پایان نامه بررسی عوامل موثر در افزایش میانگین سن ازدواج

چکیده :

پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل موثر در افزایش میانگین سن ازدواج در بین انشجویان تدوین شدن است جامعه و نمونه آماری در این پژوهش شامل کلیه دانشجویان دانشگاه پیام نور مرکر اردبیل  و نمونه آماری در این تحقیق به این صورت است که تعداد نمونه بدست آمده 20 نفر می باشد . روشهایی که در اجرای پرسشنامه این تحقیق رعایت شده است به این صورت بود که پرسشنامه به صورت 10 برگ بین خانمها و 10 برگ بین آقایان توزیع گردید.

برای بررسی داده ها از نرم افزار SPSS و همبستگی پیرسون استفاده شده است .نتایج بدست آمد بالا رفتن سن ازدواج یکی از معضلات مهم جوامع بشری است زیرا با افزایش سن ازدواج جوانان از شیوه ای بهنجاز ارضای غریزه جنسی و فواید آن محروم می شوند در جوامع گذشته پسران و دختران با رسیدن به سن بلوغ یا کمی بعد از آن اقدام به ازدواج می کردند و  مجرد ماندن یک نقض اجتماعی محسوب می شد اما با پیچیده تر شدن جوامع و ایجاد خواسته ها و انگیزه های کاذب دائقه اجتماعی تغییر یافت که امروزه در بعضی جوامع غزی جوانان بکلی از ازدواج سرباز زدند و آن را مانعی برای آزادی خود تلقی می کنند تنها زمانی به ازدواج روی می آورند که نشاط جوانی را از دست بدهند و نیازمند یک پرستار یا مراقب هستند متاسفانه این فرهنگ اشتباه جوامع اسلامی از جمله جامعه اسلامی ما را نیز تحت تاثیر خود قرارداده است به گونه ای که افزایش سن ازدواج در کشور اسلامی ما مشکلات فراوانی به دنبال داشته مشکلاتی همچون افسردگی، زیاد شدن فاصله سنی فرزندان و والدینی که در سنین  بالا ازدواج می کنند

فصل اول

مقدمه

بیان مسئله

اهداف تحقیق

اهمیت و ضرورت تحقیق

فرضیات تحقیق

مقدمه

خانواده با ازدواج پدید می آید وبدین لحاظ ازدواج ارج و قرب بسیاری در میان جوامع مختلف جهان دارد. «دربین تمامی مراسم، آداب وحوادث اساسی حیات انسانی، ازدواج از اهمیتی بسزا برخوردار است، هم از نظرگاه فرد، هم ازدیدگاه زیستی و هم از منظر اجتماعی، هیچ نهادی نیست که همانند آن جهانی و از نظر  غایت ثابت و پایدار باشد از این رو هیچ نهادی همانند آن تحت تاثیر دگرگونیهای اجتماعی قرار نمی گیرد.» (ساروخانی، 1370، ص 11).

ازدواج  به رابطه ای قانونی، عرفی و مذهبی گفته می شود که زن و مرد را برای آغاز یک زندگی مشترک به هم پیوند می دهد. ازدواج خود مبنای خانواده است و تحت شرایط آن مرد و زن در اجتماع به طور قانونی میتواند فرزند یا فرزندانی داشته باشند.

تعاریف  مختلفی از ازدواج  شده است. مالینوفسکی می گوید: ازدوج قراردادی است که برای تولید و بقای نسل، همچنین لوند برگ: می گوید ازدواج  دربرگیرنده قوانین و ضوابطی است که حقوق، وظایف وامتیازات شوهر و زن را در ارتباط با یکدیگر تعریف و تبیین می نماید.

 ازدواج  به عنوان یک عرف یا نهاد در کلیه اجتماعات وجود دارد. امروزه بررسی ازدواج، سن ازدواج و غیره مورد توجه قرار می گیرد.

از چند دهه ی گذشته، ازدواج مانند عرف ها و نهادهای اجتماعی تحت تاثیر  وضعیت صنعتی شدن، روند نوگرایی و مدرنیزاسیون، تغییرات اجتماعی دستخوش دگرگونیهای کمی و کیفی است. امروزه در کشورهایی که تدابیر مربوط به محدود کردن میزان ولادت و پایین آوردن میزان رشد سالیانه جمعیت اعمال می شود رسماً سن ازدواج افزایش یافته است.  نظیرآنچه در سالهای اخیر در چین پیش آمده است. عکس این قضیه هم (پایین آمدن سن ازدواج) در تاریخ جمعیت شناسی وجود داشته است.

خانواده و ازدواج از دیدگاه اسلام

مسلم است که اهمیت تشکیل خانواده و شئون واصول مربوط به آن در دین اسلام واضحتر از آن است که نیازی به اثبات داشته باشد و همین اهمیت باعث شده است که خداوند بزرگ  در قرآن و پیشوایان  معصوم در سنت و حکمت مفسران  صاحب نظر و وارسته در موضوع خانواده جملات نهایی و سازنده ترین مطالب را مطرح نماید.

امروزه اختلال در نظام مقدس خانواده و بی اعتنایی به اصول ضروری و ارزش های آن است که پایه های اصلی خود زندگی را به تباهی کشیده و دوران معاصر رابه نام بیگانگی انسان ازانسان که به بیماری غیر قابل علاج در بیگانگی انسان از خویشتن منتهی گشته است سزاوار نموده است. (نظام خانواده در اسلام، انصاریان، بهار 1377)

سن مناسب ازدواج از دیدگاه اسلام

 گرچه در اسلام سن مشخصی برای ازدواج مقدر نگردیده است اما احادیث منقول از پیامبر اکرم و امامان معصوم و سیره عملی آن بزرگواران، شواهد گویایی بر اهتمام ایشان در تعجیل  امر ازدواج است. از نظر قرآن ازدواج مایه آرامش روح و روان آدمی است و خود از نشانه های رحمت و بزرگی خداوند است. (سوره روم آیه 21)

تشویق به ازدواج  به خصوص درسن جوانی و کرامت اسلام از تجرد و رهبانیت در بسیاری از سخنان معصومان آمده است. آثاری همچون بزرگداشت سنت پیامبر (شیخ حد عاملی، وسائل الشیعه س 44) قرار گرفتن در ولایت و حمایت خداوند (مولی محسن فیض کاشانی، محجه البیضاء ص 54). به خشم آمدن شیطان حفظ و کامل شدن ایمان جوانان، مضاعف شدن ثواب  عبادت، (محمد باقر مجلی بحاراالانوار ص 93) را از برکات ازدواج شمرده، و از کسانی که اسباب ازدواج جوانان را فراهم می کنند، تمجید شده است.

همچنین تجرد و تاخیر در امر ازدواج در بعضی روایات مردود دانسته، و تاید شده است که هیچ چیز نباید موجب تاخیر ازدواج شود. حتی فقر. (محمد باقر مجلسی ص 217). پیامبر در روایتی  مردان بدون همسر را سرزنش می کند و تجرد را سبب شرور شدن می داند. درروایتی دیگر می خوانیم: یکی از حقوق فرزند بر پدر آن است که پس از بالغ شدن، او را به ازدواج درآورد (اسماعیلیان ج 3 ص 597). بنابراین میتوان نتیجه گرفت: اسلام در الگوی مطلوب خود، پایین بودن سن ازدواج را اصل می داند در عین حال، مشکلات ناشی از ازدواج های زود هنگام را نادیده نمی گیرد و در جهت رفع آنها کوشش می نماید. (شیخ  حد عاملی، وسائل الشیعه ص 44)

خانواده و ازدواح در ایالات متحده:

 نتایج تحقیقات تجربی وینچ (robertf.winch) نشان میدهد که مشکل ازدواج برخاسته از عدم آمادگی برای پذیرش  تعهدات ازدواج و نقش های ناشی از آن است. از این رو، ازدواج های زود هنگام در دو حالت کاملاً رضایت بخش اند.

1- آنجا که افراد نوجوان آمادگی پذیرش  نقش های بزرگ سالان را دارند: مانند اعضای قشرهای پایین در جامعه آمریکا که در مشاغل غیر ماهرانه با نیمه ماهرانه اشتغال دارند.

2- آنجا که انتظار نمی رود چنین نقش هایی را بپذیرند مانند اعضای قشرهای بالا که معمولاً از سوی والدین حمایت مالی می شوند.

براساس برآوردهایی در ایالات متحده در حالی که 91/0  زنان و 88/0 مردان نسل های 1875- 1870 ازدواج می کردند. در نسل های 1925 تا 1935 این نسبت به ترتیب به 96/0 و 92/0 به موازات این تغییر، سن متوسط در هنگام اولین ازدواج در همین گروهها در میان زنان از 4/23 به 4/21 و در میان مردان از 1/27 سالگی به 3/24 تقلیل پیدا کرده است. در این زمینه هم اختلاف میان کشورهای توسعه یافته و رو به توسعه وجود دارد. با توجه به امید زندگی پایین، کشاورزی بودن اقتصادی در کشورهای روبه توسعه و غیره سن ازدواج و فراوانی ازدواج بین آنها و کشورهای صنعتی اختلاف وجود دارد.

ازدواج و خانواده در کشورهای اروپایی:

 در کشورهای اروپایی به ندرت دیده میشود که پیش از 90/0  مردان و زنان ازدواج کند. موارد اختصاصی وفوق العاده به علت وجود ویژگی هایی در تاریخ جمعیتی- اقتصادی این نسبت به 80/0  حتی 70/0 نیز رسیده است. نظیر آنچه در ایرلند دیده میشود.

 در حالی که در کشورهای رو به توسعه فراوانی ازدواج بین 95 تا 100 درصد نوسان است در جهان توسعه یافته، متوسط سن هنگام بین زنان 20 تا 24 سال برآورد شده است. در حالی که در کشورهای روبه توسعه این سن عموماً 20 سالگی است. (مبانی جمعیت شناسی، شیخی، پاییز 1368)

بعد از جنگ جهانی دوم و کاهش پیش از حد عاطفه در کشورهای اروپایی موجب عدم تمایل مردان به ازدواج و در نتیجه موجب تغیر در خانواده و بالا رفتن سن ازدواج شد. به طوری که در سال 1947 تمایل به ازدواج به 10/0  کاهش یافت و تا سال 1960 این روند روبه افزایش بود تااینکه دو سال بعد با تصویب لایحه کمک قانونی امکان ازدواج، برای بسیاری ازافراد که قبلاً به علت هزینه زیاد و از آن دوری کردند فراهم شد ولی این لایحه نیز تغییرات جدی در محبوبیت ازدواج پدید نیاورد و  افرادی که ازدواج کرده بودند دوباره طلاق گرفتند.

 بنابه گفته را پوپورت، دانشمندان آن زمان علت بالا رفتن سن ازدواج را کاهش عاطفه می دانستند دریغ از این که به عوامل فردی، اجتماعی این موضوع هیچ نگاه و تفکری  نکرده بودند. (جامعه شناسی گیدنز 1379).

ازدواج در ادیان مختلف نیز متفاوت است در آیین مزویینا (زردتشتی) به ازدواج تاکید می شود و دراوستا آمده است مردی که زن دارد برتر از کسی است که به تنهایی زیست می کند. مردی که یک خانه دارد برتر از کسی است که هیچ خانه ای ندارد.

در میسحیت نه تنها تشویق نمی شود بلکه مورد نهی و منع قرار می گیرد. کلیسا ازدواج را تنها در صورتی جایز می شمارد. اول به نیت تولید نسل و دوم برای رفع فساد، و به منظور جلوگیری ازآمیزشهای بی قید و بند مردان و زنان سن ژروم یکی از قدیسین مسیحی در مورد نهی ازازدواج  می گوید باید تیر بکارت درخت زناشویی را بر اندازید.

در اسلام ازدواج و تشکیل خانواده نه تنها برای فرد و حامعه مهم وسودمند است بلکه یکی از فرصتهای اساسی است ودر موارد متعدد برای تشویق و ترغیب و زنان برای ازدواج تاکید زیاد می شود (جامعه شناسی خانواده، محمد شیخ تقوی، ص82).

بیان مسئله

درباره ازدواج در جامعه ها ودوره های تاریخی گوناگون تعریف هایی ارائه کرده اند. گروهی ازدواج را یکی از شکل های ساخت اجتماعی می دانند که در طول تاریخ و تحول اجتماعات در تغییر بوده و برخی آن را قرارداد اجتماعی برای تنظیم امور جنسی و خانوادگی انسان می شمارند و مهمترین و کلی ترین تعریفی که در مورد ازدواج ارائه شده عبارت است از پایه گذاری خانواده زن وشوهری است و به رابطه قانونی، عرفی یا دینی گفته میشود که مرد و زن را برای شرکت دائم یا موقت در زندگی به هم می پیوندد. (جامعه شناسی خانواده، تقوی، 1381)

 ازدواج  یک امر منطقی است که باعث جلوگیری از فساد اخلاقی در بسیاری جوامع می شود اما سوال اساسی که ازدواج اگر این قدر امر مفیدی برای جامعه می باشد چرا سن ازدواج به تاخیر افتاده است؟ به نظر می رسد عوامل اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و حتی دینی در امور امر مرفه می باشد؛ از طرف دیگر چون جوامع در طول تاریخ و با گذشت زمان تغییر کرده و مسلماً افکار انسان و شیوه ی زندگی او نیز تغییر کرده است. سلیقه و ترجیحات  فرق کرده و از نظر اجتماعی اعتماد بین مردم کم شده است و طلاق و دخالت والدین ونزدیکان باعث تاخیر ازدواج شده است از دیدگاه اقتصادی نبود مسکن و تهیه لوازم ضروری بر زندگی از طرف خانواده زن، از نظر فرهنگی به دلیل نفوذ فرهنگ بیگانه که بی بند وباری جنسی راتشویق می کند این فرهنگ (ازدواج) در بین جوانان کم رنگ شده است.

چند سوال اساسی در مورد بالا رفتن سن ازدواج

1- چه علل و عواملی اجتماعی و فرهنگی یا اقتصادی در بالا رفتن سن ازدواج تاثیر دارد.

2-  برای رفع عوامل ازدواج چه اقداماتی میتوان انجام داد.

3- پیامدهای بالا رفتن میانگین سن ازدواج چیست

4- چه نتایجی بر محیط خانودگی و جامعه می گذارد.

میانگین سن ازدواج

برای بدست آوردن میانگین سن ازدواج تعداد ازدواج ها را در سن وقوع آن ازدواج ها ضرب کرده پس مجموع این حاصلضرب را به تعداد کل ازدواج ها که د رکلیه سنین صورت گرفته است تقسیم می کنند. اما با توجه به آنکه هرازدواج مابین دوسن درست انجام گرفته است. بنابراین به عدد به دست آمده 5/0 اضافه میشود تا به طور دقیق تری سن متوسط ازدواج مشخص شود.

 بررسی اطلاعات موجود درمورد ازدواج نشان میدهد که در سال 1365 میانگین سن ازدواج در اولین ازدواج در کل کشور نسبت به 1355 در مورد مردان کاهش و در مورد زنان اندکی افزایش  یافته است اما در سال 1375 میانگین سن ازدواج در مورد هر دو جنس افزایش یافته است به طوری که این میانگین به 6/25 در مورد مردان  و 4/22 در مورد زنان رسیده است.

باید توجه داشت که نتیجه این تغییرات رو به افزایش، گذر سن ازدواج از سنین جوانی به میانسالی است که تبعات و آثار خاص خود را دارد.

بالا رفتن میانگین سن ازدواج علل و عوامل گوناگونی دارد که در زیر به تعدادی اشاره می شود:

1- افزایش سطح سواد و لزوم به ادامه تحصیل برای جوانان علاقمند.

2- تغییر نگرش  جوانان نسبت به ازدواج و ضرورت های آن

3- ضرورت انجام خدمت سربازی

4- بالا رفتن درصد شهر نشینی

5- علاوه بر عوامل فوق وضعیت اقتصادی فردهم در بالا رفتن میانگین  سن ازدواج تاثیر دارد.

عوامل اقتصادی خود را به شکل های گوناگون نشان میدهند از قبیل: نداشتن شغل- بعضی امکانات رفاهی دیگر.

اهداف مورد نظر در موضوع تحقیق

اهداف کلی:

بررسی علل بالا رفتن میانگین سن ازدواج در میان دانشجویان دانشگاه پیام نور اردبیل

اهداف جزئی:

1- بررسی رابطه بین وضعیت اقتصادی و بالا رفتن میانگین سن ازدواج

2- بررسی رابطه بین وضعیت اشتغال زنان و بالا رفتن میانگین سن ازدواج

3- بررسی رابطه بین وضعیت شهر نشینی و بالا رفتن میانگین سن ازدواج

4- بررسی  رابطه بین وضعیت انتخاب آزادانه همسر و بالا رفتن میانگین سن ازدواج

5-  بررسی ر ابطه بین جایگاه اجتماعی و بالا رفتن میانگین سن ازدواج

6- بررسی  رابطه بین  کمبود امکانات رفاهی و بالا رفتن میانگین سن ازدواج

7- بررسی رابطه بین نبودممکن و بالا رفتن میانگین سن ازدواج

8- بین قومیت  و بالا رفتن میانگین  سن ازدواج در میان دانشجویان رابطه وجود دارد.

اهمیت و ضرورت تحقیق

بالا رفتن سن ازدواج و دیررسی آن در کشورها عموماً و خصوصاً در دانشکده علوم انسانی به عنوان یک مساله اجتماعی درآمده است و به دنبال خود تبعات  و پیامدهای خاص را به همراه آورده است و در هر  جامعه ای ازدواج امری مهم و ضروری شناخته می شود چرا که عاملی برای نجات از آلودگی، موجب رهایی از تنهایی و سببی برای بقای نسل است.

 بنابراین خودداری از ازدواج و تاخیر آن اغلب سبب عدم تعادل، نابه هنجاری در رفتار، سلب مسئولیت  فساد اخلاقی، از دست رفتن فرصت ها و عوارض  جسمی و روانی خاصی در افراد می گردد بعلاوه جامعه ما متاثر از هنجارها و ارزش های مبتنی بروحی استوار است.

چه بسا بالا رفتن سن ازدواج ممکن است فرد را به اعمال خارج از شرع مقدس و سنت های اجتماعی سوق دهد. عنصر اصلی و مهمی که ضرورت چنین تحقیقی را ایجاب کرده کاهش میزان ازدواج و افزایش شاخص متوسط سن ازدواج در کل کشور به ویژه دانشگاه می باشد. براساس آماری از سوی روابط عمومی سازمان ثبت احوال کشور انتشار یافته است نشان میدهد که میانگین سن ازدواج در مردان 2/26  سال و در زنان با یک صدم سال کاهش نسبت به سال 75 به 2/23 سال رسیده است. خلاف آنچه دیگران اعلام می کنند هم اکنون اعلام می کند هم اکنون جمعیت مردها نسبت به زنان بیشتر است و نسبت جنسیت  برای هر 100 مرد است در حالی این نسبت باید به طور 104 زن استاندارد 100 به 105 باشد.