پایان نامه جهت اخذ مدرک کارشناسی
در رشته علوم تربیتی گرایش
چکیده پایان نامه
این تحقیق با عنوان ‹‹ بررسی مقایسه ای جو سازمانی دانشکده های ادبیات وعلوم انسانی دانشگاه بیرجند درسال تحصیلی 84-1383 ›› به بررسی جوهای حاکم بر دو دانشکده مذکور براساس انواع جوهای پیشنهادی هالپین وکرافت می پردازد که عبارتند از: جو باز، خودگردان، کنترل شده، دوستانه، پدرانه وبسته ودارای ابعاد هشتگانه : روحیه، صمیمیت، بازدارندگی، عدم تعهد شغلی، نفوذ، مراعات، تأکید برتولید وفاصله گیری است.
دراین پژوهش هست سئوال براساس ابعاد هشتگانه جو پیشنهادی هالپین وکرافت مطرح گردیدکه درنهایت فرضیات 1و2و3و5 رد نمی شوند وفرضیات 4و6و7و8 رد می شوند.
دراین سوألات به ترتیب مطرح شده بود:
سوأل 1- آیا روحیه سازمانی دردانشکده ادبیات نسبت به علوم بالاتر است؟
سوأل 2- آیا صمیمیت سازمانی دردانشکده ادبیات نسبت به علوم بالاتر است؟
سوأل 3- آیا بازدارندگی سازمانی دردانشکده ادبیات نسبت به علوم پایین تراست؟
سوأل 4- آیا عدم تعهد شغلی دردانشکده ادبیات نسبت به علوم پایین تر است؟
سوأل 5- آیا مراعات دردانشکده ادبیات نسبت به علوم بالاتر است؟
سوأل 6- آیا نفوذ دردانشکده ادبیات نسبت به علوم بالاتر است؟
سوأل 7- آیا تأکید برتولید دردانشکده ادبیات نسبت به علوم پایین تر است؟
سوأل 8- آیا فاصله گیری دردانشکده ادبیات نسبت به علوم پایین تر است؟
درنهایت محققین پس از بررسی داده های بدست آمده به این نتیجه گیری می رسند که هیچ کدام از دو دانشکده بطور مطلق دریکی از انواع جوهای پیشنهادی هالپین وکرافت قرار نمی گیرند اما محققین حدوداً مشخص می سازند که دانشکده ادبیات دارای جوی دوستانه ودانشکده علوم جوی مابین باز، دوستانه وپدرانه دارد.
مقدمه
استادان ومدیران بخصوص آنهایی که سابقه کاری زیادی دارند، غالباً بااین تجربه آشنا هستند که درانتقال ازیک دانشکده به دانشکده دیگر احساس کرده اند به محیط تازه ای که با محیط قبلی متفاوت است قدم می گذارند. آنچه که موجب چنین احساسی می شود جو سازمانی است.
جو سازمانی چیز معمولی نیست،. بنابراین، به استناد چه شواهدی می توان از جو دانشگاه ها وتفاوت آنها سخن گفت؟
مشاهده رفتارکارکنان دانشگاه شواهدی بدست می دهند مثلاً دربرخی سازمان ها، کارکنان، آسوده خاطرند، با یکدیگر روابط متقابل صمیمانه ای دارند. شایسته وبا صلاحیت به نظر می رسند به گونه ای اعتماد واطمینان ناظر رابه خود جلب می کنند اما دربرخی سازمان ها که تنش وکشمکش حکم فرماست این عامل درچهره کارکنان، رفتار وگفتار آنان، درروابط ایشان بایکدیگر به وضوح دیده می شود وبعضی سازمان ها پرحنب وجوش وکارآمد هستند. برخی دیگر بی قید وبی تفاوت، برخی بسیار انسانی عمل می کنند برخی سرد وسخت گیرند این تفاوت ها که محیط روانی واجتماعی سازمان ها را مشخص می کنند، به جوسازمانی دانشگاه هم مربوط می شوند.دراین تحقیق سعی خواهد شد پژوهش درراستای شناخت ومقایسه جو سازمانی دانشکده ادبیات وعلوم انسانی ودانشکده علوم دانشگاه بیرجند براساس نظریه ‹‹ آندرو هالپین ›› و ‹‹ دان کرافت›› صورت گیرد ووخرده مقیاس های موجود درجو سازمانی تعیین گردد.
( علاقه مند - علی، فصل نامه مدیریت آموزش وپرورش، شماره مسلسل 20)
بیان مسأله
‹‹ نیازیعنی، فاصله میان آنچه هست وآنچه باید باشد. یک مسأله، یک نیاز انتخاب شده است که برای کاهش یا رفع آن باید اقدام شود.››
( راجرز کاخمن، جوی، هرمن، ترجه فریده مشایخ وعباس بازرگان 1374 ص 146)
با توجه به تعریف فوق مسلماً شناسایی فاصله بین وضع موجود، و وضع مطلوب از نظر جو سازمانی حاکم بردانشکده های مورد مطالعه جهت بهسازی مدیریت دراستفاده بهینه از منابع موجود سازمانی، نیازی است که مدیران ودست اندرکاران تعلیم وتربیت جهت رفع آن باید اقدامات لازم را مبذول دارند. اما قبل ازهرگونه اقدام، مدیران وبرنامه ریزان باید جو سازمانی موجود دانشده ها را شناسایی کرده وسپس ملاک هایی برای آن تبیین نمایند.
مسلماً یافته های تحقیق پیشنهادی با هدف شناخت ومقایسه جو سازمانی دانشکده های مورد مطالعه با جو سازمان پیشنهادی هالپین وکرافت زمینه ای خواهد بود تا مدیران دریابند جو سازمانی دانشکده های تحت تصدی آنها طبق نتایج تحقیق پیشنهادی هالپین وکرافت درچه وضعیتی قرار دارد، تا با به کارگیری پیشنهادهای تحقیق مذکور درمساعد سازی جو موجود دربه نتیجه رساندن برنامه ها اقدام لازم را مبذول دارند.
اهمیت تحقیق
دانشگاه ها به عنوان قلب نظام تعلیم وتربیت هرکشور نقش مهمی دربهبود وتوسعه نظام تعلیم وتربیت بر عهده دارند چرا که فارغ التحصیلان دانشگاه ها به عنوان برومندهای نظام آموزش عالی می توانند پست های کلیدی کشور وحساس را به عنوان مدیران، طراحان، برنامه ریزان، مهندسان و... درکشور برعهده گیرند.
مسلماً جو سازمانی مطلوب به عنوان یک متغیر مهم واساسی می تواند نقش تعیین کننده ای درکیفیت واثر بخشی بروندادهای نظام آموزش عالی داشته باشند از طرف دیگر از آنجاییکه جو دانشگاه ها تأثیر عمده ای دررفتار سازمانی کارکنان واستادان دارد مدیران می توانند تأثیر مهم ومثبتی درتوسعه جو سازمانی دانشگاه ها ومراکز آموزش عالی داشته باشند. لذا توضیح وتحلیل جو سازمان های آموزش حائز اهمیت است این تحقیق به لحاط اینکه چهارچوبی تعریف شده ازجو سازمانی برای پژوهشگران ودانشجویان ( علی الخصوص استادان ودانشجویان دانشکده های ادبیات وعلوم دانشگاه بیرجند فراهم کنند) حائز اهمیت است.
اهداف تحقیق
1- شناخت کیفیت ومیزان خرده آزمون های جو سازمانی در دانشکدهای ادبیات وعلوم دانشگاه بیرجند براساس نظریه ‹‹ آندروهالپین ودان کرافت›› .
2- مقایسه نتایج هرکدام از خرده آزمون های جو سازمانی دانشکده های مذکور با یکدیگر .
3- درنهایت شناخت جو حاکم به هردانشکده.
فرضیه های پژوهشی
1- به نظر می رسد که بین بالابودن روحیه سازمانی دردانشکده ادبیات نسبت به دانشکده علوم رابطه معنا داری وجود دارد.
2- به نظر می رسد که بین بالابودن صمیمیت سازمانی دردانشکده ادبیات نسبت به دانشکده علوم رابطه معنا داری وجود دارد.
3- به نظر می رسد که بین پایین تربودن بازدارندگی سازمانی دردانشکده ادبیات نسبت به دانشکده علوم رابطه معنا داری وجود دارد.
4- به نظر می رسد که بین بالابودن روحیه سازمانی دردانشکده ادبیات نسبت به دانشکده علوم رابطه معنا داری وجود دارد.
5- به نظر می رسد که بین بالابودن مراعات سازمانی دردانشکده ادبیات نسبت به دانشکده علوم رابطه معنا داری وجود دارد.
6- به نظر می رسد که بین بالابودن نفوذ سازمانی دردانشکده ادبیات نسبت به دانشکده علوم رابطه معنا داری وجود دارد.
7- به نظر می رسد که بین پایین تر بودن تولید سازمانی دردانشکده ادبیات نسبت به دانشکده علوم رابطه معنا داری وجود دارد.
8- به نظر می رسد که بین پایین تر بودن فاصله گیری سازمانی دردانشکده ادبیات نسبت به دانشکده علوم رابطه معنا داری وجود دارد.
تعاریف عملیاتی
جو سازمانی: در این تحقیق جو سازمانی دو دانشکده ادبیات و علم بر اساس پرسش نامه توصیف جو سازمانی اصلاح شده برای آموزش عالی مشتمل بر هشت خرده آزمون (روحیه، صمیمت، بازدارندگی، عدم تعهد شغلی، مراعات، نفوذ، تأکید بر تولید، فاصله گیری) 40 گویه ای است اندازه گیری می شود.
جو باز : وضعیتی که رد آن میانگین مجموع درصد نمرات خرده آزمونهای روحیه، نفوذ و مراعات بالا از حد توسط (%50) و میانگین درصد نمرات خرده آزمونهای بازدارندگی عموم تعهد شغلی، تأکید بر تولید و فاصله گیری پایین تر از حد متوسط (%50) باشد و صمیمت متوسط (%50) باشد.
جو بسته: وضعیتی که در آن میانگین مجموع درصد نمرات خرده آزمون های روحیه، نفوذ و مراعات و پایین تر از حد متوسط (%50) درصد باشد و میانگین مجموع درصد نمرات خرده آزمونهای بازدارندگی، عدم تعهد شغلی، تأکید بر تولید و فاصله گیری بالاتر از حد متوسط (%50) باشد. وضعیت متوسط (%50) باشد.
روحیه (نشاط): این بعد به روحیه ای اشاره می کند که در نتیجه احساس وظیفه و ارضای نیازهای اجتماعی رشد می کند وضعیتی که در آن استادان از لحاظ ارضای نیازهای اجتماعی، احساس رضایت و خشونت کرده در عین حال از لحاظ انجام وظیفه و موفقیت در آن لذت می برند.
صمیمت: اشاره به وضعیتی می کندکه استادان ازروابط اجتماعی دوستانه بایکدیگر لذت می برند.
بازدارندگی: به وضعیتی اشاره می کند که در آن استادان به مقررات و کاغذ بازی و امور اداری به عنوان مانع سرکارشان می نگرند.
عدم تعهد شغلی: به وضعیتی که استادان بدون تعهد عملی به وظایف خود، مسئول نشان می دهند، از این رو انجام وظیفه از سوی آنان بیشتر به منظور رفع تکلیف است نه از روی تعهد.
مراعات یا ملاحظه گری: این بعد اشاره به رفتار دوستانه و گرم مسئولین دانشکده دارد، مسئولین دانشکده به استادان به عنوان افرادی دارای شخصیت احترام می گذارند و سعی می کنند یار و مددکار آنها باشند.
نفوذ (اعتماد به رفتار پویای مسئولین): مسئولین دانشکده از طریق نمونه قرار دادن خود در صدد به حرکت درآوردن سازمان هستند به عبارت دیگر اشاره به رفتار پویا و پر تلاش مسئولین دانشکده برای رهبری گروه و ایجاد انگیزه در افراد از طریق تعهد در آنها نمونه قرار دادن خود برای به حرکت درآوردن سازمان.
فاصله گیری: به رفتار رسمی و غیر رسمی مسئولین دانشکده اشاره می کند. مسئولین کتابی عمل کرده از کارکنان خود فاصله می گیرند. مقرراتی و هنجارگرا و به بعد ساختاری تأکید می ورزند. (فاصله گیری فیزیکی و عاطفی از گروه)
تأکید مسئولین بر تولید یا وظیفه: به سرپرستی نزدیک مسئولین اطلاق می گردد. مسئولین دستورات زیادی صادر می کنند نسبت به بازخورد هیئت علمی دانشکده حساس نیستند.
(هالبین و کرافت، با استفاده از علاقه بند 1375، عباس زاده 1371، پایان نامه کارشناسی ارشد فهیم منش78)