چکیده:
در این تحقیق به تعریف ترس و عملکرد خودم در مورد دانش آموزی که در امتحان ترس داشت وراهکارهایی که برای درمان این دانش آموز انجام دادم اشاره خواهم داشت.
نگرانی وترس لازمۀ ادامه حیات و تضمین کننده سعی وتلاش انسانهاست. اما هنگامی که آنقدر شدت می یابدکه منجر به کاهش عملکرد فرد می شود به عنوان یک اختلال مطرح می گردد.
نگرانیها در مورد مسائل متعدد رخ می دهد و از جمله آنها ترس امتحان است که یکی از عوامل افت تحصیلی دانش آموزان نیز محسوب می شود. در این تحقیق به تعریف ترس و علائم نشانه های آن اضطراحب امتحان از نتایج بدست آمده از این تحقیق می توان دریافت که آشنایی با علل ودلایل بوجودآمدن ترس امتحان می تواند ما را در بررسی هر چه بهتر این علل و پیشگیری و درمان یاری سازدکه علل ترس این فرد عبارتند از 1- عوامل فردی و شخصیتی 2- عوامل خانوادگی 3- عوامل آموزشگاهی و در آخر راهکار هایی به والدین و دبیران و خود فرد توصیه شده است.
مقدمه:
انسان از دیر باز تلاش کرده است با کلمات و واژه های مختلف حالات ،احساسات،هیجانات خویش را ابراز دارد به همین منظور ،درهنگام کشمکشهای درونی از اصطلاحاتی چون دلهره،دلشوره ونگرانی استفاده کرده است که در زبان کنونی روان شناسی ترس نامیده میشود.ترس است که استعداد ها را تخریب می کند،مشکلاتی را در تمرکز و حافظه به بار می آوردو باعث رفتارهای ناپخته می شود وفرد مبتلا نمی تواند با شرایط موجود و محیطش روبرو شود و با آنها کنار بیاید . بعضی از افراد در این موقعیت ها کنترل خود را از دست می دهند و دچار مشکلاتی اعم از جسمانی ،رفتاری و شناختی می شود و در نتیجه ترس در عملکرد تحصیلی آنها تأثیر میگذارد و مشکلاتی برای آنها فراهم می سازد حتی باعث شکست آنها در امتحان می شود ترس یک حالت بهنجار و امر ضروری در زندگی انسانهاست اما آنگاه که شدت ترس و نگرانی به حدی می رسد که بیشتر باز دارنده می شود تا برانگیزاننده و عملاً کارکرد فرد را تحت الشعاع قرارداده و آن را کاهش می دهد دیگر یک حالت بهنجار نیست.
بیان مسئله:
اصولاً هر امتحان و آزمونی هیجان و ترس خاص خود را دارد . همۀ هنر انسان در این است که با حداقل ترس از عهدۀ انجام بزرگترین امتحانات بر آید. بطور کلی انسان دوست ندارد رفتارهایش همواره مورد ارزیابی دیگران واقع گردد. به همین دلیل هر زمان که در موقعیت امتحان و آزمون قرار می گیرد به گونه ای دچار ترس می گردد .البته بدیهی است که وجود ترس به خودی خود امری غیر عادی نیست اما آنچه باید به عنوان یک عامل آزاردهنده و بازدارنده مورد توجه قرار گیرد شدت هیجان زدگی و ترس فوق العاده ای است که به هنگام حضور در محافل اجتماعی یا شرکت در آزمونهای مختلف دامنگیر بعضی از افراد می شود .بنابر این یکی از رسالتهای مهم مربیان توجه به عامل ترس و اتخاذ تدابیر لازم برای کاهش آن دربین نوجوانان مبتلاست .زمانیکه دانش آموز من بطور چشمگیری دچار ترس شد و چنین ترسی می تواند آثار زیستی و روانی زیانباری را به همراه داشته باشد .ترس امتحان می تواند به عنوان یک وضعیت و حالت جسمی و روانی باشد که نشانه های آن عبارتند از :عرق کردن ،پریدگی رنگ ،تنگی نفس و......می باشد.
با توجه به تعاریف ترس می توان این حالت را در ارتباط با آینده و فاقد یک عامل عینی و مشخصی دانست که در عین حال می توان سه جنبه اصلی را در آن مشخص نمود:
1-جنبه فیزیولوژیکی
2-جنبه حرکتی
3-جنبه شناختی روانی
بطور کلی ترس از امتحان فرد را دچار اختلالات عاطفی و روانی می نماید و باعث می شود که فرد از نظر روانی و حتی جسمانی نامتعادل شود و در نتیجه نتواند به خوبی از عهده امتحان برآید فردی که مضطرب است به خوبی نمی تواند هر آنچه را آموخته است بوسیله امتحان نشان دهد.و چون قضاوتی که معلم درمورد یادگیری می کند بر اساس پاسخ فرد به سؤالات امتحان است بنابراین دانش آموز مبتلا به ترس حد نصاب نمره را برای قبولی بدست نمی آورد لذا با توجه به اهمیت موضوع لازم دانستم عملکرد خود را درمورد دانش آموزی که ترس در امتحان داشت را ارائه دهم چه عواملی دربوجود آمدن ترس امتحان دراین فرد مؤثر بودند؟
اهمیت و ضرورت پژوهش:
امروزه علی رغم ایجاد تغییرات عمیق فرهنگی و تغییر در شیوه های زندگی فاقد توانایی های لازم و اساسی هستند و همین امر آنها را در مواجه با مسائل و مشکلات زندگی روزمره آسیب پذیر کرده است .پژوهشهای بیشمار نشان داده اند که بسیاری از مشکلات بهداشتی و اختلالات روانی –عاطفی ریشه های روانی اجتماعی دارند.
هدف از نوشتن این تحقیق و انتخاب موضوع آن بحثی است که دربین مباحث روانشناسی بیش از سایر مباحث مورد توجه می باشد و غفلت از آن باعث بیماریهای روانی میگردد.و درمورد دانش آموزان کاربرد بیشتری دارد و با توجه به شغل و حرفه شخصی دانستن بعضی از این نکات برای مقابله و برطرف ساختن مشکلات دانش‌آموزان مؤثر است. آشنایی با دلایل بوجود آمدن ترس ما را در بررسی این علل و درمان هر چه بهتر آن یاری خواهد رساند.
اهداف پژوهش:
هدف اساسی در این پژوهش :
1. بررسی علل ترس امتحان در یکی از دانش آموزان این آموزشگاه
2. راههای کاهش ترس امتحان در این دانش آموز
3. نقش معلم در کاهش ترس امتحان
4. نوع برخورد خانواده نسبت به توانایی فرزندشان به میزان ترس اثر دارد.
سؤالات پژوهش :
1. آیا والدین درایجاد ترس امتحان در دانش آموزان نقش دارند.
2. روشهای پیشگیری از ترس امتحان را نام ببرید.
3. چه عواملی باعث ترس امتحان در دانش آموزان می شود.
تعریف واژه ها و اصطلاحات:
ترس:یک ناراحتی دردناک درونی که در بیش بینی یک تهدید و یک عامل ناخوشی در آینده که منبع و منشأ آن مشخص نیست یاد می کند.
امتحان : اندازه گیری و سنجش تغییرات حاصل در رفتار دانش آموزان با توجه به هدفهای آموزش و پرورش به منظور هدایت یادگیری آنهاست.
فصل دوم :
ادبیات و پیشینه تحقیق
پیشینۀ تحقیق
1- میرافضلی آرانی، فاطمه، علل ترس در کودکان، مرکز تحقیقات نظام وفا شهرستان آران و بیدگل، 83 1382
ترس از بزرگترین دشمنانی می‌باشد که بشر مجبور است با آن روبرو شود ترس درباره آسیب‌پذیری خودمان و ترس برای بقای خود
2- عکاشه گودرز"بررسی فراوانی وعلل ترس در دانش آموزان"
شورای تحقیقات اداره آموزش و پرورش شهرستان کاشان 1381
در این تحقیق سنین نوجوانی یعنی سالهای بین 12 تا 18 سال را دوره ناکامل نامیده‌اند زیرا نوجوان عالم کودکی را پشت سر گذاشته و به دوره کامل بزرگسالی نیز نرسیده است در نتیجه احساس نوعی ناامنی و عدم اطمینان و اعتماد به خود و نقش اجتماعی خود دارد. دوره ای که در طول عمر انسان ؛تنشهای هیجانی؛در حد اعلای خود می رسد دوره نوجوانی است .در این دوره علاوه بر رشد و تغییرات بدنی و ترشحات غدد داخلی که تا حدی موجبات ترس و تنش را در نوجوانان پدید می آورد،عوامل محیطی و اجتماعی یکی از عوامل اصلی وجود تنشها در این دوره می باشد.
تعریف ترس:
بی شک یافتن تعریفی جامع و مانع برای ترس دشوار است در واقع اساسی توافق بر سر تعریف است که در رشته‌های مختلف به دشواری صورت می‌گیرد.
روان شناسان تعریف جامعه‌شناسان و جامعه شناسان تعریف روان شناسان و روان پزشکان تعریف هیچکدام را جامعه و مانع نمی‌دانند اما ترس کلمه‌ای مشتق از لغت لاتینی به معنی سختی کشیدن است و در قرن 17 برای تشریح سختی یا محنت بکار برده میشود و در اواخر قرن 18 دلالت بر نیرو، فشار، کوشش سختی می‌کند که متوجه افراد یا عضوی از اعضاء یا نیروی روانی او [1]
ترس یک حالت عاطفی است که در آن عامل مبهمی از ترس، ترس ناشی از پیش‌بینی حوادث نامطبوع وجود دارد و فیزیک ناراحتی دردناک ذهنی ناشی از یک پیش‌بینی در مورد یک تهدید و یا یک ناخوشی در آینده است.
ترس احساس ناخوشایند و ناراحت کننده است که با نشانه‌های جسمی حاکی از بیش فعالی دستگاه عصبی خود مختار، همراه باشد[2]
ماهیت ترس
ترس چیزی نیست جز دلهره‌ای مداوم و مزمن از چیزی که شناخته شده و قابل تعبیر نیست که برای فرد پدیدآمده و یا در حال پدید آمدن است. برخی روانشناسان ترس را عبارت از ترسی دانسته‌اند که در اثر به خطر افتادن یکی از ارزشهای مهم و اصیل در زندگی پدید می‌آید. می‌گویند این ترس موجب احساس دردی داخلی با ریشه‌ای عمیق و اغلب ناشناخته و گاهی فراموش شده پدید می‌آورد مبهم و آن تصور دردها، گاهی به صورت ناخودآگاه از آدمی سر می‌زند و به گونه‌ای اغتشاش آمیز در افراد تجلی می‌کند. وضع به گونه‌ای است که هم برای خود فرد و هم برای اطرافیان قابل تفسیر نیست. برخی ماهیت آن را شکل تخیلی ترس یا بیم مبهم دانسته‌اند که به صورت مزمن درآمده و موجب تغییرات واقعی در افراد میشود.) کاری، کویری. زندگانی با ترس/ ترجمه دکتر ماشاءاله مدیحی، نشر یادآوران، 1370، ص 8(