پایان نامه تصحیح نسخه خطی «شرح قصیده الأشباه مفجّع بصری» و ترجمه اصل قصیده

فهرست و منابع پایان نامه تصحیح نسخه خطی «شرح قصیده الأشباه مفجّع بصری» و ترجمه اصل قصیده

فهرست:

چکیده                                                                                        1

مقدمه                                                                                         3

فصل اول: زندگانی مفجع بصری و بررسی شرح حال او

1-1 نام و لقب و کنیه                                                                7

1-2 ولادت و نوجوانی                                                              11

1-3 شخصیت و مذهب                                                              12

1-4 جایگاه علمی – ادبی                                                           14

    1-4-1 آشنایی با قرآن و حدیث                                                        16

1-4-2 روایت شعر                                                              22

    1-4-3 آشنایی وی با مکانهای جغرافیایی                                    25

    1-4-4 آگاهی او از لغت عربی                                                          30

1-5 آثار                                                                               34

1-6 استادان وی                                                                      40

1-7 شاگردان و راویان شعر و اخبار او                                           43

1-8 وفات                                                                             48

فصل دوم: دیوان مفجع و اغراض شعری آن

2-1 مضامین اصلی دیوان                                                           51

2-1-1 مدح                                                                         54

2-1-2 هجاء                                                                         57

2-1-3 غزل                                                                         60

فصل سوم: شرح قصیده الأشباه

3-1 معرفی نسخه خطی «شرح قصیده الأشباه للمفجّع البصریّ»               63

3-2 صفحاتی از نسخه خطی (صفحه عنوان، اول و آخر)                      70

3-3 تصحیح نسخه خطی                                                            73

3-4 بررسی و شرح و ترجمه قصیده الاشباه                                               151

3-5 انتحال برخی ابیات قصیده الاشباه                                            270

ملخّص الرساله بالعربیه                                                          281

فهرست منابع و ماخذ                                                                     283

چکیده انگلیسی                                                                            302

منبع:

- قرآن کریم.

1- آقا بزرگ تهرانی، علامه شیخ محمد محسن (ف1398ه)، الذریعه إلى تصانیف الشیعه ، 26 جلد، دار الاضواء، بیروت، ج2و4و9و12و14و15و16و17و22و23، بدون تاریخ* ج1، 1983م* ج6، 1365ه.

2- آلبانی، علامه محدّث محمد ناصرالدین (ف1420ه)، سلسله الأحادیث الضعیفه و الموضوعه و أثرها السیئ فی الأمّه ، 14جلد، ج7، مکتبه المعارف، الریاض، ط1، 1421ه/2000م.

3- آلوسی، ابوالفضل شهاب الدین محمود بن عبدالله (ف1270ه)، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم و السبع المثانی، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، بدون تاریخ.

4- ابطحى، آیت الله سید محمد علی موحّد (ف1421ه)، تهذیب المقال فی تنقیح کتاب رجال النجاشی، 5 جلد، ج2، النجف الأشرف، مطبعه الآداب، 1390ه‍/1971م.

5- ابن ابی حاتم، امام حافظ أبومحمد عبد الرحمن رازی (ف327ه)، تفسیر القرآن العظیم، تحقیق: اسعد محمد طیب، المکتبه العصریه ، صیدا، بدون تاریخ.

6- ابن ابی الحدید، فخر الدین ابوحامد عبدالحمید بن هبه الله معتزلی (ف656ه)، شرح نهج البلاغه ، 20 جلد، تحقیق: محمد ابوالفضل ابراهیم، مصر، دار إحیاء الکتب العربیه ، ج1و2و5، 1959م * ج4، 1404ه* ج6و7، بی تا* ج8و9، 1960م* ج11و12و13و14و19، 1967م.

7- ابن ابی شیبه، حافظ ابوبکر عبدالله بن محمد عبسی کوفی (ف235ه)، المصنف، تحقیق: سعید لحام، تصحیح: مکتب الدراسات و البحوث فی دار الفکر، ط1، بیروت، 1409ه‍/1989م.

8- ابن ابی عاصم، قاضی احمد بن عمرو بن ضحاک شیبانی (ف287ه)، الآحاد و المثانی، تحقیق: د. باسم فیصل احمد جوابره ، دار الرایه ، ریاض، ط1، 1411ه/1991م.

9- ابن اثیر، علامه عزالدین ابوالحسن علی بن محمد شیبانی جزری (ف630ه)، أسد الغابه فی معرفه الصحابه ، تحقیق: عادل احمد الرفاعی، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، ط1، 1417ه/1996م.

10- ---------، الکامل فی التاریخ، 11 جلد، ج1و2و3، تحقیق: ابوالفداء عبدالله قاضی، بیروت، دار الکتب العلمیه ، ط1، 1407ه/1987م.

11- ابن اثیر، مجدالدین ابوالسعادات مبارک بن محمد شیبانی جزری (ف606ه)، جامع الأصول فی أحادیث الرسول، تحقیق: عبدالقادر ارنؤوط، الناشر: مکتبه الحلوانی و مطبعه الملاح و مکتبه دار البیان، ط1، ج8و9، 1392ه/1972م.

12- ---------، النهایه فی غریب الحدیث و الأثر، تحقیق: محمود محمد طناحى و طاهر احمد زاوى، مؤسسه اسماعیلیان، قم، ط4، 1364ه.ش.

13- ابن انباری، ابوالبرکات کمال الدین عبدالرحمن بن محمد (ف577ه)، نزهه الألباء فی طبقات الأدباء، تحقیق: محمد ابوالفضل ابراهیم، قاهره، دار الفکر العربی، 1418ه/1998م.

14- ابن تَغْری بَرْدی، جمال الدین ابوالمحاسن یوسف اتابکی (ف874ه)، النجوم الزاهره فی ملوک مصر و القاهره ، 16 جلد، ج3، قدم له و علق علیه: محمد حسین شمس الدین، بیروت، دار الکتب العلمیه ، ط1، 1413ه/1992م.

15- ابن تیمیه، ابوالعباس تقی الدین احمد بن عبدالحلیم حرانی (ف728ه)، منهاج السنه النبویه فی نقض کلام الشیعه القدریه ، 8جلد، تحقیق: د. محمد رشاد سالم، مؤسسه قرطبه، ط1، 1406ه.

16- ابن جنّی، ابوالفتح عثمان (ف392ه)، الخصائص، تحقیق: محمد علی النجار، 3جلد، ج3، المکتبه العلمیه ، 2000م.

17- -----، المُنصِف فی شرح التصریف، تحقیق: ابراهیم مصطفی و عبدالله امین، 3جلد، ج2، اداره احیاء التراث القدیم، ط1، 1954م.

18- ابن جوزی، حافظ جمال الدین ابوالفرج عبدالرحمن بن علی (ف597ه)، المنتظم فی تاریخ الملوک و الأمم، تحقیق: محمد عبدالقادر عطا و مصطفی عبدالقادر عطا، مراجعه : نعیم زرزور، 19 جلد، بیروت، دار الکتب العلمیه ، ج14، ط1، 1412ه 1992م.

19- -----، الموضوعات من الأحادیث المرفوعات، تحقیق: عبدالرحمن محمد عثمان، المکتبه السلفیه ، المدینه المنوره ، ط1، 1386ه/1966م.

20- ابن حبان، امام حافظ محمد بن حبّان بن احمد ابی حاتم تمیمی بَستی (ف354ه)، صحیح ابن حبان بترتیب ابن بلبان، تحقیق: شعیب ارنؤوط، مؤسسه الرساله ، بیروت، ط2، 1414ه/1993م.

21- ابن حنبل، امام ابوعبدالله احمد بن محمد شیبانی (ف241ه)، العلل و معرفه الرجال، تحقیق: د. وصی الله بن محمد عباس، المکتب الاسلامی، بیروت، دار الخانی، الریاض، ط1، 1408ه/1988م.

22- ------، فضائل الصحابه ، 2جلد، ج2، حققه و خرج أحادیثه: وصی الله بن محمد عباس، دار العلم، السعودیه ، ط1، 1403ه/1983م.

23- ----، المسند، مؤسسه قرطبه ، القاهره ، بدون تاریخ.

24- ابن خالویه، ابو عبدالله الحسین بن احمد (ف370ه)، إعراب ثلاثین سوره من القرآن، ط2، انتشارات ناصر خسرو، طهران، 1366ه.ش.

25- ابن خزیمه، امام ابوبکر محمد بن اسحاق سلمی نیشابوری (ف311ه)، الصحیح، تحقیق: د. محمد مصطفى اعظمی، ج4، المکتب الإسلامی، بیروت، 1390ه/1970م.

26- ابن خلکان، ابوالعباس شمس الدین احمد بن محمد (ف681ه)، وفیات الأعیان و أنباء أبناء الزمان، حققه: د. احسان عباس، 8جلد، ج5، بیروت، دار صادر، بدون تاریخ* ج6، 1977م.

27- ابن داود حلی، تقی الدین ابومحمد حسن بن علی (ف707 ه)، الرجال، منشورات المطبعه الحیدریه ، النجف، 1392 ه‍/1972م.

28- ابن درید، ابوبکر محمد بن حسن ازدی بصری (321ه)، جمهره اللغه ، 4جلد، ج2، مطبعه مجلس دائره المعارف الکائنه ببلده حیدرآباد الدکن، ط1، 1344ه.

29- ابن رویش، عیدروس بن احمد سقاف علوی، البیان الجلی فی أفضلیه مولى المؤمنین علی، إعداد: سید مهدی رجائی، بیروت، دار الثقلین، ط1، 1415ه/1995م.

30- ابن سعد، محمد بن سعد بن مَنیع (ف168ه)، الطبقات الکبرى، دار صادر، بیروت، بدون تاریخ.

31- ابن سلام، ابوعبید قاسم (ف224ه)، الأموال، تقدیم و دراسه و تحقیق: د. محمد عماره ، بیروت، دار الشروق، ط1، 1409ه/1989م.

32- ابن الشجری، هبه الله بن علی حسنی علوی (ف542ه)، الأمالی، تحقیق و دراسه : د. محمود محمد الطناحی، 3جلد، ج2، مکتبه الخانجی، القاهره ، ط1، 1413ه/1992م.

33- ابن شهر آشوب، شیخ الطائفه رشید الدین ابوعبدالله محمد بن علی (ف588ه)، معالم العلماء فی فهرست کتب الشیعه و أسماء المصنفین منهم (تتمه الفهرست للشیخ الطوسی)، ط2، النجف الأشرف، المطبعه الحیدریه ،1380ه/1961م.

34- --------، مناقب آل أبی طالب، 3 جلد، قام بتصحیحه و شرحه و مقابلته على عده نسخ خطیه : لجنه من أساتذه النجف الاشرف، النجف، المطبعه الحیدریه ، 1376ه‍/1956م.

35- ابن صباغ، علامه علی بن محمد مالکی مکی (ف855ه)، الفصول المهمه فی معرفه أحوال الأئمه ، دار الأضواء، بیروت، ط2، 1409ه/1988م.

36- ابن طاوس، ابوالقاسم رضی الدین علی بن موسی (ف664ه)، التحصین لأسرار ما زاد من أخبار کتاب الیقین، تحقیق: انصاری، قم، مؤسسه الثقلین لإحیاء التراث الاسلامی و مؤسسه دار الکتاب (الجزائری)، ط1، 1413ه.ق.

37- ------، الطرائف فی معرفه مذاهب الطوائف، مطبعه الخیام، قم، 1399ه‍.

38- ابن ظافر ازدی، جمال ‌الدین‌ ابوالحسن‌ على‌ (ف613ه)، بدائع البدائه، الطبعه الحجریه .

39- ابن عبد البَرّ، ابوعمر یوسف بن عبدالله نمری قرطبی (ف463)، الإستیعاب فی تمییز  الأصحاب، 4 جلد، ج3، تحقیق: علی محمد بجاوی، بیروت، دار الجیل، ط1، 1412ه.

40- -------، التمهید لما فی الموطأ من المعانی و الأسانید، تحقیق: مصطفى بن احمد علوى و محمد عبد الکبیر بکرى، مؤسسه القرطبه ، بدون تاریخ.

41- ابن عبد ربّه، فقیه احمد بن محمد اندلسی (ف328ه)، العقد الفرید، 9 جلد، ج5، تحقیق: د. عبدالمجید ترحینی، بیروت، دار الکتب العلمیه ، ط1، 1404ه/1983م.

42- ابن عُدیّ، امام حافظ ابو احمد عبدالله جرجانی (ف365ه)، الکامل فی ضعفاء الرجال، تحقیق: د. سهیل زکار، ط3، قرأها و دققها على المخطوطات: یحیی مختار غزاوى، بیروت، دار الفکر، 1988م.

43- ابن عساکر، امام حافظ ابوالقاسم علی بن حسن شافعی (ف571ه)، تاریخ مدینه دمشق، 70 جلد، دراسه و تحقیق: علی شیری، بیروت، دار الفکر، ج3و6و7و13و14 و17و25، 1995م* ج38 و 42، 1996م* ج50 و51 و 56، 1997م.

44- ابن قتیبه، ابومحمد عبدالله بن مسلم دینوری (ف276ه)، تأویل مختلف الحدیث فی الرد على أعداء الحدیث، ط1، مطبعه کردستان العامیه ، مصر، 1326ه.

45- -----، الشعر و الشعراء، تحقیق و شرح: احمد محمد شاکر، دار المعارف، القاهره ، 1982م.

46- -----، المعارف، حققه و قدم له: د. ثروت عکاشه ، دار المعارف، القاهره ، ط4، 1981م.

47- -----، المعانی الکبیر فی أبیات المعانی، 3جلد، ج1، دار الکتب العلمیه ، بیروت، ط1، 1405ه/1984م.

48- ابن قیّم جوزیّه، امام ابوعبدالله محمد بن ابی بکر (ف751ه)، إعلام الموقعین عن رب العالمین، دراسه و تحقیق: طه عبد الرؤوف سعد، مکتبه الکلیات الأزهریه ، القاهره ، 1388ه/1968م.

49- ابن کثیر، حافظ عمادالدین ابوالفداء اسماعیل بن عمر (ف774ه)، البدایه و النهایه ، تحقیق: علی شیری، دار إحیاء التراث العربی، ط1، 1408 ه‍/1988م.

50- ----، تفسیر القرآن العظیم، تحقیق: سامی بن محمد سلامه ، دار طیبه ، ط2، 1420ه/1999م.

51- ----، السیره النبویه ، تحقیق: مصطفى عبدالواحد، 1293ه/ 1976م.

52- ابن ماجه، حافظ ابوعبدالله محمد بن یزید قزوینی (ف275ه)، السنن، تحقیق و تعلیق: محمد فؤاد عبد الباقی، : دار الفکر، بیروت، بدون تاریخ.

53- ابن منظور، امام علامه ابوالفضل جمال الدین محمد بن مکرم افریقى مصرى (ف711ه)، لسان العرب، مصر، دار المعارف، 55جلد، تحقیق: عبدالله علی کبیر و محمد احمد حسب الله و هاشم محمد شاذلی، بدون تاریخ.

54- ابن ندیم، ابوالفرج محمد بن ابی یعقوب اسحاق معروف به ورّاق (ف438ه)، الفهرست، تحقیق: رضا تجدد، بدون مکان الطبع، بدون تاریخ.

55- ابن هشام، ابومحمد عبدالملک حمیری (ف218ه)، السیره النبویه ، تحقیق: محمد محیى الدین عبد الحمید، مکتبه محمد على صبیح و أولاده، القاهره ، ط1، 1383ه‍/1963م.

56- ابو حیان اندلسی، محمد بن یوسف (ف745ه)، تفسیر البحر المحیط، تحقیق: شیخ عادل أحمد عبد الموجود و شیخ علی محمد معوض، شارک فی التحقیق: د. زکریا عبد المجید نوقی و د. أحمد نجولی جمل، دار الکتب العلمیه ، بیروت، ط1، 1422ه/2001م.

57- ابو حیّان توحیدی، علی بن محمد (ف414ه)، الإمتاع و المؤانسه ، 3 جلد، ج3، تحقیق: احمد امین و احمد زین، بیروت، دار مکتبه الحیاه ، بدون تاریخ.

58- ابو داود، حافظ سلیمان بن اشعث سجستانی (ف275ه)، السنن، تحقیق و تعلیق: سعید محمد لحام، مراجعه : مکتب الدراسات و البحوث فی دار الفکر، دار الفکر، ط1، 1410ه‍/1990م.

59- ابو الشیخ انصاری، ابو محمد عبدالله بن محمد اصفهانی (ف369ه)، طبقات المحدثین بأصبهان و الورادین علیها، دراسه و تحقیق: عبد الغفور عبد الحق حسین بلوشی، مؤسسه الرساله ، ط1، 1412ه‍/1992م.

60- ابوعبید بکری، وزیر فقیه عبدالله بن عبد العزیز (ف487 ه)، معجم ما استعجم من أسماء البلاد والمواضع، ج2و3و4، عارضه بمخطوطات القاهره ، تحقیق: مصطفى سقا، عالم الکتب، بیروت، الطبعه الثالثه ، 1403ه‍/1983م.

61- أبوالفرج الأصبهانی، الأغانی. بیروت، دار الثقافه ، ط2، 1956م.

62- ابو نعیم اصفهانی، امام حافظ احمد بن عبدالله (ف430ه)، ذکر أخبار أصبهان، طبع فی مدینه لیدن المحروسه بمطبعه بریل، 1934م.

63- ---------، حلیه الأولیاء و طبقات الأصفیاء، 10جلد، دار الکتب العلمیه ، بیروت، ط1، 1409ه/1988م.

64- ---------، دلائل النبوه ، 2جلد، تحقیق: د. محمد روّاس قلعه جی و عبدالبر عباس، بیروت، دار النفائس، ط2، 1406ه/1986م.

65- ---------، معرفه الصحابه ، تحقیق: عادل بن یوسف عزازی، الریاض، دار الوطن، ط1، 1419ه/1998م.

66- ابوهلال عسکری (ف395ه)، الأوائل، تحقیق: د. محمد سید وکیل، دار البشیر، ط1، 1408ه/1987م.

67- ------، جمهره الأمثال، دار الفکر، بیروت، 1408ه/1988م.

68- ------، دیوان المعانی، بیروت، دار الجیل، بدون تاریخ.

69- ------، معجم الفروق اللغویه ، تحقیق: مؤسسه النشر الاسلامی التابعه لجماعه المدرسین بقم، ط1، 1412ه.

70- ابو یعلی، امام حافظ احمد بن علی بن مثنی موصلی تمیمی (ف307ه)، المسند، دار المأمون للتراث، دمشق، ط1، تحقیق: حسین سلیم اسد، 1404ه/1984م.

71- احمد امین (ف1388ه)، فجر الإسلام، بیروت، دار الکتاب العربی، ط10، 1969م.

72- اسکافی، ابوجعفر محمد بن عبدالله معتزلی (ف220ه)، المعیار و الموازنه فی فضائل الإمام علی بن أبی طالب، تحقیق: شیخ محمد باقر محمودی، بدون تاریخ.

73- اسماعیل باشا بغدادی (ف1399ه)، إیضاح المکنون فی الذیل على کشف الظنون، عنی بتصحیحه و طبعه: معلم رفعت بیلگه کلیسی، 2جلد، ج2، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، بدون تاریخ.

74- -------------، هدیه العارفین أسماء المؤلفین و آثار المصنفین، 2 جلد، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، ج1، 1951* ج2، 1955م.

75- امینی، علامه عبدالحسین احمد نجفی (ف1390ه)، الغدیر فی الکتاب و السنه و الأدب، 11جلد، دار الکتاب العربی، بیروت، ط4، 1397 ه‍/1977م.

76- اوس بن حجر، الدیوان، تحقیق و شرح: د. محمد یوسف نجم، دار صادر، بیروت، ط3، 1399ه/1979م.

77- باقلانی، قاضی ابوبکر محمد بن طیب (ف403ه)، إعجاز القرآن، تحقیق: السید أحمد صقر، ط3، دار المعارف، مصر، بدون تاریخ.

78- بخاری، امام ابوعبدالله محمد بن اسماعیل جعفی (ف256ه)، التاریخ الکبیر، طبع تحت مراقبه : د. محمد عبد المعید خان، بدون تاریخ.

79- بروکلمان، کارل (ف1381ه)، تاریخ الأدب العربی، نقله إلی العربیه : د. عبدالحلیم نجار، ط4، ج2، القاهره ، دار المعارف، بدون تاریخ.

80- بغوی، امام ابومحمد حسین بن مسعود (ف516ه)، شرح السنه ، تحقیق: شعیب ارناؤوط و محمد زهیر شاویش، ط2، المکتب الإسلامی، دمشق، بیروت، 1403ه/1983م.

81- ---، تفسیر معالم التنزیل، حققه و خرج أحادیثه: محمد عبد الله نمر و عثمان جمعه ضمیریه و سلیمان مسلم حرش، دار طیبه ، ط4، 1417ه/1997م.

82- بلاذری، نسب شناس و مؤرخ شهید احمد بن یحیی (ف279ه)، أنساب الأشراف، حققه و علق علیه: شیخ محمد باقر محمودی، مؤسسه الأعلمی للمطبوعات، بیروت، ط1، 1394ه‍/1974م.

83- بیهقی، ابراهیم بن محمد (ف320ه)، المحاسن و المساوئ، 2 جلد، ج1، عنی بتصحیحه: سید محمد بدرالدین نعسانی حلبی، مطبعه السعاده ، القاهره ، 1225ه/1906م.

84- بیهقی، حافظ ابوبکر احمد بن حسین (ف458ه)، دلائل النبوه و معرفه أحوال صاحب الشریعه ، تحقیق: د. عبدالمعطی قلعجی، دار الکتب العلمیه ، بیروت، ط1، 1408ه/1988م.

85- ----، السنن الکبرى، تحقیق: محمد عبد القادر عطا، مکتبه دار الباز، مکه المکرمه ، 1414ه/1994م.

86- ترمذی، امام ابوعیسى محمد بن عیسى (ف279ه)، سنن (الجامع الصحیح)، 5 جلد، دار الفکر، بیروت، ط2، 1403ه/1983م.

87- تفرشی، سید مصطفی بن حسین حسینی (ف1015ه)، نقد الرجال، 4 جلد، ج4، تحقیق: مؤسسه آل البیت لإحیاء التراث، قم، ط1، 1418ه.

88- تنوخی، قاضی ابوعلی محسن بن علی (ف384ه)، الفرج بعد الشده ، 2 جلد، منشورات الشریف الرضى، قم، دار الطباعه المحمدیه بالقاهره ، ط2، 1364ه.

89- ثعالبی، امام ابومنصور عبدالملک بن محمد نیشابوری (ف430ه)، ثمار القلوب فی المضاف و المنسوب، تصحیح: محمد حسین، مطبعه الظاهر، 1326ه/1908م.

90- ------، المنتحل، تصحیح و شرح: احمد ابوعلی، الإسکندریه ، المطبعه التجاریه ، 1319ه/1901م.

91- ثعلبی، ابو اسحاق احمد بن محمد نیشابوری (ف427ه)، تفسیر الکشف و البیان، تحقیق: امام ابو محمد بن عاشور، مراجعه و تدقیق: استاد نظیر ساعدی، ط1، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، 1422 ه/2002م.

92- جاحظ، ابوعثمان عمرو بن بحر (ف255ه)، البیان و التبیین، 4 جلد، تحقیق و شرح: عبدالسلام محمد هارون، القاهره ، مکتبه الخانجی، ج1، ط7، 1418ه/1998م.

93- -----، الحیوان، 8 جلد، ج3، تحقیق و شرح: عبدالسلام محمد هارون، مکتبه و مطبعه مصطفی البابی الحلبی و أولاده، القاهره ، ط2، 1385ه/1965م.

94- جبوری، کامل سلمان، معجم الأدباء من العصر الجاهلی حتى سنه 2002م، 7 جلد، ج5، ط1، بیروت، دار الکتب العلمیه ، 1424ه 2003م.

95- جصاص، امام ابوبکر احمد بن على رازی حنفی (ف370ه)، أحکام القرآن، 3 جلد، ج3، تحقیق: عبد السلام محمد علی شاهین، دار الکتب العلمیه بیروت، ط1، 1415ه‍/1994م.

96- جوهری، اسماعیل بن حمّاد (ف292ه)، الصحاح تاج اللغه و صحاح العربیه ، تحقیق: احمد عبدالغفور عطار، دار العلم للملایین، ط4، 1990م.

97- حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله مشهور به کاتب حلبی (ف1067ه)، کشف الظنون عن أسامی الکتب و الفنون، عنی بتصحیحه و طبعه و تعلیق حواشیه: محمد شرف الدین یالتقایا و معلم رفعت بیگله کلیسی، 2 جلد، ج1و2، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، بدون تاریخ.

98- حافظیان بابلی، ابوالفضل، (نسخه های عکسی: شرح قصیده الأشباه للمفجّع البصری)، میراث شهاب (نشریه کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی، گنجینه جهانی مخطوطات اسلامی)، شماره 3 و 4، شماره پیاپی 41 و 42، سال 11، 1384ه.ش.

99- حاکم نیشابوری، امام حافظ ابوعبدالله محمد بن عبدالله (ف405ه)، المستدرک علی الصحیحین، 4 جلد، إشراف: د. یوسف عبد الرحمن مرعشلی، دار المعرفه ، بیروت، بدون تاریخ.

100- حر عاملی، شیخ محمد بن حسن (ف1104ه)، وسائل الشیعه الى تحصیل مسائل الشریعه ، 30جلد، تحقیق: سید محمد رضا حسینی جلالی، مؤسسه آل البیت لإحیاء التراث، ط2، 1414ه.

101- حسکانی،‌ حافظ ابوالقاسم عبیداللّه‏ بن احمد (ف490ه)‏، شواهد التنزیل لقواعد التفضیل فی الآیات النازله فی أهل البیت، 2جلد، ج1و2، تحقیق و تعلیق: شیخ محمد باقر محمودی، ط1، طهران، مؤسسه الطبع و النشر التابعه لوزاره الثقافه و الإرشاد الإسلامی، مجمع إحیاء الثقافه الاسلامیه ، 1411ه‍/1990م.

102- حسنی، سید احمد شکر، الإمام علی خلیفه رسول الله و سر الله المکنون، 2جلد، ج1، دار الرضا، بدون تاریخ.

103- حلبی، علی بن برهان الدین شافعی (ف1044ه)، السیره الحلبیه النبویه (إنسان العیون فی سیره الأمین المأمون)، 3 جلد، دار المعرفه ، بیروت، بدون تاریخ.

104- حمدان، محمد، أدب النکبه فی التراث العربی، دمشق، إتحاد الکتّاب العرب، 2004م.

105- حُمیدی، ابوعبدالله محمد بن فتوح (ف488ه)، جذوه المقتبس فی ذکر ولاه الأندلس، مصر، الدار المصریه ، 1966م.

106- خازن، علاء الدین علی بن محمد بن ابراهیم (ف725ه)، تفسیر الخازن المسمى لباب التأویل فی معانی التنزیل، دار الفکر، بیروت، 1399ه/1979م.

107- خطیب بغدادی، امام حافظ ابوبکر احمد بن علی (ف463ه)، تاریخ بغداد (تاریخ مدینه السّلام)، دراسه و تحقیق: مصطفى عبد القادر عطا، دار الکتب العلمیه ، بیروت، ط1، 1417ه‍/1997م.

108- خطیب خوارزمی، علامه ابوالمؤید موفق بن احمد مکی معروف به أخطب خوارزم (ف568ه)، المناقب، مؤسسه النشر الاسلامی التابعه لجماعه المدرسین بقم المشرفه ، تحقیق: شیخ مالک محمودی، مؤسسه سید الشهداء (ع)، 1411ه.

109- خطیب شربینی، شمس الدین محمد بن احمد شافعی (ف977ه)، تفسیر السراج المنیر، دار الکتب العلمیه ، بیروت، بدون تاریخ.

110- خلیل بن احمد، ابو عبدالرحمن فراهیدی (ف170 یا 175ه)، کتاب العین (مرتباً علی حروف المعجم)، ترتیب و تحقیق: د. عبدالحمید هنداوی، دار الکتب العلمیه ، بیروت، ط1، 2003م.

111- خوئی، آیت الله العظمى سید ابوالقاسم موسوی (ف1413ه)، معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرواه ، 24جلد، ط5، 1413ه‍/1992م.

112- دولابی، امام حافظ ابوبشر محمد بن احمد (ف310ه)، الکنی و الأسماء، 2 جلد، ج1، وضع حواشیه: شیخ زکریا عمیرات، وضع فهارسه: احمد شمس الدین، دار الکتب العلمیه ، بیروت، ط1، 1420ه/1999م.

113- دیار بکری، امام شیخ حسین بن محمد (ف966ه)، تاریخ الخمیس فی أحوال أنفس نفیس، 2 جلد، ج1، بیروت، مؤسسه شعبان، بدون تاریخ.

114- دینوری، ابوبکر احمد بن مروان مالکی (ف333ه)، المجالسه و جواهر العلم، 10 جلد، ج8، خرج أحادیثه و علّق علیه: ابوعبیده مشهور بن حسن آل سلمان، بیروت، دار ابن حزم، ط1، 1419ه/1998م.

115- ذهبی، حافظ مورخ شمس الدین ابوعبدالله محمد بن احمد (ف748ه)، تاریخ الإسلام و وفیات المشاهیر و الأعلام، تحقیق: د. عمر عبدالسلام تَدْمُرِی، بیروت، دار الکتاب العربی، ط1، 1407ه/1987م.

116- ---، تذکره الحفاظ، دراسه و تحقیق: زکریا عمیرات، دار الکتب العلمیه ، بیروت، ط1، 1419ه/1998م.

117- ---، سیر أعلام النبلاء، تحقیق: شعیب ارناؤوط و محمد نعیم عرقسوسی، مؤسسه الرساله ، ط9، 1413ه.

118- ---، میزان الإعتدال فی نقد الرجال، تحقیق: على محمد بجاوى، دار المعرفه للطباعه والنشر، بیروت، ط1، 1382ه/1963م.

119- راغب اصبهانی، ابوالقاسم حسین بن محمد (ف425ه)، محاضرات الأدباء و محاورات الشعراء و البلغاء، 2جلد، ج2، بیروت، دار مکتبه الحیاه ، بدون تاریخ.

120- رافعی قزوینی، مورخ عبدالکریم بن محمد (ف623ه)، التدوین فی أخبار قزوین، تحقیق: شیخ عزیز الله عطاردی، بیروت، دار الکتب العلمیه ، 4 جلد، ج4، 1408ه/1987م.

121- رحمانی همدانی، احمد، الإمام علی بن ابی طالب علیه السلام من حبه عنوان الصحیفه ، المطبعه افسیت فتاحی، مؤسسه المنیر للطباعه و النشر، بدون تاریخ.

122- ریشهری، محمد، موسوعه الإمام علی بن أبی طالب فی الکتاب و السنه و التاریخ، 12جلد، بمساعده : محمد کاظم الطباطبائی و محمود الطباطبائی، قم، دار الحدیث، ط2، 1425ه.

123- زَبیدی، سید محمد مرتضی حسینی حنفی (ف205ه)، تاج العروس من جواهر القاموس، 40 مجلد، تحقیق: علی هلالی، مراجعه : عبدالله علایلی و عبدالستار احمد فراج، مطبعه حکومه الکویت، ط2، 1987م، ج2 * 1987م، ج3 * 1973م، ج12 * 1975م، ج15 * 1980م، ج19 * 1990م، ج26 * 1993م، ج27 * 1997م، ج29 * 2001م، ج36.

124- زبیری، ولید بن احمد حسین، الموسوعه المیسره فی تراجم أئمّه التفسیر و الإقراء و النحو و اللغه من القرن الأول إلی المعاصرین، جمع و إعداد: ولید بن احمد حسین زبیری و ایاد بن عبداللطیف قیسی و بشیر بن جواد قیسی و مصطفی بن قحطان حبیب و عماد بن محمد بغدادی، 3جلد، ج2، ط1، السعودیه ، المدینه المنوره ، سلسله إصدارات الحکمه ، 1424ه 2003م.

125- زرکلی، خیر الدین بن محمود بن محمد (ف1396ه)، الأعلام، 8 جلد، ج3 و 5، ط15، بیروت، دار العلم للملایین، 2002م.

126- زمخشری، علامه ابوالقاسم جار الله محمود بن عمر (ف538ه)، أساس البلاغه ، 2 جلد، تحقیق: محمد باسل عیون سُود، ج2، دار الکتب العلمیه ، بیروت، ط1، 1419ه/1998م.

127- -----، الفائق فی غریب الحدیث، وضع حواشیه: ابراهیم شمس الدین، دار الکتب العلمیه ، بیروت، ط1، 1417ه‍/1996م.

128- -----، الکشّاف عن حقائق غوامض التنزیل و عیون الأقاویل فی وجوه التأویل، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، تحقیق: عبدالرزاق مهدی، بدون تاریخ.

129- زینی دحلان، علامه سید احمد شافعی مکی (1304ه)، أسنی المطالب فی نجاه أبی طالب، إعداد و تقدیم: صالح وردانی، القاهره ، مطابع سجل العرب، الهدف للإعلام، بدون تاریخ.

130- سبط ابن جوزی، علامه شمس الدین ابوالمظفر یوسف بن فُرغلی حنفی (ف654ه)، تذکره الخواص، قدم له: علامه سید محمد صادق بحرالعلوم، طهران، ناصر خسرو، مکتبه نینوی الحدیثه ، بدون تاریخ.

131- سری الرفّاء، ابوالحسن ابن احمد (ف362ه)، المحب و المحبوب و المشموم و المشروب، تحقیق: مصباح غلاونجی، دمشق، مطبوعات مجمع اللغه العربیه ، 1407ه/1986م.

132- سزکین، د. فؤاد، تاریخ التراث العربی، المملکه العربیه السعودیه ، إداره الثقافه و النشر بجامعه الإمام محمد بن سعود الإسلامیه ، 2 جلد، ج2، نقله إلی العربیه : د. عرفه مصطفی، راجع الترجمه : د. محمود فهمی حجازی و د. سعید عبدالرحیم، 1411ه/1991م.

133- سمعانی، امام ابوسعد عبدالکریم بن محمد تمیمی (ت562ه)، الأنساب، تقدیم و تعلیق: عبدالله عمر بارودی، 5 جلد، دار الجنان، ط1، بیروت، 1408ه/1998م.

134- سمهودی، امام نورالدین علی بن عبدالله حسنی (ف922ه)، خلاصه الوفا بأخبار دار المصطفى، المدینه المنوره ، المکتبه العلمیه ، طبع فی دمشق، 1392ه/1972م.

135- سهمی، ابوالقاسم حمزه بن یوسف (ف427ه)، تاریخ جرجان (معرفه علماء أهل جرجان)، بیروت، عالم المکتب، 1407ه‍/1987م.

136- سهیلی، ابوالقاسم عبدالرحمن بن عبدالله نحوی (ف581ه)، الروض الأنف فی شرح السیره النبویه لابن هشام، تحقیق: عمر عبد السلام سلامی، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، ط1، 1421ه/2000م.

137- سید مرتضی، ابوالقاسم علی بن حسین (ف436ه)، الأمالی (غرر الفوائد و درر القلائد فی التفسیر و الحدیث و الأدب)، 4جلد، ج2، تحقیق: سید محمد بدر الدین نعسانی، مصر، مطبعه السعاده ، ط1، 1325ه/1907م.

138- سیوطی، حافظ جلال الدین عبدالرحمن بن ابی بکر (ف911ه)، الإتقان فی علوم القرآن، تحقیق: سعید مندوب، ط1، دار الفکر، لبنان، 1416ه/1996م.

139- ----، بغیه الوعاه فی طبقات اللغویین و النحاه ، تحقیق: محمد ابوالفضل ابراهیم، 2 جلد، ج1، دار الفکر، ط2، 1399ه/1979م.

140- ----، الجامع الصغیر فی أحادیث البشیر النذیر، دار الفکر، بیروت، ط1، 1401 ه‍/1981م.

141- ----، الدر المنثور فی التفسیر بالمأثور، دار الفکر، بیروت، 1993م.

142- ----، شرح شواهد المغنی، اعتنی بتصحیحه: علامه شیخ محمد محمود ابن تلامیذ ترکزی شنقیطی، المطبعه البهیه ، القاهره ، 1322ه.

143- ----، الفتح الکبیر فی ضم الزیاده إلی الجامع الصغیر، 3 جلد، ج3، تحقیق: یوسف نبهانی، دار الفکر، بیروت، ط1، 1423ه.

144- ----، همع الهوامع فی شرح جمع الجوامع، 4 جلد، ج1، تحقیق: احمد شمس الدین، دار الکتب العلمیه ، بیروت، ط1، 1418ه/1998م.

145- شبلنجی، شیخ مؤمن بن حسن مؤمن (ف1308ه)، نور الأبصار فی مناقب آل بیت النبی المختار، قدم له: د. عبدالعزیز سالمان، المکتبه التوفیقیه ، بدون تاریخ.

146- شرف الدین، امام عبدالحسین موسوی (ف1377ه)، المراجعات، تحقیق و تعلیق: حسین راضی، ط2، بیروت، 1402ه‍/1982م.

147- شهرستانی، ابوالفتح محمد بن عبدالکریم (ف548ه)، الملل و النحل، تحقیق: أمیر علی مهنا و علی حسن فاعور، بیروت، دار المعرفه ، 1414ه/1993م.

148- شوقی ضیف (ف1426ه)، البحث الأدبی، القاهره ، دار المعارف، ط7، 1992م.

149- ----، تاریخ الأدب العربی (العصر الجاهلی)، القاهره ، دار المعارف، ط24، 2003م.

150- ----، تاریخ الأدب العربی (العصر العباسی الأول)، القاهره ، دار المعارف، ط16، 2004م.

151- ----، تاریخ الأدب العربی (العصر العباسی الثانی)، القاهره ، دار المعارف، ط12، 2001م.

152- شوکانی، امام محمد بن علی صنعانی یمانی (ف1250ه)، فتح القدیر الجامع بین فنی الروایه و الدرایه من علم التفسیر، عالم الکتب، بدون تاریخ.

153- شیخ طوسی، شیخ الطائفه ابوجعفر محمد بن حسن (ف460ه)، الفهرست (فهرست کتب الشیعه و أصولهم)، تحقیق: شیخ جواد قیومی، مؤسسه نشر الفقاهه ، مؤسسه النشر الاسلامی، ط1، 1417ه.ق.

154- شیخ عباس قمی (ف1359ه)، الکنى و الألقاب، تقدیم: محمد هادى امینی، ج3، منشورات مکتبه الصدر، طهران، بدون تاریخ.

155- شیخ مفید، امام ابوعبدالله محمد بن محمد نعمان عکبری بغدادی ملقّب به ابن المعلم (ف413ه)، الإرشاد فی معرفه حجج الله على العباد، تحقیق: مؤسسه آل البیت، دار المفید، بدون تاریخ.

156- ----، الإختصاص، صححه و علق علیه: على اکبر غفاری، رتب فهارسه: سید محمود زرندى مجرمى، منشورات جماعه المدرسین فی الحوزه العلمیه بقم المقدسه ، بدون تاریخ.

157- شیهی، مصطفی، الفکر الشیعی و النزعات الصوفیه ، ط1، بغداد، مکتبه النهضه ، 1966م.

158- صفدی، صلاح الدین خلیل بن ایبک (ف764ه)، تصحیح التصحیف و تحریر التحریف، تحقیق: سید شرقاوی، مراجعه : د. رمضان عبدالتواب، القاهره ، مکتبه الخانجی، ط1، 1407ه/1987م.

159- ----، الوافی بالوفیات، 29 مجلد، ج1و12و21و24، تحقیق و اعتناء: أحمد ارناؤوط و ترکی مصطفی، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، ط1، 1420ه/2000م.

160- طبرانی، حافظ ابوالقاسم سلیمان بن احمد (ف360ه)، المعجم الأوسط، تحقیق: طارق بن عوض الله بن محمد و عبد المحسن بن ابراهیم حسینی، دار الحرمین، القاهره ، 1415ه‍/1995م.

161- ----، المعجم الصغیر، تحقیق: محمد شکور محمود الحاج أمریر، المکتب الإسلامی، دار عمار، بیروت، عمان، ط1، 1405ه/1985م.

162- ----، المعجم الکبیر، تحقیق: حمدی بن عبد المجید سلفی، مکتبه العلوم و الحکم، الموصل، ط2، 1404ه/1983م.

163- ----، مسند الشامیین، تحقیق: حمدی بن عبد المجید سلفی، مؤسسه الرساله ، بیروت، ط1، 1405ه/1984م.

164- الطبری، محب الدین ابوالعباس احمد بن عبداللّه شافعی (ف694ه)، الریاض النضره فی مناقب العشره ، 4 جلد، ج3،  اعتنی به و أخرجه: عبدالمجید طعمه حلبی، دار المعرفه ، بیروت، ط1، 1418ه/1997م.

165- --------، ذخائر العقبى فى مناقب ذوى القربى، عن نسخه دار الکتب المصریه و نسخه الخزانه التیموریه ، عنیت بنشره: مکتبه القدسی، القاهره ، 1356ه.

166- طبری، امام ابوجعفر محمد بن جریر (ف310ه)، تاریخ الرسل و الملوک (تاریخ الطبری)، 8 جلد، تحقیق: نخبه من العلماء الأجلاء، مؤسسه الأعلمی للمطبوعات، بیروت، بدون تاریخ.

167- ----، جامع البیان فی تأویل القرآن (تفسیر الطبری)، تحقیق: أحمد محمد شاکر، مؤسسه الرساله ، ط1، 1420ه/2000م.

168- طحاوی، امام ابوجعفر احمد بن محمد (ف321ه)، شرح مشکل الآثار، 16جلد، ج1و2و3و5و8و9و10و13، تحقیق: شعیب ارنؤوط، بیروت، مؤسسه الرساله ، ط1، 1415ه/1994م.

169- طریحی، شیخ فخر الدین بن محمد بن علی (ف1085ه)، مجمع البحرین، تحقیق: سید احمد حسینى، ط2، مکتب نشر الثقافه الإسلامیه ، 1408ه.ق/1367ه‍.ش.

170- طه حسین (ف1393ه)، فی الأدب الجاهلی، ط3، القاهره ، مطبعه الفاروق، 1933م.

171- طیالسی، ابوداود سلیمان بن داود بن جارود (ف204ه)، المسند، دار الحدیث، بیروت، بدون تاریخ.

172- عانی، د. سامی مکی، معجم ألقاب الشعراء، مکتبه الفلاح، دبی، دوله الإمارات العربیه المتحده ، ط1، 1402ه/1982م.

173- عبدالرزاق، حافظ ابوبکر عبدالرزاق بن همّام صنعانی (ف211ه)، المُصنّف، تحقیق: حبیب الرحمن اعظمی، المکتب الإسلامی، بیروت، ط2، 1403ه

174- عبدالقادر بغدادی (ف1093ه)، خزانه الأدب و لُبّ لُباب لسان العرب، تحقیق و شرح: عبدالسلام محمد هارون، 13جلد، القاهره ، مکتبه الخانجی، ج1، 1979م* ج11، ط1، 1403ه/1983م* ج3، ط4، 1997م* ج6، ط3، 1997م* ج5، ط2، 1984م.

175- عثمان محمد، عبدالزهراء، سیره أمیرالمؤمنین، مؤسسه الفکر الإسلامی، ط1، 1993م.

176- عسقلانی، امام حافظ شهاب الدین احمد بن علی بن حجر شافعی (ف852ه)، الإصابه فی تمییز الصحابه ، تحقیق: علی محمد بجاوی، دار الجیل، بیروت، 1412ه/1992م.

177- ----------، تهذیب التهذیب، دار الفکر، ط1، 1404 ه‍/1984م.

178- ----------، فتح الباری بشرح صحیح البخاری، تحقیق: عبد العزیز بن عبد الله بن باز و محب الدین خطیب، رقم کتبه وأبوابه وأحادیثه وذکر أطرافها: محمد فؤاد عبد الباقی، دار الفکر، بدون تاریخ.

179- ----------، لسان المیزان، 7 جلد، مؤسسه الأعلمی للمطبوعات، بیروت، ط2، 1390ه/1971م.

180- ----------، المطالب العالیه بزوائد المسانید الثمانیه ، 19جلد، ج16، تحقیق: عبدالله بن ظافر بن عبدالله شهری، * ج17، تحقیق: خالد بن عبدالرحمن بن سالم بکر *‌ ج18، تحقیق: عبدالقادر بن عبدالکریم جوندل * تنسیق: د. سعد بن ناصر بن عبدالعزیز شثری، السعودیه ، دار العاصمه و دار الغیث، ط1، 1420ه/2000م.

181- عقیل، محسن، أروع ما قیل فی محمد و أهل بیته، بیروت، لبنان، دار الرسول الأکرم (دار المحجه البیضاء)، ط1، 1420ه/1999م.

182- علامه حلی، ابومنصور حسن بن یوسف بن مطهر (ف726ه)، إیضاح الإشتباه فی ضبط تراجم الرجال، تحقیق: شیخ محمد حسون، مؤسسه النشر الإسلامی التابعه لجماعه المدرسین بقم المشرفه ، بدون تاریخ.

183- ---، خلاصه الأقوال فی معرفه الرجال‏، مؤسسه نشر الفقاهه ، التحقیق: شیخ جواد قیومی، ط1، 1417ه.

184- عینی، علامه بدرالدین ابومحمد محمود بن احمد (ف855ه)، عمده القاری شرح صحیح البخاری، 25جلد، ج4و16و17، تحقیق: عبدالله محمود محمد عمر، دار الکتب العلمیه ، بیروت، ط1، 1421ه/2001م.

185- غزالی، امام ابوحامد محمد بن محمد شافعی (ف505ه)، إحیاء علوم الدین، 4 جلد، ج3، مکتبه و مطبعه : کریاطه فوترا، اندونیسیا، بدون تاریخ.

186- غفّار، د. عبدالرسول، شاعر العقیده المفجّع البصری، بیروت، دار الزهراء، ط1، 1405ه/1985م.

187- فخر رازی، امام ذوالفنون فخرالدین محمد بن عمر (ف604ه)، التفسیر الکبیر و مفاتیح الغیب، 32جلد، ج5و8و19و21و25و27، بیروت، دار الفکر، ط1، 1401ه/1981م.

188- فسوی، ابو یوسف یعقوب بن سفیان (ف277ه)، المعرفه و التاریخ، تحقیق: د. أکرم ضیاء عُمَری، مؤسسه الرساله ، بیروت، 1401ه.

189- فیروزآبادی، قاضی ابوالطاهر مجدالدین محمد بن یعقوب (ف817ه)، القاموس المحیط و القابوس الوسیط فی اللغه ، 4 جلد، دار العلم للجمیع، بیروت، بدون تاریخ.

190- قاضی عیاض، علامه ابوالفضل عیاض بن موسى (ف544ه)، الشفا بتعریف حقوق المصطفى، دار الفکر، بیروت، 1409ه‍/1988م.

191- قرطبی، شمس الدین ابوعبدالله محمد بن احمد (ف671ه)، تفسیر القرطبی (الجامع لأحکام القرآن)، تحقیق : هشام سمیر بخاری، دار عالم الکتب، الریاض، 1423 ه/ 2003م.

192- قسطلانی، علامه احمد بن محمد (ف923ه)، إرشاد الساری شرح صحیح البخاری، 10 جلد، ج6، ط7، المطبعه الکبری الأمیریه ببولاق مصر المحمیه ، 1325ه.

193- -------، المواهب اللدنیه بالمنح المحمدیه ، 3 جلد، ج1و2، شرحه و علق علیه: مأمون بن محیی الدین جنّان، دار الکتب العلمیه ، بیروت، ط1، 1416ه/1996م.

194- قفطی، وزیر جمال الدین ابوالحسن علی بن یوسف (ف624ه)، إنباه الرواه علی أنباه النحاه ، تحقیق: محمد ابوالفضل ابراهیم، 3 جلد، ج3، القاهره : دار الفکر العربی، بیروت: مؤسسه الکتب الثقافیه ، ط1، 1406ه/1986م.

195- قندوزی، حافظ شیخ سلیمان بن ابراهیم حنفی (ف1294ه)، ینابیع الموده لذوی القربى، 3 جلد، ج1 و 2، تحقیق: سید علی جمال اشرف حسینی، ط1، دار الأسوه ، 1416ه.

196- کحاله، عمر رضا (ف1408ه)، أعلام النساء فی عالمی العرب و الإسلام، 5 جلد، ج4، مؤسسه الرساله ، بیروت، بدون تاریخ.

197- ---، معجم المؤلفین، 4 جلد، ج3، بیروت، مؤسسه الرساله ، ط1، 1414ه 1993م.

198- کلباسی، میرزا ابوالهدی (ف1356ه)، سماء المقال فی علم الرجال، تحقیق: سید محمد حسینی قزوینی، قم، ط1، 1419ه.

199- کنجی، ابوعبدالله محمد بن یوسف شافعی (مقتول658ه)، کفایه الطالب فی مناقب علی بن أبی طالب، تحقیق و تصحیح و تعلیق: محمد هادی امینی، دار إحیاء تراث أهل البیت، طهران، ط3، 1404ه.

200- کیلانی، محمد سید، أثر التشیع فی الأدب العربی، دار العرب للبستانی، القاهره ، ط2، 1996م.

201- مالک بن انس، امام ابوعبدالله اصبحی (ف179ه)، الموطّأ (روایه محمد بن الحسن)، تحقیق: د.تقی الدین ندوی، دار القلم، دمشق، ط1، 1413ه/1991م.

202- مبرد، امام ابوالعباس محمد بن یزید (ف285ه)، الکامل فی اللغه و الأدب، 4 جلد، ج3، حققه و علق علیه و صنع فهارسه: د. محمد احمد دالی، مؤسسه الرساله ، بیروت، ط2، 1418ه/1997م.

203-متّقی هندی، علامه علاء الدین علی بن حسام الدین (ف975ه)، کنز العمّال فی سنن الأقوال و الأفعال، مؤسسه الرساله ، بیروت، 1989م.

204- مجلسی، علامه محمد باقر (ف1111ه)، بحار الأنوار الجامعه لدرر أخبار الأئمه الأطهار، مؤسسه الوفاء، بیروت، ط2، 1403ه/1983م.

205- محمودی، علامه شیخ محمد باقر، أسمی المناقب فی تهذیب أسنی المطالب فی مناقب الإمام أمیرالمؤمنین علی بن أبی طالب لابن الجزری، 1403ه/1983م.

206- -------، کشف الرمس عن حدیث رد الشمس، مؤسسه المعارف الاسلامیه ، قم، ط1، 1419ه.

207- -----، نهج السعاده فی مستدرک نهج البلاغه ، 8 جلد، ط1، النجف، مطبعه النعمان، 1965م.

208- مرزوقی، ابوعلی احمد بن محمد (ف421ه)، شرح دیوان الحماسه ، 2جلد، نشره: احمد امین و عبدالسلام هارون، بیروت، دار الجیل، ط1، 1411ه 1991م.

209- مزی، جمال الدین أبوالحجّاج یوسف (ف742ه)، تهذیب الکمال فی أسماء الرجال، تحقیق: د. بشار عوّاد معروف، مؤسسه الرساله ، بیروت، 35جلد، ج31، ط1، 1413ه/1992م.

210- مسلم، امام ابوالحسین مسلم بن حجّاج قشیری نیشابوری (ف261ه)، الجامع الصحیح، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، تحقیق: محمد فؤاد عبد الباقی، بدون تاریخ.

211- مفجّع، ابوعبدالله محمد بن احمد بن عبدالله (ف327ه)، (شرح قصیده الأشباه)، به خط شیخ احمد نجفعلی امینی، سال 1354ق، ایران (موجود در نسخ خطی کتابخانه آیت الله مرعشی قم).

212- مقریزی، تقی الدین احمد بن علی بن عبدالقادر (ف845ه)، إمتاع الأسماع  بما للنبی من الأحوال و الأموال و الحفده و المتاع، تحقیق و تعلیق: محمد عبدالحمید نمیسی، دار الکتب العلمیه ، بیروت، 15 مجلد، ج1، ط1، 1420ه/1999م.

213- مناوی، علامه زین الدین محمد عبد الرؤوف (ف1031ه)، فیض القدیر شرح الجامع الصغیر من أحادیث البشیر النذیر، تحقیق: احمد عبد السلام، دار الکتب العلمیه ، بیروت، ط1، 1415ه‍/1994م.

214- منتفکی، عبدالله صالح، (معجم ما أُلّف عن أبی طالب)، مجله تراثنا، قم، موسسه آل البیت لإحیاء التراث، العدد 63 و 64، 1421ه.

215- نباهی، شیخ ابوالحسن علی بن عبدالله مالقی اندلسی (ف792ه)، تاریخ قضاه الأندلس (المرقبه العلیا فیمن یستحق القضاء و الفتیا)، تحقیق: لجنه إحیاء التراث العربی، بیروت، دار الآفاق الجدیده ، ط5، 1403ه/1983م.

216- نبهان، د. عبد الإله احمد، (بحث حول کتاب الملاحن لابن درید)، بحث مقدّم إلى مؤتمر المخطوطات الألفیه بمکتبه الإسکندریه ، 2004م.

217- نجاشی، شیخ ابوالعباس احمد بن علی اسدی کوفی (ف450ه)، الرجال (فهرست أسماء مصنّفی الشیعه )، تحقیق: سید موسى شبیرى زنجانى، قم، موسسه النشر الاسلامی التابعه لجماعه المدرسین بقم، بدون تاریخ.

218- نسائی، امام ابوعبدالرحمن احمد بن شعیب (ف303ه)، خصائص أمیر المؤمنین علی بن أبی طالب، حققه و صحح أسانیده و وضع فهارسه: محمد هادى امینی، مکتبه نینوى الحدیثه ، بدون تاریخ.

219- ----، السنن الکبرى، تحقیق: د. عبد الغفار سلیمان بنداری و سید کسروی حسن، دار الکتب العلمیه ، بیروت، ط1، 1411ه/1991م.

220- نمازی، علامه شیخ علی شاهرودی (ف1405ه)، مستدرک سفینه البحار، بتحقیق و تصحیح: شیخ حسن بن علی نمازی، مؤسسه النشر الإسلامی التابعه لجماعه المدرسین بقم، 1419ه.

221- نویری، شهاب الدین احمد بن عبد الوهّاب (ف732ه)، نهایه الأرب فی فنون الأدب، تحقیق: مفید قمحیه و جماعه ، دار الکتب العلمیه ، بیروت، ط1، 33جلد، ج2، 1424ه/2004م.

222- هیثمی، حافظ نورالدین علی بن ابی بکر (ف807ه)، مجمع البحرین فی زوائد المعجمین الأوسط و الصغیر، 9 جلد، ج6و7، تحقیق و دراسه : عبدالقدوس بن محمد نذیر، الریاض، مکتبه الرشد، ط1، 1413ه/1992م.

223- -----، مجمع الزوائد و منبع الفوائد، دار الفکر، بیروت، 1412ه

224- هیکل، محمد حسین (ف1335ه)، حیاه محمد، ط14، دار المعارف، القاهره ، 1977م.

2225- واحدی، امام ابو الحسن علی بن احمد نیشابوری (ف468ه)، أسباب النزول، القاهره ، مؤسسه الحلبی و شرکاه، 1388ه‍/1968م.

226- یاقوت حموی، امام شهاب الدین ابوعبدالله یاقوت بن عبدالله رومی بغدادی (ف226ه)، معجم الأدباء (إرشاد الأریب إلی معرفه الأدیب)، تحقیق: د. احسان عباس، 7 جلد، دار الغرب الإسلامی، بیروت، ط1، 1993م.

227- ------، معجم البلدان، 5 جلد، ج3، بیروت، دار صادر، 1397ه/1977م.

228- یعقوبی، احمد بن ابی یعقوب (ف292ه)، تاریخ الیعقوبی، مؤسسه و نشر فرهنگ اهل بیت (ع)، قم، دار صادر، بیروت، بدون تاریخ.