مقدمه
صحبت از استرس نوجوان را با گفته ای از آیت ا… حسن زاده ایذه ی شروع می کنیم . حسن زاده ایذه ی (1375) در خصوص در رابطه سعادت و شقاوت فرد معتقد است :
«نطفه ، مربی ، اجتماع و دوستان از جمله اصولی هستند که در سعادت و شقاوت فرد نقش سبزایی دارند»
احمد احمدی (1383) در خصوص استرس می نویسد : «بلوغ استرس و فشار است . استرس هر نوع محرک یا تغییر در محیط داخلی و خارجی است که ممکن است باعث اختلال درتعادل حیاتی بدن گرد و در شرایط خاصی بیماری زا باشد . استرس دوران بلوغ باعث هیجانها ، مشکلات عاطفی و گاهی روانی می شود می توان گفت که اشکالات عاطفی نوعی واکنش نسبت به تغییرات و انقلابات طبیعی دوران بلوغ است».
وهمچنین محمدتقی براهنی و همکاران (1375 1363) (1383) (1630) در این خصوص می نویسد «که آدمیان برای آنکه به طرز بهنجاری به کار و کوشش بپردازد بایستی کمی فشار روانی احساس کنند برانگیختگی هیجان ملایم آدمی در جریان ملایم آدمی در جریان اجرای کاری ، ؟؟؟ عهده دارد شیار نگه می دارد برای اینکه دستگاه عصبی درست کار بایستی میزان یعنی تحریک به آن وارد شود . اما در عین حال فشار شدید طولانی دارای اثرهای آسیب زای فیزیولوژیابی و روانشناختی است»
اهمیت و ضرورت موضوع تحقیق
به علت اینکه استرس در سطح وسیعی از دانش آموزان در مدرسه وجود دارد باعث مشکلات و اختلالاتی در یادگیری در رفتار آنان می شود . با شناخت عو ایذه ایجاد کننده فشار روانی و معرفی آن به مسئولین دست اندرکار آموزش و پرورش و مدیران مدرسه در گامش فشار روانی اقدام شود .
تعریف عملیاتی متغیر و اصطلاحات
عو ایذه شناختی : به مجموعه ارزیابی یا نگرش دانش آموز تلقی می گردد که نسبت به فرد بخصوص یا (معلم) در موقعیت درسی در زمان قبل کلاس یا بعد از کلاس دارد .
شیوه های تدریس به وسیله ی معلم : بیان کردن درس بدون احاطه علمی (مثالها و دلیلهای علمی) و همچنین ارزیابی و نگرشی که معلم نسبت به دانش آموز هنگام پاسخگویی و یا ورقه امتحانی دارد .
روابط بین دانش آموزان و کارکنان مدرسه : برخورد و عملکرد سخت و خشن کارکنان مدرسه با دانش آموزان هنگام ورود خروج و یا برنامه انضباطی و اخلاقی
ترس از مربی : به مجموعه نرگشی و ارزیابی دانش آموز نسبت به مربی خود دارند تلقی می گردد .
متغیرهای تحقیق
متغیر مستقل : عو ایذه مؤثر در استرس نوجوانان و جوانان ش ایذه عو ایذه شناختی ، روابط بین دانش آموزان و کارکنان مدرسه ، روش تدریس معلم ، برخورد امور ترتیبی
متغیر وابسته : استرس یا هرگونه فشاری که به دانش آموز وارد می شود و مانع رفتار طبیعی و شکوفایی استعداد او می شود .
بیان مسئله
آیا نحوه ی برخورد کارکنان مدرسه اعم از مدیر و ناظم و …. در استرس تأثیر دارد . آیا شیوه ی برگزاری امتحان استرس را در دانش آموزان بوجود میآورد و افزایش می دهد .
اهداف تحقیق
شناخت شیوه های معمول ترتیبی وآموزشی در مدارس و تأثیر آن در رشد روانی دانش آموزان
شناخت عو ایذه استرس زا در محیط مدرسه
ارائه راه حلهایی برای رفع یا کاهش عو ایذه استرس زا درمحیط مدرسه
فرضیه های تحقیق
نحوه ی برخورد مدیر و ناظم و شیوه ی اعمال در بوجود آمدن استرس تأثیر دارد .
شیوه های تدریس معمولی در دبیرستان در بوجود آمدن استرس تأثیر دارد .
تفاوت بین دانش آموزان از دید کارکنان مدرسه در بوجود آمدن استرس تأثیر دارد .
شرایط فیزیکی مدرسه در بوجود آمدن استرس تأثیر دارد .
ترسی از مربی در بوجود آمدن استرس تأثیر دارد .
فصل دوم
مقدمه
تعریف فشار روانی
تاریخچه فشار روانی
عو ایذه مؤثر برفشار روانی
اثرات فشار روانی
راههای کاهش فشار روانی
همانطور که در مقدمه گذشت «نطفه ، مربی ، اجتماع و معاشرت با دوستان از ؟؟؟ اصولی هستند که در سعادت و شقاوت انسان نقش بسزایی دادند»
به بیان دیگر اگر نطفه جنین از مال حرام منعقد شود یا مادر در زمان بارداری ازمال حرام تغذیه کند زمینه ی شقاوت در نهاد فرزند هموار می شود و اگر کودک نیز از مال حرام تغذیه کند شقی خواهد شد .
مسئله دو اینکه نقش مربی درتکوین شخصیت کودکان بسیار موثر است چون کودک و نوجوان آنها را به عنوان مدل یا الگوی رفتار برخود می گزینند . آنها می ستایند و میل دارد شبیه آنها گردد در این زمینه غیر ازمربی والدین و آموزگاران مهمترین الگو هستند .
اقتضای تربیت درست آن است که معلم ، مربی ازتدبیر و تعادل اخلاقی لازم برخوردار باشد زیرا تندی و سخت گیری باعث پیدایش عقده ها و ناراحتی ها و غیره شده و سرانجام به گستاخی می انجامد .
سوم : اجتماع و معاشر از مهمترین تأمین کننده ی نیاز اساسی کودکان نیمی نیاز به احساس ارزشمندی و احتیاج به امنیت است . محیط کوچه ، محله ، شهر و مدرسه نیز در تشدید احساس ایمنی یا ناامنی بسیار مؤثر است . مدرسه اگر فضای مناسبی چه از لحاظ رفتار معلمان و مربیان و چه از جهت رفتار کودکان با یکدیگر نداشته باشد . برخود پنداری کودکان اثر منفی می گذارد و احساس حقارت و ناامنی او را تشدید می کند .
تعریف فشار روانی یا (استرس)
برای فشار روانی تعریفهای متعددی شده که خلاصه آنها به شرح زیر میباشد .
فشار روانی پاسخی فیزیولوژیکی به خواستها و تهدیدها که سبب برانگیختن یا تحریک قابلیتهای خاص برای کنار آمدن با اینگونه عو ایذه است . به عبارت دیگر استرس یکی از عو ایذه درونی است و شرایطی را ایجاد می کند که باعث فشار در فرد می شود و استرس بیشتر تمایل به سمت فشار دارد .
تاریخچه فشار روانی (یا بهداشت روانی)
بهروز میلانی فر (1373 28) در خصوص تاریخچه بهداشت روانی می نویسد :
«تاریخچه بهتر است روانی با توجه به بیماریهای روانی از زمانی که بشر وجود داشته و مخصوصاً زندگی اجتماعی را شروع کرده همراه بوده است . در حقیقت روان پزشکی از قدیمی ترین حرفه و تازه ترین علم برای اینکه تقریباً از 1930 به بعد تشکیل اولین کنگره بین المللی بهداشت روانی بود که روان پزشکی به صورت جزئی از علوم پزشکی شد و سازمانهای روان پزشکی برای پیشگیری در کشورهای مترقی یکی بعد از دیگری فعالیت خود را شروع کرد».
عو ایذه مؤثر برفشار روانی
همانطور که در مقدمه ذکر شد عو ایذه ی وجود دارند که درتکوین شخصیت کودکان و نوجوانان مؤثر می باشند از جمله «خانواده ، مدرسه ، اجتماع ، دوستان» و اگر این عو ایذه نتوانند هر کدام وظیفه ی خود را به نحو احسن انجام دهند می توانند مهمترین ع ایذه مؤثر در فشار روانی نوجوانان محسوب شوند سید احمد احمدی (1373237 تا 236) در خصوص خانواده می نویسد «خانواده مهمترین پناهگاه برای جوانان است و اساس خانواده از نظر اسلام برمبنای دوستی و مرحمت است قرآن مجید فرماید .
خداوند بین اعضای خانواده دوستی و شفقت قرار داده است »از آنجائیکه انسانها در خانواده به هویت و رشد شخصیت دست می یابند و خانواده های سالم و رشید به تک ایذه معنوی و اخلاقی نائل می شود لذا خانواده تنها ع ایذه کمال بخشی و سکونت و آرامش و بالندگی اعضای خویش است بلکه در تحولات اساسی جوامع نقش عمده ای ایفا می کند . مذهب ، آموزش و حکومت نیز از عملکرد خانواده متأثر می شوند و این تأثیر به صورت متقابل باعث ایجاد تغییرات اساسی می گردد . پس اگر خانواده محیط سالم و سازنده ای داشته باشد و نیازهای جسمی و روانی افراد خویش را برآورد جامعه به خدمات جانبی و جبرانی کمتری برای افراد خانواده نیاز پیدا می کند .
دومین ع ایذه «مدرسه»
محیط مدرسه ، فضای ، معلم ، مدیر ، ناظم و مربی پرورشی ، خدمتگزار ، شاگردان و همه ی پدیده هایی که درمدرسه به چشم می خورند با شاگردان تماس دارند و تأثیر آنها را در الگویابی شاگردان غیرقابل اغماض است . هیچ عضویی از عناصر مدرسه نمی تواند همچون معلم و براندازه معلم الگو سوز و الگوساز باشد گامی ممکن است که رفتار ناظم یا معلم مدرسه به گونه ای باشد که آنانرا در نظر شاگردان به صورت دشمن و فردی کینه توز جلوه دهد و به جای اینکه میان شاگردان و معلم و ناظم صمیمیت و همکاری برقرار شود نفرت و کینه میان آنها مبادله کرد و بالاخره .
ناهید فخرایی (1353 182) می نویسد : «که مدرسه جایی است که بوسیله یادگرفتن و بالابردن معلومات و تجربیات در مهارتها می تواند جبران ناراحتیهای روانی را بکند و باعث سلامت روح گردد».
سومین ع ایذه «معلم»
معلم رابط میان شاگراد و محیط است و وظیفه ی او این است که در میان شاگردان و محیط سالم او سازش وهماهنگی برقرار نماید .
ناهید فخرایی (1353 188 تا 185) می نویسد :
«معلم باید وسیله ابزار محبت باشد ومعلم باید بین از هر کس این احتیاج را برطرف سازد و به بچه ها نشان دهد که آنها را دوست دارد . و معلمی که علاقمنت است که شاگردانش دچار امراض روانی نشوند باید در روش خود دقت ک ایذه را داشته باشد».
لازم است که معلم دارای یک سلسله خصوصیات بدنی ، علمی و اخلاقی باشد که این خصوصیات با شاگرد و محیط او پیوند و رابطه ی مستقیم دارد و معلمی که دارای خصوصیات زیر باشد می تواند به بهترین وجهی وظیفه ی تعلیم و تربیت را ارائه کند .