پرسش اصلی پژوهش : آیا فیلم درمانی بر بهبود عواطف خود آگاه و بازشناسی هیجان در افراد افسرده مؤثر است؟
بیان مسئله:
افسردگی یکی از شایع ترین اختلالات روانی انسان عصر حاضر است که شیوع آن را با ارقام متفاوتی از 2% تا 25% گزارش کرده اند. نسبت ابتلا زنان دو برابر مردان است و بیماری حدود 50% از کل این افراد در سنین 25 تا 50 سالگی شروع می شود (سادوک و سادوک2007). از میان تعداد زیادی از مؤلفه های روان شناختی مؤثر در بروز یا بهبود اختلال افسردگی می توان به هیجان اشاره کرد (کاستر و لیمن 2004) هیجان ها بر جنبه های مختلف زندگی ما تأثیر گذاشته، روابط ما را شکل داده، فعالیت های ما را بر می انگیزاند (کهلر و همکاران 2004). هیجانات خودآگاه یکی از متغیرهایی است که با مشکلات خلقی ارتباط دارد. شرم، احساس گناه و غرور اعضای خانواده هیجان های خودآگاه را تشکیل می دهند که همه یک ویژگی های خود سنجی و خود انعکاسی دارند (خداپناهی، 1385). عواطف خود آگاه هم دارای جاذبه مثبت (مانند غرور) و هم دارای جاذبه منفی (مانند شرم و گناه) هستند. احساس گناه و شرم در گستره ای از رفتارهای متعدد از جمله بیماری های هیجانی (خلقی) دخیل است. بر اساس بسیاری از پژوهش ها، شرم و گناه زیربنای آسیب های روانی می باشند که در یک زمینه بین فردی رخ می دهد(ابوالقاسمی، 1391). همچنین نقص در عملکردهای هیجانی یکی از مشکلات افراد مبتلا به افسردگی (اساسی) است که منجر به نقص و ناتوانی در بازشناسی بیان چهره ای هیجان در این افراد می شود. شش هیجان اصلی (شادی، غم، خشم، ترس، تعجب و نفرت) در بازشناسی و بیان چهره ای در فرهنگ های مختلف متشابه هستند. در بررسی بازشناسی تظاهرات چهره ای بیماران افسرده نشان دادند که این بیماران در بازشناسی هیجانات غم، خشم، ترس و تنفر کندتر از افراد بهنجار عمل می کردند؛ ولی در بازشناسی هیجان شادی بین افراد افسرده و بهنجار تفاوتی وجود نداشت. بیان کردند که افراد مبتلا به اختلالات افسردگی و اضطرابی در بازشناسی بیان چهره ای هیجان بطور معناداری ضعیف تر از افراد بهنجار عمل می کنند و نقص کلی در بازشناسی چهره ای هیجان دارند (قاسم پور، 1391).فیلم درمانی شکل پیشرفته و معاصر کتاب درمانی است که در جهت بهبود شناخت و هیجان افراد گام برمی دارد؛ فیلم ها یک رشته الگوهای احساسی، اندیشه ای و رفتاری را برای بیماران به نمایش می گذارند تا آنها با این الگوها همذات پنداری کرده یا از آنها الهام گیرند و به برطرف شدن مشکلات امیدوار شوند؛ در فیلم درمانی درمانگر با هیجانات بیمار سر و کار دارد و می تواند این هیجانات را هنگام تماشا یا پس از دیدن فیلم تحلیل کند (سالامون، 2001). پور رضا طی پژوهشی نشان داد که نمایش فیلم های کمدی بر کاهش افسردگی بیماران اسکیزوفرنیک مؤثر است ( پورضا،1380). همچنین در پژوهش دیگری مولایی نشان داد که فیلم درمانی گروهی بر کاهش معنا دار شدت تجربه سوگ و خرده مقیاس های آن در نوجوانان دختر داغ دیده مؤثر بوده است. بنابراین با توجه به نقش تعیین کننده هیجانات خودآگاه و بازشناسی هیجان بر عملکرد و جنبه های مختلف زندگی افراد افسرده و با توجه به مطالعات معدود در ایران، در پژوهش حاضر می خواهیم از فیلم درمانی در بهبود عواطف افراد افسرده سود جوییم ( مولایی،1388).
کلمات کلیدی: فیلم درمانی - عواطف خود آگاه - بازشناسی هیجان - افراد افسرده
پیشینه پژوهش (در بیان مختصر پیشینه پژوهش دانشجو باید به کلیه مراجع ذکرشده در بخش فهرست مراجع اشاره کند رجوع به مراجع باید براساس شماره مرجع یا حروف اول نام نویسندگان باشد بدیهی است که در صورت استفاده از هریک از حالت های فوق، مراجع معرفی شده در بخش فهرست مراجع نیز باید برحسب شماره مرجع یا حروف اول نام نویسندگان مرتب شده باشد):
تا کنون فیلم درمانی مورد مطالعه تجربی کمی قرار گرفته است. پورضا طی پژوهشی تحت عنوان «بررسی تأثیر درمانی فیلم های کمدی بر کاهش افسردگی بیماران اسکیزوفرنیک بستری بیمارستان روانپزشکی رازی» نشان داد که بین میانگین تفاوت رتبه های افسردگی گروه تجربی و گروه گواه پیش از مداخله و پس از آن با اطمینان 95% تفاوت معناداری وجود دارد؛ ولی میان نمره های افسردگی گروه گواه تفاوت معناداری مشاهده نشد (پور رضا، 1380). در پژوهشی دیگر مولایی نشان داد که فیلم درمانی گروهی بر کاهش معنادار (001/ 0 P<) شدت تجربه سوگ و خرده مقیاس های آن ( واکنش جسمانی، تلاش در یافتن معنا، احساس گناه و احساس طرد شدگی) موثر بوده است (مولایی، 1388) .
فرضیه ها:
« فیلم درمانی در کاهش احساس شرم افراد افسرده موثر است» 5- « فیلم درمانی در کاهش خشم افراد افسرده موثر است»
« فیلم درمانی در کاهش احساس گناه افراد افسرده موثر است» 6- « فیلم درمانی در کاهش نفرت افراد افسرده موثر است»
« فیلم درمانی در کاهش بی تفاوتی افراد افسرده موثر است» 7- «فیلم درمانی در کاهش ترس افراد افسرده موثر است»
« فیلم درمانی در افزایش احساس غرور افراد افسرده موثر است» 8- « فیلم درمانی در افزایش شادی افراد افسرده موثر است»
اهداف پژوهش:
اهداف کلی
«تعیین اثر بخشی فیلم درمانی بر بهبود عواطف خود آگاه افراد افسرده»
«تعیین اثر بخشی فیلم درمانی بر بهبود بازشناسی هیجان افراد افسرده»
اهداف اختصاصی
«تعیین اثر بخشی فیلم درمانی در کاهش احساس شرم افراد افسرده» 7- «تعیین اثر بخشی فیلم درمانی در کاهش خشم افراد افسرده»
«تعیین اثر بخشی فیلم درمانی در کاهش احساس گناه افراد افسرده» 8- «تعیین اثر بخشی فیلم درمانی در کاهش نفرت افراد افسرده»
«تعیین اثر بخشی فیلم درمانی در کاهش بی تفاوتی افراد افسرده» 9- «تعیین اثر بخشی فیلم درمانی در کاهش ترس افراد افسرده»
6- «تعیین اثربخشی فیلم درمانی در افزایش غرور افراد افسرده» 10- «تعیین اثربخشی فیلم درمانی در افزایش شادی افراد افسرده»
جنبه نوآوری یا هر ویژگی جدید تحقیق فعلی نسبت به تحقیقات قبلی ( توسط استاد راهنما تکمیل شود):
با توجه به آمار قابل توجه و بالای شیوع افسردگی در بین جمعیت نسبت به سایر اختلالات روانی و با توجه به طول جلسات درمانی و مبالغ قابل توجهی که از سوی مراجعین در اِزای این جلسات هزینه می شود به نظر می رسد که تزریق فیلم درمانی به جریان اصلی درمان و حتی استفاده از آن به عنوان یک رویکرد مستقل درمانی در عصر حاضر که افراد در پی مدیریت زمان و هزینه ها می باشند کارساز و بیشتر مورد اقبال عموم قرار گیرد؛ از طرفی فیلم جزء کالاهایی است که به ندرت از سبد خرید خانواده ها حذف می شود و درمانگر می تواند با شناساندن قدرت فیلم به عنوان یک رسانه جمعی و فن آوری تأثیر گذار در رفع مشکلات روحی- روانی افراد جامعه، آنها را به تماشای هدایت شده و آگاهانه فیلم زیر نظر فرد متخصص ( درمانگر) سوق دهد.
روش کار:
الف – روش پژوهش :
– روش گرد آوری اطلاعات :
جامعه آماری پژوهش را کلیه دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد آستارا در سال تحصیلی 92-91 تشکیل می دهند؛ که با توجه به آمار ارائه شده 3500 نفر می باشند. نمونه آماری مطالعه 400 نفر دانشجوی دختر و پسر می باشد که با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب می شوند. بدین صورت که ابتدا فهرستی از رشته ها و مقاطع تحصیلی دانشگاه تهیه و بعد به طور تصادفی چند رشته و مقطع تحصیلی انتخاب و بازهم به طور تصادفی از میان آنها چند کلاس (ورودی) انتخاب و پرسشنامه افسردگی بک روی آنها اجرای می شود. بعد از اجرای پرسشنامه از دانشجویانی که بالاترین نمره را در پرسشنامه خواهند گرفت تعداد 40 نفر به ترتیب از بالاترین نمره انتخاب و با استفاده از روش جایگزینی تصادفی در دو گروه (20 نفره) آزمایش و کنترل جایگزین می شوند.
ج – ابزار گرد آوری اطلاعات:
1) پرسشنامه افسردگی بک: این آزمون یکی از گسترده ترین ابزارهای مورد قبول در روانشناسی بالینی و روانپزشکی برای اندازه گیری شدت افسردگی در بیماران روانپزشکی و بررسی تعیین افسردگی در جمعیت های بهنجار، به ویژه برای دانشجویان دانشگاه بوده است. بک و همکاران ضریب آلفای گرونباخ آزمون را در بیماران روانپزشکی و غیر روانپزشکی به ترتیب 81/0 و 86/0 بدست آوردند (ابوالقاسمی و نریمانی1384).
2) مقیاس عواطف خودآگاه: فرم بلند این مقیاس را تانگمن و دیرنیگ (2002) ساخته اند. این آزمون 69 ماده در قالب 16 سناریو دارد که به صورت مقیاس لیکرتی پنج درجه ای پاسخ داده می شوند. این آزمون مولفه های شرم، گناه، بی تفاوتی، برون سازی، غرور (در خود و رفتار) را می سنجد. تانگمن و دیرنیگ (2002) ضریب آلفای گرونباخ این مقیاس (مولفه های آن) را در دانشجویان در دامنه ای از 51/0 تا 88/0 گزارش کرده اند (ابوالقاسمی1391).
3) آزمون بازشناسی بیان چهره ای هیجان: این آزمون شامل 36 عکس سیاه و سفید از هیجانات چهره ای است که در سال 1976 توسط اکمن و فرانسیس ساخته و جمع آوری شده است. این عکس ها، تصاویر چهره ای از دو زن و مرد است که شش هیجان اصلی (خشم، تنفر، ترس، شادی، غم و تعجب) را نشان می دهد و آزمودنی باید با نگاه کردن به هر یک از تصاویر بتواند هیجان مورد نظر را بازشناسی کرده و پاسخ بدهد. در پژوهش دیگری پایایی آزمون فوق با استفاده از آزمون آلفای گرونباخ 71/0 به دست آمد ( قاسم پور و همکاران 1391).
د - روش تجزیه وتحلیل اطلاعات :
روش تجزیه و تحلیل داده ها به صورت آزمون تحلیل واریانس چند متغیری بر روی تفاضل نمرات پیش آزمون و پس آزمون دو گروه خواهد بود.
لینک دانلود پایان نامه این پروپوزال