پایان نامه مکان یابی نقاط حادثه خیز راه های استان کهگیلویه و بویراحمد و ارائه راهکار مناسب

 چکیده 

ایمنی عبور و مرور یکی از اصول اساسی مهندسی ترافیک و برنامه ریزی حمل و نقل

می باشد ، به طوری که در کشورهای توسعه یافته همگام با توسعه سایر بخشهای

مهندسی ترافیک ، موضوع ایمنی نیز مورد توجه قرار گرفته و با انجام مطالعات وتمهیدات لازم سعی می شود که تصادف و پیامدهای ناشی از آن را به حداقل برسانند . 

بر طربق آمار سازمان بهداشت جهانی بیش از یک سوم از تصادفاتی که منجر به مرگ

شده اند در کشورهای در حال توسعه رخ داده اند که معمولاً خسارات ناشی از تصادفاترا برای این کشورها بین 1 تا 3 درصد تولید ناخالص ملی برآورد کرده اند که اگر

خسارت وارده را برای کشور ایران تنها به اندازه یک درصد تولید ناخالص ملی در نظربگیریم رقم هنگفت و بسیار بالایی به دست می آید که صرف اینگونه خسارات می شود. 

حمل و نقل یکی از حلقه های واسطه ای در تولید و توزیع است و می دانیم که تولید و

توزیع از جمله مهمترین مسائل مربوط به اقتصاد هر کشور می باشد با توجه به اینکهطبق آمارهای ارائه شده بیش از 90 %جابجایی کالا در کشور از طریق بخش حمل و

نقل جاده ای انجام می گردد بنابراین می بایست همواره به اهرمهای برنامه ریزی و

سیاستگزاری بنیادین جهت بهره وری سیستم از این بخش توجه اساسی داشت در این

راستا ادارات راهداری و ایمنی راهها می تواند بعنوان عامل اجرایی مهم  و یکی از

تاسیسات زیربنایی ، نقش تعیین کننده ای را ایفا کنند به طوری که این مهم با ایجادعدالت در توزیع ترافیک در طول محورها ، اعلام وضعیت جاده برای نقاط پر خطر( از جمله پیچ خطرناک – گردنه و.... ) و معمولی ، تسریع در امور مربوط به سفر  خدماتحمل و نقل به رانندگان ... به سهولت محقق می گردد . 

بررسی های انجام شده در زمینه مشکلات حمل و نقل و خطرات و تصادفات تکراری در

نقاط حادثه خیز محورهای حوزه استحفاظی استان کهگیلویه و بویراحمد بیانگر این

حقیقت است که عدم وجود سیستم هماهنگ کننده و جهت دهنده باعث وارد آمدنخسارات قابل ملاحظه به وضعیت اقتصادی استان گردیده است . 

در پایان نامه نیز سعی شده است که مشکلات فوق به ترتی ب مناسبی بیان شده وراهکارهایی برای رفع این مشکلات بیان شود . 

فصل اول

خلاصه ای از سوابق تاریخی و جغرافیایی استان

استان کهگیلویه و بویراحمد در واقع در جنوب غربی ایران، استانی نوپا با سابقه سیاسی

کمتر از نیم قرن علیرغم پیشینه کوتاه استانی، خود سابقه ای چند هزار ساله دارد و

اشیاء و آثار بدست آمده نشان دهنده سابقه تمدن این منطقه (بخش) از کشور ایرانباستان بوده است . 

پانزدهم آبان ماه 1338 قسمت گرمسیر بهبهان به شهرستان کهگیلویه با مرکزیتدهدشت تبدیل شد . این شهرستان کماکان جزء استان خوزستان و  مابقی خاک استان

جزء استان فارس بود. به دنبا ل شورش ایل بویراحمد در 22 ت یرماه 1342 ، منطقه

کهگیلویه و بویراحمد طبق تصویب نامه مجلس شورای ملی وقت، از استانها ی فارس و

خوزستان جدا شد و به یک فرمانداری کل تبدیل شد و یاسوج که تا آنزمان خالی از

سکنه بود، به عنوان مرکز آن فرمانداری کل تعیین گردید و در اسفندماه 1352 شمسی فرمانداری کل کهگیلویه و بویراحمد به استان تبدیل شد . 

به استناد کتاب »ممسنی در گذرگاه تاریخ« مردم لرستان ، کهگیلویه و بویراحمد ، ممسنی (فارس) و حتی دشتستان (بوشهر) از یک نژاد هستند و با یک زبان صحبتمی کنند و آداب و رسوم و فرهنگ مشابهی دارند . 

جغرافیای طبیعی و ویژگیهای جوی و اقلیمی استان کهگیلویه و بویراحمد 

1- مشخصات جغرافیایی استان 

استان کهگیلویه وبویراحمد با وسعتی در حدود 16249 کیلومتر مربع در جنوب غربیایران بین 30 درجه و 9 دقیقه تا 31 درجه و 32 دقیقه عرض شمالی و 49 درجه و 57 دقیقه ت ا 50 درجه و 42 دقیقه طول شرقی از نصف النهار گرینویچ واقع شده است.

این استان از شمال با استان چهارمحال و بختیاری از جنوب با استانهای فارس و بوشهر

از شرق با استانها اصفهان و فارس و از غرب با استان خوزستان همسایه است. استان

کهگیلویه و بویراحمد سرزمینی کوهستانی و نسبتاٌ مرتفع است که کوه های زاگرس بارشته های موازی سراسر شمال و شرق و کوههای سیاه - سفید -خامین - خائیز و نیلجنوب شرقی آن را در بر گرفته است بلندترین نقطه استان قله دنا با ارتفاع 4409 متر

و پست ترین ناحیه آن منطقه لیشتر به ارتفاع 500 متر از سطح دری ا می باشد.

رودخانه های مارون -بشار - زهره - خرسان و نازمکان از این استان عبور می کنند و

ارتفاعات آن ،سرچشمه تعدادی از رودخانه هاست. چهارپنجم مساحت استان از

ارتفاعات و تپه ماهورها تشکیل شده است. در مناطق سردسیر، ارتفاعات بلندتر و تپه

ماهورها ب یشتر و در مناطق گرمسیر ارتفاعات کوتاهتر و تپه ها ماهورها کمتر است

دشت ها نیز حدود یک پنجم از مساحت استان را تشکیل می دهند و معمولاٌ عمدهاراضی کشاورزی در دشت ها واقع شده است . 

بر اساس آخرین تقسیمات کشوری استان کهگیلویه و بویراحمد دارای 4 شهرستان 12 بخش 8 شهر 34 دهس تان و 2466     آبادی دارای سکنه است. شهرستانهای استانعبارتند از:  کهگلیویه - گچساران – بویراحمد و دنا و شهرهای تابعه استان نیز عبارتند از یاسوج- چرام - لنده - دوگنبدان - سی سخت - دهدشت - سوق - باشت 

استان کهگ یلویه و بویراحمد از نظر جغرافیایی به دو ناحیه وسیع سردسیری (بویراحمد ) و دنا و گرمسیری ( کهگیلویه و گچساران)  تقسیم می شود . 

کهگیلویه (دهدشت ) 

مرکز ا ین شهرستان شهر دهدشت است که در قسمت دشت کهگیلویه (زیرکوه) واقع

شده و از دو قسمت جداگانه تشکیل شده است. قسمت قد یمی شهر مخروبه شده و به

دهدشت کهن معروف است. قسمت جدید آن فضایی نیمه شهری و نیمه روستایی

است که با توجه به وضع زندگی و شکل ظاهری فعالیتهای مردم و نمای ساختمانهاوجهه روستایی آن جلوه بیشتری دارد . 

کهگیلویه در زمانهای قدیم جزء لرستان بزرگ بوده است. استرابون جغراف یدان مشهور

یونان باستان کهگیلویه را بخشی از خاک او کسی ها (نام هخامنشی خوزستان) می

داند.  در دوره ساسانیان قباد ساسانی ارگان( ارجان) را در قسمت دشتی آن بنا نهادکه  »قباد خوره«  نامیده می شد. مناطق کوهستانی آن را نیز »رم زمیگان « می نامیدند

  .

در دوران بعد از اسلام قباد خوره به نام شهر حاکم نشین آن ولایت ارگان (ارجان) و

مناطق کوهستانی آن رم زمیگان به کهگیلویه شهرت یافت. در قرن های بعدی کهشهر ارگان ویران گردید و افشارها و لرها سراسر آن خاک را تصرف کردند تمامی اینخطه کهگیلویه و قسمت کوهستانی آن »پشتکوه «  و قسمت دشتی آن »زیرکوه« نامیده شدند. کهگیلویه ازسه کلمه:  »کوه« » گیل« و» اویه «  ترکیب یافته استکلمه او پسوند مالکیت است بنابراین معنای این نام منطقه کوهستانی گیل است . 

بویراحمد (یاسوج) 

این شهرستان در شمال شرقی استان کهگیلویه و بویراحمد واقع شده و مرکز آن نیز

شهر یاسوج است. قبل از ایجاد شهر یاسوج در حدود 6 کیلومتری آن یک شهرکقدیمی به نام »تل خسرو « قرار داشت که زمانی مرکز نفوذ خوانین بویراحمد علیا بود.

اینک به جز تپه های پراکنده روستایی کوچک اثری دیگر از آن آبادی قدیمی باقینمانده است. 

تل خسرو متجاوز از دو هزار سال قدمت دارد. لیکن احداث ابنیه معاصر در پیرامون آن

بعد از سال 1309 شمسی شروع شده و تا سال 1323 ادامه یافته و پس از آن متروک

شده است .یکی از عوامل ایجاد شهر ، وضع مساعد جغرافیایی و طبیعی این محل است

که آب و هوا و خاک مناسبی دارد و از فضاهای تفرجگاهی از جمله جنگل های سرسبز

بلوط دره ها کوه ها و منابع آب کافی برخوردار است ، بویراحمد در زبان محلی( بی ،ره ، مد ) Boy  ، Rah ،Mad به معنای بغل راه مار بوده است .

گچساران (دوگنبدان) 

گچساران یا دوگنبدان در گذشته بخشی از کهگیلویه بود که اخیراٌ به شهرستان تبدیلشده است. راه اهو از (مرکز استان خوزستان) به شیراز (مرکز استان فارس) از وسطاین شهرستان می گذرد و قشلاق تیره های بویراحمدی ونیزقشقایی در آن شهرستانمی باشد. 

شهر دوگنبدان مرکز شهرستان گچساران است. شهرستان گچساران در منتهی الیه

مناطق نفت خیز ایران قرار گرفته است منطقه نفتی گچساران بسیار معروف است و ازنواحی قدیمی و معروف صنعت نفت ایران به شمار می آید . 

عوامل اصلی شکل دهنده استان کهگیلویه و بویراحمد مشتمل بر عامل ارتفاع ،عرض

جغرافیایی ،دوری و نزدیکی به منابع آبها ، و تاثیر پذیری از توده های هوا و سیستم

های هواشناسی موثر بر سطح استان می باشد که هر یک به سهم خود و نیز در تلفیق

با یکدیگر، شرایط آب و هوایی این استان را به وجود می آورند. در کنار عوامل اصلی

چهارگانه فوق عوامل دیگری نیز به صورت فرعی و جانبی بر اقلیم استان تاثیر میگذارند که از آن جمله می توان به پوشش گیاهی و کشاورزی استان اشاره نمود . 

نقش ارتفاعات در شکل گیری اقلیم استان 

تنوع اقلیمی استان کهگیلویه و بویراحمد بیش از همه ، ناشی از اختلاف ارتفاع قابلتوجه مناطق مختلف ان می باشد به این معنا که مناطقی با ارتفاع کمتر از 500 متر از

سطح دریا در کنار یکی از بلندترین قلل ایران( دنا) ویژگیهایی را پدید آورده اند که در

مساحتی به وسعت محدود استان اقلیم های دو گانه ای را که در عرف عشایر به نامهایگرمسیر (قشلاق)  و سردسیر (ییلاق) خوانده می شود به وجود آورده است .