مقدمه
ASP.Net چیست ؟
تکنولوژی ASP .Net را می توان به زبان ساده، محیط برنامه نویسی تحت سکوی دات نت برای ساخت برنامه های کاربردی (Applications) قابل اجرا در بستر اینترنت به همراه زبان HTML معرفی کرد. هم اکنون نسخه های 2006،2005،8 زبان دلفی به طور کامل با سکوی دات نت سازگار بوده و از توسعه برنامه های کاربردی بوسیله ASP .Net پشتیبانی می نمایند. اگر شما با ASP کلاسیک آشنا هستید، باید گفت که ASP .Net به طور کلی با ASP کلاسیک متفاوت می باشد [تا قبل از ارائه سکوی دات نت تکنولوژی شرکت مایکروسافت برای ساخت برنامه های کاربردی تحت اینترنت ASP بود. که آخرین نسخه آن هم ASP 3.0 بوده است. بعد از ارائه ASP .Net تکنولوژی قدیمی ASP، را ASP کلاسیک نامیدند. همچنین به ASP .Net عبارت "ای اس پی پلاس" هم می گویند- م]. برای شما، به عنوان یک برنامه نویس دلفی که با توسعه سریع نرم افزار یا RAD و برنامه نویسی شیئ گرا (OOP) بوسیله خاصیت ها، متدها و رویدادها آشنایی دارید، تکنولوژی ASP .Net یک مدل بسیار قوی و مناسب جهت ساخت برنامه های کاربردی قدرتمند مطرح می باشد. هم اکنون در اینترنت تعدادی راه حل نرم افزاری با ASP .Net و دلفی ارائه شده است. که از آن جمله می توانید به پورتال و فروشگاه اینترنتی در سایت aspxDelphi.com مراجعه نمایید [این سایت تماما با ASP .Net و دلفی ساخته شده است].
ASP .Net متشکل از چندین تکنولوژی متفاوت شامل : فرم های وب یا WebForms (همانند فرم های متداول در برنامه های Win32 در دلفی )، سرویس های وب، کنترل های وب، کنترل های HTML و کنترل های اعتبار
سنجی؛ می باشند. وقتی تمام این موارد در کنار هم قرار گیرند، توسعه دهنده گان و برنامه نویسان را قادر به ساخت و ارائه برنامه های کاربردی تحت وب قوی، قابل نگهداری و مقیاس پذیر می نمایند.
اکنون بیایید تا در قالب جملاتی ساده بررسی نماییم که به طور کلی ASP .Net در مورد چه چیزهایی می باشد :
فرم های وب (Web Forms) : قلب و جان برنامه های کاربردی ASP .Net می باشند. یک WebForm نوعا شامل کنترل های سرور و عناصر HTML می باشد [در مورد کنترل های سرور به زودی بحث خواهیم کرد]. این کنترل ها به شما این امکان را می دهند که یک وب فرم با کدی بسیار ساده متشکل از اجزائ توکار و قابل استفاده مجدد را به سرعت ایجاد نمایید. وب فرم های ASP .Net فایل های متنی هستند که نام آنها با پسوند aspx مشخص می گردند. وقتی یک کاربر برای اولین بار یک فرم را بوسیله وب مورد دستیابی قرار می دهد، ASP .Net یک فایل dll کامپایل شده را تولید می نماید، که بعدا به صورت پویا به خروجی HTML برای مشاهده در مرورگر وب در سمت کاربر یا سرویس گیرنده تبدیل می گردد.
کنترل های سرویس دهنده وب (Web Server Controls) : وب فرم ها از بلوک هایی از کد ساخته شده اند. کنترل های سرور یا Server Controls در یک فایل با پسوند aspx بوسیله تگ های سفارشی یا اختصاصی یا تگ های استاندارد HTML که حاوی یک خصوصیت با مقدار runat="server" می باشند، تعریف می گردند. کنترل های سرور شباهت زیادی به کنترل های استاندارد VCL در دلفی دارند؛ با این تفاوت که کنترل های سرور خروجی HTML تولید می نمایند. کنترل
های سرور دارای خواص، رویدادها و متدهایی می باشند و در واقع رابط کاربر را پیاده سازی می نمایند که قابل بسط و توسعه نیز هستند.
کنترل های HTML و کنترل سرور اچ تی ام ال (HTML Controls and HTML Server Control) : اچ تی ام ال استاندارد در واقع به صورت بلوکی [بلوک هایی از کد] می باشد.عناصر HTML در ASP .Net تشابه زیادی با عناصر متداول HTML همانند table,span,div,input و غیره، در صفحات وب دارند. به طور پیش فرض عناصر HTML در یک WebForm برای سرور فراهم نمی باشند. بلکه آنها به عنوان اعضای اولیه وب فرم ها ارائه شده اند. با تبدیل عناصر HTML به کنترل های سرور HTML یا HTML Server Controls ، بوسیله افزودن خاصیت runat="server" در واقع شما آنها را به عناصر سمت سرور تبدیل کرده اید.
کنترل های کاربر (User Controls) : مکانیسمی برای ساخت کد صفحات کوچک ASP .Net، با قابلیت استفاده مجدد را فراهم می کنند. کنترل های کاربر همانند WebForm ها می باشند. با این تفاوت که تگ (Tag) ابتدا و انتهای صفحه را ندارند. و در قالب یک فایل متنی با پسوند ascx ذخیره می شوند. User Control ها را می توان مشابه شیئ TFrame در دلفی قلمداد کرد.
کنرل های اعتبار سنجی (Validation Controls) : این کنترل ها همگی سمت کاربر یا Client Side بوده و عملیات اعتبار سنجی ورودیهای کاربر (مثل رشته، عدد و ...) بدون ارسال اطلاعات به سرور را انجام می دهند. کنترل های اعتبار سنجی این قابلیت را فراهم می آورند تا اطلاعاتی را که کاربر در کنترل های HTML یا کنترل های کاربر
(User Controls) در یک وب فرم وارد می نماید را تست نمایید.
ADO .Net : اجازه دهید در حال حاضر، تنها به ذکر این نکته بسنده کنیم که : ADO .Net برای ذخیره [و بازیابی] اطلاعات در تمامی مدل های برنامه نویسی تحت سکوی دات نت شامل وب فرم ها، وب سرویس ها، و برنامه های کاربردی تحت ویندوز یا WinForm ها طراحی شده است [درباره ADO .Net در آینده بیشتر بحث خواهد شد].
سرویس های وب (Web Services) : اجزائ برنامه های کاربردی مبتنی بر XML می باشند. یک وب سرویس بر پایه XML عملکردی همانند منطق برنامه کاربردی را فراهم می سازد. و از طریق هر سیستم توزیع شده (Distributed System) دیگری که از پیام رسانی بر پایه XML استفاده نماید، در دسترس خواهد بود [این مساله بدین معناست که سایر سیستم های مبتنی بر XML می توانند با یک برنامه کاربردی دیگری که از XML استفاده می کند، ارتباط برقرار نمایند و با هم به تبادل اطلاعات بپردازند].
Asp.net ( بخش اول )
ASP که سرنام واژه های Active Server Pages میباشد برنامه ای است که درون IIS اجرا میشود.
IIS نیز سرنام واژه های Internet Information Services میباشد و IIS یکی از اجزاء سیستم عامل ویندوز 2000 است وIIS همچنین بخشی از Option pack موجود برای ویندوز ان تی 4 می باشد.
PWS (Personal Web Server) یک روایت مختصرتر ازIIS می باشد که آن را می توانید برروی سی دی ویندوز خود بیابید.
چگونگی سازگاری ASP
برای اجرای IIS باید سیستم عامل ویندوز ان تی 4 یا بالاتر داشته باشید وبرای اجرای PWS باید از ویندوز 95 یا بالاتر استفاده کنید.
Chili ASP یک تکنولوژی است جهت اجرای ASP بدون نیار به سیستم عامل ویندوز.
Instant ASP تکنولوژی دیگری است برای اجرای ASP بدون ویندوز.
یک فایل ASP چگونه فایلی است؟
یک فایل ASP می تواند شامل text، HTML، XML واسکریپتها باشد.
اسکریپت های موجود در فایل ASP بر روی کامپیوتر سرویس دهنده اجرا می شوند.
یک فایل ASP دارای پسوند asp. می باشد.
ASP چگونه کار می کند؟
هنگامی که برنامه مرورگر، یک فایل HTML را درخواست می کند، Server فایل را برمی گرداند.هنگامی که یک برنامه مرورگر یک فایل ASP را درخواست می کند، IIS این درخواست را به موتور ASP ارجاع می دهد.
موتور ASP خط به خط فایل ASP را می خواند واسکریپت های درون فایل را اجرا می کند. سرانجام فایل ASP به فرم Plain HTML به مرورگر ارسال می شود.
ASP چه کارهایی می تواند انجام دهد؟
می توانید به شکلی پویا هرگونه محتوایی از یک صفحه وب راویرایش نمایید، تغییر دهید یا اضافه کنید. به درخواست هاو queryهای کاربران پاسخ دهید. به هرگونه داده وپایگاه داده ای دسترسی داشته باشید ونتایج را به یک مرورگر بازگردانید. یک صفحه وب را جهت استفاده بهینه برای دیگر کاربران به طور دلخواه تنظیم کنید.
سادگی و سرعت از مهم ترین مزایای استفاده از ASP می باشد.
از آن جایی که کد ASP شما از طریق برنامه مرورگر قابل دبدن نیست پس امنیت یکی دیگر از ویژگی های ASP است.
چون فایل های ASP به صورت Plain HTML بازگردانده می شوند می توان آن ها را از داخل هر مرورگری مشاهده کرد.
یک برنامه نویسی هوشمندانه ASP، از ترافیک شبکه می کاهد.
چگونه ASP را برروی PC خود اجرا کنید؟
شما می توانید بدون نیاز به یک سرویس دهنده خارجی جداگانه ، ASP را بر
روی PC خود اجرا کنید. برای این منظور لازم است PWS یا IIS راروی PC خود نصب کنید.
اگر برای استفاده از ASP جدی هستید باید حداقل یک ویندوز 98 نسخه Second Edition داشته باشید.
اگر در استفاده از ASP خیلی جدی هستید بهتر است از ویندوز 2000 استفاده کنید.
در بخش بعدی چگونگی نصب PWS و ASP در ویندوزهای مختلف توضیح داده خواهد شد.
Asp.net ( بخش دوم )
آشنائی با ASP.NET
NET نسل بعدی Active Server Pages یا ASP است که توسط شرکت میکروسافت ارائه شده است. این محصول توسط میکروسافت بعنوان شاخص اصلی فناوری در ساخت سایتهای وب در نظر گرفته شده است. با استفاده از ASP.NET می توان هم اینترانت کوچک یک شرکت را ساخت و هم یک سایت وب تجاری خیلی بزرگ را طراحی و پیاده سازی نمود. مهمترین نکاتی که در طراحی این محصول در نظر گرفته شده است راحتی استفاده و بالا بودن کارائی و قابلیت آن می باشد. در زیر برخی ویژگیهای ASP.NET را بررسی می کنیم.
• صفحات ASP.NET کامپایل می شوند.
هنگامی که یک صفحه ASP.NET برای اولین بارتوسط یک مراجعه کننده به سایت فراخوانی می شود، آن صفحه ابتدا کامپایل شده و بر روی سرور نگهداشته می شود و در فراخوانی های بعدی از آن استفاده می شود. این بدین معنی است که صفحات ASP.NET خیلی سریع اجرا می شوند.
• صفحات ASP.NET با ابزارهای روی سرور ساخته می شوند.
با ابزارهای موجود در ASP.NET می توان صفحات پیچیده وب را براحتی
طراحی نمود. بعنوان مثال با استفاده از ابزار DataGrid می توان به آسانی داده های موجود در یک بانک اطلاعاتی را تحت وب نمایش داد.
• مجموعهASP.NET عضوی از بدنه NET. است.
بدنه NET. دارای بیش از ۴۵۰۰ کلاس آماده جهت استفاده در ASP.NET است. این کلاس ها تقریبا هر نیازی را در برنامه نویسی برآورده می کنند. بعنوان مثال از این کلاس ها می توان جهت تولید تصاویر بر حسب تقاضا، به رمز درآوردن یک فایل و یا ارسال یک نامه استفاده کرد.
مقایسه ASP.NET و ASP کلاسیک
ASP.NET نسل بعدی ASP یا ASP کلاسیک است. اما این یک پیشرفت تکاملی است بطوریکه این دو فناوری تقریبا از یکدیگر متفاوتند. صفحات ASP با زبان های دستورالعمل نویسی مانند VBScript یا JScript ایجاد می شوند اما در ASP.NET ما یک فرایند کامل برنامه نویسی با زبانهای Visual Basic یا #C (سی-شارپ تلفظ شود) داریم. همچنین در ASP کلاسیک تنها پنج کلاس استاندارد (Request, Response, Application Session, Server) وجود دارد حال آنکه در ASP.NET می توان از بیش از ۴۵۰۰ کلاس استاندارد موجود در بدنه NET. بهره جست.همچنین علیرغم قدرت و امکانات زیاد و متعدد ASP.NET، استفاده از آن در مقایسه با ASP کلاسیک بسیار آسانتر است. بعنوان مثال با استفاده از چند ابزار در یک
صفحه ASP.NET می توان یک صفحه بسیار پیچیده HTML بدست آورد که ساخت آن در ASP کلاسیک ممکن است نیاز به چند روز کار داشته باشد.
زبانهای برنامه نویسی در ASP.NET
شما در ASP.NET می توانید از هر زبان برنامه نویسی که با بدنه NET. سازگار باشد استفاده کنید. این زبانها عبارتند از Visual Basic.NET و #C و JScript.NET . این بدین معنی است که شما جهت نوشتن برنامه در ASP.NET نیاز به فراگیری زبان جدیدی ندارید و اگر یکی از زبانهای ویژوال بیسیک یا ++C یا جاوا را می دانید هم اکنون می توانید در ASP.NET برنامه بنویسید.از طرف دیگر تعدادی زبانهای دیگر توسط بعضی از شرکتهای فعال در این زمینه به مجموعه زبانهای استاندارد ASP.NET افزوده شده است. بعنوان مثال اگر مایل باشید حتی می توانید از PERL و COBOL هم در ASP.NET استفاده کنید.