پایان نامه ارزیابی فضای کارافرینی در گردشگری شهری (سرعین)

علوم انسانی

پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی

-1بیان مسئله واهمیت تحقیق

تحول و گسترش ارتباطات، افزایش درآمد ، شکلگیری قوانین جدید، افزایش اوفات فراغت  و فزونی انگیزه های سفر ،گردشگری در جهان معاصر را با رونقی شگرف به یکی از عناصر و حلقه های عمده ساختار اقتصادی جهان مبدل ساخته است.

روند رو به رشد صنعتی شدن در دو قرن اخیر،همراه با برخی  موارد دیگر از جمله    افزایش اوقات فراغت مردم و بهبود زیر ساخت های ارتباطی و گسترش صنعت حمل و      نقل-به ویژه صنعت هوایی-تقاضا برای گردشگری را در سطح جهان با افزایش رو به رو     

ساخته است.

امروزه اهمیت گردشگری از نظر اقتصادی و اشتغال زایی به حدی است که میتوان ان را به عنوان نیروی محرکه ی اقتصادی هر کشوری محسوب کرد .گردشگری فعا لیتی است که غیر از مزایای اقتصادی و اشتغال زایی ،تاثیرات اجتماعی و فرهنگی بسیاری دارد.

گردشگری به مثابه یکی از عناصر و حلقه های عمده ساختار اقتصادی در جهان ،منشا اثرات عظیم  فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی بوده است.ایران به طور عام و سرعین به طور خاص نیز در معرض این گونه تحولات در چندین دهه اخیر قرار داشته است .

صنعت گردشگری در ایران از ظرفیت های بسیار بالایی برخوردار است .بر اساس گزارش سازمان جهانی گردشگری ،ایران رتبه دهم جاذبه های باستانی و تاریخی و رتبه پنجم جاذبه های طبیعی را در جهان دارا است .و یکی از امن ترین کشورهای منطقه و جهان از لحاظ امنیت برای گردشگران خارجی است.

در سال 2006 در حدود 750 هزار گردشگر خارجی از ایران بازدید کرده اند و این در حالی است که در این سال 842 میلیون جهانگرد در دنیا سفر کرده اند.در این بین شهرستان سرعین یکی از شهرهای کوچک استان اردبیل است که شهرتی جهانی دارد شهر سرعین دارای مهم ترین منبع اقتصادی منطقه می باشد ؛ شهر سرعین در سال 82  پذیرای 3600000نفر گردشگر بوده است که از این تعداد 25000نفر گردشگر خارجی بوده است . سرعین براساس نشستی که در اردیبهشت 1385در سازمان گردشگری برگزار شد به عنوان یکی از هفت قطب توریستی کشور انتخاب شد . چاذبه های گردشگری شهر سرعین ابهای گرم این شهر و طبیعت زیبای سبلان می باشد که عامل اصلی در جذب توریست است.

نخستین شرط موفقیت هر شهر در توسعه گردشگری شهری ،وجود زیر ساخت های مناسب  شهری و مدیریت عاقلانه و مدبرانه در عرصه های سیاسی ،فرهنگی ، اجتماعی  

اقتصادی می باشد.

عامل اصلی گردشگری شهری فرهنگ و تجارت می باشد که فاصله عمیقی بین این دو وجود دارد.سرمایه گذاری در بخش گردشگری  سرعین بیشتر بر عهده بخش خصوصی و مردم می باشد و بخش دولتی کمتر در این امر دخیل هستند؛سرمایه گذاران و مردم بیشتر سرمایه خود را در این راه بکار می گیرند.میتوان تا حدودی بر صحت این جمله  تاکید ورزید که رونق گردشگری در سرعین ،بخش خصوصی و اهالی شهرستان می باشند

 کارافرینی فرایندی است که با ان بتوان با استفاده از خلاقیت،عنصر جدیدی را همراه با ارزش جدید ،با بهره گیری از زمان ،منابع،ریسک و بکارگیری دیگر عوامل بوجود اورد؛ به عبارتی دیگر از فعالیت های هدفمندی که برخی تصمیمات منسجم فردی یا گروهی از افراد را برای ایجاد،توسعه یا حفظ واحد اقتصادی در برمیگیرد که این فرایند نیازمند فرهنگ کارافرینی به مفهوم قبول مخاطره ، تعقیب فرصت ها ،ارضای نیازها از طریق نواوری و تاسیس کسب و کار می باشد.

بر این اساس ،این مطالعه با هدف تبیین فضای کارافرینی در زمینه گردشگری شهری در                              

شهرستان سرعین انجام شده، و درصدد دستیابی به  پاسخی مناسب  برای این پرسش است که وضعیت فضای کارافرینی  در بخش گردشگری شهری در منطقه مورد مطالعه چگونه است و چه عناصر یا اجزایی فضای کارافرینی  در بخش گردشگری را، از دیدگاه

دست اندرکاران فعالیت های گردشگری تشکیل میدهند.

2-1چارچوب نظری تحقیق

 با برنامه ریزی در ارزیابی فضای کارافرینی  در زمینه گردشگری شهری در شهرهایی که   دارای منابع طبیعی و خدادادی هستند میتوان زمینه های  شغلی  پیشرفت  را در این شهرها فراهم کرد.  

کار افرینی که  از حدود سه دهه پیش وارد نوشتارهای تخصصی و علمی جهان شده دارای ابعاد مختلفی است که مطالعات انجام شده در این زمینه مهم ترین این ابعاد را ،ابعاد اقتصادی ،اجتماعی ،فرهنگی و روانشناختی می دانند.

با توجه به اینکه موضوع تحقیق پیش رو ارزیابی فضای کارافرینی می باشد،نگاه کوتاهی به مفهوم کارافرینی ،خالی از فایده نخواهد بود .ریشه واژه کار افرینی  ( entrepreneur ) از زبان فرانسوی و از فعل ( entreprendre) است که معنی متعهد شدن میدهد.

از نظر پیتر دراکر (پدر علم مدیریت نوین) ،کارافرینی یک رفتار می باشد و نه یک صفت ویژه در شخصیت فرد کارافرین .

کارافرینی همانا بکار بردن مفاهیم و تکنیک های مدیریتی ؛استاندارد سازی محصول؛بکارگیری ابزارها و فرایندهای طراحی و بنا نهادن کار بر پایه اموزش و تحلیل کار انجام شده می باشد.

شومپیتر در کتاب خود تحت عنوان تئوری توسعه اقتصادی نظر خود را مبنی بر کارافرینی این گونه بیان می دارد:

ارائه محصول یا خدمات جدید ،ایجاد روش و فرایند جدید تولید،بازارهای جدید،یافتن مواد اولیه جدید و ایجاد سازماندهی و ساختار جدید در صنعت، جلوه هایی از کارافرینی است.

کارافرینی در تعریفی ساده به فرایندی اطلاق میشود که طی ان فرد کارافرین اندیشه کسب و کار مستقل و تاسیس شرکت یا موسسه ای انتفاعی یا غیر انتفاعی  را در عمل تحقق می بخشد و به ابتکار خود این فرایند را در راستای هدف های اقتصادی و سودگرایانه ویا با هدف های اجتماعی و فرهنگی هدایت و راهبری می کند.

 در مجموع بهترین تعریفی که می توان از کار افرینی ارائه کرد عبارتست از: فرایند نواوری و بهره گیری از فرصت ها با تلاش و پشتکار بسیار و همراه با پذیرش ریسک های مالی ،روانی، اجتماعی،که البته با انگیزه کسب سود مالی، توفیق طلبی ،رضایت شخصی و استقلال صورت می پذیرد.

کارافرینی چیزی فراتر از ایجاد یک کسب و کار است .هر چند ایجاد کسب و کار یکی از واقعیت های مهم کارافرینی شمرده می شود ،اما تصویر کاملی از کار افرینی نیست .خصوصیاتی همچون جست و جوی فرصت ها ،ریسک پذیری ،اصرار بر تحقق ایده ها ،از جمله نشانه ها و ویژگی ها ی کارافرینان است .همچنین کارافرینی ، نشانه تلاش و موفقیت در کسب و کار است. کار افرینان پیشگامان موفق در کسب و کارهای امروزی اند.

کارافرینی نیز به مانند هر فعالیت دیگری مزایا و معایبی دارد :

مزایای کارافرینی  استقلال- رضایت-پاداش مالی-خودباوری

خطرات کارافرینی ؛شکست کسب و کار-موانع-عدم امنیت مالی-ساعت های کاری طولانی یا سخت.

عوامل و متغیرهایی همچون فرهنگ عمومی جامعه ،ارزش ها، نگرش ها،هنجارها و مجموعه باورها ،پدیده کارافرینی را تحت تاثیر قرار داده وتعیین کننده کمیت و کیفیت ان هستند.

توسعه کارافرینی افزون بر فرهنگ کارافرینانه ؛اقتصاد کارافرینانه با ابعاد دیگری همچون جو کارافرینانه،زیر ساخت ها و حمایت های کارافرینانه نیز مرتبط است.

گردشگری در وهله اول فعالیتی  انسانی است که مسافرت از یک مبدا به یک مقصد ،برای تفریح یا تجارت می باشد.این مفهوم دربرگیرنده فرایندهای تبادلات فرهنگی،اقتصادی و اجتماعی است.این عناصر به شدت درگیر شبکه ای از فعالیت ها شده اند که ما انها را تحت عناوین مسافرت و گردشگری به کار می بریم .به علاوه نویسندگان ،اغلب گردشگری را به عنوان یک ماتریس مبدا-مقصد بیان می کنند.برای مثال پیرس با اشاره به مدل چندگانه مبدا –مقصد ارائه شده توسط تورت اینچنین بیان می دارد:

گردشگری یک فعالیت چند جانبه و از لحاظ جغرافیایی ،پیچیده بوده و نتیجه خدمات مختلفی است که در مراحل گوناگون ،از مبدا  تا مقصد  درخواست و عرضه می شود.بعلاوه،احتمالا در هر کشور یا منطقه تعدادی مبدا یا مقصد وجود دارد که بیشتر انها دارای دو وظیفه مولد (مبدا) و پذیرش(مقصد) می باشند.

 تعریف سازمان جهانی گردشگری (wto) در سال 1991عبارت است از، تمامی فعالیت های شخصی که، مسافرت کرده و در یک مکانی خارج از محیط معمول به مدت کمتر از یک سال متوالی ، به منظور استراحت ، تجارت یا اهداف دیگر اقامت کند.

گردشگری ممکن است شامل تعطیلات ،سفرهای تجارتی، دیدار از دوستان و اشنایان ،مسافرت اموزشی (علمی)،ورزشی،درمانی و سلامتی یا مذهبی باشد.

جفرسون و لیکوریش گردشگری را به عنوان نه فقط یک صنعت بلکه حرکت و جنبش مردم و یک نیروی تقاضا اشاره میکند.

اسمیت اینچنین استدلال می کند که دقیق تر ان است که گردشگری به عنوان گروهی از صنایع مرتبط به هم تعریف  گردد.

 یکی از جامع ترین و کاملترین  تعریف که در زمینه گردشگری ارائه شده تعریف میل و موریسون  می باشد که بدین صورت است:

واژه گرشگری به فعالیتی اطلاق میشود که زمان سفر گردشگران به وقوع می پیوندد. این [واژه] در برگیرنده همه چیز از قبیل برنامه ریزی سفر ،مسافرت به مکان مورد نظر ،اقامت در انجا،بازگشت و یاداوری خاطرات سفر ،بعد ار بازگشت می باشد. همچنین شامل فعالیت هایی است که مسافر به عنوان بخشی از سفر،انجام می دهد،نظیر خریدهای انجام شده و تعاملاتی که میان میزبان و مهمان به وجود می اید. خلاصه انکه،گردشگری تمامی فعالیت ها و تاثیراتی است که در طول سفر برای بازدیدکننده،به وقوع می پیوندد.

محل و هرچه که یک محل را تعریف میکند موضوعی اجتماعی است .  گردشگری شهری نیز با نظریه ها و فعالیت های مربوط به محل ،پیوندی نزدیک دارد.حفظ و نگهداری میراث شهری ،نظیر طرح های ساخت و بازسازی اب کنارها در شهرها متاثر از روابط متقارن درون و بیرون یک جامعه است.

 تحقق گردشگری پایدار شهری نیازمند شهری پایدار و انسان هایی با کنش های فرهنگ نشین است. انچه در توسعه گردشگری پایدار شهری بر ان تاکید می شود علاوه بر رهاوردهای اقتصادی و اجتماعی این صفت برای شهروندان وشهرها اهمیت به تداوم برنامه های توسعه گردشگری در زمان (توجه به نسل اینده)و اثار توسعه در مکان جغرافیایی (اثرات زیست محیطی)است.

ارتباط میان صنعت گردشگری و جامعه میزبان و فرهنگ وی یک ارتباط  دیالکتیک و دوسویه است . چارلسن و جعفری  دوسویه بودن این رابطه را در قالب دو واژه فرهنگی شدن صنعت گردشگری  و توریستی شدن فرهنگ جامعه میزبان   تعبیر کرده اند.

اسوار بروک ،بر این اعتقاد است که میزان قد رت و انسجام و همگنی فرهنگ جامعه میزبان و پای بندی مخاطبان آن فرهنگ به حفظ شعائر و اصول فرهنگی میتواند از خودباختگی در برابر هجوم عناصر فرهنگ بیگانه جلوگیری نماید.

کولینز از واژه رانش و استحاله فرهنگی  صحبت به میان آورده که مراد از آن فرایندی است که تغییرات در فرهنگ جامعه میزبان ابتدا موقتی است و سپس جنبه استعماری و مخرب پیدا می کند.