، بازبینی یا منترل شناخت سهیم است .(فلاول1971)

تعریف عملیاتی : در این پژوهش فراشناخت بوسیله ی تست گراس وجان(2003) سنجیده می شود .

فصل دوم

پیشینه و مرور پژوهش های قبلی

فرسودگی تحصیلی :فردنبرگر (1974)برای اولین بار ساختار فرسودگی را در الگوی استرس مرتبط با کار بیان کرد. مازلاک (1981) مولفه های فرسودگی را تحت عناوین خستگی عاطفی، بدبینی و فقدان کارایی شناسایی کردد. فرسودگی نوعی الگویی شناختی – هیجانی از درماندگی است که می تواند منجر به درماندگی ذهنی،کاهش انگیزه پیشرفت و ترک شغل در بین کارکنان مشاغل مختلف گردد(Reing, 1995). مطالعات فزایندهایی نشان داده اند که مشخصه ها ، پیشامدها و پیامدهای فرسودگی تحصیلی با فرسودگی شغلی مشابه است (Moneta, 2010).و فرسودگی می تواند در بافت آموزشی و در بین دانشجویان هم رخ دهد( Baker,2002). فردنبرگر (1974) پژوهشگر پیشگامدر زمینه فرسودگی در یکی از نظریاتش بیان می کند که فرسودگی با علائم اصلی خستگی به احتمال بیشتر در بین کمال گراها روی می دهد.فراست و مارتن (1990 Frost& Marten,) نشان دادند که دانشجویان کمال گرا به شدت از شکست اجتناب می ورزند و در مقابل انتقاد دیگران آسیب پذیرند. چنین افرادی فعالیت ها، و روابط اجتماعی را تهدید کننده، تحمیلی و ناحمایت گر تلقی می کنند .ارتقا ی بهداشت روانی محیط دانشگاه به عنوان یکی از مهم ترین ابعاد توسعه و بهسازی منابع انسانی بوده و در چند دهه اخیر توجه سازمان های آموزشی به نیروهای سالم جسمی و فکری در موسسات آموزشگاهی را به خود جلب کرده است. از جمله سازه های کلیدی در این زمینه که باید به آن توجه شود فرسودگی تحصیلی می باشد. رفتار فرسودگی به عنوان یک موضوع شناخته شده در پژوهش های روان شناختی در سه دهه اخیر منجر به تحقیقات زیادی گردیده است (Yang,2004   ). فرسودگی حالتی از خستگی ذهنی و هیجانی است که حاصل سندرم استرس مزمن مانند گرانباری نقش، فشار و محدودیت زمانی و فقدان منابع لازم برای انجام وظایف محوله است

اکثر تحقیقات  انجام شده در مورد فرسودگی، در موقعیت های شغلی مانند معلمان (دی میرل[7] و همکاران، 2005) پرستاران(Watson&etal,2005,Hajloo,2010،افسران پلیس (Oladele&Mabo ,2010)، دندان پزشکان(Hoseyni&et al,2011, Toobaie& et al,2009) بوده است، که با عنوان  فرسودگی شغلی معروف است. فرسودگی به احتمال بیشتر زمانی رخ می دهد که بین ماهیت کار و طبیعت شخصی که مسئول انجام آن کار است ناهماهنگی به وجود آید. عوامل عمده در ایجاد فرسودگی شغلی شامل گستردگی و حجم زیاد کار، فقدان کنترل، فقدان پاداش، فقدان تعهد، فقدان عدالت و تعارض در ارزش هاست. هر یک از این شاخص ها می توانند منجر به ایجاد ناهمخوانی بین شغل و شخص گردند(Maslach&Liter,1997). پژوهشگران علائم فرسودگی را در موقعیت های غیر شغلی مانند ورزش، زناشویی و تحصیلی نشان داده اند(Gold&et al,1989.Pines&Neues.2003,Hill&et al ,2008). بر اساس تحقیقات و پژوهش های انجام شده می توان گفت که فرسودگی تحصیلی در موقعیت های آموزشی  با ویژگی هایی مانند خستگی ناشی از الزامات مربوط به مطالعه، رشد حس و نگرش بدبینانه و بدون حساسیت نسبت به مطالب درسی و نیز احساس بی کفایتی و پیشرفت تحصیلی ضعیف در امور درسی و تحصیلی مشخص می شود(Salmela-Aro&Naatanen2005,Zhang,2007).  نتایج پژوهش ها نشان می دهد فرسودگی تحصیلی از نظر ویژگی ها،پیشامدها و پیامدها مشابه با فرسودگی شغلی است(Moneta,2010). فرسودگی منجر به درماندگی های ذهنی از جمله اضطراب، افسردگی، سرکوبی ، خصومت و یا ترس می شود. افرادی که فرسودگی تحصیلی دارند معمولا علائمی مانند بی اشتیاقی نسبت به مطالب درسی، ناتوانی در ادامه حضور مستمر در کلاس، مشارکت نکردن در فعالیت های کلاسی، غیبت های مکررو احساس بی معنایی و بی کفایتی در فراگیری مطالب درسی را تجربه می کنند(Naami,2010).

از جمله عوامل روان شناختی احتمالی دیگر که می تواند در فرسودگی تحصیلی تاثیرگذار باشد روش هایی است که در آن افراد به چالش ها در زندگی شان گرایش پیدا می کنند و پاسخ می دهند.

در پژوهش طولی که سالما و همکاران (Salmela et al, 2009) انجام دادند نشان دادندکه عملکرد گرایشی در طول دوران دانشگاه پیش بینی کننده سطح بالایی از تعهد کاری و سطح پایینی از فرسودگی است. در مقابل، سطح بالایی از عملکرد اجتناب در دوران تحصیلی پیش بینی کننده سطوح پایینی از تعهد کارای و سطح بالایی از فرسودگی در دوره های شغلی بعدی است.