پایان نامه جهت دریافت مدرک رشته علوم تربیتی
(مدیریت و برنامه ریزی درسی)
چکیده
هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی تاثیر میزان رضایت زناشویی بین زنان شاغل و خانه دار شهرستان سرعین در سال 1392 بود. جامعه آماری زنان شاغل و خانه دار شهرستان سرعین بود و با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای 80 نفر به عنوان نمونه انتخاب شد که 40 نفر زنان شاغل و 40 نفر زنان خانه دار بود و در این پژوهش از پرسشنامه رضایت زناشویی اینریچ استفاده می شود و پژوهش حاضر از نوع همبستگی است و برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار آماری (SPSS) و برای آزمون فرضیه ها از آزمون همبستگی پیرسون استفاده شود.
واژگان کلیدی: رضایت زناشویی- شاغل- خانه دار
فصل اول :
کلیات پژوهش
مقدمه
ازدواج عملی است که پیوند بین دو جنس مخالف را موجب می شود. ازدواج را می توان به عنوان مهم ترین تصمیم زندگی افراد جامعه در نظر گرفت که به دلیل اثرات مستقیم آن بر روی بافت خانواده نظر بسیاری از متخصصین روانی را به خود جلب کرده است. زن و شوهر بایستی ارتباطات خود را به گونه ای آغاز کنند که بتوانند وظایف خود را بر مبنای انتظارت متقابل خود از یکدیگر و انتظارات اجتماعی به ثمر برسانند. در هر ازدواج رضایت همیت بسزایی دارد اما میزان رضایت افراد به مقدار برآورده شدن انتظارات آنان بستگی و این انتظارات بر اساس نیازهای اولیه و ارزش های فردی استوار است.[1]
در بررسی رابطه زناشویی و رضایتمندی از ازدواج آنچه اهمیت بسیاری دارد توجه به پیچیدگی این پدیده ی اجتماعی و نقش عوامل بسیار مختلف در آن است. آنچه که حایز اهمیت می باشد آن است که رضایتمندی فرد در درون خانواده و هم در ساختار جامعه سنجیده شود. به منظور بررسی تاثیر ساختار اجتماع بر روی رضایتمندی زناشویی (نوع اشتغال، سیستم آموزشی و نقش های جنسیتی و .....) مطالعات متعددی صورت گرفته است. هدف از آنها یافتن ارتباط بین ویژگی های فردی (رضایتمندی زناشویی) و ساختار اجتماع می باشد
بیان مسئله
تاثیر که کار زن و درآمد وی در ابعاد مختلف زندگی دارد بر کسی پوشیده نیست. خصوصاً اثری که این درآمد بر رفاه خانواده و رضایت زناشویی می گذارد. امروزه رفاه خانواده در جوامع بسیار مهم است و اعضای آن خصوصاً زن و شوهر تلاش خود را انجام می دهد تا از هر جهت به آرامش و خوشبختی و رضایت برسند.
اشتغال زنان در فعالیتهای اقتصادی خارج از چارچوب خانوار که طی چند دهه ی گذشته تدریجاً اهمیت یافته مسایلی را مطرح کرده است که به دلیل اهمیت موضوع، پژوهش های متعددی صورت گرفته است و از آنجا که این امر خصوصاً در ایران با شتابزدگی برخی از گروهها مطرح گردید. در عین حال شرایط اجتماعی – فرهنگی جامعه ایران در خیلی از موارد پویایی مناسب با آن را نداشته است.
اشتغال زنان از سویی با مسائل حاد در برخی از موارد مواجه گردیده و از سوی دیگر اختلاف عقیده در میان توده های مختلف مردم را موجب شد.
از جمله این عوامل رضایت و عدم رضایت زناشویی است. اگر بخواهیم رضایت زناشویی را در خانواده ایجاد کنیم یا به دنبال عواملی باشیم که موجب ایجاد رضایتمندی می شود و خانواده ها را به سوی آن ترغیب کنیم یکی از این عوامل اشتغال زنان است.
مشارکت روز افزون زنان در بیرون از خانه باعث تقویت حس اعتماد به نفس و استقلال و افزایش قدرت تصمیم گیری و برخورد مناسب با حوادث زندگی و اثر مطلوب بر روابط خانوادگی بر جای گذارده است.
مطالعات زیادی نشان داده که یکی از مهمترین عوامل موثر بر رضایت زناشویی مساله اقتصاد و درآمد است. چنان چه این درآمد از طرف هر دو زوج باشد باعث سهولت زندگی می شود ولی در کنار این سهولت در پاره ای موارد باعث بروز مسائل و مشکلاتی هم می شود که در این جا به آن پرداخته می شود.[2]
ضرورت و اهمیت تحقیق
جهان امروز سیر هزاران ساله ای را برای رسیدن به تمدن جدید گذرانده است که این سیر همچنان ادامه دارد.
کشور ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست و تلاش می کند همگام با کشورهای پیشرفته برای رسیدن به تمدن های جدید حرکت کند. در این میان گشایش جامعه ایرای به سوی آورده های تمدن جدید دگرگونی های بسیاری به بار آورده که از مهمترین آنها حرکت زن از خانه و دستیابی وی به بازار اشتغال است.
با رفتن زنان از خانه و اشتغال آنان اصول زندگی سنتی در هم شکسته شد و در همه زمینه ها، محاسن و معایبی را به دنبال داشت. انقلابی را در بسیاری از ارکان جامعه به وجود آورد که بیشترین تاثیر آن بر روی ساختار خانواده بوده است.
رضایت زناشویی از عوامل بسیار مهم در زندگی است. در صورت وجود آن در زندگی و خانواده باعث می شود زوجین آرامش را در زندگی ببینند. و با آرامش و رضایت آنها فرزندان نیز در خانواده بخوبی تربیت می شوند و آثار آن را در جامعه از خود نشان خواهند داد.
نبود رضایت زناشویی باعث مشکلات و اختلافات زیادی در بسیاری از زمینه ها می شود حتی در پاره ای از موارد زوجین را تا پای طلاق می کشاند که عواقب بسیار بد و وخیم آن بر کسی پوشیده نیست.
در این میان وجود نگرش منفی مردان نسبت به نقش شغلی زنان و تاثیر عمده ممانعت برخی از مردان از شروع به کار با ادامه اشغال مردان شرایط نابرابری شغلی و درآمدی زنان و مردان در بازار کار، ابراز ناخرسندی شوهران نسبت به کار کردن زنان شاغل، احساس تعارض نقشی در مورد مادران شاغل که در نتیجه شرایط اجتماعی- فرهنگی مذکور پدید آمده، بعضاً منجر به مشکلات سلامت روانی و جسمانی برای زنان شاغل می گردد (احمدی نیا: 1383). همین مشکلات سلامت روانی- جسمانی زنان باعث بروز مشکلات در خانواده شده و موجب می شود که زنان مسولیت های مادری و همسری خود را انجام ندهند. [3]
هدف کلی
نقش و تاثیر کار کردن و شاغل بودن زنان و یا خانه دار بودن آنها بر میزان رضایت زناشویی
اهداف جزئی
که عبارتند از:
1- تاثیر میزان اشتغال زن یا خانه دار بودن زن بر تعداد فرزندان
2- سنجش میزان رضایت شوهر از شاغل بودن زن در بیرون از خانه
3- تاثیر خانه دار بودن زن بر میزان موفقیت تحصیل فرزند
4- تاثیر زمان کار زن بر میزان رضایت زناشویی
5- شناسایی میزان تحصیلات مادر چه از لحاظ شاغل بودن و یا چه از لحاظ خانه دار بودن بر تربیت فرزندان.[4]
مفاهیم و اصطلاحات
رضایت زناشویی[5]
رضایت زناشویی خوشدلی و خشنودی از زنده بودن، زیستن، عمر و حیات و معاش با زن یا شوهر، شوهر کردن و ازدواج معنی شده است و در عموم رضایت زناشویی احساس تعلق و وابستگی زن و شوهر احساس همدلی و محبت بین آنها و رضایت مند بودن از زندگی از تمام جهات است.
از لحاظ عملیاتی و اهداف تحقیق رضایت از زندگی زناشویی با کسب امتیازات بالا در پرسشنامه رابطه مستقیم دارد.
یعنی کسانی که رضایت بیشتری از زندگی زناشویی دارند از امتیاز بالا و بیشتری در پرسشنامه برخوردار خواهند بود.
اشتغال یا شاغل[6]
در فرهنگ عمید مشغول شدن بکاری، پرداختن و سرگرم شدن به کاری تعریف شده است. از دیدگاه راهنمایی شغلی و حرفه ای کار و پیشه فعالیت دایمی است که به تولید کالا و یا خدمات منجر می شود و برای اجرای آن دستمزدی در نظر گرفته می شود و بیرون از خانه و حداقل 4 ساعت باشد.
خانه دار[7]
به کسانی که در داخل خانه به فعالیت پرداخته و امور خانه را انجام می دهند اصطلاحاً خانه دار گفته می شود.
و خانه دار به کسی گفته می شود که در بیرون از خانه شغل و حرفه ای که دارای دستمزد معین باشد نداشته باشد و بیشتر اوقات خود را به امور خانه داری و در داخل خانه سپری کند.