روش تحقیق تعهد سازمانی

مقدمه

بررسی دقیق و عمیق ادبیات تحقق باعث می شود که بتوان برای تحقیقی که در درون تحقیقات سنتی و بر پایه محتوای پژوهش های ذی ربط قرار دارد یک چارچوب معقول و منطقی ارائه کرد. مروری بر ادبیات تحقیق باعث می شود که چهار هدف کلی تأمین گردد. نخست آنکه نشان دهنده مفروضاتی اصلی است که پرسش های عمومی تحقیق بر پایه آنها گذاشته شده است و در صورت امکان باید نشان دهنده الگوی (حوزه تفکری غالب) تحقیق باشد که موجب استحکام بخشیدن به تحقیق می گردد و فرضیه ها و ارزش هایی را شرح می‌دهد که پژوهشگر آنها را به دنیای تحقیق وارد می کند.دوم آنکه نشان دهد پژوهشگر درباره موضوع تحقیقی دانشی وسیع و ژرف دارد و از روش های ذهنی که تحقیق را احاطه و حمایت می کند بهره کافی برده است. سوم آنکه نشان دهد پژوشگر با مراجعه به زمینه تحقیق متوجه نوعی کسر و کمبود در ادبیات تحقیق شده است و اینکه تحقیق مورد نظر می تواند نیاز خاصی راتأمین کند. سرانجام، مرور به ادبیات موجب می شود که پرسش های تحقیق و فرضیه های اثبات نشده آزمایشی، پالایش شده و صیقل زده شوند تا بتوان این پرسش های تحقیق و فرضیه های اثبات نشده آزمایشی، پالایش شده و صیقل زده شوندتا بتوان این پرسش ها را در بستر تحقیقات تجربی گسترده تر مطرح کرد. (مارشال و راس من، ترجمه اعرابی و پارساییان، 1377) گسترده تر مطرح کرد.

در فصل دوم ابتدا به معرفی تعهد سازمانی و تعاریف و کارکردهای آن پرداخته می شود.در این فصل انواع مدلها، الگوها و طبقه بندیهای صورت گرفته از تعهد سازمانی معرفی میگردد و مطالعه آن درک نسبتاً  جامعی از تعهد سازمانی ارایه می دهد.در بخش دوم مباحث ملاحظات و مسایل در خور توجه در مورد عملکرد ارائه می شود و در بخش سوم رابطه بین تعهدو عملکرد را از دیدگاه تئوریک و بر مبنای تحقیقات انجام شده توضیح داده می شود.امید است این سه بخش بتواندآگاهی لازم را از تعهد سازمانی وعملکرد شغل ایجاد نماید که در نهایت با آشنایی از این دو، ارتباط آنها و با  تکیه بر نتایج دریافتی از پرسشنامه راهکارهای مناسب، ارایه گردد.

تحلیل واریانس ANOVA

تحلیل واریانس برخلاف اسمش ، همانند آزمون t با آزمون فرضیه‌های مربوط به میانگین ها سروکار دارد. در حقیقت اگر در مورد داده های مربوط به یک مطالعه دو گروهی از تحلیل واریانس یا آزمون t استفاده شود، نتایج یکسان خواهد شد. بطوریکه اگر آزمون t اختلاف معنی داری بین میانگین ها نشان دهد، تحلیل واریانس نیز همین نتیجه را نشان خواهد داد و برعکس البته تحلیل واریانس کاربردهای متنوع تری دارد و میتواند فرضیه صفر برابر بودن سه میانگین جامعه را آزمون کند. در حالیکه آزمون t چنین کاربردی ندارد.

اگر تفاوت زیادی بین میانگین گروههای مختلف وجود داشته باشد، F بزرگ شده، احتمال دارد فرضیه صفر رد شود. بنابراین زیاد بودن مقدار F دلیلی بر علیه فرضیه صفر بودن میانگین سه جامعه است (آذر، 1379).

روشهای مورد استفاده برای تجزیه و تحلیل اطلاعات و آزمون فرضیه ها:

به منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات، نرم افزار آماری SPSS[1]  انتخاب و آزمونهای آنالیز واریانس و آزمون همبستگی اسپیرمن استفاده گردید. بدین ترتیب، که نمونه مورد نظر در این تحقیق بر مبنای کارآیی و میزان عملکرد به سه گره ضعیف، متوسط و قوی تقسیم گردید، سپس میزان ارتباط عملکرد هر گروه با میزان تعهدشان در هر سه بعد  عاطفی، مستمر و هنجاری از طریق تحلیل واریانس (ANOVA) آزمون گردید.

آنالیز واریانس یکطرفه می تواند فرضیه صفر برابر بودن سه میانگین جامعه را آزمون کند، هم چنین آماره F آنالیز واریانس از تقسیم برآوردی از پراکندگی بین گروهها به پراکندگی درون گروهها محاسبه می شود. اگر تفاوت زیادی بین میانگین ها وجود داشته باشد، میزان F بزرگ شده احتمالاً فرضیه صفر رد می شود. بنابراین زیاد بودن مقدار F دلیلی بر علیه فرضیه صفر می باشد. (آذر، 1379)

ب – روش های نمونه گیری مهمترین روشهای نمونه گیری عبارتند از: نمونه گیری تصادفی ساده، نمونه گیری خوشه ای و نمونه گیری منظم، نمونه گیری خوشه ای و نمونه گیری طبه ای ، نمونه گیری مرحله ای. روش نمونه گیری مورد استفاده در این تحقیق، روش نمونه‌گیری مرحله ای می باشد.

که در نمونه گیری مرحله ای، واحدهای جامعه مورد مطالعه با توجه سلسله مراتبی (از واحدهای بزرگتر به کوچکتر) از انواع واحدهای جامعه انتخاب می شوند. (بازرگان، 1380)

واحد مرحله اول : سرپرستی های بانک ملی است که تعداد آنها شش سرپرستی در شهر تهران می باشد و واحد مرحله دوم شعب بانک ملی شامل 556 شعبه در شهر تهران می باشد.

ج – حجم نمونه آماری : نمونه برداری فرایند انتخاب کردن تعداد کافی از میان اعضای جامعه آماری است، به طوری که با مطالعه گروه نمونه و فهمیدن خصوصیات یا ویژگی های آزمودنی های گروه نمونه قادر خواهیم بود این خصوصیات یا ویژگی های را به اعضای جامعه آماری تعمیم دهند. (سکاران، 1381)

در مرحله اول به روش نمونه گیری تصادفی ساده تعداد یک سرپرستی از شش سرپرستی انتخاب گردید که شامل سرپرستی شعبه مرکز تهران می باشد. سپس در مرحله دوم از داخل سرپرستی منتخب که شامل 95 شعبه می باشد. شعب به روش نمونه گیری تصادفی ساده جهت بررسی انتخاب گردید.

که در آن:

حجم جامعه آماری موردنظر= N

 آماره توزیع در سطح 95%

خطای قابل قبول = E که با توجه به پژوهش های مشابه برابر 1/0 مفروض شده.

 وجود همبستگی بین دو متغیر

 عدم هبستگی بین دو متغیر

لذا با توجه به فرمول فوق الذکر تعداد نمونه 40 شعبه بدست آمد.

قابلیت اعتماد ابزار اندازه گیری

قابلیت اعتماد یکی از ویژگی های فنی ابزار اندازه گیری است. از جمله تعریف هایی که برای قابلیت اعتماد ارایه شده است می توان به تعریف زیر اشاره نمود (سرمد، 1377: 192)

همبستگی میان یک مجموعه از نمرات و مجموعه دیگری از نمرات در یک آزمون معادل که به صورت مستقل بر یک گروه آزمودنی به دست آمده است.

با توجه به این امر دامنه ضریب قابلیت اعتماد بین صفر (عدم ارتباط) تا1+ (ارتباط کامل) متغیر می باشد.ضریب اعتماد نشانگر آن است که تا چه اندازه ابزار اندازه گیری ویژگی های با ثبات آزمودنی و یا ویژگی های متغیر و موقتی وی را می سنجد.

برای محاسبه ضریب قابلیت اعتماد ابزار اندازه گیری شیوه های مختلفی بکار گرفته می شود. از آن جمله می توان به روشهای زیر اشاره کرد:

اجرای دوباره (روش بازآمایی)

روش موازی (همتا)

روش آلفای کرونباخ[2]

روش کودر – ریچاردسون

برای محاسبه قابلیت اعتماد در تحقیق حاضر از روش آلفای کرونباخ استفاده شده است. این روش برای محاسبه هماهنگی درونی ابزار اندازه گیری از جمله پرسشنامه ها یا آزمون هایی که خصیصه‌های مختلف را اندازه گیری می کند بکار می رود.در اینگونه ابزار پاسخ هر سؤال می تواند مقادیر عددی مختلف را اختیار کند. برای محاسبه ضریب آلفای کرونباخ ابتدا بایستی واریانس نمره های هر زیر مجموعه سؤال های پرسشنامه (یا زیرآزمون) و واریانس کل را محاسبه کرد . سپس با استفاده از فرمول مربوطه مقدار ضریب آلفا (a) را محاسبه نمود.

فرمول روش مزبور برای تعیین قابلیت اعتماد ابزار اندازه گیری به شرح زیر می باشد (دلاور، 1375)

که در آن:

J = تعداد زیر مجموع سؤالهای پرسشنامه یا آزمون

 = واریانس زیر آزمون j ام.

S = واریانس کل آزمون

در این تحقیق با  استفاده از نرم افزار SPSS آلفای کرونباخ پرسشنامه برابر درصد برآورد گردیده است.

نمونه گیری

الف : جامعه آماری یک جامعه آماری عبارت است از مجموعه ای از افراد یا واحدها که دارای حداقل یک صفت مشترک باشند. معمولاً در هر پژوهش ، جامعه مورد بررسی یک جامعه آماری است که پژوهشگر مایل است درباره صفت (صفت ها) متغیر واحدهای آن به مطالعه بپردازد (بازرگان، 1380، ص 177) به عبارتی جامعه آماری شامل کلیه  عناصر و افرادی است که در یک مقیاس جغرافیایی مشخص (جهانی یا منطقه ای) دارای یک یا چند صفت مشترک باشند (حافظ نیا، 1377، ص98) جامعه آماری در تحقیق حاضر مدیران شعب بانک ملی در مرکز شهر تهران می باشد.

پایای پرسشنامه تعهد سازماین می یر و آلن در پژوهش آنان شامل، پایایی تعهد عاطفی 87/0 ، مستمر 75/0 و هنجاری 79/0 می‌باشد. و در پژوهشهای اشرفی در سال (1374) 83% ساروقی سال (1375) 79% ابراهیمی سال (1387) 85% حیدری سال (1380) و نوروزی سال (1381) 87% مورد تأیید است.

سؤالات این پرسشنامه به صورت بستر پاسخ و با مقیاس لیکرت و در یک طبقه 5 درجه ای (کاملاً موافقم) . موافقم. نظری ندارم، مخالفم و کاملاً مخالفم تهیه شده که از هر یک از این گزینه ها به ترتیب 5، 4، 3، 2، 1 امتیاز دارند البته لازم به ذکر است که سؤال 4 در تعهد عاطفی و سؤالات (15و14و12و9) در تعهد مستمر و سؤالات (18 و 17) در تعهد هنجاری شیوه نمره گذاری آنها به صورت معکوس و از سمت راست به چپ در سایر سؤالات مربوط به هر سه بعد شیوه نمره گذاری از سمت چپ به راست می باشد.

پرسشنامه شامل سئوالات اختصاصی می باشد و دلیل این انتخاب آن است که درج سؤالات عمومی و جمعیت شناختی با توجه به محدودیت و قابلیت شناخت نمونه مورد نظر ممکن است در پاسخگویی افراد تأثیر بگذارد، با توجه اینکه هر شعبه تنها دارای یک رئیس می باشد، عدم درج سئوالات عمومی و مشخصات فردی باعث می گردد که مدیران آزادانه تر به سئوالات پرسشنامه پاسخ دهند.پس از جمع آوری پرسشنامه ها، مشخصات فردی و سئوالات جمعیت شناختی مستقیماً با همکاری سرپرستی بانک ملی مرکز تهران و از طریق فایل اطلاعاتی موجود جمع آوری و به اطلاات دیگر افزوده می شود.

شیوه گردآوری داده ها

برای گردآوری داده ها روش های گوناگون از جمله مشاهده، پرسشنامه ، مصاحبه و بررسی اسناد و مدارک موجود دارد که در این تحقیق برای بدست آوردن عملکرد شغلی (ضریب کارایی شعب) از بررسی اسناد و مدارک استفاده شده است و برای سنجش ابعاد تعهد از پرسشنامه بهره برده ایم.

در این تحقیق از مطالعات کتابخانه ای نیز بطور گسترده ای استفاده شده است که این مطالعات  شامل بررسی پایان نامه ها و تحقیقات موجود ومرتبط با موضوع ، مطالعات مقالات و کتب لاتین و فارسی مرتبط و همچنین استفاده از اینترنت جهت دستیابی به یافته های جدیدو... می باشد.

پرسشنامه

به منظور تحلیل کمی اطلاعات و نیز جمع آوری و استفاده از دیدگاهها و نگرش مدیران شعب بانک ملی در مرکز شهر تهران از ط طریق پرسشنامه اقدام گردید، پرسشنامه مذکور پس از مطالعات گسترده در پرسشنامه های معتبر دنیا و انطباق آن با پرسشنامه‌های تهیه شده توسط چند تن از دانشجویان در کشور استفاده از نظرات اساتید گرانقدر و کارشناسان مسایل پژوهشی و با عنایت به کارهای قبلی انجام شده طراحی گردید.

قلمرو تحقیق

قلمرو موضوعی تحقیق مباحث رفتار سازمانی و مدیریت منابع انسانی و مشاوره شغلی است.

دوره زمانی انجام تحقیق سالهای 85 و 86 است.