پایان نامه بررسی جامعه شناختی میزان اشتغال پذیری رشته مهندسی کشاورزی از دیدگاه دانشجویان دانشگاه پیام نور استان اردبیل

فهرست و منابع پایان نامه بررسی جامعه شناختی میزان اشتغال پذیری رشته مهندسی کشاورزی از دیدگاه دانشجویان دانشگاه پیام نور استان اردبیل

فهرست:

فصل اول - کلیات پژوهش.... 1

1-1- مقدمه : 2

2-1- بیان مساله : 3

3-1- ضرورت اجرای پژوهش : 5

4-1- فرضیه های پژوهش : 6

5-1- سوالات پژوهش : 7

6-1- تعاریف مفهومی و عملیاتی : 8

فصل دوم – ادبیات و پیشینه تحقیق.. 11

2-1- تعاریف کلی : 12

2-1-1- اشتغال. 12

2-1-2- تهدید ها و فرصتها: 13

2-1-3- آموزش عالی کشاورزی.. 15

2-1-4- بازارکار. 23

2-1-6- چالشهای اشتغال فارغ التحصیلان دانشگاهها 31

2-1-7- عوامل درونی.. 32

2-2- پیشینه های پژوهشی : 44

فصل سوم - روش گرد آوری پژوهش.... 46

3-1- مقدمه. 47

3-2- روش تحقیق.. 47

3-3- توصیف ویژگی های تحقیق(جامعه و نمونه آماری). 47

3-4- تعیین حجم نمونه. 48

3-5- روش گردآوری داده ها: 48

3-6- ابزار گردآوری داده ها 49

3-7- روایی ابزار اندازه گیری تحقیق.. 49

3-8 - پایایی  ابزار اندازه گیری تحقیق.. 49

3-9- روش تجزیه و تحلیل داده ها 49

3-10- آمار توصیفی.. 50

3-11- آمار استنباطی.. 50

فصل چهارم- تجزیه و تحلیل داده ها 51

4-1- مقدمه. 52

4-1- داد های توصیفی.. 52

4-2- داده های استنباطی.. 62

فصل پنجم - نتیجه گیری و پیشنهادات... 67

5-1- مقدمه. 68

5-2- نتایج حاصل از ویژگی های جمعیت شناسی و فرضیه های تحقیق.. 68

5-2-1- نتایج جمعیت شناختی.. 68

5-2-2- نتایج تحلیل فرضیه های پژوهشی.. 69

5-3-  محدویت  های تحقیق.. 70

5-4- پیشنهاد به محققان برای تحقیقات آینده 70

منابع و مآخذ  71

منبع:

فصل اول - کلیات پژوهش

مقدمه

بیان مساله

ضرورت اجرای پژوهش

اهداف اجرای پژوهش

فرضیه های پژوهش

سوالات پژوهش

تعاریف مفهومی و عملیاتی

1- مقدمه :

کشاورزی به تولید مواد غذایی­و­کالا از­راه زراعت و جنگل داری و دامداری است. کشاورزی همان چیزی است که به ظهور تمدن منجر شد. مطالعه کشاورزی به نام علم کشاورزی شناخته می‌شود.

کشاورزی شامل طیف وسیعی از تخصص‌ها و فنون، از جمله راه‌هایی برای گسترش زمین‌های مناسب برای زراعت گیاه، حفر کانال‌ها و فرم‌های مختلف آبیاری می‌باشد.در دنیای امروز با نگرانی‌های موجود و کمبود منابع نیاز است تا کشاورزی را به سوی کشاورزی پایدار مثلا کشاورزی زیستی یا کشاورزی فشرده مثلا صنعتی پیش ببریم تا بتوانیم نیازها را در آینده برطرف نماییم.زراعت مدرن، اصلاح نباتات، سموم، دفع آفات و کود و پیشرفت‌های تکنولوژیک به شدت باعث افزایش بازده محصول می‌شوند ولی باید در نظر داشت که­این محاسن در کنار عیوبی چون آسیب گسترده زیست محیطی و اثرات منفی سلامت انسان حاصل می‌شوند. شیوه‌های مدرن در دامپروی نیز به همین گونه‌است یعنی با افزایش تولید گوشت ما مشکلاتی چون ستم به حیوانات و طبعات بهداشتی ناشی از آنتی بیوتیک‌ها، هورمون رشد، و سایر مواد شیمیایی که معمولاً در تولید گوشت‌های صنعتی استفاده می‌شود را داریم.محصولات کشاورزی را می‌توان به صورت عمده به غذاها، الیاف، سوخت، مواد اولیه، دارو و زینت آلات تقسیم نمود.غذاهای عبارتند از غلات، سبزیجات، میوه‌ها، و گوشت. الیاف عبارتند از پنبه، پشم، کنف، ابریشم و کتان. مواد خام مانند چوب.مخدره عبارتند از تنباکو، الکل، تریاک، کوکائین. از دیگر مواد مفید توسط گیاهان، از رزین می‌توان نام برد. سوخت‌های زیستی شامل متان از زیست توده‌ها، اتانول و بیودیزل.در سال­۲۰۰۷، حدود یک سوم از کارگران جهان در بخش­کشاورزی شاغل بودند. اگرچه در سال ۲۰۰۳ تعداد کمتری در بخش کشاورزی مشغول بودند اما به دلیل آگاهی کشاورزی در سال ۲۰۰۸ این آمار به سرعت افزایش یافته.همچنین­در بخش‌های دیگر کشاورزی مانند اقتصاد کشاورزی هم تعداد قابل ملاحظه‌ای مشغول به کار اند.

با این که بیش از یک سوم جمعیت جهان در این بخش مشغول اند ولی این بخش تنها ۵٪ از سود خالص جهانی را به خود اختصاص داده‌است.

2-1- بیان مساله :

«اشتغال» امروزه در جامعه ما, یکى از مسائل اساسى و موضوعات مورد بحث مى باشد, و هرکس نسبت به فراخور حالش و براساس رشته تخصصى و اندیشه هاى خود, در مورد چگونگى اشتغال جوانان و آداب و شیوه هاى کار, علل و انگیزه هاى بیکارى, انواع مشاغل, اولویت انتخاب شغل ها و... سخن گفته و بحث مى کند.

مسئله اشتغال در کشور ما در حال تبدیل شدن به یک فاجعه ملی و سیلی خانمان بر انداز است حرکتی که از گذشته دور به صورت خزنده آغاز شد و در حال حاضر در سراشیبی قرار گرفته و فرهنگ، دین، تمدن، خانواده و روش و منش جامعه را متأثر نموده و بدنبال خود می برد، به صورتی که هم اکنون اثرات و عوارض آن را در اموری همچون آمار طلاق، بالا رفتن سن ازدواج، متوقف شدن امر ازدواج رسمی در قشری از افراد جامعه، دین گریزی، اخلاق گریزی ، شکل گرفتن خانه های مجردی دسته جمعی در تهران و بعضی از شهرستانها، فساد و فحشا در قالب قرار دادهای خاص آشکار و پنهان، ظاهر شده و می توان در جامعه مشاهده کرد. عوامل مختلفی در به وجود آمدن این شرایط دخالت دارند.

اشتغال پذیری در دهه گذشته به عنوان یک مفهوم اصلی در سیاستهای بازار کار بین المللی شناخته شده است و یکی از چهار ستون راهبردی اشتغال در اروپا را تشکیل می دهد. این مفهوم به عنوان نحوه سازگاری فعال در یک شغل ویژه شکل گرفته است که افراد را در شناسایی و تشخیص فرصتهای شغلی توانمند می سازد. در دهه های گذشته، با ظهور اقتصاد مبتنی بر دانش و جهانی سازی، ساختار اقتصادی کشورها به سرعت شروع به تغییر نموده است( Tome, 2007). فراگیری دانش و پردازش و انتقال آن از اهمیت اصلی در اقتصاد دانش محور امروزی برخوردار است با این تصور که ساختار و تولید قابلیتهای شخصی نیازمند روزآمد کردن دائمی نیروی کار انسانی است­واین­احتیاجات پیچیده­اغلب­در­مفهوم «اشتغال پذیری» رمزگذاری شده است(Morley2007)تغییر جهت های اخیر در آموزش و سیاست بازار کار به موجب ظهور اقتصاد دانش محور جدید باعث شده است دانشگاه ها تحت فشار زیادی به منظور تولید دانش آموختگان اشتغال پذیر قرار گیرند (Bridgstock, 2009) با این حال، شاید اهمیت کنونی اشتغال پذیری به عنوان یک هدف فراگیر برای سیاستهای ملّی­و فرا ملیّتی، به دلیل توجه به بحران بیکاری است(McQuid & Lindsay, 2005). حل این مشکل، سیاستگذاران غالب کشورها را با چالشهای بزرگی روبرو ساخته است، به گونه ای که می توان گفت ثبات و زوال برخی از دولتها در گرو حل بحران بیکاری است.( صالحی و برادران, 2006) این مسئله در کشور ما با شرایط حادتری مواجه است. بر اساس آمار، سالانه 270 هزار دانش آموخته دانشگاهی وارد بازار کار می شوند، اما ظرفیت بازار جوابگوی این تعداد(عزیزی و حسینی , 2006). حادتر از آن زمانی است که بدانیم، نرخ بیکاری  در بین 147 هزار دانش آموخته دانشگاهی کشاورزی براساس آمار سال 1380، برابر 28 درصد گزارش شده که دو برابر نرخ بیکاری در بین سایر توده های بیکار و همچنین بالاترین نرخ بیکاری در بین کل دانش آموختگان دانشگاهی است(جلیلی 2003)این وضعیت ضمن بازگویی شرایط نگران کننده اشتغال دانش آموختگان کشاورزی به منزله آن است که نیروهای دانش آموخته، امکان حضور تأثیرگذار در بخش کشاورزی را پیدا ننموده اند (آقا زاده 2005).

با وجود همه تلاشهای صورت گرفته در زمینه حل بحران بیکاری دانش آموختگان کشاورزی و درواقع کمبود دانش آموختگان شایسته بازار کار، همچنان مسئله به قوت خود باقی است. وجود نارساییهای اثرگذاری چون موارد فوق و ناآگاهی نظام آموزش کشاورزی و برنامه ریزان و تدوین گران آن از اشتغال پذیری رشته های کشاورزی، خصوصاً از دیدگاه دانشجویان سال آخر به عنوان خروجیهای بالقوه نظام آموزش عالی کشاورزی- که نقش مؤثری در ارزیابی عملکرد آموزش عالی و بهبود و اصلاح برنامه های آن دارند- ضرورت انجام این پژوهش را نشان می دهند. لذا توجه به نتایج این پژوهش نه تنها می تواند در پژوهشهای آینده به بسیاری از برنامه ریزان و توسعه گران کشور کمک نماید، بلکه در قالب یک تصویر کلی برای دانشکده های کشاورزی غرب کشور به منظور سنجش میزان موفقیت خود در آمادگی دانشجویانشان و میزان اشتغال پذیری رشته های کشاورزی مورد استفاده قرار گیرد.

3-1- ضرورت اجرای پژوهش :

با توجه به کثرت فارغ التحصیلان در بخش کشاورزی مشکلات فارغ التحصیلان در این رشته زیاد بوده است،پژوهش حاضر از جنبه های ذیل دارای اهمیت بوده است .

1- بیان میزان علاقه دانشجویان کشاورزی به رشته خود

2- بیان میزان اشتغال پذیری این رشته

3- بیان آینده شغل کشاورزی از دیدگاه دانشجویان

4- بیان میزان رضایت دانشجویان از این رشته

4-1- فرضیه های پژوهش :

1- بین اعلاق دانشجویان به رشته کشاورزی و اشتغال آنها در این زمینه رابطه وجود دارد؟

2- بین جنسیت دانشجویان و اشتغال پذیری آنها رابطه وجود دارد

3- بین سرمایه لازم برای رشته کشاورزی و اشتغال در این بخش رابطه وجو دارد .

4- بین کثرت فارغ التحصیلان و اشتغال پذیری رابطه وجود دارد .

5- بین اشتغال پذیری رشته کشاورزی دربخش دولتی و انگیزه دانشجویان به ادامه تحصیل این رشته رابطه وجود دارد

5-1- سوالات پژوهش:

1- آیا به اشتغال در بخش کشاورزی علاقه مندید  ؟

2-آیا بین جنسیت دانشجویان در رشته کشاورزی و اشتغال پذیری آنها رابطه وجود دارد ؟

3-آیا بین سرمایه لازم برای رشته کشاورزی و اشتغال در این بخش رابطه وجود دارد ؟

4- آیا بین کثرت فارغ التحصیلان و اشتغال پذیری رابطه وجود دارد ؟

5- آیا بین استخدام فارغ التحصیلان کشاورزی در بخش دولتی و انگیزه ادامه تحصیل در این رشته رابطه وجود دارد ؟

6-1- تعاریف مفهومی و عملیاتی :

1- اشتغال :

اشتغال، بر وزن إفتعال از ماده ی"شغل" است که در لغت به معنای سرگرم شدن بوده[1] و هرگاه با "عن"متعدی شود، متضمن معنای اعراض رویگردان شدن خواهد بود.

 نام این باب در اصطلاح نحو "اشتغال العامل عن المعمول" می‌باشد که در تعریف آن گفته‌اند: اشتغال آن است که اسمی مقدم شود و بعد از آن عاملی[2] بیاید که در ضمیر اسم متقدم عمل کند، به­گونه‌ای که اگر کلام خالی از آن ضمیر باشد، عامل در خود آن اسم متقدم عمل می‌کند.[3]

وجه نامگذاری

  با تعریف ذکر شده وجه نامگذاری و رابطه معنای لغوی و اصطلاحی روشن می‌شود؛ با این بیان که عامل، با رویگردان شدن از عمل در اسم متقدم،‌ در ضمیر آن عمل کرده و مشغول و سرگرم آن شده است.

2- کشاورزی :

کشاورزی به معنای کشت وپرورش نباتات زینتی علوفه ای خوراکی صنعتی دارویی  و ...  می باشد . به نحوی که بتوانیم بهترین بهره برداری و بیشترین کیفیت را از آن  بدست آوریم.

3- علاقه :

علاقه  لذتی اغلب مثبت است که موضوع آن زیبایی است[4]، همچنین احساسی عمیق، علاقه‌ای لطیف و یا جاذبه‌ای شدید است که محدودیتی در موجودات و مفاهیم ندارد و می‌تواند در حوزه‌هایی غیر قابل تصور ظهور کند.[5]

4- جنسیت ، مفهوم دختر و پسر بودن را نشان می دهد

5- فارغ التحصیلی :

فراغت

 فَ غَ [ ع . فراغه ] 1 - مص ل . بی - تاب شدن . 2 - اِمص . بی تابی ، ناشکیبایی . 3 - در فارسی به معنی آسودگی ، آسایش .[6]

تعریف فارغ التحصیلی در این پژوهش فارغ التحصیلان کشاورزی می باشد .

تعاریف عملیاتی :

لازم به توضیح است که با استفاده از سوالات بیان شده در پرسشنامه و تحلیل آنها به تعاریف فوق جواب داده شده است .

فصل دوم – ادبیات و پیشینه تحقیق

-1- تعاریف کلی :

2-1-1- اشتغال

متوسط نرخ رشد سالانه اشتغال بخش کشاورزی در برنامه سوم توسعه (83-1379) برابر 1 درصد بوده که این میزان در سه سال اول برنامه چهارم توسعه (86-1384) به 5/1 درصد رسید که کمتر از هدف مصوب (9/1درصد) در برنامه چهارم توسعه است. سهم شاغلین بخش کشاورزی از کل نیروی کار شاغل در سال‌هایی مورد بررسی از حدود 21 درصد در سال 1379 به 23.5 درصد در سال 1386 رسید. میزان اشتغال‌زایی فعالیت‌های کشاورزی در دوره 86-1379 به طور میانگین سالانه 9/41 هزار نفر بوده است. (بی نام. سرفصل و عناوین دروس کشاورزی- کارشناسی پیوسته. سایت سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی کشور. 11/5/1388)

در این رابطه  ماده 145 قانون برنامه چهارم تصریح دارد که : به منظور کاهش حجم تصدی ها و افزایش مشارکت مردم در اداره امور کشور و کوچک سازی دولت، توسعه فعالیتهای اجتماعی، فرهنگی، تولیدی و خدماتی از طریق خرید خدمات از بخش دولتی، مشارکت با بخش غیر دولتی از طریق اجاره واگذاری امکانات و تجهیزات و منابع فیزیکی و واگذاری مدیریت بخشی از واحدهای دولتی به بخش غیر دولتی و واگذاری وظایف مربوط به تصدی های اقتصادی دولت به بخش غیر دولتی صورت می گیرد. و در این جهت اقداماتی از جمله موارد زیر لازم الاجرا شده است:

- پوشش حداقل پنجاه درصدی بیمه محصولات کشاورزی با بهره گیری از خدمات فنی بخش خصوصی و تعاونی

- ایجاد انگیزه برای جذب متخصصین توسط تولیدکنندگان و بهره برداران به منظور گسترش آموزش و ترویج با استفده از خدات فنی بخش خصوصی و تعاونی به میزان حداقل 30 درصد تولید کنندگان و بهره برداران (سازمان مدیریت و برنامه ریزی جمهوری اسلامی ایران. قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی،‌اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران. 1383).

الزامات توسعه دانایی محور، نقش دانش آموختگان را در فرآیند توسعه بخش کشاورزی برجسته می‌نماید. البته  این دانش با همراهی مهارت, مدیریت و اخلاق حرفه ای است که کارآمدی و ثمربخشی را میسر می‌سازد. نظری بر عملکرد تولید کنندگان نمونه کشاورزی کشور که یا خود کارشناس بوده اند یا از مشاوره کارشناس استفاده کرده اند و به طور متوسط سه برابر میانگین تولید کشور در محصولات مختلف تولید می نمایند، سند ارزشمندی است که رعایت اصول علمی و فنی در تولید را تایید می‌نماید. طرح مهندسین ناظر مزارع گندم از طرحهای موفق بوده، زیرا علاوه بر این که موجب حضور فعال مهندسین جوان و علاقمند به خدمت در روستاها و مزارع شده، تفکر علمی و فنّآوری های نوین را در بین کشاورزان و تولیدکنندگان اشاعه داده است و با تلفیق دانش بومی و دانش روز موجبات ارتقای مدیریت و بهره وری را فراهم ساخته است.  شرکتهای خدمات مشاوره فنی و مهندسی کشاورزی به عنوان عناصر اصلی شبکه خدمات کشاورزی  می باشند. تا کنون حدود 2100  شرکت خدمات مشاوره فنی و مهندسی کشاورزی با عضویت  و 17500 کارشناس در تمام استانهای کشور تشکیل شده است. هر شرکت بطور میانگین 38 روستا را تحت پوشش قرار دارد

[1] - شُغِلْتُ به: تَلهَیتُ به. فیومی، احمد بن محمد؛ المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر للرافعی، قم، دارالهجره ، 1414 ه ق، چاپ دوم، ج 1، ص 316، ماده "شغل". "شغل" یدّل علی خلاف الفراغ. احمد بن فارس بن زکریا؛ معجم مقاییس اللغه ، قم، مکتب الاعلام الاسلامی، 1404 ه ق، ج 3، ص 195

[2] - مراد از عامل، فعل و شبه فعل همچون اسم فاعل و اسم مفعول است. رضیّ الدین استراباذی، محمد بن الحسن؛ شرح الرضی علی کافیه ابن الحاجب، تهران، مؤسسه الصادق، 1398 ه ق، ج 1، ص 437- 439.

[3] - حسن، عباس؛ النحو الوافی، مصر، دارالمعارف، چاپ چهارم، ج 2، ص 127.

[4] - بابک احمدی. «فصل دشواری‌های تعریف هنر». در حقیقت و زیبایی. سال ۱۳۸۶. صفحه ۷۸. ISBN:۹۷۸-۹۶۴-۳۰۵-۱۱۵-

[5] - هنر عشق ورزدیدن، ترجمه میترا میر شکار، تهران، نشر طاووس فرهنگ، چاپ دوم۱۳۸۷، ضمیمه مترجم

[6] - فرهنگ لغت معین

.