روش تحقیق بررسی رابطه سبک های دلبستگی با رضایتمندی زناشویی در دانشجویان متأهل دانشگاه آزاد ایذه

چکیده:

هدف اصلی پژوهش حاضر، بررسی رابطه سبک های دلبستگی با رضایتمندی زناشویی در دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایذه  است.

بدین منظور 62 نفر از دانشجویان متأهل دانشگاه ایذه  این دانشگاه به تفکیک جنسیت به روش نمونه‌گیری مبتنی بر هدف انتخاب شدند و آزمونهای رضایتمندی زناشویی انریچ و همچنین مقیاس بازنگری شده دلبستگی بزرگسال کولنیزورید (1990) RAAS بر روی آنها اجرا شد. پس از جمع‌آوری اطلاعات از روشهای آمار توصیفی (فراوانی، درصد، میانگین، انحراف معیار و ...) و آمار استنباطی (ضریب همبستگی توافقی ، مجذور کا (x2) و آزمون t برای مقایسه میانگین‌های مستقل ) استفاده شد. نتایج بدست آمده نشان می‌دهد که : دانشجویان متأهل با سبکهای دلبستگی ایمن ، از رضایتمندی زناشویی بالاتری برخوردارند و برعکس یعنی دانشجویانی که از سبک های دلبستگی نا ایمن اجتنابی و دوسوگرا برخورداربودند ، میزان رضایتمندی زناشویی آنان نیز بطور معناداری کمتر از افراد ایمن بود. این یافته با بسیاری از نتایج پژوهش های پیشین مطابقت دارد بدین معنا که در وهله ‌ نخست، کیفیت روابط بهتر به وسیله همسرانی گزارش می‌شود که هر دو دارای دلبستگی ایمن‌اند در مرتبه بعد، توسط زوجهایی گزارش می‌شود که یکی از آنها دارای دلبستگی ایمن است.  همچنین نتایج پژوهش نشان می دهد که بین سبکهای دلبستگی دانشجویان متأهل مؤنث با مذکر تفاوت معنی داری وجود ندارد اگرچه زنان از سطح ایمنی بیشتری در روابط بین فردی و دلبستگی برخوردارند ولی تفاوتها معنی دار نیست . از نتایج دیگر این پژوهش ، نبودن تفاوت معنی داری بین رضایمندی زناشویی در دانشجویان بر اساس جنسیت است . بررسی ‌های قبلی  در مورد رضایتمندی زناشویی نیز عموماً نشان می ‌دهد که وضعیت جنس افراد، پیش‌بینی  کننده رضایتمندی نمی ‌باشد .

کلید واژه‌ها : سبک های دلبستگی ( سبک دلبستگی ایمن ، سبک دلبستگی ناایمن اجتنابی ، سبک دلبستگی ناایمن دوسوگرا ) ، رضایتمندی زناشویی ، دانشجویان تربیت دبیر

مقدمه :

  ” سبک دلبستگی 1 “یکی از مهمترین عوامل مؤثر در تعاملات بین فردی است که در دوران کودکی فرد شکل گرفته و با توجه به محیطی که در آن تحول یافته است، در سنین بعدی ادامه می ‌یابد (بالبی 2 ، 1988 و 1973و1960) . موضوع دلبستگی از زوایای مختلفی مورد پژوهش قرار گرفته است. مثلاً هازن 3و شیور4، درباره دلبستگی و عشق رمانتیک (1987) و درباره دلبستگی و کار و حرفه (1990)، سیمپسون 5 و همکاران درباره دلبستگی و اضطراب آزمایشگاهی (1990)، هرووتیز6 و همکاران درباره دلبستگی و مشکلات بین شخصی (1993) کوبک 7 و هازن 8 (1991) درباره دلبستگی و از دواج به پژوهش پرداخته‌اند.

 سبک دلبستگی یکی از عوامل شخصی است که بر همسازی و ناهمسازی زناشویی تأثیر می ‌گذارد و تحقیقات بسیاری درباره آن انجام شده است .همچنین شواهد فراوانی گویای آن است که زوج‌ها در جامعه امروزی برای برقراری حفظ و ارتباط صمیمی و درک احساسات از جانب همسرانشان با مشکلات فراوانی درگیرند. در حقیقت این معضل سبب پریشانی در روابط زناشویی شده است. رضایت از زندگی زناشویی به احساس عینی از خشنودی، رضایت و لذت تجربه شده توسط زن و یا مرد است وقتی که همه جنبه‌های مشترک زندگی‌شان را در نظر بگیرند (الیس 9، 1986) . یک تحول مهم در این جهت، این است که تا قبل از دهه هفتم قرن بیستم، تحقیقات انجام شده در خصوص خانواده، به طور عمده حول محور طلاق و اثرات روانی – اجتماعی آن بر اعضای خانواده متمرکز بود، ولی از این دهه به بعد، توجه محققین به مسئله نارضایتی از زندگی زناشویی و راههای افزایش احساس رضایت و شادکامی از زندگی مشترک معطوف شد که هدف این تحقیق نیز حرکت در این جهت است، زیرا به تعیین علل جدائیهاپس از وقوع آنها نمی ‌پردازد بلکه با مشخص کردن نحوه ‌ تأثیر رابطه دلبستگی با رضایتمندی زناشویی، کوشش می ‌کند تا زمینه‌های روان شناختی را که به این رضایتمندی منتهی می ‌شود، شناسایی کند. با شناخت این زمینه‌ها، می ‌توان در سطوح مختلف مداخله کرد. میزان از دواجهای با خطر بالا را کاهش داد، بر رضایت و شادکامی از دواجهای  موجود افزود و از بعضی ناسازگاریها پیشگیری به عمل آورد و از این طریق، از بسیاری از نابسامانیهای خانوادگی که منجربه هدر رفتن نیروهای عظیم انسانی می ‌شود جلوگیری کرد.

بیان مسئله

در این تحقیق ، من در صدد این هستم که مقایسه و بررسی رابطه  بین عشق  و سازگاری ازدواج دانشجویان متاهل دانشگاه آزاد شهرستان ایذه از طریق پرسش شوندگان مورد تجزیه و تحلیل و ارزیابی قرار دهد و از روش اسناد ومدارک موجود مشخص نماید که بین دانش آموزان دختر و پسران  دانشجو  از لحاظ عملکرد و رابطه عشق و سازکاری بعد از ازدواج چه تفاوت هایی وجود دارد .

چه اندازه  رابطه علاقه و سازگاری در بین دانشجویان ازدواج کرده و متاهل در این دانشگاه وجود دارد

بین دانشجویان ازدواج کرده دختر و دانشجویان پسر در روندکار  روزانه و کلاس درس و تدریس چه عملکردی وجود دارد.

چه تفاوت هایی در هر حیطه عاطفی عشقی، اجتمایی و اقتصادی دانشجویان متاهل و غیر متاهل وجود دارد.

محدودیت های تحقیق

محدودیت های تحقیق:

محدودیت های تحقیق به دو دسته تقسیم می شوند: 1. محدودیت هایی که کنترل آنها از عهده محقق خارج است. 2. محدودیت هایی که کنترل آنها بر عهده محقق است.

در مورد نخست پراکندگی گسترده دانش آموزان با والدین فرهنگی در مقاطع تحصیلی مختلف و دبیرستانهای مختلف.

اهمیت مسئله

این تحقیق صرفاً در رابطه با مسائل ازدواج و روابط زناشویی و عاطفه و احساس وابستگی که بعد از روابط زناشویی پدید می آید می باشد  و با توجه به بررسیها وتحقیقاتی که در این زمینه می شود می توان   مشخص نمود که چه عواملی  می توانند در ازدواجی از سر عشق و عواطف انسانی  دخیل باشند و از این عوامل چه عواملی  مضر و چه عوملی  می توانند مفید باشند .

بررسی نمودن این عوامل  و تحقیق و کار کردن  بر روی آنها  می توان علل بررسی رابطه ی بین سازگاری ازدواج  داشجویان  و مشکلات اجتماعیی که در دانشگاه وجود دارد مشخص نمود .

از آنجائیکه ازدواج یک امر مهم و واجب برای هر انسان و جوان می باشد و پیامبر اکرم حضرت محمد(ص)  به آن امر کرده که ازدواج نیمی از ایمان یک انسان مسلمان می باشد .

تاریخچه مطالعاتی

در بسیاری از پژوهشهای جامعه شناسی و روانشناسی رابهطه عشف و ازدواج در یک خانواده دو نفره بیم دو زوج همیشه محد نظر و افکار روانشناسان و جامعه شناسان بزرک و کوچک بوده است .

شواهد آماری گسترده ای نشان می دهد که بطور کلی ازدواج  طبقات اجتماعی به سمت بالا سیر صعودی می پیماید، به این ترتیب فرزندان افرادی که با روابط بهتری زندگی را شروع کردند  معمولاً بیش از طبقات متضاد آن  به موفقیت حاصل شده است.

و در کل می توان رابطه دلبستگی و آرامش درونی بین دو نفر از مهیار های مهم یک خانواده یک جامعه و یک جامعه بزرگتر (جامعه بشری)  نقش را ایفاء می کند بلکه پایه و اساس همه این دلبستگی ها  عشق به همسر خود می باشد .

روش تحقیق :

            طرح کلی پژوهش حاضر از نوع طرح های همبستگی است، اما از آنجا که بررسی مقایسه ای سبک های دلبستگی و رضایتمندی زناشویی به تفکیک جنسیت در دانشجویان نیز مورد نظر پژوهش حاضر است ، از این رو طرح علی – مقایسه ای نیز محسوب می گردد . جامعه آماری را کلیه دانشجویان متأهل در حال تحصیل در سال تحصیلی 881387 در بر می گیرد که در دانشکده علوم انسانی ( شامل (رشته‌های امور تربیتی ، ادبیات ، حرفه‌وفن ، مطالعه اجتماعی)در حال تحصیل بودند. 62 نفر از دانشجویان جامعه فوق‌الذکر ( 33 نفر مؤنث و 29 نفر مذکر )به روش نمونه گیری هدف دار انتخاب شدند . تعداد مذکور در حدود نیمی از جامعه واجدالشرایط بوده اند که به صورت داوطلبانه با پژوهشگر همکاری نمودند .

روش تحقیق:

در این پژوهش روش تحقیق به صورت توصیفی پیمایشی  بوده که جهت جمع آوری اطلاعات از روش داده های از پیش آماده شده استفاده گردید، بدین صورت که با مراجعه به کلینیک های روانشناسی و دفاتر ازدواج و مشاوره درمانی قبل از ازدواج  بوده است.

برای تجزیه و تحلیل  داده ها از برنامه آماری SPSS استفاده شده است که در این برنامه برای تجزیه و تحلیل اطلاعات داده شده روش تجزیه و تحلیل واریانس دو راهه  و استفاده از آزمونهای تعقیبی با مقایسه چندگانه به کاربرده شده است.

فن تحقیق

جهت جمع آوری اطلاعات از روش داده هایی از پیش آماده شده استفاده گردید، بدین صورت که با مراجعه به مدارس نمونه معدل دانش آموزان از پرونده های آنان و دفتر کارنامه دبیرستان استخراج شده برای پیشینه نظری و تجربی و طراحی فرضیات در این پژوهش از مطالعات کتابخانه ای، مجلات رشد و پیوند و فصلنامه تعلیم و تربیت و نشریه علوم تربیتی و پایان نامه های دانشجویان آزاد اسلامی واحد ایذه  و شهید چمران اهواز استفاده شده است.

روش تجزیه و تحلیل داده ها:

در این پژوهش برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از نرم افزار SPSS استفاده شده است:

1- روش های آمار توصیفی شامل : فراوانی، میانگین و انحراف معیار

2- روش آمار استنباطی : تجزیه و تحلیل واریانس دو راهه و استفاده از آزمونهای تعقیبی( پسین) با مقایسه های چندگانه. که فرضیه ها با توجه با تفاوت معنی دار، درجه آزادی،  و t بحرانی در جدول رد یا تأئید شده اند.

جامعه آماری:

جامعه آماری عبارت است از همه اعضای واقعی یا فرضی که علاقمند هستیم  یافته های پژوهش را به آنها تعمیم دهیم.1

در این پژوهش جامعه آماری تمام خانم های دانشجوی دانشگاه آزاد ایذه  و آقایان  دانشگاه شهرستان ایذه بوده است .

نمونه آماری

نمونه گیری یعنی انتخاب تعدادی از افراد، حوادث و اشیاء از یک جامعه تعریف شده به عنوان نماینده آن جامعه، ( انتخاب درصدی از یک جامعه به عنوان نماینده آن جامعه)

نمونه گیری تصادفی ساده: در نمونه گیری تصادفی ساده هر یک از اعضای جامعه تعریف شده شانس برابر و مستقلی جهت بودن عضوی از اعضای نمونه را دارد. منظور از مستقل این است که انتخاب یک عضو به هیچ شکلی در انتخاب سایر اعضای جامعه تأثیر نداشته باشد1. در این پژوهشی نمونه آماری 200 نفر بوده که شامل 100 نفر دختر و 100 نفر پسر می باشد. از این 100 نفر 50 نفر با دلبستگی و روابط عاشقانه خوب  می باشند.

ابزار و مقیاس‌ پژوهش :

به‌منظور جمع‌آوریاطلاعات در این پژوهش از دو پرسشنامه زیر استفاده شده است :

1- پرسشنامه رضایتمندی زناشویی انریچ 14 :

  فرم اصلی این پرسشنامه از 115 سئوال بسته و 12 خرده - مقیاس تشکیل شده است که به جز مقیاس اول آن که 5 سئوال دارد، بقیه مقیاسها شامل 10 سئوال است. پاسخ به سؤالات به صورت 5 گزینه‌ای(کاملاً موافق موافق نه موافق و نه مخالف مخالف کاملاً مخالف) است. اولسون 15 ((1983 ازاین پرسشنامه برای بررسی رضاه ت زناشویی استفاده نموده و معتقد است که هر یک از موضوع های این پرسشنامه در ارتباط با یکی از زمینه های مهم است . ارزیابی این زمینه ها در درون یک رابطه زناشویی می تواند مشکلات بالقوه زوج ها را بیان کند ، یا می تواند زمینه های نیرومندی و تقویت آنها را مشخص کند . فرم اصلی با توجه به زیاد بودن سؤالهای پرسشنامه موجب خستگی بیش از اندازه آزمودنی ها می شد ، بنابراین سلیمان نژاد (1373) در پژوهشی تحت عنوان " بررسی تفکر غیر منطقی در نارضایتی زناشویی " فرم کوتاهی از این پرسشنامه تهیه کرد که دارای 47 سؤال است . نمره بالا دراین پرسشنامه نشانه رضایت و نمره پایین نشانه نارضایتی از رابطه زناشویی است. اولسون و همکاران ( 1983) پایایی پرسشنامه را با روش ضریب آلفا 0.95 گزارش کردند . سلیمانیان ( 1376)  و عبادت پور ( 1379 ) پایایی پرسشنامه را در فرم کوتاه از طریق محاسبه ضریب آلفا 0.95 گزارش کرده اند .