پایان نامه حسابداری مدیریت

پروژه برای دریافت درجه کارشناسی

رشته حسابداری 

فصل اول

مفاهیم حسابداری مدیریت

تعریف حسابداری مدیریت[1]

حسابداری مدیریت آن بخش از حسابداری است که هدف از استقرار و اجرای آن تهیه اطلاعات مورد نیاز برای برنامه ریزی، اداره و کنترل عملیات یک سازمان وفراهم آوردن مبنایی است که برای تصمیم گیری های مدیران اجرایی در سطح مختلف سازمانی[2]  

اهداف اصلی حسابداری مدیریت

هدف های اصلی حسابداری مدیریت را می توان به صورت زیر بیان نمود:

تامین اطلاعات مورد نیاز مدیریان برای تصمیم گیری  و برنامه ریزی

کمک به مدیران در  رهبری و کنترل فعالیت های عملیاتی

انگیزش مدیران و کارکنان برای فعالیت  در راستای اهداف سازمان

سنجش و ارزیابی عملکرد و واحدهای تابعه، مدیران و سایر کارکنان سازمانی

تامین اطلاعات مورد نیاز مدیران برای تصمیم گیری و برنامه ریزی

مدیران واحدهای انتفاعی برای تصمیم گیری در مورد مسائلی که حائز اهمیت است از اطلاعات حسابداری مدیریت استفاده می نمایند. بنابراین درک ارتباط روشهای تصمیم گیری با اطلاعات حسابداری مدیریت دارای اهمیت فراوانی است.

در فرآیند تصمیم گیری مراحل زیر رعایت می شود:

الف) تعریف مساله

در فرآیند تصمیم گیری، مهمترین مرحله، تعریف مساله می باشد. چون تمامی فعالیت های آینده فرآیند به این مرحله بستگی دارد. اگر درک صحیحی از مساله در دست بررسی وجود نداشته باشد باعث اتلاف وقت و منابع مالی فراوانی می شود. در حقیقت ، تعریف مسائل پیچیده لازمه بررسی دقیق و صرف وقت کافی است.

ب) شناسایی راه حل ها

بعد از تعریف مساله نوبت به حل مساله می رسد. برای حل مسائل راههای متفاوتی وجود دارد در این مرحله ، مدیران از خلاقیت و ابتکار خود استفاده می کنند.

ج) گردآوری اطلاعات مربوط

مدیران جهت سهولت تصمیم گیری به اطلاعات گسترده تر و متنوعی نیاز دارند. این اطلاعات ممکن است بر مبنای قیمت ها، رویدادهای گذشته و یا اینکه بر پایه انتظارات مدیران از قیمت ها و رویدادهای آتی باشد.

د) تصمیم گیری

در فرآیند تصمیم گیری، یک متغیر به سایر متغیرها یا عوامل  برتری ندارد، بلکه چندین ضابطه تصمیم گیری با یکدیگر تکامل دارند. تصمیم گیری نهایی هم بستگی به مدل تصمیم گیری انتخابی دارد. مدل تصمیم گیری توصیف روشی است که براساس آن تصمیماتی گرفته می شود.

کمک به مدیران در رهبری و کنترل فعالیت های عملیاتی

رهبری و کنترل عملیات  به مجموعه متنوعی  از اطلاعات مربوط به فرآیند تولید یا ارائه خدمات نیاز دارد. در رهبری فعالیت های عملیاتی ، مدیران به اطلاعاتی در مورد اقلام بهای تمام شده کالاها و یا خدمات دارد تا در قیمت گذاری از آن استفاده نماید. در کنترل فعالیت های عملیاتی نیز، مدیران به ناچار بهای تمام شده واقعی را با اقلام بودجه شده مقایسه می نماید.

انگیزش مدیران و کارکنان برای فعالیت در راستای هدف های سازمان

هر چند که هدف های سازمان توسط مدیران مشخص شده باشد اما سازمان، شامل افرادی است که هدفهای خاص خود را دارا می باشند و هدفهای خاص آنها (افراد) د رتمامی موارد هم در راستای اهداف سازمان قرار ندارد. یک مقصد کلیدی حسابداری مدیریت ایجاد انگیزه لازم در مدیران می باشد  تا فعالیت های خود را در راستای دستیابی به هدفهای سازمان متمرکز نمایند . در این راستا، بودجه بندی یکی از راههای دستیابی به هدف است که در تهیه بودجه هم مدیریت ارشد سازمان تعیین می کند که منابع در دسترس چگونه به فعالیت های مختلف تخصیص یابند و کدام یک از فعالیت ها مورد تاکید قرار گیرند.

4-سنجش و ارزیابی علملکرد واحدهای تابعه ، مدیریان و سایر کارکنان سازمان

در راستای دستیابی به اهداف سازمان ، اندازه گیری عملکرد مدیران یکی از روشهای انگیزش مدیریات و کارکنان برای رهبری فعالیت ها است. این قبیل اندازه گیری ها را می توان به عنوان مبنایی برای تشویق، ارتقا یا اهدای مزایای مالی به کار گرفت. حسابداری مدیریت علاوه بر اندازه گیری عملکرد اشخاص، عملکرد واحدهای تابعه مانند خطوط تولید، مناطق جغرافیایی و مانند اینها را مورد ارزیابی قرار می دهد این ارزیابی ها به مدیران واحدهای تابعه کمک می کند تا به بالاترین سطح ممکن عملکرد در واحدهای زیر کنترل خود برسند.

وظایف حسابداری مدیریت

وظیفه اساسی حسابداری مدیریت تامین اطلاعات مورد نیاز مدیریت جهت تصمیم گیری، برنامه ریزی و کمک به مدیران در رهبری و کنترل فعالیت های عملیاتی و انگیزش مدیران و کارکنان برای فعالیت در راستای اهداف سازمان و نیز ارزیابی عملکرد واحدهای تابعه و مدیران و سایر کارکنان سازمان است.

نمودار زیر وظایف و اهداف سیستم حسابداری مدیریت در سازمانها را نشان می دهد[3]

(نمودار و جداول در فایل اصلی موجود است)

رسالت سیستم: ارائه گزارش به کاربران درون سازمانی

اهداف سیستم: کمک به مدیریت برای کنترل هزینه های جاری و سرمایه ای، بهبود عملکرد بخشها و کارکنان، رضایت مندی مشتریان و بهبود کیفیت محصول

وظایف سیستم : شامل وظایف کوتاه مدت از قبیل کنترل و نظارت بر انجام هزینه ها و عملیات واحد تجاری و وظایف بلند مدت از قبیل روند تغییرات بازار و تغییرات بلند مدت در سلیقه های مشتریان و جامعه

برنامه کاری: به کار گیری روشهای حسابداری  مدیریت

شکل 1-1

سیستم حسابداری مدیریت رابطه تنگاتنگی با عملیات تولید دارد و با تهیه و ارائه اطلاعات مورد نیاز مدیران، آنان را در کنترل هزینه ها، افزایش میزان تولید و بهبود کیفیت تولید یاری می کند، بنابراین موارد زیر جهت طراحی یک سیستم حسابداری مدیریت لازم است[4]:

1- عامل هزینه یا سود.

2- انسجام و هماهنگی سیستم حسابداری مدیریت و فرآیند تولید.

3- انعطاف پذیری سیستم برای پاسخگویی به تغییرات آینده نظام تولید.

4- توان تهیه اطلاعات و گزارش های لازم و مورد نیاز برای تصمیم گیری.

ویژگی های اطلاعات حسابداری مدیریت

1- مربوط بودن :

یکی از ویژگی های با اهمیت اطلاعات حسابداری مدیریت، مربوط بودن آن است. یعنی این اطلاعات مرتبط با تصمیم در دست بررسی باشد. اگرچه این ویژگی در اطلاعات حسابداری مالی هم مطرح است ولی در تهیه اطلاعات حسابداری مدیریت بیشتر مورد تاکید قرار می گیرد.

2- به موقع بودن :

اطلاعات حسابداری مدیریت باید به موقع تهیه شود و به موقع در اختیار استفاده کنندگان قرار گیرد. چون با گذشت زمان ممکن است که ارزش اطلاعات از بین برود . به موقع بودن اطلاعات حسابداری مدیریت از این جهت با اهمیت است که این اطلاعات جهت کنترل عملیات روزمره مورداستفاده قرار می گیرد.

3- صحیح بودن :

اطلاعات حسابداری مدیریت باید صحیح باشد، زیرا به موقع ترین اطلاعات در صورتی که صحیح نباشد ارزش چندانی ندارد. پس ، صحیح بودن یک پیش شرط با اهمیت برای اطلاعات مربوط و به موقع حسابداری مدیریت می باشد.

مقایسه حسابداری مدیریت با حسابداری مالی :

با توجه به اهداف حسابداری مدیریت ، کانون توجه در هر چهار هدف حسابداری مدیریت ، مدیران هستند. بنابراین کانون توجه حسابداری مدیریت، نیازهای اطلاعاتی مدیران در داخل واحد انتفاعی می باشد.

در حسابداری مالی با استفاده از اطلاعات مالی، گزارش های لازم برای گروههای ذیحق، ذینفع و ذیعلاقه خارج از واحد انتفاعی تهیه می شود. این گروهها شامل سرمایه گذاران فعلی و آتی اعتبار دهندگان ، تحلیل گران مالی ، کارکنان ، مشتریان و ارگان های دولتی می باشد.

نمودار شماره یک ارتباط بین سیستم کلی حسابداری ، حسابداری بهای تمام شده، حسابداری مدیریت و حسابداری مالی را نشان می دهد. اگرچه شباهت هایی بین حسابداری مدیریت و حسابداری مالی وجود دارد اما تفاوت های آنها با اهمیت تر است. نمودار شماره دو تفاوتهای عمده این دو وظیفه را منعکس می کند[5].