پایان نامه دوره کارشناسی
رشته مدیریت صنعتی
چکیده :
مطالعه کار اصطلاحی است که تکنیک های مطالعه روش سنجی و زمان سنجی را که برای تأمین حد اکثراستفاده ممکن از نیروی انسانی ، تجهیزات و مواد اولیه مورد نیاز برای انجام یک کار مشخصی بکار می رود را در بر می گیرد اما مطالعه روش سنجی عبارت است از ثبت منظم و بررسی دقیق روشهای انجام کار و پیشنهاد روشهای اصلاحی به منظور کاهش هزینه ها ، ساده تر کردن عملیات و افزایش بازدهی می باشد.
در انجام ارزیابی روش در مراحل معینی به ناگزیر نگرش انتقادی به جابجایی افراد و مواد در سراسر کارخانه یا محیط کار و بررسی جانمایی کارخانه مورد توجه قرار میگیرد . این کار ار این نظر لازم است که در بسیاری از کارخانجات یا در موارد جانمایی اولیه بخوبی فکر نشده ، یا بهنگام توسعه موسسه و یا موازات ایجاد تغییراتی در بعضی از محصولات یا فرآیند های تولید آن در هرکجا که فضایی یافت شده ماشین آلات ،تجهیزات یا دفاتری اضافه شده است .
نتیجه کلی این وضعیت ان است که در موارد کارکنان اغلب باید مسافت طولانی تری را ضمن گردش فرآیند تولید طی کنند که منجربه اتلاف وقت و انرژی می شود ،بدون اینکه چیزی به ارزش محصول افزوده شود . بنابراین اصلاح جانمایی کارخانه بخشی از وظایف کارشناس ارزیابی کار است .
زمان سنجی کار به منظور کوتاه کردن زمان انجام کار و ایجاد سرعت در ارائه کارها و ارائه خدمات به مشتریان و و ارباب رجوع بکار گرفته می شود . با توجه به اینکه جریان کارها در اغلب سازمانها با مراحل زائد ، تکراری ، بی هدف و بی منطق آمیخته شده است با بررسی علمی جریان کار می توان به این افتلالات و نارسایی ها پی برد و راههای بهتر انجام کار را یافت و برای بهسازی روشهای کار اقدام کرد . منظور از جانمایی کارخانه آرایش ماشین آلات و تجهیزات مورد نیاز کارخانه می باشد به گونه ای که سهل ترین جریان مواد ، کمترین هزینه و حداقل جابجایی در طی مراحل تهیه محصول از زمان تهیه مواد خام تا زمان توزیع محصول تمام شده میسر می شود .
تاریخچه :
تأسیس کارخانجات :
کارخانجات پارس الکتریک در تاریخ 5 اسفند سال 1341 با سرمایه 5000000ریال تأسیس و در 9 اسفند ماه همان سال بصورت شرکت با مسئولیت محدود به شماره 8567 به ثبت رسید . موضوع شرکت ،تأسیس و ایجاد کارخانه صنعتی ،تولیدی و مونتاژ رادیو و تلویزیون بوده است.
در تاریخ 22 اسفند ماه سال ، 1346 شرکت از مسئولیت محدود به سهامی و پس از آن در 28 فروردین سال 1352 به سهامی خاص و سپس در 9 اسفند 1354 به شرکت سهامی عام تبدیل شد .
ظرفیت تولید سالانه کارخانجات براساس پروانه بهرهبرداری شماره 31072 مورخ 18 اردیبهشت 55 وزارت صنایع ومعادن 170000 دستگاه تلویزیون و 190000 دستگاه رادیو بر آورده شده است.
پیروزی انقلاب اسلامی و تحولات در کارخانجات پارس
متعاقب پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی در ایجاد تحولات اسلامی دروجوه مختلف ساختار کشور در سطح صنایع ملی ، بویژه کارخانجات پارس الکتریک ، تحولات دامنهدار و عمیقی ایجاد شده همانگونه که در نگرش افراد جامعه به برنامههای رادیو و تلویزیون ، تغییرات اساسی بوجود آمد و اقبال آنان به بهرهگیری از برنامههای صدا و سیما به یکباره سطح نیاز و تقاضایشان را بالا برده ، در کارخانجات پارس الکتریک نیز برای پاسخگویی به این تقاضا در جهت ادامه تولید و بالا بودن سطح تولیدات و گسترش فعالیتها و تلاشهای پر ثمر کارکنان ، اصلاحات و تحولات عمیقی صورت گرفت .
شرکتهای تابعه پارس :
کارخانجات عظیم پارس الکتریک دارای شرکتهای تابعه بسیاری با زمینه فعالیتهای مختلف میباشد که به صورت زیر است :
1) شرکت لوازم خانگی پارس با 78% سهام مالکیت به تولید یخچال و فریزر میپردازد .
2) شرکت پارس کالری با 100% مالکیت انواع وسایل تزئینی چوبی و مبلمان اداری وغیره را تولید میکند .
3) شرکت لامپ تصویر رنگی عالم آرابا 70% سهام انواع لامپهای تصویر رنگی در ایران را تولید میکند .
4) شرکت مهندسی و بازرگانی پارس با 100% سهام دارای فعالیت در زمینه خرید و فروش ، واردات و تعمیر و نگهداری ابزار آلات تولیدی میباشد.
5) شرکت خانهسازی آریا با 87% سهام مالکیت ، طراح و سازنده قطعات پیش شاخته ساختمان و خانهسازی است .
6) شرکت پارس نیک با 100% سهام مالکیت صادر و وارد کننده انواع واقسام قطعات و کالاهای الکتریکی و الکترونیکی مجاز میباشد .
7) شرکت طراحی و مهندسی ساخت صنعت با 100% سهام مالکیت علاوه بر صادرات و واردات ، کارخانجات تولیدی – صنعتی را ایجاد و تجزیه مینمایند .
8) شرکت عایق پلاستیک با 100% سهام مالکیت برای بستهبندی محصولات پارس الکتریک فومهای مخصوص میسازند .
9) شرکت خدمات پارس با 100% سهام مالکیت که با دارا بودن تعداد زیادی نمایندگی در سراسر کشور نقش پشتیبانی را به عهده داشته و به تعمیر ونگهداری محصولات پارس الکتریک میپردازد .
فصل اول
معرفی واحد صنعتی
-1- سازماندهی و تشکیلات :[4]
مجموعه کارخانجات پارس الکتریک از یک سازمان منسجم و فعال برخوردار است که تحت رهبری مقام مدیر عامل که ریاست هیئت مدیره را نیز بر عهده دارند ، کلیه قسمتها را هدایت و رهبری و نظارت میکنند .
به منظور آشنایی با سازمان ، چارت سازمانی در ادامه آورده می شود .
اکنون با قسمتهای مختلف آشنا میشویم ، نخست از قسمت تولید آغاز میکنیم که هدف نهایی میباشد .
2-1- بخش تولید : [4]
به منظور آشنا شدن با فرایند تولید قطعات ابتدا با نظم خاصی به پیش میرویم و علاوه بر آشنا شدن باخط تولید با قسمتهای اصلی و جانبی درگیر نیز به مرور آشنا میشویم .
1-2-1- بخش تحقیق و توسعه : [4]
در این قسمت المانهایی که به وسیله کارخانجات معتبر جهانی ساخته شده است مورد بررسی قرار می گیرد تا پارس الکتریک همواره با تحولات تکنولوژیکی روز به روز پیش رفته و همگام باشند .
بخش تحقیق وتوسعه به آنالیز سیستمها پرداخته و کالاها را ارزیابی میکند و کیفیتها را مورد بررسی قرار داده و پس از تحقیقات جامع ،اطلاعات تحلیلی توسط متخصصین به صورت اسنادی حاوی اطلاعات برای شناسایی کد گذاری میشود . پس ازانجام مراحل اولیه ازمحصول مورد نظر نمونهسازی میشود و با اطلاعات لازم برای برنامهریزی واجرا به واحدهای مربوط بعدی فرستاده می شود . این تحقیقات بررسی تکنولوژی ماشین آلات ، ابزار تولیدی و ایجاد تغییر و تحول در آنها را نیز شامل میگردد.
در بخش تحقیق و توسعه ، سیستمهای دیجیتالی نیز مورد بررسی و تجزیه وتحلیل قرار میگیرند . در این قسمت یک سیستم کدگذاری فنی اقلام کارخانجات ( کد 11 رقمی ) که به دنبال تدوین چهارجلد کتاب کدگذاری فنی اقلام الکترونیکی و مکانیکی کارخانجات در سال 1358 انجام گرفته است به مورد اجرا گذارده میشود و از این طریق بیش از بیست هزار قلم مواد خام و قطعات ساخت داخل کارخانجات تحت کد اختصاصی طبقه بندی شدهاند . علاوه بر مورد ذکر شده در این قسمت فرمهایی به نام BOM ( پارت لیست ) تهیه شده و برای هر قطعه جداگانه است . اجزای آن به صورت کدبندی شده تنظیم میگردد.در واقع این پارت لیستها ملاک سفارش و تولید یک محصول است .
علاوه بر وظایف فوق توسط این بخش یکسری کاتالوگهایی نیز جمع آوری میگردد و مجلاتی به صورت آبونه در اختیار دارند تا اگر قسمتها نیازی داشته باشند مورد استفاده قرار گیرد .
این بخش از قسمتهای الکترونیک شامل صوتی ،تصویری و دیجیتال ، مکانیک و مرکز اسناد تشکیل گردیده است .
با مرکز اسناد قبلاً آشنا شدیم، واحد تصویری چند وظیفه اصلی دارد شامل :
1) تأیید و انتخاب محصول : هر چیزی که بخواهد تولید شود از خارج نمونهها آورده میشود و این واحد از جنبههای فنی آنرا بررسی میکند و بین نمونههای مختلف بهترین نمونه انتخاب میگردد که برای تولید معرفی میشود .
2) نمونه سازی محصول : پس از مرحله تأیید و پیش از تولید دراین قسمت نمونهسازی میشود و به واحدهای مختلف کارخانه داده میشود . تا به عنوان مرجع تولید قرار گیرد .
3) تهیه دفترچه راهنمای دستگاه که به صورت فارسی نوشته می شود .
4) تأیید قطعات : قطعاتی که وارد کارخانه می شود در این قسمت بررسی میشود تا احیاناً متفاوت یا اشتباه نباشد .
5) رفع مشکلات واحدهای تولیدی در ارتباط با تولید : اگر از نظر فنی در قسمت تولید با مشکلاتی مواجه شوند به این قسمت اطلاع داهد تا این قسمت رفع نقص نماید .
6) تأثیر نمونه ساخته شده توسط مهندسی صنایع و تأیید برای انبوه محصول جدیدالتولید .
واحد صوتی نیز همانند واحد تصویری تقریباً همان وظایف را دارند لکن در رابطه با رادیو ضبط ، بلندگو و کلاً چیزهایی که با صدا مربوط است ، میباشد .
در واحد دیجیتالی ، مانیتور و تولیدات دیجیتالی مورد بررسی قرار می گیرد ، اشکالات کلی محصول که در تولید رخ می دهد را مورد بررسی قرار میدهند و اگر قابل رفع بود که انجام میشود در غیراینصورت با کارخانه سازنده مکاتبه کرده و رفع نقص می کنند .
2-2-1- واحد مکانیک :
عمده کارواحد مکانیک در ارتباط با قطعات مکانیکی و بزرگ محصول است ( پلاستیکی و فلزی ) حدود 20 تا 25% قطعات مکانیکی است شامل شاسی ، بک و.... که تعمیر و جایگزینی طرح و ... مربوط به آنها با این قسمت است . به غیر از این کارها یک سری کارهای حاشیهای نیز انجام میدهند مانند طراحی وامور مربوط به بستهبندی محصول که در این قسمت طرح کامپیوتری تهیه شده و به کمیته کارتن میرود که پس از تأیید برای تصویب نهایی خدمت مدیر عامل کارخانجات میرسد که در صورت تصویب نهایی برای چاپ میرود ، همینطور این رویه برای طراحی دفترچه راهنما نیز صادق است .
3-2-1- برنامه ریزی مواد و کنترل تولید :
در این قسمت ابتدا مسائل اجرایی دقیقاً بررسی و طرحریزی میشوند ، آنگاه لیست اقلام و مواد مورد نیاز کنترل و شیوههای اجرایی توسط رایانههای پر قدرت داده پردازی می شود ، سپس اسناد مکتوب آن با چارتهای عملیاتی برای تدارک و اجرا فرستاده منی شود ، بطور کلی پس از تهیه پارت لیست محصولات و مشخص شدن مدلها ، این قسمت آنها را آنالیز کرده و از شرکتهای دو و یا گروند یک قطعات را میگیرند ، این قسمت درمورد اینکه چه موادی از داخل و چه موادی را از خارج تهیه کنند نیز تا اندازهای تصمیمگیری می کنند ، خریدها اگر داخلی باشند به قسمت تدارکات داخلی و اگر خارجی باشد به تدارکات خارجی ارسال می شود و پس از خریداری شدن قطعات ، کالاها به انبار ریسپشن می آیند تا از آنجا هر کالایی به انبار خود منتقل گردد، دراین کارخانه انبارهای مختلفی وجود دارد که مخصوص نوع بخصوصی از اشیاء است در انبارها یک کنترل کمی وجود دارد و تعداد را کنترل میکنند که به ازاء هر قطعه یک قفسه وجود دارد ،در انبارها یک سیستم جامع انبارداری که با رایانه کنترل میشود جریان دارد ، در این شرکت بطور کلی انبارداری شامل سه بخش عمده ورودی، نگهداری و خروجیهاست .
در کارخانجات 21 انبار شناسایی شده است که بعضی از آنها نگهداری می شود که باید بیرون از شرکت رفته و وتعمیر گردد، حدود 15 انبار فعلاًفعال هستند که انبارهای عمده شامل انبار مرکزی که ریسپشن داخل آناست می باشد ( ریسپشن ورود کالا) و اقلام حجیم مانند کابینت لامپ تصویر ، آهن آلات ، اجناس اهدایی به کارگران و کارمندان مانند برنج ، روغن و ... و انبار لوازم التحریر و انبار وسایل حفاظت فردی و ... در آنجا نگهداری و سپس توزیع میگردد.
انبار پخش نیز تابع انبار مرکزی است . انبار پخش ، محصولات تولیدی را بار کامیونها کرده و به خارج کارخانه میفرستد . انبار دیگر انبارهای تولیدی است که اجناس مورد نیاز تولید در کارخانجات انبار می شود تا طبق سفارشات و پارت لیستهای مربوطه که کد بندی شدهاند برای قسمت تولید هر قسمت در نزدیکی خودانباری دارد که اجناس سفارش داده شده نخست به آنجا میرود . انبار شیمیایی محل نگهداری کلیه مواد شیمیایی شرکت است . انبار تعمیرات نیز کلیه اقلام واجناسی که به نحوی با تعمیرات سروکار دارد را نگهداری می کند مانند لولههای گوناگون تاسیم ، کابل و ... همچنین باید متذکر شد که سالی یکبار انبارگردانی میشود و کاملاً اجناس داخل انبارها شمارش می گردد و با تولیدات و ... مقایسه شده و کسریها مشخص می شوند .
4-2-1- مراحل تولید :
یکی از قطعات اصلی تلویزیون شاسی آن است که از المانهای مختلف الکتریکی و الکترونیکی تشکیل شده است . فرآیند آن به صورت زیر است :
ابتدا فیبرهای آماده چاپی که از اول طبق طرحهای تولید از نظر اندازه ، سوراخ پایه المانها ، علائم و مدارات چاپی طرح و تهیه شده است به دو صورت ماشینی و دستی روی آن مونتاژ میشود. ماشینهای اینسرت اتوماتیک با برنامهریزی اولیه به طور خودکار در ابتدای اینسرت ، قطعات کوچک شاسی راسوار کرده و سپس قطعات ایستاده کوچک با ماشین دیگری به آن اضافه می شود . باسرعت عمل این ماشینها از اتلاف وقتو سرمایه و غیره صرفهجویی میگردد.
برای اطمینان از سالم بودن قطعات ، شاسیها دقیق با چشم چک می شوند . این کنترل از ابتدا تا انتهای محصول ادامه پیدا میکند . شاسیها پس از مراحل طی شده برای اینسرت بزرگ به قسمت دستی آورده می شوند ، کارکنان قطعات مختلف را مرحله به مرحله با دست روی شاسی سوار میکنند و هر کس با توجه به شرح وظایف ، کار خود را انجام میدهد . یکی از المانها که روی شاسیها نصب میشود ، سیمها واتصالات است که خود فرایند تولید جدایی دارد ، در واقع این سیمها در کارگاه سیم بری بریده وطبق دستورالعمل دستهبندی میگردد.
این سیمها که به وسیله ماشینهای نیمهخودکار تهیه می شود برای تکمیل به واحدهای دیگری میروند وتوسط ماشینهای مخصوصی ، قسمتهای مورد نظر تهیه می گردد.
در این قسمت سیمهای افشان پس از بریده شدن ، قسمتهای لخت شده آنها به یکدیگر تابیده و در قالبهای مخصوصی قرار داده میشود و سپس پلاستیک به روی آن قسمتها تزریق می گردد. دراین کارگاه همچنین سوکتهای مخصوصی ساخته می شود .
بعد از مرحله سوار کردن قطعات مذکور و سیمهای قطعه روی شاسی و کنترل هر مرحله ، محصول به قسمت نهایی میرود تا قطعات بزرگ روی آن نصب شود . پس از نصب قطعات بزرگ روی شاسی ، شاسیها از قسمت دستی برای لحیم کاری با نوار نقاله به قسمت لحیم کاری فرستاده می شود . لحیم کاری به صورت نیمه خودکار و خودکار انجام میگیرد .
پیش از لحیم کاری برای زدودن گردوغبار و چربیها با محلول ویژهای زیر شاسیها (محل لحیم کاری) شسته وخنک و خشک شده و وارد حوضچههای مذاب قلع میگردد تا لحیم کاری انجام شود ، دود و دم حاصل توسط سیستم تهویه موجود به خارج منتقل می شود .