پایان نامه بررسی میزان رضایتمندی از زندگی زناشویی و رابطه آن با عزت نفس در بین زنان شاغل و خانه دار

پایان نامه جهت دریافت مدرک روانشناسی بالینی 

مقدمه

یکی از تغییرات مهمی که طی چند سال اخیر در علائق و خواسته های زنان و مردان ایجاد شده است تمایل به اشتغال زن می باشد بطوری که در حال حاضر در جامعه ایران حدود 14% از شاغلین را زنان تشکیل می دهند، این امر به دلایل متعددی اشاعه پیدا نموده که از آن جمله است(دکتر غلام عباس توسلی – رضا فاضل- مبانی جامعه شناسی – قم 1379).

بهبود یافتن وضعیت اقتصادی خانواده با اشتغال زن، فراهم شدن امکان تحصیل رایگان برای عموم، کم رنگ شدن اعتقادات و تعصبات بی جا در باب ورود زنان به اجتماع و جلوگیری از هدر رفتن نیروی انسانی مفید و دلائل فراوان دیگر.

با در نظر گرفتن مزایای اشاره شده و مزایای دیگر اشتغال زنان ، توجه به مضرات و مشکلات آن نیز امری ضروری می باشد، چرا که نادیده انگاشتن مشکلات سبب تشدید و ترفیع آنها و در نتیجه اختلال در روابط زوجین می شود و به نوعی پیوندهای عاطفی را تحت الشعاع قرار می دهد بنابراین برای اینکه زن و شوهر بتوانند زندگی مشترک توأم با سعادت و سلامتی داشته باشند باید در مورد رفع مشکلات برآمده و با همدلی و همیاری یکدیگر و در فضایی سالم و آکنده از حسن تفاهم خلأهای حاصل از اشتغال زن را پر کند.

زوجین با حل مسائل و مشکلات حاصل از اشتغال زن می توانند انسانهایی با احساس تر، منطقی تر و مسئول تر گردند و زندگی فرد را به سوی زیبایی و کمال هدایت کنند و کودکان آنها بتوانند در محیطی کاملاً آرام و دلپذیر رشد کرده و انسانهایی توانا و سالم گردند.

پژوهش حاضر در راستای تحقیق اهداف مذکور سعی دارد رابطه اشتغال زن و رضایت از زندگی زناشویی را بررسی کند، باشد که مورد توجه قرار گرفته و مفید واقع شود.

ضمن اینکه به نظر می رسد که عزت نفس رابطه تنگاتنگی با رضایت زوجین از ازدواج دارد- یکی از مؤثرترین راههای کمک به افراد حفظ عزت نفس آن هاست. عزت نفس زیاد یکی از باارزش ترین منابعی است که فرد می تواند در اختیار داشته باشد. تحقیقات نشان داده فردی که از عزت نفس برخوردار است می تواند روابط سودمندتری را برقرار کند و بهتر می تواند از فرصت ها استفاده کند هم چنین در مقایسه با فردی که عزت نفس کم دارد دیدگاه روشن تری نسبت به مسیر زندگی خویش دارد. وقتی که با عزت نفس کاملاً رشد یافته ی مرحله نوجوانی را پشت سر می گذارد. در واقع مجهز به بخش عمده ای از این نیاز استوار وارد دنیای بزرگسالی می شود.

ما دریافته ایم که با ایجاد محیطی که در آن عزت نفس صنعتی با ارزشمند محسوب شود قطعاً می توان احساس خود از زندگی جوانان را بیشتر کرد.

بیان مسئله

به توجه به فرضیه تحقیق ، دو مفهوم اشتغال و رضایت از زندگی زناشویی و همچنین متغیر عزت نفس را تعریف می کنیم.

مفاهیمی مثل مفهوم اشتغال در فرهنگ  عمید به این صورت تعریف شده است:

اشتغال یعنی مشغول شدن، بکاری پرداختن و سرگرم شدن به کاری از دیدگاه راهنمایی شغلی و حرفه ای کار یا پیشه، فعالیتی دائمی است که به تولید کالا و یا خدمات منجر می شود و برای اجرای آن دستمزدی در نظر گرفته می شود این فعالیت باید درخارج از محیط خانه و حداقل 4 ساعت در روز باشد.

با توجه به موضوع مورد تحقیق که به بررسی رابطه اشتغال زن و رضایت از زندگی زناشویی می پردازداکنون مفهوم زناشویی را تعریف می کنیم: در فرهنگ عمید رضایت از زندگی زناشویی این گونه تعریف شده است: خشنودی و خوشدلی از زنده بودن، زیستن ،عمده حیات و معاش با زن یا شوهر، شوهر کردن و ازدواج معنی شده است.

(عزت نفس)

یکی از نیازهای اصلی و اساسی ارزش نسبت به خود و یا بطور کلی عزت نفس(self stea) می باشد در واقع برخورداری از این احساس ارزشمندی و اعتماد به نفس است که برای انسان به مانند یک سرمایه و ارزش حیاتی به حساب آمده است و از جمله عوامل مهم و عمده در امر شکوفایی استعدادها و خلاقیت درانسانها محسوب می گردد. این احساس ارزشمندی بخشی از خودپنداره انسان می باشد که شامل تصویر خود از خود و احساسی که او نسبت به خویشتن دارد و درجه پذیرش و تائید شخص نسبت به خویش می باشد.

توجه پژوهشگران به عامل عزت نفس تا آنجا که مورد تحقیق قرار گرفته است که بسیاری آن را به عنوان یک نیاز مهم و اساسی در وجود افراد با ابعاد فردی و اجتماعی تلقی نموده اند در این زمینه می توان به افرادی چون آدلر 1930، آلپورت 1937، مورفی 1947، مزلو1970، راجرز و سالیوان 1959 اشاره نمود(بیابانگرد 1373 و ص 11)

هدف از پژوهش حاضر بررسی میزان رضایت از زندگی زناشویی بین زنان شاغل و غیرشاغل و بررسی میزان رابطه آن با عزت نفس می باشد.

اهداف تحقیق

اهداف کلی: بررسی میزان رضایت از زندگی زنان شاغل خانه دار و رابطه آن با عزت نفس

اهداف جزئی: تعیین میزان رضایت از زندگی زنان شاغل

تعیین رابطه بین رضایت از زندگی شاغل و خانه دار با عزت نفس زنان شاغل

اهداف و ضرورت تحقیق

یکی از نیازهای اساسی انسان در مرحله جوانی جفت گزینی است، در راستای تحقق و دست یابی به این نیاز هر فردی تمایل دارد که در مورد آینده زندگی زناشویی خود و مشقات و سختی های آن بیشتر بداند تا آگاهی و توانایی لازم برای سازگار شدن با آنها را در خود داشته باشد و نهایتاً زندگی برای هر شخصی تبدیل به کانونی پرمهر و سالم شده و پرورش فرزندانی قوی و با اراده و در سطحی وسیع تر جامعه ای قوی و با نشاط و با اراده را به دنبال داشته باشد.

با توجه به روند رو به رشد اشتغال زنان در جامعه ما ورود زنان به عرصه تلاش و سازندگی ضروری است که هر مرد جوانی در بدو تشکیل زندگی با مشکلات اشتغال زن آشنا شود تا با دیدی بهتر و گسترده تر به انتخاب همسر بپردازد، در واقع هدف اصلی محقق شناسایی و ارائه مشکلات و کمبودهای خانواده هایی است که در آنها زنان در خارج از خانه به اشتغال می پردازند.

البته پر واضح است که در کنار مشکلات و کمبودها، مزایای عاطفی و اقتصادی و اجتماعی خانوادگی اشتغال زن نیز به طور اجمالی اشاره خواهد  شد. عزت نفس از نظر روانشناسان به میزان ارزشی که فرد برای کفایت و صلاحیت خود در رابطه با اهداف کلی و ایده آل های خود در نظر می گیرد برمی گردد و داشتن عزت نفس برای همه انسانها یک ضرورت است. در واقع چیزی است که همیشه در جستجوی آن هستیم با این حال و با همه تلاشها، بعضی از افراد انسانی هرگز به آنچنان اعتماد به نفسی که بتواند احساس واقعی و شادی کنند نمی رسند و همیشه در ناراحتی و شک و تردید زندگی می کنند و هیچ وقت به موفقیت در زندگی دست پیدا نمی کنند.

در واقع هدف محققین در این تحقیق بررسی میزان رضایت از زندگی زناشویی در زنان شاغل و زنان خانه دار است و بدست آوردن رابطه آن با میزان عزت نفس در زنان شاغل و خانه دار است.

سوالات تحقیق

1-آیا اشتغال زنان در میزان عزت نفس آنها تأثیر دارد؟

2-آیا میزان تحصیلات زنان در عزت نفس آنها تأثیر دارد؟

3-آیا فرزند داشتن زنان در عزت نفس آنها تأثیر دارد؟

4-آیا متأهل بودن زنان در عزت نفس آنها تأثیر دارد؟

فرضیه تحقیق

1-بین رضایت از زندگی زناشویی و عزت نفس رابطه وجود دارد.

2-بین عزت نفس و اشتغال زنان رابطه وجود دارد.

3-عزت نفس در زنان شاغل بیشتر از عزت نفس در زنان غیرشاغل است.

4- بین ضایت زناشویی و اشتغال زنان رابطه وجود دارد.

5- رضایت زناشویی در زنان شاغل کمتر از ضایت زناشویی در زنان غیرشاغل است.

تعریف عملی و نظری متغیر ها

در زیر به تعریف انواع متغیرها می پردازیم:

متغیر مستقل (محرک) اشتغال زن

در فرهنگ عمید مشغول شدن بکاری پرداختن و سرگرم شدن به کاری تعریف شده است، از دیدگاه راهنمایی شغلی و حرفه ای کار یا پیشه، فعالیتی دائمی است که به تولید کالا و یا خدمات منجر می شود و برای اجرای آن دستمزدی  در نظر گرفته می شود.

لذا کار دارای سه خصوصیت می باشد که عبارتند از:

1-همیشگی است2-به تولید کالا یا خدمات منجر می شود. 3-دستمزدی برای آن در نظر گرفته شده است همچنین در تکمیل تعریف عملیاتی اشتغال می توان افزود  این فعالیت که خصوصیات آن ذکر شده. می بایست در خارج از محیط خانه و حداقل 4 ساعت در روز باشد.

متغیر وابسته (پاسخ) رضایت از زندگی زناشویی- عزت نفس

-رضایت از زندگی زناشویی: درفرهنگ عمید رضایت از زندگی زناشویی، خشنودی و خوشدلی از زنده بودن، زیستن عمر حیات و معاش با زن و یا شوهر، شوهر کردن و ازدواج معنی شده است.

اما از لحاظ عملیاتی و اهداف تحقیق رضایت از زندگی زناشویی، با کسب امتیازات بالا در پرسشنامه رابطه مستقیم دارد یعنی کسانیکه رضایت بیشتری را از زندگی زناشویی دارند از امتیاز بالاتر و بیشتری در تفسیر پرسشنامه برخوردار خواهند بود.

جنسیت و تأهل در این تحقیق ثابت است، به این مفهوم که فقط خانم های متاهل بعنوان آزمودنی در نظر گرفته شده اند.

عزت نفس: ارزشیابی فرد درباره خود یا قضاوت فرد در مورد ارزش خود (کوپر اسمیت 1967)

عزت نفس بالا: وضعیت فردی است که نمره او در گروه نمونه نیست به سایر افراد از میانگین بالاتر است.

عزت نفس پایین: وضعیت فردی است که نمره او در گروه نمونه نیست به سایر افراد از میانگین پایین تر است.

متغیر کنترل:

متغیرهایی هستند که تأثیر برخی از آنها در تعیین رابطه بین متغیرهای مستقل و وابسته خنثی و یا ثابت نگاه داشته شود. وضعیت تحصیل، طبقه اجتماعی ، وضعیت اقتصادی فرهنگی، اختلاف سنی و سن ازدواج از جمله متغیرهای کنترل در این تحقیق می باشد.