روش تحقیق بررسی و مقایسه سطح نیاز های اساسی مازلو بین دانشجویان شاهد و عادی دانشگاه تربیت معلم تهران ( واحد حصارک )

علوم تربیتی

گروه مشاوره و راهنمایی

پیشگفتار

اکثر نیازهای آدمی عمدتاَ از طریق روابط انسانی و تعامل با دیگران برآورده می‌شود اینکه در این روابط تا چه حد نیازهای ما برآورده می‌شود بستگی به نوع کیفیت روابط دارد. نحوه برآوردن نیازهامبنای طرز زندگی هرکسی را تشکیلروابط انسانی می‌دهد شرایط محیط و وراثت فرصتهاو امکاناتی برای ارضاء نیازهای انسان فراهم می‌کند ولی چگونگی ارضای نیازها بسته به روابط انسانی است. روابط انسانی برای ارضای نیازهای اساسی ما ضروری‌اند داشتن روابط مثبت با دیگران کلید رشد و کمال آدمی است آنچه که امروزه هستیم و آنچه خواهیم بود هردو معلول روابط ما با دیگران است. روابط رفتار ما را بصورت یک انسان اجتماعی شکل می‌دهد همچنین درمنحصر به فرد بودن شخصیت و هویت و مفهوم خویشتن ما نقش عمده دارند.

پژوهش حاضر به بررسی نیازهای پنجگانه انسان می‌پردازد که جز در سایه روابط ما با دیگران و تعامل با آنها امکان پذیر نیست و همین نیازها است که‌ اگر اثر بخوبی برآورده شود سبب می‌شود که فرد از پایین ترین نیاز به بالاترین مرتبه نیاز که همانا تحقق خویتن است دست یابد امام اگر به خوبی برآورده نشود هسته مرکزی اکثر مشکلات و اختلافات و ناراحتیهای روانی افراد را شکل می‌دهد.

در اینجا بر خود لازم می‌دانم از زحمات و راهنمائیهای استاد گرانقدر جناب آقای دکتر رحال‌زاده که در به ثمر رسیدن این تحقیق کمال همکاری را داشته‌اند تشکر و قدردانی کنم و راهنمائیها و ارشادات دلسوزانه و بیدریغ ایشان را در طول دوران چهارساله تحصیل ارج بگذارم.

توفیق جویندگان حقیقت را از خداوند متعال خواهانم.

چکیده تحقیق

پژوهش حاضر جهت بررسی و مقایسه سطح ارضای روانی پنج‌گانه مازلو بر روی 60 نفر از دانشجویان شاهد و 60 نفر از دانشجویان عادی انجام شده‌است. هردوگروه شاد و عادی از دانشجویان دانشگاه تربیت معلم تهران واحد حصارک هستند ابزار تحقیق در این پژوهش پرسشنامه شخصیتی مازلو می‌باشد که توسط دیوید لستر تهیه شده‌است دانشجویان شاهد و عادی بااستفاده  از آزمون آماریt مستقل در نیازهای پنجگانه مازلو مورد مقایسه قرار گرفتند.

مقدار t مشاهده شده و سطح معنی‌داری نیازهای پنجگانه به شرح زیر به دست آمد.

نیاز فیزیولوژیست 45/0=t مشاهده شده درسطح 1/0   تفاوت معنی‌دار نمی‌باشد.

نیاز به امنیت 92/0=t مشاهده شده در سطح  1/0   تفاوت معنی‌دار نمی‌باشد.

نباز به تعلق و وابستگی 09/1=t مشاهده شده در سطح1/0   تفاوت معنی‌دار نمی‌باشد.

نیاز به احترام 38/0=t مشاهه شده در سطح1/0  تفاوت معنی‌دار نمی‌باشد.

 نیاز به تحقق خویشتن( خود شکوفایی) 58/3=t مشاهده شده در سطح 1/0 تفاوت معنی‌دار می‌باشد..

بنابراین براساس این تحقیق بین دوگروه دانشجویان شاهد و عادی فقط از نظر ارضاء نیاز به تحقق خویشتن تفاوت وجود دارد و گروه عادی از نظر تحقق خویشتن در سطح بالاتری قرار دارد.

فصل اول

   qطرح تحقیق

  qمقدمه

بیان مسئله

تعریف موضوع تحقیق

هدفها- سوالها و فرض‌های ویژه تحقیق

روش انجام تحقیق

محدودیتهای تحقیق

qپیشینه مختصری از تحقیقات انجام شده در ایران

مقدمه

یک خانواده که شامل زن وشوهر و اطفال است بطورکلی اساس طبیعی اجتماع بشری را تشکیل می‌دهد کودکان که ثمره این ازدواجها هستند در بدو تولد دارای اجتماعات و نیازهای مختلف و متفاوت هستند که به تنهایی قادر به ارضاء آنها نبوده و پدر و مادر و بطور کلی خانواده عامل مهمی در ارضای نیازهای او می‌باشند. همچنین خانواده یکی از محیط‌های سه گانه( خانواده، مدرسه، اجتماع) برای رشد و تکوین شخصیت هر فرد می‌باشد. وانقص بودن سازمان خانواده در انحراف شخصیت و بروز اختلالات عاطفی دارد. بدون تردید در محیط خانواده است که کودک کم‌کم اعتماد به نفس، مهرت . مهرو محبت، مسئولیت و تفاهم را کسب می‌نماید. بنابراین روانشناسان و جامعه‌شناسان آموزش و پرورش معتقدند که خانواده شایسته‌ترین محیط‌ها برای تربیت کودک بویژه در سالهای اوائل زندگی است. در میان پیشرفتهای روز افزونی که روانشناسان و دوران پزشکی در طول یک ربع قرن گذشته داشته‌است، این حقیقت روز به روز روشنتر شده که کیفیت و مراقبت پدر و مادر در اولین سالهای زندگی طفل در سلامت روحی آینده او اهمیت حیاتی دارد. همچنین بخش عظیمی از نیازهای کودک یا نوجوان توسط والدین مرتفع می‌شود که در این میان نقش پدر از اعتبار و ارزش خاصی پس از سنین نوزادی برخوردار است.

هر کودکی پس از اتمام دوران شیرخوارگی ارتباط تازه‌ای را با فرد دیگر که پدر باشد آغاز می‌کند. و این ارتباط تا پایان عمر باقی است. اما در برخی مواقع به دلائلی چون جنگ، سیل، زلزله و …کودک یا نوجوان پدر خویش را از دست می‌دهد. عدم وجود پدر در منزل و در طول حیات او موجب خلاء عاطفی برای او می‌گردد. که این خلاء برای نوجوان بسیار سنگین و غیرقابل تحمل است. و جامعه باید به یاری این کودک بشتابد و آنان را شناسایی و هدایت و همسو با سایر افراد جامعه قرار دهد.

بیان مسئله

به نظر می‌رسد که مسئله از دست دادن پدر می‌تواند در ارضا نیازهای عاطفی کودکان تأثیر داشته باشد. البته ممکن است شهادت در جبهه‌های جنگ در مقایسه با مرگ طبیعی پدر تأثیر یکسانی نداشته باشد. مسأله‌ای در تحقیق حاضر، بررسی و مقایسه سطوح ارضای نیازهای اساسی مازلو در گروه از دانشجویان می‌باشد:

گروه اول: دانشجویانی که فرزندان شاهد هستند و در دانشگاه تربیت معلم حصارک مشغول به تحصیل هستند.

گروه دوم: دانشجویانی که در دانشگاه تربیت معلم حصارک مشغول به تحصیل هستند ولی دارای پدر می‌باشند.

در این تحقیق سعی بر آن است که مشخص شود آزمودنیهای هر گروه در کدامیک از سطوح سلسله مراتب نیازهای اساسی مازلو قرار دارند. همچنین نیازهای آنان تا چه حدی ارضا شده است.

مازلو نیازهای اساسی انسان را به سطوح ذیل جمع‌بندی کرد که عبارتنداز:

1- نیازهای فیزیولوژیک     2- نیاز به امنیت         3- نیاز به تعلق و وابستگی  

4- نیاز به احترام              5- نیاز به تحقق خویشتن

در ارتباط با نیازهای فوق تا زمانیکه نیازهای پست‌تر و غالب ارضا نشده باشد نیازهای والاتر مطرح نمی‌شود.

تعریف موضوع تحقیق

الف: عنوان تحقیق: بررسی و مقایسه سطح ارضای نیازهای اساسی مازلو بین دانشجویان دختر شاهد و غیر شاهد دانشگاه تربیت معلم حصارک.

ب: تعریف عملیاتی متغیرهای مورد مطالعه.

دختران شاهد: به دختران گفته می‌شود که پدران آنها در جبهه‌های جنگ حق علیه باطل به شهادت رسیده و در دانشگاه تربیت معلم حصارک مشغول به تحصیل هستند.

دختران غیر شاهد: به دخترانی گفته می‌شود که در دانشکاه تربیت معلم مشغول به تحصیل بوده ولی تحت سرپرستی پدر و مادر خود هستند و پدران آنها در قید حیات هستند.

نیازهای اساسی مازلو:

نیاز فیزیولوژیک: نیاز آشکار به غذا، آب، هوا، خواب، و رابطه جنسی است که ارضایشان برای بقا اساسی و ضروری است. از این رو نیازهای جسمانی نیرومندترین نیازها است.[1]

 نیاز به امنیت: پس از رفع نیازهای جسمانی، نیازهای ایمنی انگیزه انسان قرار می‌گیرند. این نیازها عبارتنداز: امنیت، ثبات، حمایت، تعلم، رهایی از ترس و اضطراب.[2]

 نیاز به تعلق و محبت و وابستگی: زمانیکه به حدی معینی از احساس ایمنی و تأمین دست یافتیم. متوجه ارضای نیازهای تعلق و محبت می‌شویم. ممکن است برای یافتن احساس تعلق، به گروه بپیوندیم و ارزشها یا ویژگیهای آن را بپذیریم. و با ایجاد رابطه نزدیک و مهرآمیز با مردم نیاز محبتمان را برآورده سازیم. در این رابطه‌هاست که ایثار و محبت به اندازه دریافت، و اهمیت پیدا می‌کند.[3]

 نیاز به احترام: اگر به اندازه کافی از احساس محبت و تعلق بهره‌مند شویم. آنگاه به احساس احترام نیاز خواهیم داشت. مزلو بین دو نوع نیاز به احترام فرق گذاشته است. این دو نوع نیاز عبارتنداز: احترامی که دیگران می‌گذارند و احترامی که به خودمان می‌گذاریم. احترامی که دیگران می‌گذارند مقدم است. زیرا ظاهراَ دشوار بتوان درباره خود به نیک اندیشید. مگر آنکه اطمینان حاصل کرد که دیگران درباره ما نیک می‌اندیشیند.[4]

 نیاز به تحقق خود: اگر همه این نیازها را برآورده سازیم، آنگاه به سوی عالیترین نیاز، یعنی نیاز به تحقق خود روی می‌آوریم. تحقق خود را می‌توان کمال عالی و کاربرد همه تواناییها و محقق ساختن تمامی خصایص و قابلیتهای خود دانست. پس باید به آنچه استعداد بالقوه‌اش را داریم، تبدیل شویم.[5]

اهداف تحقیق

الف: هدف کلی: بررسی رابطه شهادت پدر دانشجویان و سطح ارضای نیازهای اساسی روانی در دانشجویان دانشگاه تربیت معلم حصارک.

ب: اهداف اختصاصی:

بررسی سطح ارضای نیازهای فیزیولوژیک بین دانشجویان شاهد و عادی.

بررسی سطح ارضای نیاز به امنیت بین دانشجویان شاهد و عادی.

بررسی سطح ارضای نیاز به تعلق و وابستگی بین دانشجویان شاهد و عادی.

 بررسی سطح ارضای نیاز به احترام بین دانشجویان شاهد و عادی.

سؤالات تحقیق

آیا بین سطح ارضای نیازهای فیزیولوژیک دانشجویان شاهد و عادی تفاوت وجود دارد؟

آیا بین سطح ارضای نیاز به امنیت دانشجویان شاهد و عادی تفاوت وجود دارد؟

آیا بین سطح ارضای نیاز به تعلق و وابستگی دانشجویان شاهد و عادی تفاوت وجود دارد؟

آیا بین سطح ارضای نیاز به احترام دانشجویان شاهد و عادی تفاوت وجود دارد؟

آیا بین سطح ارضای نیاز به تحقق خویشتن دانشجویان شاهد و عادی تفاوت وجود دارد؟

فرضیه‌های تحقیق

سطح ارضای نیازهای فیزیولو ژیک در دانشجویان شاهد پایین‌تر از سطح ارضای نیازهای فیزیولوژیک دانشجویان عادی است.

سطح ارضای نیاز به امنیت دانشجویان شاهد پایین‌تر از سطح ارضای نیاز به امنیت دانشجویان عادی است.

سطح ارضای نیاز به تعلق و وابستگی دانشجویان شاهد پایین‌تر از سطح ارضای نیاز به تعلق و وابستگی دانشجویان عادی است.

سطح ارضای نیاز به احترام دانشجویان شاهد پایین‌تر از سطح ارضای نیاز به احترام دانشجویان عادی است.

سطح ارضای نیاز به تحقق خویشتن دانشجویان شاهد پایین‌تر از سطح ارضای نیاز به تحقق خویشتن دانشجویان عادی است.

اهمیت موضوع تحقیق

هر موجود انسانی بخش اعظمی از نیازهای خویش را توسط والدین خویش مرتفع می‌سازد. که در این میان نقش پدر از اعتبار و ارزش خاصی پس از سنین نوزادی برخوردار است. هر کودکی پس از اتمام دوران شیرخوارگی،ارتباط تازه‌ای را با فرد دیگر که پدر باشد آغاز می‌کند. و این ارتباط تا پایان عمر باقی است. اما در برخی مواقع بنا به دلائلی چون جنگ و سیل و زلزله و …جوان یا نوجوان پدر خود را از دست می‌دهد. عدم وجود پدر در منزل و در طول حیات او موجب خلاء عاطفی برای او می‌گردد. که این خلاء برای نوجوان بسیار سنگین و غیرقابل تحمل است از این رو وظیفه مشاوران، مددکاران و روانشناسان است که به یاری این کودکان بشتابند. و آنان را شناسایی و هدایت و همسو با سایر افراد جامعه قرار بدهند در اجرای این وظیفه خطیر باید نیازهای روانی آنان را شناخته و رهنمودها و استراتزی‌های لازم را به عمل آورند. تا از این طریق بتوانند به نحو احسن به هدف خویش که همان یاری کودکان و نوجوانان پدر از دست داده است، برسند. این تحقیق به دنبال این موضوع است که دانشجویان شاهد و عادی از نظر نیازهای روانی در چه سطحی هستند و چه تفاوتی در ارتباط با ارضاء

این نیازها با هم دارند.

روش انجام تحقیق

این تحقیق بین دوگروه از دانشجویان شاهد و عادی دانشگاه تربیت معلم حصارک انجام شد. در این پژوهش، مناسبترین روش، روش علی یا پس از وقوع است. زیرا پژوهشگر بدنبال کشف و بررسی روابط بین عوامل و شرایط خاص یا نوعی رفتار است که قبلاَ وجود داشته یا رخ داده است که از طریق مطالعه نتایج حاصل از آن مشخص می‌شود.

در این تحقیق اطلاعات لازم جهت بررسی علل وقوع یک حادثه هنگامی جمع‌آوری شده که آن حادثه رخ داده است و پژوهشگر هیچگونه دخالتی در بروز آن حادثه نداشته است. به دلیل این که تعداد دانشگاههای استان تهران زیاد است لذا از بین این دانشگاهها، دانشگاههای شهرستان کرج و از بین دانشگاههای شهرستان کرج، دانشگاه تربیت معلم حصارک را با استفاده از نمونه‌گیری خوشه‌ای جهت این کار مناسب دیدم. و دانشجویان هر دو گروه شاهد و عادی را نیز از همین دانشگاه انتخاب کردم. پرسشنامه سلسله مراتب نیازهای مزلو بین صد و بیست نفر از دانشجویان دو گروه شاهد و عادی توزیع شد و پس از توضیحات لازم پیرامون نحوه اجرا، و هدف از اجرای پرسشنامه، اطلاعات لازم جمع‌آوری شد. سپس به محاسبه میانگین‌ها و انحراف معیارهای نمرات دو گروه آزمایش(شاهد) و گروه گواه(عادی) پرداختم و برای مقایسه میانگینها از آزمون آماری t استفاده کردم.