پایان نامه بررسی رابطه نگرانی روانشناختی با کمال گرایی مثبت و منفی در دانشجویان دختر

پایان نامه جهت دریافت کارشناسی روانشناسی بالینی  

چکیده

هدف از پژوهش حاضر بررسی بین نگرانی روانشناختی با کمال گرایی مثبت و منفی در دانشجویان دختر دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل می باشد .جامعه آماری این پژوهش کلیه دانشجویان دختر دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل است که در سال تحصیلی 1391 مشغول به تحصیل می باشند و نمونه 80 نفری از دانشجویان دختر دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل به شکل تصادفی مرحله ای انتخاب شده اند و این افراد با پرسشنامه نگرانی اهواز و پرسشنامه کمالگرایی مثبت و منفی مورد سنجش قرار گرفتند داده های بدست آمده با نرم افزار (SPSS) تکمیل شده و نتایج بدست آمده حاکی از آن است که بین نگرانی روانشناختی و کمال گرایی مثبت و منفی رابطه معناداری وجود ندارد .

کلمات کلیدی:نگرانی روانشناختی- کمال گرایی مثبت – کمالگرایی منفی 

مقدمه

نگرانی[1] پدیده است شگفت انگیز که تقریباً همه ی ما با آن آشنا هستیم و می توان گفت به اندازه ی تاریخ بشر قدمت دارد هرگاه بشر خود را با عامل تهدید کننده ای (خیالی یا واقعی) مواجه دیده احساس نگرانی را در خود تجربه نموده است اگر چه این برداشت که نگرانی تا حدی ضروری است غیر معمول نمی باشد ولی اکثر ما ترجیح می دهیم که از نگرانی بپرهیزیم.گاهی اوقات این واهمه وجود دارد که در صورت متوقف کردن نگرانی احتمال رخ دادن اتفاقی ناگوار که فکرش ما را به خود مشغول ساخته بیشتر می شود افراد نگرانی یک سری از نمایشها و داستان های خیالی مصیبت بار را در ذهن خود ایجاد نموده و می پرورانند و سعی می کنند که عواقب وپیامدهای آنها را نیز تصور کنند و مورد مداقه قرار دهند آنها ممکن است همچنین سعی نمایند که دشواریها و مشکلات مربوط به مصیبت مورد نظر را به طور ذهنی مرتفع سازند و تدابیری برای اجتناب از آنها یا آماده سازی خودشان جهت مقابله با آنها بیاندیشند نگرانی ممکن است دارای یک سیر طبیعی دورانی باشد.نگرانی از جمله موضوعاتی است که سابقه طولانی را در ادبیات روانشناسی دارا نیست و عمدتاً با واژه هایی چون اضطراب ترس  دلهره و ... معادل فرض شده است.بروکوک[2] (1985) نگرانی را تلاشی برای حل مسئله تعریف می کند که طی این فرایند، توالی افکار نگران کننده به وسیله ی محرکی ترس آور شروع می شود و در این فرایند فعالیت فکری حل مسئله برای پیشگیری از بروز حادثه ای نامطلوب در آینده برای سازگاری با آن دنبال می شود.زندگی بشر طی قرون متمادی دستخوش تغییرات و دگرگونی هایی بوده است که گاه در کنترل انسان و گاه خارج از کنترل او بوده است و به نحوی سازگاری و آرامش آدمی را به هم زده و منشاء را به دنبال داشته است.

افراد کمال گرا به دلیل داشتن معیارهای بالای عملکرد و ارزیابی های سفت و سخت از خود و دیگران در معرض انواع بیماری ها و عملکردهای نادرست قرار می گیرند. آنها باید در هر کاری به حد کمال برسند.نرسیدن به کمال آنها را دچار اضطراب و افسردگی و احساس گناه شدید می کند.آدلر معتقد است که کمال آرمانی است که در ذهن انسان ها ایجاد می شود و آنها در صورتی می توانند زندگی کنند که به آرمان هایشان برسند. هر یک از ما یک خود آرمانی داریم که بیانگر انسان کامل است و در جهت رسیدن به آن تلاش می کنیم.هورنای معتقد است دارنده این نیاز (کمال گرایی) پیوسته بیمناک است که مبادا مرتکب اشتباه شود و مورد انتقاد قرار گیرد. او می کوشد هیچ نقطه ضعفی از خود نشان ندهد و بی اندازه به انتقاد و ایراد حساس است و کمال مطلوب را جستجو می کند، داشتن این معیارهای افراطی در مورد خود باعث افزایش شکست می شود و منجر به افسردگی می گردد (نجاریان، خدا رحیمی، 1375).«کمال گرایی» به منزله یک واژه می تواند به معانی مختلفی دلالت کند که در برخی از آنها حاکی از ویژگی مثبت و در برخی دیگر، حاکی از ویژگی منفی باشد. این از آن روست که کمال گرایی به منزله یک صفت شخصیتی نیز گونه های مختلفی دارد که می توان برخی از آنها را سالم و برخی دیگر را بیمارگونه در نظر گرفت.هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه نگرانی روانشناختی با کمال گرایی مثبت و منفی در دانشجویان می باشد .امید است این مختصر بتواند در ارتباط با معرفی و شناسایی موضوع نگرانی روانشناختی و کمالگرایی به عنوان موضوعاتی قابل تامل و بحث به جامعه روانشناسی کشور مفید و موثر واقع شود .

بیان مسئله

نکات بسیاری چه از نظر عوامل بیرونی و چه از نظر عوامل درونی وجود دارند که اکثراً شرایط ناخوشایند جدیدی در زندگی فرد بوجود می آورند و بر اساس همان زمینه های موجود فرد را تحت تاثیر قرار داده و آرامش درونی فرد را مختل می سازد همچنین در سنین جوانی مسائل مهمی نظیر نگرانی مطرح هستند که بهداشت روانی فرد را تحت تاثیر قرار می دهند.علیرغم وجود استرس برخی مردم در برخورد با شرایط سخت و دشوار فشارزا خود مقاومت نشان می دهند و دچار عواقب اسفبار استرس نمی گردند حال آنکه برخی دیگر تحت همان شرایط ابراز عجز و ناتوانی می کنند و نشانه های بیماری از خود بروز دهند.کمال گرایی به عنوان یک صفت شخصیتی چند بعدی مورد مطالعه قرار گرفته است و مفاهیم مختلفی از کمال گرایی پیشنهاد شده است که اغلب آن به عنوان یک صفت ناسازگارانه تلقی شده است.کمال گرایی به منزله تمایل پایدار فرد به وضع معیارهای کامل و دست نیافتنی و تلاش برای تحقق آنها که با خود ارزشیابی های انتقادی از عملکرد شخصی همراه می باشد، تعریف شده است و (فرولت و همکاران، 1990) کمال گرایی به علائم افسردگی (چنگ و صناع، 2001)، عواطف منفی بیشتر و عواطف مثبت کمتر (چنگ، 2000)، خطوط کارآمدی پایین (هارت و همکاران، 1998)، افکار خودکشی (همیلتون و شواینکر، 2000) و اجتماعی بیشتر (صابون چی و همکاران، 1992) مرتبط شده است.در پژوهش های دیگر کمال گرایی به عنوان یک صفت نرمال با رضایت افراد و تلاش مثبت و عزت نفس بالا گزارش شده است (فرولت، 1993).خصیصه کمال گرایی افراد، منحصر به فرد یک یا چند امر ویژه نیست، بلکه آنها می خواهند در کلیه شئون زندگی افکار، احساسات و اعتقاداتش عالی و به نقص باشد. چنین فردی اگر در برآورد ساختن توقعات خود موفق نشود، احساس بی ارزشی و خفت می کند. به این ترتیب می توان گفت: کمال گرایان خواهان برتری، پیروزی و تسلط هستند و تنها به این شیوه است که می توانند بر اضطراب و ترس های خود غلبه کنند (مهرابی زاده، 1382).

استوبر و رامبر (2006) به کمال گرایی در مفهوم مثبت آن اشاره کرده و بیان می کنند که تلاش برای کامل بودن با ویژگی ها و پیامدهای مثبت و سازگارانه همراه است، با این حال، دریافت واکنش های منفی از سوی خود و دیگران نسبت به ناکامل بودن و فشار اطرافیان برای کامل شدن، می تواند با پیامدهای منفی و ناسازگارانه همراه باشد و به تدریج انگیزش و سلامتی فرد را تحلیل برده و یا تضعیف نماید.هولز (1978) کمال گرایی را معادل برآورده ساختن توقعات و انتظارات خود و دیگران با کیفیتی برتر و بهتر از آنچه موقعیت اقتضا می کند، می داند (برنر، 1980). کمال گرایی به عنوان تمایل پایدار خود به وضع معیارهای کامل و دست نیافتنی و تلاش برای تحقق آنها که با رازشیابی های انتقادی از عملکرد شخصی همراه است، می باشد. افراد کمال گرا به جای اینکه واقع بینانه به نقاط ضعف خود توجه کنند و ضمن پذیرش ضعف ها، در اصلاح آنها بکوشند، کل شخصیت و توانائیهای خود را زیر سوال می برند و به سرزنش و تحقیر نفس خود می پردازند. به همین دلیل رنج و عذاب زیادی در زمان ناکامی و شکست دارند و از هر کاری که احتمال شکست در آن باشد، اجتناب می کنند (فروست، مارتین و لهارت، 1990، به نقل از افشار و همکاران، 1386).متاسفانه اغلب افراد کمال گرا، خود باوری سالمی ندارند، زیرا همه چیز از جمله خود را به عیب و نقص و کامل می خواهند. به شدت متکی به نظرات و تاییدهای دیگران هستند و هر چه باعث شود کامل و بی نقص جلوه نکنند آنها را دچار رنج و عذاب می کند. به همین علت افرادی آسیب پذیر هستند و به راحتی آرامش و اعتماد خود را از دست می دهند (افشار و همکاران، 1386).

در واقع افراد کمال گرا تایید نشدن یا انتقاد را معادل با طرد شدن یا تحقیر شدن می دانند و این باور به تدریج باعث خود سانسوری، اجتناب از اظهار نظر و از دست دادن فرصت ها می شود. به طوری که احتمالاً حالاتی شیبه (جمع هراسی) در آنان بوجود می آید. اگر افراد کمال گرا احساس کنند تمام شرایط لازم برای انجام کار فراهم نیست یا ممکن است با کمبود وقت روبرو شوند، هرگز کار خود را شروع نمی کنند، به همین علت ممکن است فرصت های خوبی را در زندگی از دست دهند که بعداً دچار پریشانی شوند و افسوس بخورند (همان منبع).کمال گرایی یکی از شانزده عامل تعیین کننده شخصیت است که توسط ریموند کتل با صفاتی چون معیارهایی بالا برای دیگران، تمایل به مرتب و منظم بودن، تمرکز بر اشتباهات و تمایل به کسب نتایج کامل و دستیابی به معیارهای بالای دقیق اجتماعی، سخت گیر، خود احساساتی، کنترل شدید، قدرتمند و اختلال وسواسی بیان می کند. (استوبر و اتو، 2006).

نتایج تحقیقات محققان نشان می دهد که عملکرد تحصیلی پایین با کمال گرایی منفی همبستگی مثبت دارد.پژوهش حاضر به بررسی رابطه بین نگرانی روانشناختی با کمال گرایی مثبت و منفی می پردازد.

این پژوهش به دنبال پاسخگویی به سوالات زیر است:

1) آیا بین نگرانی روانشناختی و کمال گرایی رابطه وجود دارد؟

2) آیا کمال گرایی به طور موثر نگرانی روانشناختی را افزایش می دهد؟

3) آیا بین نگرانی روانشناختی و کمال گرایی مثبت رابطه وجود دارد؟

4) آیا بین نگرانی روانشناختی و کمال گرایی منفی رابطه وجود دارد؟

ضرورت و اهمیت تحقیق

اهمیت پدیده ای نگرانی واضح و آشکار است به راستی شایع ترین عارضه ای است که بیماران دارای مشکلات روانی هنگام مشاهده با پزشک خود آن را ابراز می دارند (کلدبرگ، بریجز، دانکن، جونز وگریسون، 1987)[3]  علیرغم آنکه در آغاز، مخالفت هایی با مطالعه نگرانی وجود داشته (اونیل، 1985)،[4] و بی توجهی قابل ملاحظه ای که در گذشته نسبت به آن اعمال شده (برنیتز، 1971)،[5] چاپ نشریات جدید، علاقه ی روزافزون به این پدیده را نشان می دهد. (کلدبرگ، بریجز، جونزوگریسون، 1987، بارلو، 1988، کراسک، رپی جکل و بارلو[6] 1989، بورک وانیز 1990، بورکوک و هو 1990، کراسک و ابغورت 1990، متیوز 1990، تالس، آیزنگ و متیوز 1990).با آنکه پدیده ی نگرانی در همه جا حضور دارد، اما جالب توجه اینست که در ادبیات روانشناسی از توجه خیلی کمی برخوردار بوده است برنتیز (1971)، پیشنهاد می کند که این بی توجهی به خاطر تعریف نامناسب و نارسایی است که از نگرانی شده است.با این حال، با وجود اینکه هنوز تعریف کاملی از این اصطلاح نشده است، مورد استفاده قرار می گیرد و شیوع رو به گسترش آن در مورد عادی، هر چه بیشتر به چشم می خورد (ورنوف، دوان و کولکا، 1987).طی چند سال گذشته به طور روزافزونی علاقه به مطالعه ی موضوع نگرانی افزایش یافته است همانطور که متیوز (1990) مشاهده کرد یکی از ویژگی های شگفت انگیز افراد نگرانی آن است که حتی وقتی نگرانی ایشان تجربه ای است منفی و توام با یک سلسله افکار منفی، عدم کنترل روانی و اثرات نامطلوب، همچنان در حال نگرانی به سر می برند بر خلاف ویژگی نگرانی، افرادی که دارای ویژگی های سرسختی روانشناختی هستند در عین حال که در شرایط پرفشار قرار دارند بیمار نمی شوند نقش سرسختی به دلیل منابع مقاومتی، کنترل، چالش انگیزی، تعهد و اعتماد به نفس افراد سرسخت می باشد آنها تغییرات زندگی را مثبت و چالش را درک می کنند.کار چندانی در ارتباط با موضوع نگرانی صورت نگرفته است شاید بتوان دو دلیل مهم را برای این امر ذکر نمود: نخست آنکه، بر سر تعریفی مناسب از آن اختلاف نظرهای وجود داشته و دیگر آنکه، پدیده ی نگرانی یک واقعه ی روانی درونی است و بنابراین اندازه گیری یا ارزیابی آن مشکل است گذشته از این در جهان امروز توجه واقعی به جوانان که حاصل آن راهکارهای علمی و سرمایه گذاری بلند مدت است سرنوشت و آینده کشورهای جوانی چون کشور ما را رقم می زند و این بزرگترین انگیزه برای گسترش تحقیقات همه جانبه در تمام زمینه های علمی مرتبط با جوانان است.شناساندن ویژگی های شخصیتی افراد کمال گرا و چگونگی به وجود آمدن و سبک مال گرایی در افراد توسط خانواده، وجود پژوهش های اندک در این زمینه در جامعه، همچنین جوان بودن جمعیت و تسلط فرهنگ موفقیت مداری در جامعه از دلایل انجام این پژوهش می باشد

اهداف پژوهش

اهداف کلی:

بررسی رابطه بین نگرانی روانشناختی با کمال گرایی مثبت و منفی در دانشجویان دفتر دانشگاه آزاد اسلامی اردبیل

اهداف جزئی:

- بررسی رابطه نگرانی روانشناختی با کمال گرایی مثبت

- بررسی رابطه نگرانی روانشناختی با کمال گرایی منفی

فرضیات پژوهش

بین نگرانی روانشناختی با کمال گرایی در دانشجویان دختر رابطه وجود دارد.

بین نگرانی روانشناختی با کمال گرایی مثبت در دانشجویان دختر رابطه وجود دارد.

بین نگرانی روانشناختی و کمال گرایی منفی در دانشجویان دختر رابطه وجود دارد.

تعاریف نظری و عملیاتی متغیرها

نگرانی:

بروکوک[7] (1985) نگرانی را تلاشی برای حل مسئله تعریف می کند که طی این فرایند، توالی افکار نگران کننده به وسیله ی محرکی ترس آور شروع می شود و در این فرایند فعالیت فکری حل مسئله برای پیشگیری از بروز حادثه ای نامطلوب در آینده برای سازگاری با آن دنبال می شود.

در این پژوهش میزان نمره ای است که هر آزمودنی در پرسشنامه نگرانی اهواز که توسط تقوایی و نجاریان (1376) تهیه و اعتباریابی شده است کسب می کند.

کمال گرایی:

کمال گرایی عبارت است از داشتن اهداف بلند پروازانه، جاه طلبانه، مبهم و غیر قابل وصول و تلاش افراطی برای رسیدن به این اهداف (فروست، مارتین، ارهارت، روزبنلیت 1991). یا به عبارت دیگر داشتن مجموعه ای از معیارهای بسیار بالا برای عملکرد که با خود ارزشیابی های انتقادی افراطی همراه است (فرولت، هایمبرگ و ماتیا، 1993).

کمال گرایی مثبت: به آن دسته از شناختها و رفتارها گفته می شود که هدفشان کسب موفقیت ها و پیشرفت های سطح بالا به منظور دستیابی به پیامدهای مثبت است.