روش تحقیق ویژگی های افراد سیگاری و غیر سیگاری

فصل اول

کلیات پژوهش

1-1: مقدمه

مصرف سیگار یک مشکل جهانی است وهر سه ثانیه یک نفر در اثر عوارض ناشی از کشیدن سیگارفوت می شود (پور کاظمی 1374)

 استفاده از سیگار مشکلات عمده ای را برای کشور های جهان از جمله کشور جمهوری اسلامی ایران به وجود آورد است و خطر اعتیاد از آن جهت اهمیت دارد که اکثر نسل جوان را در دوره سازندگی و فعالیت در معرض ابتلا قرار می دهد (مجمعوعه مقالات سیمینار بررسی مسایل مربوط به اعتیاد جوانان شهرستان تبریز 1378 ص 62)

استمعال دخانیات عامل خطر 25 نوع بیماری و از علل مهم مرگ زود رس است متاسفانه اکثر بیماری هایی مرتبط با سیگار با تاخیر شروع می شوند اقدامات بهداشتی در جهت کنترل مصرف سیگار رو به کاهش است (حسینی جناب، 1378ص 63-62)

 اولین علل مرگ میر قابل پیشگیری در دنیا مصرف سیگار می باشد سیگار عامل بروز 90درصد سرطان ها ریه و 4درصد دیگر سرطان  ها می باشد مطا لعاتی که روی دانش آموزان ایرانی صورت گرفته شیوع مصرف سیگار را (17-8) در صد شان داده اند ( اسکندری ، اسماعیل ، کامیاب ,محمد حسن79-78)

 با  توجه به تعریف سازمان بهداشت جهانی 40 در صد دانشجویان پسر و 8/5 در صد دانشجویان دختر سیگاری هستند که در مجموع 5/4 در صد هر روز سیگار می کشند.

به نظر می رسد اپیدمی مصرف سیگار و بیماری ها و مرگ و میر وابسته به آن در حال جا به جایی به سمت کشورهای در حال توسعه است بنابرین با توجه یه جمعیت جوان کشورما اجرای برنامه های کنترل و دخانیات به ویژه با نگرش و پیشگیری از شروع مصرف آن در جوانان اهمیت و یژه ای دارد مصرف منظم سیگار که در آغاز نوجوانی شروع می شود یک شانس 50 در صد برای مرگ زود رس در اثر بیماری های وابسته به سیگار را به وجود می آورد (غلامرضا ،حیدری،1382)

مصرف سیگار به عنوان رایج ترین و ارزان ترین ماده اعتیاد آور عوارض زیان بار جسمی و روانی زیادی دارد طبق آمار سازمان بهداشت جهانی تنها مصرف سیگار سالانه چهار میلیون مرگ را در پی دارد سهم کشورهای در حال توسعه از استقبال دخانیایت معادل 70 در صد کل مصرف دخانیات جهان است پژو

 هم چنین  استعال دخانیات تبعات اقتصادی زیادی برای کشور هادر پی خواهد داشت بر اساس گزارش بانک جهانی در سال 2000 هزینه استمعال سیگار 200 میلیون دلار در سال اعلام شد که یک سوم این میزان مربوط به کشور های در حال توسعه است  به نظر می رسد سیگار نقش عمده ای در ایجاد فقر در کشور های کم در آمد دارد زیرا  پولی که می بایست صرف غذا ، آموزش بهداشت و ....... گردد جهت خرید سیگار مصرف می شود در فقیرترین کشور ها وطبقات بسیار پایین  حداقل 10درصد در آمد خانواده ها صرف خرید سیگار می شود (طلایی , دکتر تیمور ,زارع , شهرام،1386)

2-1 : بیان مسئله

مصرف سیگار به عنوان رایجترین و ارزانترین ماده اعتیادآور دارای عوارض زیانبار جسمی و روانی و اقتصادی است . سیگار علت عمده سرطان ریه، افزایش ضربان قلب ، فشار خون ، زخم معده و روده است و در بسیاری از مشکلات جسمی دیگر از جمله در بیماریهای قلب و عروق ، سکته مغزی ، اختلالات چشمی و شنوایی، چهارده نوع سرطان مختلف و غیره نقش دارد.

مصرف هر سیگار بیش از 5 دقیقه از عمر انسان را  می کاهد ودر کشور سالانه 50 هزار نفر بر اثر استعمال این ماده فوت می کنند. از نظر اقتصادی مصرف دخانیات صدمات مالی وجبران ناپذیری به خانواده و اجتماع وارد می سازد.بر اساس بررسیهای به عمل آمده ، یک سوم درآمد خانوار درخانواده های فقیر صرف مصرف سیگار می شود . در مورد شیوع استعمال سیگار نتایج بررسیهای انجام شده نشان  می دهد که در3درصد زنان بالای 15 سال کشور / 28 درصد مردان ودر کل 6 /6 ،در سال 1371سیگاری بود ه اند؛ همچنین در بررسی دیگری نتایج نشان داد که 12درصد جمعیت 15 تا 65 سال کشور سیگار می کشیدند

3-1: اهداف تحقیق :

یکی از رفتارهای غیر بهداشتی که سلامتی افراد جامعه را به خطر انداخته و هزینه های قابل توجه ای را بر جوامع مختلف به ویژه کشور عزیزمان جمهوری اسلامی ایران تحصیل کرده مصرف سیگار است و از آنجا که استعمال دخانیات از مشکلات مهم بهداشت عمومی به شمار می رود و از عوامل قابل پیشگیری  بیماری ها و مرگ های زود رس شناخته شده است و همین امر دلالت بر اهمیت موضوع حذف و یا کاهش این معضل جهانی دارد با این وجود هدف عمده این تحقیق مقایسه وضعیت شخصیتی ومقایسه بیماری های  روانی افراد سیگاری و غیر سیگاری با استفاده از پرسشنامه چند جنبه ای شخصیتی مینه سوتا (MMPI) است .

4-1 : ضرورت و اهمیت تحقیق :

از آنجا که تقریبا درصدی از ابعاد بشری به نوعی در ساختار جامعه خود با اعتیاد به سیگار و مواد مخدر درگیر هستند و نیز به  دلیل روشن کردن علل و عوامل تسهیل کنند. در تسریع دهنده گرایش به اعتیاد به سیگار و مواد مخدر نقش بسزایی دارد . این پژوهش در صدد روشن کردن جنبه های از این علل که همانا خصوصیات شخصیتی و الگوهای رفتاری افراد سیگاری است .

مطالعه بر روی افراد معتاد به مواد مخدر و افراد سیگاری و تحقیق و تفحص در این زمینه و همچنین مقایسه آنها با افراد عادی می تواند حائز اهمیت و راهگشا باشد . وابستگی و سو مصرف مواد دخانی یکی از شایع ترین اختلالات روان پزشکی در رده سنی نوجوانان و جوانان است تنها 5/4 میلیون سالانه در حال حاضر در اثر استعمال سیگار می میرند جای تامل دارد شناخت عامل زمینه ای قابل تغییر در این رابطه اهمیت زیادی دارد .(دکتر سید غفورموسوی ، 1377)

5-1: سئوالات پژوهشی

1- آیا بین افراد سیگاری و غیر سیگاری در مقیاس خود بیمار انگاری تفاوت معنا داری وجود دارد.?

2-آیا بین افرادسیگاری وغیر سیگاری در مقیاس افسردگی تفاوت معناداری وجود دارد؟

3-آیا بین افراد سیگاری وغیر سیگاری در مقیاس هیستری تفاوت معناداری وجوددارد؟

4-آیا بین افراد سیگاری وغیر سیگاری در مقیاس انحراف روانی –اجتماعی تفاوت معنا داری وجود دارد؟

6-1 :تعریف عملیاتی متغیرها

اعتیاد عبارت است یک مسمومیت متداوم و متناوب که در اثر استعمال یک داروی طبیعی یا مصنوعی ایجاد می شود و در نهایت باعث ایجاد برخی از ناراحتی های جسمانی و روانی در فردمی شود .

1-6-1:معنی لغوی اعتیاد:

اعتیاد مصدر عربی از ریشه عاد و معنی آن عادت کردن خو گرفتن و .......

اعتیادبه سیگار: اعتیاد به سیگار که در واقع وابستگی به نیکوتین است به سرعت حاصل می شود نیکوتین با فعال کردن سیستم پاداش دوپامینی باعث اعتیاد به سیگار می شود

سیگار :برگ بریده یا خرد کرده توتون که معمولادرکاغذ نازک پیچیده شده است که برای کشیدن دود آن به کار می رود

تست((MMPI:تستMMPI پرسشنامه چند جنبه ای شخصیتی برای فراخوانی دامنه گسترده ای ازویژگی های خود توصیفی است

خود بیمار انگاری: متغیری است که در این پژوهش  توسط آزمون ام ام پی آی سنجیده می شود.

افسردگی: یکی از بیماری های روانی است که دراین پزوهش به وسیله ام ام پی ای سنجیده میشود.

هیستری:متغیری است که در این پژوهش به وسیله آزمون ام ام پی ای سنجیده می شود.

انحراف روانی-اجتماعی: متغیری است که در این پژوهش  توسط آزمون ام ام پی آی سنجیده می شود.

پارانویا: متغیری است که در این پژوهش  توسط آزمون ام ام پی آی سنجیده می شود.

خستگی روانی: متغیری است که در این پژوهش  توسط آزمون ام ام پی آی سنجیده می شود.

اسکیزوفرنی: یکی از بیماری های روانی است که دراین پزوهش به وسیله ام ام پی ای سنجیده میشود

هیپومانیا: متغیری است که در این پژوهش  توسط آزمون ام ام پی آی سنجیده می شود

فصل دوم

ادبیات تحقیق

1-2 : مبانی نظری پژوهش

یکی از موضوعات مهم در مسیر تشخیص اختلالات روانی بکارگیری ابزارهای مستقل و دارای نتایج یکسان برای ارزیابی یک ساختار می باشد. این ابزارها باید از نظر شکل و محتوی به اندازه کافی متفاوت باشند که همگرائی 1 آنها چیزی بیش ازاعتبار 2 (شکل های معادل، یا آزمون– بازآزمائی) را نشان دهد.

یعنی هر قدر دو ابزار اندازه گیری از نظر شکل یا محتوا با یکدیگر هم پوشی بیشتری داشته باشند، ارزیابی های به دست آمده مستقل تلقی نمى شود و از این رو شواهد ضعیفتری از روایى همگرا را نشان مى دهند. با وجود این در برخی از قلمروهای روانشناختی (به عنوان مثال ارزیابی هوش) یا

در خصوص مقیاس های نشانگان بالینی معین (برای مثال مقیاس درجه بندی هامیلیون و پرسشنامه بک برای افسردگی) روایى همگرایی مناسبی حاصل گردیده است.

ابزار مورد توجه و با اهمیت در تشخیص بیماری در هر مرحله ای گرفتن تاریخچه ای مستند مى باشد و توانائی اجرای یک مصاحبه بالینی جامع، نخستین و اساسی ترین گام در ارزیابی تشخیصی، قلمداد مى شود. لذا برای اجرای یک مصاحبه موثر منعطف و سلیس متخصصان بهداشت روانی باید اصول اساسی و زیر بنای فرایند مصاحبه را بدانند.

نکته قابل توجه اهمیت مصاحبه بالینی و آزمونهای روانشناختی در تشخیص اختلالات روانپزشکی به علت عدم دسترسی به ابزارهای تشخیصی مورد مصرف در دیگر رشته های تخصصی (برای مثال مطالعات رادیولوژی و...) می باشد.

هر کدام از این روش های تشخیصی مزایا و نارسائیهای دارندو هیچ یک را نمی توان بهترین معیار دانست. با وجود این که مصاحبه های ساخت یافته 4 برای تشخیص اختلالهای روانی با بررسی طبقه بندی شده آن روائی بالائی را نشان مى دهند لیکن با سایر روش های گوناگون شباهتی به یکدیگرنداشته اند.

با توجه به افزایش روز افزون انجام تست های مختلف روانشناختی از جمله آزمون شخصیتی چند وجهی مینه سوتا و از طرفی تعداد قابل توجه آزمون درخواست شده (MMPI) در مراکز درمانی بویژه فرم کوتاه 71 سوالى، برآن شدیم که میزان توافق نتایج پرسشنامه مزبور بانتایج حاصله از مصاحبه بالینی انجام گرفته تعدادی از اختلالات روانی در مراکز درمانی را در این پژوهش مورد توجه قرار دهیم.

بررسی یافته ها میزان توافق کمی را میان مصاحبه روانپزشکی فرم کوتاه) در تعیین MMPI و ارزیابی روانشناختی (آزمون اختلالات روانی نشان مى دهد (ضریب کاپا برای اختلالات روانی). نخستین دلیل توجیه این یافته ها این است که تشخیصهای روانپزشکی بر پایه انجام گردیده است و باز تاب یک دیدگاه DSM معیارهای MMPI تجربی هستنددر صورتی که مقیاس های آزمون

بازتاب یک دیدگاه نظری مى باشند. بنابراین بنظر مى رسدکه ساختارهای پایه ای روش های ارزیابی اختلال روانپزشکی فوق در پژوهش کاملاً یکسان نیستند.

که از 71 MMPI تبیین دیگر استفاده از فرم کوتاه آزمون تجدید نظر شده MMPI ماده تشکیل شده است (در مقابل که از 567 ماده تشکیل شده است) در کسب اطلاعات وارزیابی نشانه های کلنیکی محدود می باشد، بطوریکه گنزالس و همکاران در یک پژوهش به این نتیجه رسیدند که فرم180 ماده ای) برای پیش بینی و کسب ) MMPI کوتاه آزمون نشانه های کلنیکی غیر قابل اعتماد مى باشد و به کمک این فرم آزمون اطلاعات محدودی کسب مى شود.

خوب یا بد (MMPI از طرفی در بررسی روانشناختی (آزمون جلوه دادن خود در پاسخ به پرسشنامه بر روی مقیاس های آزمون اثرگذار خواهد بود.

در MMPI هیتلذ و مور در بررسی اعتبار مقیاس های نرمال بیماران روانپزشکی بویژه آنهائی که علائم را برون ریزی مى کنند به این نتیجه رسیدند که در مردان 30 درصد و درزنان 25 درصد این اعتبار وجود دارددر سال 1996 مک گرا و همکاران وی در ارزیابی والائی نشان دادند که حدود 27 درصد تشخیص MMPI آزمون و DSM-IV همزمان و همگرا بین اختلال محور یک طبق وجود دارد. MMPI نتایج آزمون تبیین دیگر در خصوص پژوهش فوق ویژگی بالای آزمون نسبت به حساسیت آن می باشد. لذا می توان ارزش MMPIآزمون مذبور را برای رد احتمال وجود اختلال روانی با اهمیت تر از کاربرد آن در تأیید تشخیص این اختلال دانست.(کرات مارنات ،1375،ص490-381)

1-1-2 : توضیحات مختصری درباره ای شاخص های (MMPI)

1-1-1-2 : نیم رخ روایی

L: (Lie) دروغ یعنی تظاهر به خوبی کردن : مقیاس L دارای 15 ماده است این ماده ها به عیب ها و نقطه ضعف های کوچکی مربوط می شود که پیشتر افراد تمایل به پذیرش انها دارند ولی افرادی که عملا سعی دارند خوشان را خیلی خوب نشان دهند تمایلی به پذیرش حتی چنین نقطه ضعفی کوچکی را ندارند چنین افرادی در مقیاس L نمره بالایی به دست می آورند(آشتیانی ،1388ص 237، )

F: ( غیر معمول )(infrequenc) تظاهر به بدی کردن این مقیاس به منظور کشف شیوه های انحرافی یا نامعمول پاسخگویی به ماده های آزمون درست شده و دارای 60 ماده است (,آشتیانی ، دکتر علی ، 1388 ص239 )

K: حالت تدافعی (defensiress) انکار، جواب سر بالا دادن، به عنوان شاخص دقیق تر و کاراتر از تلاش های آزمایندگان برای انکار آسیب شناسی و ارایه خودشان به صورت مطلوب یا بر عکس برای انحراف در آسیب شناسی و تلاش برای بدتر نشان دادن خودشان درست شداست بنابراین نمره بالا در این مقیاس بارویکرد دفاعی مثبت به آزمون همراه است (آشتیانی ، دکتر علی،1388، ص 241-240)

2-1-1-2:شاخص های بالینی

HS: خود بیمار انگاری (Hypochondriasis) 14 سوال آزمون MMPI به این مقیاس تعلق دارد نشانه های بدنی این مقیاس بسیارنگران سلامت خود از ابتلا به بیماری های جسمی می باشند حتی اگر قراین پزشکی زیادی دال برعدم بیماری آنها وجود داشته باشدباز هم بر این باورند که دچار بیماری های جسمانی    می باشند، در ابتدااین مقیاس برای شناسایی بیمارانی که نشانه های مربوط به تشخیص خود بیمار انگاری را از خود نشان می دهند درست شده است مشخصه این نشانگان در شرایط بالینی اشتغال ذهنی یا بدن و ترس از بیماری و مرض است اگر چه ماهیت چنین ترس های معمولا هدیانی مثبت اما پایدار و سمج هستند (جان گراهام ، 1388 ص 100-99)

D :افسردگی (Depression) 20 سوال آزمون MMPIاختصاص به افسردگی دارد افرادی که دراین مقیاسم نمره بالا می آورند افرادی گوشه گیر،تنهایی گرا،واندوهگین ،اهل تفریح نیستندروابط اجتماعی محدودی دارند ،کندی حرکتی –روانی وتصوراتی منفی نسبت به خود دارند به صورتی که خود را بی ارزش   می دانند(ترخان،1387،ص28) افسردگی با احتمال بیشتر تجمع پلاکت ها و مردودشدن رگ ها ارتباط دارد علاوه بر آن افسردگی غالبا با افزایش هورمون های استروئید همراه است (آسیب شناسی روانی (1)ص 128) ویژگی های اصلی افسردگی عبارت است از روحیه ضعیف با نا امیدی نسبت به آینده و نارضایتی عمومی از وضعیت زندگی است (جان گراهام . 1388 ، ص 103)

Hy :هیستری (Hysteria)20 سوال ازمون MMPIبه این مقیاس اختصاص دارد این مقیاس برای شناسایی بیمارانی که در موقعیت های استرس آمیز به طور غیر ارادی دچار افت یا اختلال در عملکرد می شوند که روان زا داست درست شده است (آشتیانی ، دکتر علی ، 1388، ص 246) بعضی از ماده های این مقیاس مربوط به ویژگی کلی سلامت جسمی و انواع شکایت های جسمی اختصاصی تر مانند درد ناحیه قلب و قفسه سینه ، تهوع و استفراغ ، خواب نامنظم ، سردرد می باشد (جان گراهان ،1388،ص 106)

این اختلال به اشکالات روانشناختی خاصی اطلاق می شود که صورت بدنی به خود می گیرد مثل فلج شدن پاها آن هم وقتی علت فیزیولژیکی خاصی ندارد (ریچارد اس،1381،ص39)

Pd :( انحراف روانی – اجتماعی ) (Masculinity – Femininity)19 سوال آزمون MMPIبه این مقیاس اختصاص دارد، تعارض ، مبارزه ، خشم در مورد قوانین اجتماعی در این افراد وجود دارد این گونه افراد حساس مسئولیتی در قبال رفتارهای خود نسبت به دیگران ندارند طرح و برنامه منظم و هدف داری برای خود در آینده ندارند در حیطه کارهای حرفه ای و شغلی خودتعهدی ندارند و اینها از شاخه ای به شاخه دیگری می پرند .