روش تحقیق عوامل موثر بر افت تحصیلی

چکیده

یکی از معضلات مهم نظام آموزشی کشور ما و کشورهای دیگر افت تحصیلی است که سبب هدر رفتن نیروی انسانی و مادی جامعه می شود (سایت شیعه نیوز) لذا بررسی عوامل موثر بر افت تحصیلی جهت پیشگیری از افت تحصیلی ضروری به نظر می رسد. ما در این اثر با استناد از روش اسنادی مطالبی را تهیه نموده ایم و طی این مشخص شده است که وضعیت اقتصادی خانواده / آرامش و توافق والدین ؟ تحصیلی موثر است همچنین عوامل فردی مانند علاقه، انگیزه ، نوع مطالعه و در مدرسه کلاس، روش تدیس معلم بر شکست تحصیلی اثر می گذارد که می توان این عوامل را به صورت عوامل درون سازمانی یا برون سازمانی نیز بررسی کرد (سایت اخبار تحلیلی شیعه)

مقدمه:

افت تحصیلی امروزه یکی از نگرانی های خانواده ها و دست اندر کاران تعلیم و تربیت است مساله موفقیت یا شکست تحصیلی مسابقه طولانی و نامشخص دارد. اما به طور رسمی پس از اجباری شدن آموزش و پرورش در اواخر قرن نوزدهم و همگام با تحولات صنعتی و نیاز به نیروهای تربیت شده و متخصص افکار دولتمردان و دست اندر کاران آموزش و پرورش به مسأله پیشرفت و شکست تحصیلی معطوف شده است(بیابانگرد ، اسماعیل، 1378. ؟ از برگ 1993) به گزارش نهاد نظارتی ، افت تحصیلی به عنوان بزرگترین معضل نظام آموزشی کشور موجب هدر رفتن حدود 12000 میلیارد ریال بودجه سالانه کشور می شود در این گزارش آمده است که افت تحصیلی در پایه های مختلف از مشکلات نظام آموزشی کشور است که در دراز مدت موجب پایین آمدن سطح علمی دانش آموزان و بازماندن آنان از تحصیلات عالیه و نیز کاهش سطح بندی علمی کشور می شود 0شیعه نیور 1386) افت تحصیلی علاوه بر زیانهای اقتصادی و خسارتهای اجتماعی دانش آموزان را نیز به مشکلات روحی و روانی مبتلا می کند لذا لازم است پژوهشگران به بررسی علل و عوامل موجود افت تحصیلی بپردازند تا شاید راهکاری برای جلوگیری و کاهش آن بیابند.

در این اثر که به عنوان تکلیف در کلاس ضمن خدمت روش تحقیق (تهیه شده است طی چهار فصل به ترتیب ذیل تهیه شده است:

فصل اول حاوی پیشینه تحقیق و اهداف سؤالات و فرضیات

فصل دوم حاوی متغیرها و توصیف آن و روش تحقیق

فصل سوم حاوی متن اصلی تحقیق مشتمل بر مبانی نظری (تئوری یادگیری) یافته ها و اطلاعات اسنادی – تجزیه و تحلیل یافته و ارائه مدل نظری

فصل چهارم: نتیجه گیری و ارائه راه حل

تهیه کنندگان این اثر بر آن بوده اند که به این سؤال پاسخ دهند که «عوامل موثر بر افت تحصیلی دانش آموزان پایه اول متوسط در ناحیه آموزش و پرورش  ناحیه 5 مشهد در سال تحصیلی 86 – 85 چیست؟»

پیشینه تحقیق:

پیشرفت تحصیلی به عنوان یک معضل نظام آموزشی موضوعی است که بسیاری از متخصصان علوم تربیتی و علوم اجتماعی به آن علاقمندند. از این میان برونیگ و کلاور به بررسی اثر رفتار معلمان بر افت تحصیلی پرداخته اند و واژه معلم کار آمد را استناد کرده اند که بر اساس نظر آنها معلم کارآمد قادرند قدرت نظر دانش آموزان را افزایش دهند و رشد او را تسهیل کنند (فهیم بخشی 13869

روشناین و فرست (Furst , Roshnine)  در تحقیقات خود نشان داده اند که رفتار کلای معلم با یادگیری رابطه مستقیم دان (فهیم بخشی 1386) عده از جامعه شناسان به بررسی تاثیر نابرابری اقتصادی بر تعلیم و تربیت پرداخته اند و تأثیر مثبت نابرابری اقتصادی بر تعلیم و تربیت به طور آشکار مشخص شده است (با توجه به امارهای به دست آمده درباره تاثیر وضع اقتصادی بر تحصیل دانش آموزان دوره متوسطه در بلژیک مشاهده می شود که 24 درصد از مردودیها متعلق به خانواده های مرفه ، 28 درصد متعلق به خانواده های متوسط و 47 درصد متعلق به خانواده های فقیر بوده اند همچنین مطالعات انجام شده بر روی 100 نفر دانش آموز در فرانسه نشان می دهد که وضع اقتصادی و اجتماعی خانواده ها به طور قطع در میزان هوش و نتیجه پیشرفت و شکست تحصیلی آنان موثر است مثلاً فرزندان دهقانان نسبت به فرزندان سایر مشاغل موفقیت کمتری دارند (حسن طلائی – 1372)

انجمن اطفال ، انجمن پزشکی ایالات متحده (AMA) در سال 1999 و 2000 تاثیر تماشای تلویزیون بر مغز اطفال را بررسی کرده و تاثیراتی چون ؟ رفتار تهاجمی ، (اضافه وزن (چاقی) و ضعف تحصیلی اشاره داشته است. این مطالعات نشان داده است که با توجه به توانایی شکل پذیری مغز تجارب محیطی می تواند از طریق ایجاد یک مسیر ویژه رشد ذهنی و هیجانی مغز را تحت تاثیر قرار دهند و سبب کاهش مهارت خواندن و مهارت حل مسئله می شود (سعید ملایری – 1386)

بیان این نمونه ها برای توجه دادن محققان به اهمیت عوامل مختلف بر نظام آموزشی و افت تحصیلی کافی به نظر می رسد. در عین حال تبین علل افت تحصیلی در ایران دشوار است چون از پشتوانه نظری لازم برخوردار نیست.

بنابر این روش شناسای این عوامل مبتنی بر نظریه هایی است که رد خارج کشور شکل گرفته است.

گزاره های تحقیق

الف) اهداف

هدف کلی : بررسی عوامل موثر بر افت تحصیلی دانش آموزان پایه اول متوسط در ناحیه 5 مشهد در سال تحصیلی 86 -85

اهداف جزئی :

بررسی عوامل فردی موثر بر افت تحصیلی دانش اموزان پایه اول متوسط ناحیه 5 مشهد در سال 86 -85

بررسی عوامل خانوادگی موثر بر افت تحصیلی دانش اموزان پایه اول متوسط ناحیه 5 مشهد در سال 86 -85

بررسی عوامل آموزشی موثر بر افت تحصیلی دانش اموزان پایه اول متوسط ناحیه 5 مشهد در سال 86 -85

ارائه راه کار برای کاهش افت تحصیلی دانش اموزان پایه اول متوسط ناحیه 5 مشهد در سال 86 -85

از آنجا که در یادگیری عوامل فردی مثل هوش – انگیزه – علاقمندی – برنامه ریزی و ...

و عوامل خانوادگی مثل وضعیت اجتماعی – فرهنگی – اقتصادی و عاطفی و ...

و عوامل آموزشی مثل معلم – روش تدریس – امکانات و تجهیزات آموزشی و ... موثر است.

هر کدام از این موارد می تواند بر پیشرفت یا افت تحصیلی موثر باشد . بنابر این هدف از این پژهوهش بررسی اثر هر کدام از این عوامل بر افت تحصیلی می باشد.

ب) سوالات تحقیق

میزان افت تحصیلی در            چگونه بوده است.

عوامل موثر در افت تحصیلی چیست

اثر مشارکت خانواده در موفقیت تحصیلی چگونه است.

آیا بین پیشرفت تحصیلی و علاقه به رشته تحصیلی وجود دارد.

آیا بین آگاهی از روش مطالعه و موفقیت تحصیلی ارتباط وجود دارد.

چه رابطه بین شرایط فیزیولوژیک مدرسه و پیشرفت تحصیلی وجود دارد.

چه رابطه ای بین نحوه جامعه پذیری دانش آموزان و موفقیت تحصیلی وجود دارد

رابطه بین آگاهی والدین از ویژگی های حاکم بر نسل جدید و موفقیت تحصیلی چگونه است.

آیا بین آموزش روشهای جدید تدریس و موفقیت تحصیلی رابطه وجود دارد؟

آیا بین نحوه برگزاری کلاسهای تقویتی – جبرانی با موفقیت تحصیلی رابطه ای وجود دارد؟

آیا با توجه به جنسیت دانش آموزان و رشته تحصیلی با موفقیت تحصیلی رابطه ای وجود دارد؟

رابطه بر آورده شدن نیازهای روانی دانش آموزان و افت تحصیلی چگونه است؟

اثر گزینش صحیح معلمین بر موفقیت تحصیلی چگونه است؟

رابطه تشویق و موفقیت تحصیلی دانش آموزان چگونه است؟

آیا بین میزان درآمد خانواده و موفقیت تحصیلی رابطه ای وجود دارد؟

ایا بین خرده فرهنگ و نحوه آموزش ارتباط وجود دارد؟

آیا بین تعویض مکرر معلمین و افت تحصیلی رابطه ای وجود دارد؟

آیا بین خشونت والدین و افت تحصیلی رابطه ای وجود دارد؟

ج) فرضیه ها:

یکی از عوامل افت تحصیلی الگوهای تدریس بر روشهای سنتی است.

یکی ز عوامل افت عدم علاقه کافی دانش آموز به رشته تحصیلی می باشد.

نحوه همکاری اولیا دانش آموزان با اولیا مدرسه در موفقیت تحصیلی موثر است.

عدم هماهنگی برنامه کلاسهای تقویتی و جبرانی با شرایط خانوادگی – اجتماعی و فرهنگی دانش آموز در کاهش موفقیت تحصیلی موثر است.

شرایط فیزیولوژیک و روانی افراد، میزان موفقیت در تحصیل ارتباط دارد.

ایجاد انگیزه نسبت بر تشویق با موفقیت تحصیلی ارتباط دارد.

آموزش روشهای صحیح مطالعه موجب پیشرفت تحصیلی می شود.

هماهنگی جنسیت دانش آموزان و رشته تحصیلی در میزان موفقیت موثر است.

میزان برآورده کردن نیازهای درونی (توجه به عواطف ، احساسات 0 علایق و ... ) دانش آموزان

توسط خانواده و محیط آموزشی در موفقیت تحصیلی اثر گذار است.

عدم درونی کردن انضباط و در نتیجه غیبت های مکرر در افت تحصیلی موثر است.

آینده نگری و ایجاد نگرش مثبت به آینده همراه با برنامه ریزی در موفقیت تحصیلی اثر گذار است.

نحوه تدریس معلم و تفهیم درس با زبان دانش آموز در موفقیت تحصیلی اثر دارد.

راهبردهای عاطفی جهت ایجاد تمرکز – توجه – کنترل اضطراب و کنترل دقت در یادگیری ثمر بخش است.

وجود این اندیشه در والدین که فرزندشان بهترین مدرسه ؟ با عدم موفقیت دانش آموز در ارتباط است.

خشونت والدین از عوامل عدم موفقیت فرزندان دانش آموز آنها می باشد.

ایجاد احتماد به نفس و عزت نفس توسط اولیا مدرسه و خانواده موجب موفقیت دانش آموزان می شود.

شرایط فیزیولوژیک مدرسه و کلاسها در موفقیت تحصیلی تاثیر دارد.

تعداد دانش اموزان کلاس در موفقیت تحصیلی تاثیر دارد.

ایجاد وابستگی بین معلم و دانش آموز و تعویض مکرر معلمین در طول سال تحصیلی در موفقیت تاثیر دارد.

فاصله مدرسه و منزل و طولانی بودن ساعات آموزشی در افت تحصیلی موثر است.

در آمد خانواده در موفقیت تحصیلی تاثیر می گذارد.

محیط فرهنگی خانواده و میزان تحصیلات در موفقیت تحصیلی تاثیر دارد.

نحوه گزینش معلمین با لحاظ صلاحیت های روانی – فرهنگی – علمی در میزان موفقیت تاثیر می گذارد . سازمان دهی خرده فرهنگ ها مختلف توسط آموزش پرورش بر اساس محله – مناطق موثر است.

وجود دانش آموزان با خرده فرهنگهای متفاوت در یک مدرسه و عدم برنامه ریزی مناسب در افت تحصیلی موثر است.

توصیف متغیرها

در این تحقیق کوشش شده است که تاثیر عوامل خانوادگی ، فردی ، آموزشگاهی بر افت تحصیلی مطالعه شود. موضوع تحقیق در بررسی عوامل موثر بر افت تحصیلی در پایه اول متوسط ناحیه 5 (سال تحصیلی 86 – 85) است که عواخانوادگی شامل وضعیت عاطفی خانواده، وضعیت اقتصادی ، سطح تحصیلات

عوامل فردی شامل: هدف ، انگیزه ، علاقه ، هوش، میزان تماشای تلویزیون.

عوامل آموزشگاهی : معلم ، شیوه تدریس ، جمعیت کلاس ، تجهیزات

به عنوان متغیرهای مستقل و افت تحصیلی به عنوان متغیر وابسته منظور شده است.

تعریف مفهومی متغیرها:

افت تحصیلی : کاهش عملکرد تحصیلی دانش آموزان از سطح رضایت بخش به سطحی نامطلوب

تفاوتهای فردی:

در دوره نوجوانی استعدادهای خاص بتدریج بروز می کند و تفاوتهای فردی آشکار می شود (شکوهی . غلامحسین . 1369 . ص 179) افراد در زمینه مهارت حفظ، خواندن ، مطالعه و هوش با هم متفاوت هستند.

هوامل فردی با شاخصهای زیر سنجیده می شود

هوش : هوش عبارت است از مجموع یا کل استعداد فرد است که او را به انجام کار با هدف به تفکر عقلانی و برخورد موثر با محیط خود قادر می سازد (شریعتمداری – علی ، 8366 ، ص 421) به نقل از دیوید ویسلر David Wecchler)

انگیزه: حالات و شرایط درونی است که رفتار شخص را تحریک می کند و در جهت معینی سوق می دهد (بیابانگرد . 1378 ، ص 35)

هدف : میزان آگاهی فرد نسبت به عمل خود و اینکه چرا کار را انجام می دهد (سعید ملایری 1386)

علاقه: داشتن نگرش مثبت نسبت به یک چیز در اینجا درس (مهرانگیز آباد . 1385)

شیوه مطالعه : مطالعه یعنی کسب اطلاع از طریق کتب و آزمایش ... که ممکن است بر طبق هدف ، برنامه ریزی – علاقه تمرکز حواس فعال بودن باشد (بیابانگرد 1378)

شرایط عاطفی و روانی : احساس امنیت ، دارا بودن درک روابط ساده بین امور و اعتماد به نفس را می توان جزء شرایط عاطفی فرد دانست.

غیبت و تاخیر از مدرسه : حاضر نشدن و یا دیر حاضر نشدن در کلاس

جنسیت : اینکه فرد دختر باشد یا پسر

شب زنده داری: بیدار ماندن تا دیر وقت