روش تحقیق هوش هیجانی

چکیده :

هدف از انجام این تحقیق بررسی رابطه بین هوش هیجانی و عملکرد تحصیلی دانشجویان پسر مقطع کارشناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایذه بوده است دانشجویان بنابر ضرورت نیازههای درونی و فطری خویشش به دنبال کسب و دانش آگاهی هستند . بنابراین به صورت طبیعی به تحصیل علاقه مند هستند اغلب دانشجویان در حال تحصیل در مدارس از بهره هوش لازم برای تحصیل در مقطع مربوط به خود برخوردارند .

از مهمترین و اساسی ترین مسائلی که دختران و پسران با آن مواجهند سازگاری با خویشتن است در این تحقیق سعی بر آن است که با بررسی رابطه هوش هیجانی  و سازگاری دانشجویان پسر و عوامل موثر بر این دو متغیر نتایج بدست آمده گامی در جهت آگاه کردن معلمان و اولیای دانشجویانبر دارد .

این تحقیق دارای سه فرضیه است . فرضیه 1 بین سازگاری اجتماعی و هوش هیجانی  دانشجویان پسر  رابطه معنا داری وجود دارد .

فرضیه 2 بین سازگاری اجتماعی با سازگاری کل دانشجویان پسر شهر ایذه رابطه معناداری وجود دارد.

 فرضیه 3 بین سازگاری اجتماعی و سازگاری دانشجویان پسر شهر ایذه رابطه معناداری وجود دارد .

ابزار گرد آوری اطلاعات در این تحقیق پرسشنامه هوش هیجانی  و پرسشنامه سازگاری می باشد . روش گرد آوری از جامعه آماری مورد نظر از تعداد کل دانشجویان53 نفر به صورت تصادفی انتخاب شد و به پرسشنامه ها پاسخ دادند نتایج بدست آمده از پرسشنامه با نرم افزار SPSS  مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت که نتایج بدست آمده نشان دهنده این است که فرضیه شماره 1 و شماره 3 رد می شود ولی فرضیه شماره 2 تحقیق مورد تایید می باشد یعنی بین سازگاری اجتماعی و سازگاری کل دانشجویان پسر مقطع کارشناسی دانشگاه آزاد  در سال تحصیلی 89 -88 یا 639 / 0 = r  و 000 = P  در سطح 5 % P  رابطه معناداری وجود دارد در این تحقیق بر اساس نتایج پیشنهاد می شود که هوش هیجانی  و مسئله سازگاری در بین دانشجویانمورد بررسی دقیق تری قرار گیرد .

مقدمه :

ما موجوداتی اجتماعی هستیم و از آغاز ولادت ، دارای آگاهی دو زمینه های فطری و غریزی . در آن چه مربوط به حیات عادی و گذران زندگی فردی و اجتماعی است جاهلیم ولی ابزار فراگیری و اکتساب معرفت مجهزیم .

منابع معرفت ما از سویی دستگاه تربیت است ، یعنی خانه ، دانشگاه و جامعه به معنای عام ، از سویی دیگر تفکر و تعقل به کارگیری تجارت و قدرت استنباط ولی در همه ی حال سازمان ده اندیشه ها خانه و دانشگاه و در مراحل بعدی تفکر و خرد ورزی و جامعه و فرهنگ اجتماعی است .

در جوامع سنتی خانه و دانشگاه منبع دانایی ها و آگاهی ها بودند . والدین و مربیان دائره المعارف یا فرهنگ نامه کودکان و شاگردان به حساب می آمدند . بخش اعظم دانسته های افراد از خانه و آن گاه از دانشگاه اخذ می شود .

امروز روانشناسان علاوه بر توجهی که به تفاوت افراد از لحاظ هوش علمی دارند هوش هیجانی  را نیز به عنوان یک تفاوت عمده بین شخصیت های مختلف قلمداد می کند به طوری که افراد مختلف ممکن است از لحاظ میزان بهره هوشی هیجانی  متفاوت از یکدیگر باشند و این تفاوت به شیوه های گوناگون در زندگی آنها نمود پیدا کند . کارکردها و زندگی آنها نمود پیدا کند . کارکردها و عملکردهای افراد به دلیل داشتن درجه هوش هیجانی  متفاوت بود و کل زندگی آنها را تحت الشعاع خود قرار می دهد .

از پدیده هایی که در دهه اخیر مورد استقبال زیاد بوده است پدید هوش هیجانی  است . که دلیل این امر توانایی فرضی هوش هیجانی  بالاتر در حل بهتر مسائل کاستن از میزان تعارضات بین آنچه که انسان احساس می کند با آن چه که فکر می کند یا همان تقابل قدیمی عقل و دل و مشاهده زندگی شاد و موفقیت آمیز کافی بوده است که از تحصیلات عالی برخوردار نبود ولی به علت هوش هیجانی  بالا به این خوشبختی دست یافته اند .

برخی از نوجوانان بهتر می توانند خود را تطبیق دهند در نتیجه قادر خواهند بود خود را با شرایط و انتظارات جدید سازگار کنند در حالی که نوجوانان دیگر سازگاری کم تری دارند و اغلب در فرآیند سازگاری از پای در می آیند به طور معمول سه نوع شخصیت آسیب پذیرتر از بقیه هستند شخصیتهای سخت گیر و دقیق خود محور خود خواه و حق طلب که تصور می کنند همیشه حق با آنهاست و هر گز خطاهایی از آنها سر نمی زند .

بیان مسئله :

دانشجویان بنا بر ضرورت نیازهای درونی و فطری خویش به دنبال کسب و دانش و آگاهی هستند بنابراین به صورت طبیعی به تحصیل علاقمند هستند . اغلب دانشجویان در حال تحصیل در مدارس از بهره هوشی لازم برای تحصیل در مقطع مربوط به خود برخوردارند و به گفته » بنیامین بلسوم « اغلب دانشجویان قادر به کسب اهداف آموزشی هستند و تنها زمان یادگیری برای آنها متفاوت است .

مشکلات جسمی دانشجویان حالت هیجانی  و روانی ایجاد کرده و مانع ابراز وجود شخص یادگیرنده می شود به همین دلیل او قادر نیست از استعداد واقعی خود بهره برده و آن را آشکار سازد بعضی از دانشجویاندچار مشکل هیجانی  هستند ، دانش آموزانی که نتوانند به تناسب سن خود رفتار مورد انتظار جامعه در رفتار عادی را از خود ظاهر سازد مثلاً در رویارویی با حوادث با حوادث عادی دچار اضطراب و نگرانی بیش از حد شود و غیره ممکن است دچار مشکل هیجانی  شود و این  امر در روند آموزشی او تاثیر منفی بگذارد .

از مهمترین و ساسی ترین مسائلی که دختران و پسران ما با آن مواجهند سازگاری با خویشتن است . دختران و پسرانی که با خود کنار می آِمد و در خود احساس آرامش و کمال می کنند و قادرند قدم های مثبت و سازنده ای در راه سازگاری با جامعه و دیگران بردارند . اما دسته ای دیگر آنانی هستند که از دست خود ناراحتند و این دسته ممکن است بتوانند ساعاتی به خود در تنهایی بگذرانند بدون اینکه آسیبی به خود برسانند ، این جوانان نمی توانند تنهایی به خود دلگرم باشد چرا که نمی توانند درست بیندیشند و تصمیم بگیرند .

« در ارتباط با متغییرهای این پژوهش تحقیقاتی توسط (  خانم رستگاران )( 1372 )  ( همدان ) ( ژیلا ساجدی ) ( 1372 ) ( همدان ) ( کوهسار – رسول روشن – علی اصغر نژاد )  ( تهران  ) ( 1384 ) ( مرتضی رضویان ثار )( 84 – 83 ) ( شهر تبریز ) انجام شده است که هر کدام دارای اهمیت لازم هست اما در قلمرو جغرافیایی این تحقیق تا کنون پژوهشی صورت نگرفته است . پاسخ به این سوال که آیا بین هوش هیجانی  و سازگاری دانشجویانسوم راهنمایی دانشگاه دخترانه زینب کبری ( س ) شهر ایذه در سال تحصیلی 89 -1388 وجود دارد یا خیر ؟ مهم و اساسی به نظر می رسد در این تحقیق سعی شده است که به این سوال پاسخ داده شود.

هوش به استعداد عمومی اطلاق می‌شود که تمام فعالیت‌های ذهنی را در بر می‌گیرد و موجب می‌شود تا انسان قادر باشد مسائل زندگی را حل کند و بتواند با موقعیت جدید و محیط سازش یابد. محققان سال هاست که به دنبال شناسایی سایر مؤلفه‌های هوشمندی بوده‌اند. ثراندیک ( 1920 ) پیشنهاد می‌کند که توانایی اجتماعی، عنصر مهمی از هوش می‌باشد. هوش اجتماعی از نظر وی توانایی درک دیگران، عمل و رفتار هوشمندانه و خردمندان در روابط با دیگران است، لذا از اشکال انتزاعی و مکانیکی هوش، متمایز می‌شود (هدلاند[1] و اشترنبرگ[2]، 2000)

گلمن ( 1995 ) دو شیوه متفاوت آگاهی داشتن را بیان می‌کند : شیوه عقلانی وشیوه هیجانی و زندگی روانی انسان را ناشی از تعامل هر دو کارکرد می‌داند. او معتقد است بجای نادیده انگاشتن هیجانات، شخص باید هوشمندانه با آنها مواجه شود. تنها با هوش هیجانی می‌توان خود را برای پایداری در مواجهه با ناکامی برانگیخت، حالات روحی و خلقی خود را تنظیم نمود، ارضای نیاز را به تعویق انداخت و از غرق شدن تفکر در مسائل ناراحت کننده اجتناب کرد و با دیگران همدلی نمود.

تعاریف گوناگونی از هوش هیجانی وجود دارد و به‌گونه کلی دو خط نظری اصلی در این زمینه به وجود آمده : دیدگاه نخست یعنی دیدگاه توانایی، پردازش اطلاعات در 1990 از سوی سالووی و مایر مطرح گردید و الگوی اولیه آنها از هوش هیجانی سه حیطه ارزیابی، ابراز هیجان و تنظیم و بهره برداری از هیجان را در بر می‌گرفت. دیدگاه دیگر، دیدگاه شخصیتی، اجتماعی ( مختلط یا ترکیبی ) هوش هیجانی می‌باشد و شامل طیف وسیعی از متغیرهای شخصیتی است. از نظریه پردازان این دیدگاه میتوان به گلمن و بارون اشاره کرد. گلمن[3] ( 1995 ) هوش هیجانی را در برگیرنده مؤلفه‌های خودآگاهی هیجانی، خود نظم دهی، انگیزش، همدلی و مهارت اجتماعی می‌داند. ( بارون[4] 1997 ) نیز این سازه را به پنج مؤلفه اصلی تقسیم می‌کند که عبارتند از :

-         مؤلفه‌های درون فردی

-         مؤلفه‌های میان فردی

-         مؤلفه‌های سازش یافتگی

-         مؤلفه مدیریت استرس

-         مؤلفه خلق و خوی عمومی ( سیاروچی[5]، 2001 ).

بی تردید شخصیت یکی از مباحث عمده و محوری روان شناسی و هدف نهایی همه بررسی مربوط به انسان است و در موفقیت و شکست و نحوه واکنش به این پدیده‌ها نقش مهمی داشته و دارد. نظریه‌های شخصیت همواره به دنبال این بوده‌اند که بتوانند با شناخت ویژگی‌های شخصیتی افراد رفتار آنها را پیش بینی کنند و در این زمینه روان شناسان توجه بیشتری به تفاوت‌های افراد از یکدیگر نموده‌اند ( پروین، 1374 ).

سوالی که در اینجا مطرح می‌شود این است که آیا اصطلاح هوش هیجانی، برای توصیف کلی شخصیت به کار می‌رود ؟ پاسخ به این پرسش، به چگونگی تصور شخص از نظام شخصیتی انسان بستگی دارد (اسماعیلی، 1383) .

با بررسی بعضی از نظریه‌های شخصیت مانند الگوی پنج عاملی مک کری و کاستا در می‌یابیم که فاکتورهای هوش هیجانی در حقیقت مانند عامل‌های تشکیل دهنده شخصیت از این دیدگاه می‌باشند (همان منبع ) . ..

اهمیت و ضرورت پژوهش :

در این تحقیق سعی بر آن است تا با بررسی رابطه هوش هیجانی  و سازگاری دانشجویان دختر راهنمایی و عوامل موثر بر این دو متغیر با نتایج بدست آمده می تواند گام هایی را در جهت آگاه کردن معلمان و اولیای دانشگاه کمک کرده ، همچنین این نتایج را در جهت آگاه کردن اولیای دانشجویانرا با ویژگیهای هوش هیجانی  و سازگاری فرزندان آنان آگاه کرد و این نتایج آنان را در هدایت فرزندان خود کمک می کند .

اهداف پژوهش :

هدف کلی از این بررسی رابطه هوش هیجانی و عملکرد تحصیلی دانشجویان پسر مقطع کارشناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایذه بوده است.

هدفهای جزئی :

آشنایی با میزان هوش هیجانی  بررسی رابطه هوش هیجانی و عملکرد تحصیلی دانشجویان پسر مقطع کارشناسی آشنایی با میزان هوش سازگاری  دانشجویان پسر شهر ایذه .

آشنایی با رابطه بین هوش هیجانی  و سازگاری دانشجویان پسر ) شهر ایذه .

فرضیه ها :

1 – بین سازگاری اجتماعی و هوش هیجانی  دانشجویان پسر دانشگاه آزاد  شهر ایذه رابطه معنا داری وجود دارد .

2 – بین سازگاری اجتماعی و سازگاری کلی دانشجویان پسر مقطع کارشناسی  شهر ایذه رابطه معنا داری وجود دارد .

3 – بین سازگاری اجتماعی و سازگاری آموزشی دانشجویان پسر رابطه معنا داری وجود دارد .