پروژه مالی بررسی سیستم حسابداری بانک کار آفرین ( غیردولتی - سهامی عام )

مقدمه

هدف این استاندارد تجویز مبنایی برای ارائه صورتهای مالی با مقاصد عمومی یک واحد تجاری به منظور حصول اطمینان از قابلیت مقایسه با صورتهای مالی دوره های قبل از آن واحد و با صورتهای مالی سایر واحدهای تجاری می باشد . برای دستیابی به این هدف ‏، در این استاندارد ملاحظات کلی در خصوص نحوه ارائه صورتهای مالی ، رهنمودهایی درباره ساختار آنها و حداقل الزامات در خصوص محتوای صورتهای مالی ارائه شده است. چگونگی شناخت ‏، اندازه گیری و افشای معاملات و سایر رویدادهای خاص در سایر استانداردهای حسابداری ارائه می شود.

دامنه کاربرد

الزامات این استاندارد باید در ارائه کلیه “ صورتهای مالی با مقاصد عمومی ” که بر اساس استانداردهای حسابداری تهیه و ارائه می شود ، بکار گرفته شود .

صورت های مالی با مقاصد عمومی ( که از این پس صورتهای مالی نامیده می شود ) برای پاسخگویی به نیازهای استفاده کنندگانی تهیه می شود که در موقعیت دریافت گزارشهای متناسب با نیازهای اطلاعاتی خاص خود نیستند . صورتهای مالی به طور

جداگانه یا همراه با سایر گزارشها ، جهت استفاده عموم ارائه می شود . مفاد این استاندارد برای صورتهای مالی تلفیقی گروه واحدهای  تجاری نیز کاربرد دارد .

در این استاندارد واژه هایی بکار گرفته می شود که در واحدهای تجاری ( انتفاعی ) اعم از خصوصی یا عمومی کاربرد دارد . واحد های غیرانتفاعی برای بکارگیری الزامات این استاندارد ممکن است نیازمند انجام تعدیلاتی در عناوین اقلام اصلی صورتهای مالی خود یا ارائه اطلاعات بیشتر باشند .

نحوه ارائه داراییهای جاری و بدهیهای جاری بخشی از موضوع این استاندارد است لیکن به طور جداگانه در استاندارد حسابداری شماره 14 مطرح شده است .

هدف صورتهای مالی

هدف صورتهای مالی ‏، ارائه اطلاعاتی تلخیص و طبقه بندی شده درباره وضعیت مالی ، عملکرد مالی و انعطاف پذیری مالی واحد تجاری است که برای طیفی گسترده از استفاده کنندگان صورتهای مالی در اتخاذ تصمیمات اقتصادی مفید واقع شود . صورتهای مالی همچنین تنایج ایفای وظیفه مباشرت مدیریت یا حسابدهی آنها را در قبال منابعی که در اختیارشان قرار گرفته است ، نشان می دهد . به منظور دستیابی به این هدف ، در صورتهای مالی یک واحد تجاری اطلاعاتی درباره موارد زیر ارائه می شود :

الف . دارایی ها ،

ب. بدهی ها ،

ج . حقوق صاحبان سرمایه ،

د . درآمدها ،

ه . هزینه ها ، و

و . جریانهای نقدی .

این اطلاعات ، همراه با سایر اطلاعات مندرج در یادداشتهای توضیحی ، استفاده کنندگان صورتهای مالی را در پیش بینی جریانهای نقدی آتی واحد تجاری و خصوصاً در زمانبندی و اطمینان از توانایی آن در ایجاد وجه نقد کمک می کند .

مسئولیت صورتهای مالی

مسئولیت تهیه و ارائه صورتهای مالی با هیأت مدیره یا سایر ارکان اداره کننده واحد تجاری است .

اجزای صورتهای مالی

مجموعه کامل صورتهای مالی شامل اجزای زیر است :

الف . صورتهای مالی اساسی :

ترازنامه ،

صورت سود و زیان ،

صورت سود و زیان جامع ، و

صورت جریان وجوه نقد .

ب . یادداشتهای توضیحی .

ملاحظات کلی

ارائه مطلوب و رعایت استاندارد های حسابداری

صورتهای مالی باید وضعیت مالی ، عملکرد مالی و جریانهای نقدی واحد تجاری را به نحو مطلوب ارائه کند . تقریباً در تمام شرایط ، اعمال مناسب الزامات استانداردهای حسابداری همراه با افشای اطلاعات اضافی در صورت لزوم ، منجر به ارائه صورتهای مالی به نحو مطلوب می شود .

هر واحد تجاری که صورتهای مالی آن طبق استانداردهای حسابداری تهیه و ارائه می شود باید این واقعیت افشا کند . در صورتهای مالی نباید ذکر کرد که این صورتها طبق استانداردهای حسابداری تهیه شده است ، مگر اینکه در تهیه صورتهای مزبور مفاد تمام الزامات مندرج در استانداردهای مربوط رعایت شده باشد .

بکارگیری نامناسب استانداردهای حسابداری ، از طریق افشا در یادداشتهای توضیحی ، جبران نمی شود .

در موارد بسیار نادر ، چنانچه مدیریت واحد تجاری به این نتیجه برسد که رعایت یکی از الزامات استانداردهای حسابداری ، صورتهای مالی را گمراه کننده می سازد و بنابراین انحراف از آن به منظور دستیابی به ارائه صورتهای مالی به نحو مطلوب ضروری است ، باید موارد زیر را افشا کند :

الف . این مطلب که بنا به اعتقاد مدیریت واحد تجاری ، صورتهای مالی ، وضعیت مالی ، عملکرد مالی و جریانهای نقدی واحد تجاری را به نحو مطلوب منعکس می کند ،

ب. تصریح اینکه صورتهای مالی از تمام جنبه های با اهمیت مطابق با استانداردهای حسابداری می باشد ، به استثنای انحراف از الزامات یک استاندارد حسابداری که به منظور ارائه مطلوب صورتهای مالی انجام گرفته است ،

ج . استانداردی که الزامات آن رعایت نشده است ، ماهیت انحراف شامل شیوه حسابداری مقرر در استاندارد ، اینکه چرا کاربرد شیوه مقرر در استاندارد صورتهای مالی را گمراه کننده می سازد و شیوه حسابداری بکار گرفته شده ، و

د . اثر مالی انحراف بر سود و زیان خالص ، داراییها ، بدهیها و حقوق صاحبان سرمایه در هر یک از دوره های مورد گزارش .

برای ارائه صورتهای مالی به نحو مطلوب ، رعایت موارد زیر الزامی است :

الف . انتخاب و اعمال رویه های حسابداری طبق مفاد بند 17 ،

ب . ارائه اطلاعات شامل رویه های حسابداری ، به گونه ای که اطلاعات ، مربوط ، قابل اتکا ، قابل مقایسه و قابل فهم باشد ، و

ج . ارائه اطلاعات اضافی در مواردی که رعایت الزامات مقرر در استانداردهای حسابداری برای درک اثر معاملات یا سایر رویدادهای خاص بر وضعیت مالی و عملکرد مالی واحد تجاری توسط استفاده کنندگان صورتهای مالی کافی نباشد .

در موارد نادر ممکن است کاربرد الزامات یک استاندارد حسابداری به ارائه صورتهای مالی گمراه کننده ، منجر شود . این امر تنها در مواردی روی می دهد که شیوه مقرر در استاندارد مورد نظر به وضوح نامناسب باشد ، به گونه ای که نتوان از طریق کاربرد الزامات آن استاندارد یا یه وسیله افشای اطلاعات اضافی ، به ارائه صورتهای مالی به نحو مطلوب دست یافت . این موضوع که کاربرد یوه دیگر نیز می تواند به ارائه صورتهای مالی به نحو مطلوب منجر شود ، به تنهایی برای توجیه انحراف لز شیوه مقرر ، مناسب نیست .

برای ارزیابی ضرورت انحراف از الزامات یک استاندارد حسابداری ، ملاحظات زیر مدنظر قرار می گیرد :

الف . هدف از الزام مقرر و اینکه چرا در شرایط خاص موردنظر ، هدف مزبور نامربوط یا دست نیافتنی است .

ب . تفاوت شرایط واحد تجاری با شرایط سایر واحدهای تجاری که الزام موردنظر را رعایت می کنند .

نظر به اینکه می رود شرایط ایجاب کننده انحراف بسیار نادر باشد و ضرورت انحراف نیز موضوعی بحث انگیز و مستلزم قضاوت است ، بنابراین آگاهی عدم رعایت الزامات استاندارد حسابداری برای استفاده کنندگان اهمیت دارد . همچنین برای اینکه استفاده کنندگان بتوانند در مورد انحراف به طور آگاهانه قضاوت و

تعدیلات لازم را جهت انطباق با استاندارد موردنظر محاسبه کنند ، اطلاعاتی کافی در صورتهای مالی ارائه می شود .

رویه های حسابداری

مدیریت واحد تجاری باید رویه های حسابداری را به گونه ای انتخاب و اعمال کند که صورتهای مالی با تمام الزامات استانداردهای حسابداری مربوط مطابقت داشته باشد . در صورت نبود استاندارد خاص ، مدیریت باید رویه ها را به گونه ای تعیین کند تا اطمینان یابد صورتهای مالی اطلاعاتی را فراهم می آورد که :

الف . به نیازهای تصمیم گیری استفاده کنندگان مربوط است ، و

ب . قابل اتکاست به گونه ای که :

وضعیت مالی و عملکرد مالی واحد تجاری را صادقانه بیان می کند ،

منعکس کننده محتوای اقتصادی و نه فقط شکل حقوقی معاملات و سایر رویدادهاست ،

بیطرفانه یعنی عاری از تمایلات جانبدارانه است ،

محتاطانه است ، و

از تمام جنبه های با اهمیت ، کامل است .

رویه های حسابداری راه کارهای ویژه ای است که واحد تجاری برا ی تهیه و ارائه صورتهای مالی انتخاب می کند . راه کارهای مزبور که در استانداردهای حسابداری

مشخص شده اند برای اعمال اصول مندرج در مفاهیم نظری گزارشگری مالی در مورد اقلام ، معاملات و سایر رویدادهای مالی و بویژه موارد زیر ایجاد شده است :

الف . اندازه گیری و تجدید اندازه گیری داراییها و بدهیها در مواردی که مبالغ مربوط از اهمیت نسبی برخوردار است ، و

ب . نحوه و زمان شناخت تغییرات در داراییها و بدهیها در صورتهای عملکرد مالی .

در صورت نبودن استاندارد حسابداری خاص ، مدیریت رویه هایی را بکار می برد که به ارائه مفیدترین اطلاعات در صورتهای مالی منجر شود . این امر مستلزم بکارگیری قضاوت توسط مدیریت واحد تجاری با مدنظر قرار دادن ملاحظات زیر است:

الف . الزامات استانداردهای حسابداری برای موضوعات مشابه و مربوط ،

ب . تعاریف ، معیارهای شناخت و اندازه گیری داراییها ، بدهیها ، درآمد ها و هزینه ها مندرج در مفاهیم نظری گزارشگری مالی ، و

ج . استانداردهای صادره توسط سایر مراجع حرفه ای معتبر و رویه های پذیرفته شده صنعت تا میزانی که با موارد الف و ب این بند سازگار باشد .

تداوم فعالیت

مدیریت در زمان تهیه صورتهای مالی ، باید توان ادامه فعالیت واحد تجاری را ارزیابی کند . صورتهای مالی باید برمبنای تداوم فعالیت تهیه شود مگر اینکه مدیریت قصد انحلال یا توقف عملیات واحد تجاری را داشته باشد ، یا عملاً ناچار به انجام این

می شود . در مواردی که مدیریت از رویدادها و شرایطی آگاهی یابد که ممکن است ابهام اساسی نسبت به توانایی تداوم فعالیت واحد تجاری ایجاد کند ، این ابهام باید افشا شود . چنانچه صورتهای مالی برمبنای تداوم فعالیت تهیه نشود ، این واقعیت باید همراه با مبنای تهیه صورتهای مالی و اینکه چرا واحد تجاری فاقد تداوم فعالیت تلقی شده است ، افشا شود.

تداوم فعالیت به معنای ادامه عملیات واحد تجاری در آینده قابل پیش بینی است . یعنی در تهیه و ارائه صورتهای مالی ، هیچ قصد یا الزامی به انحلال واحد تجاری یا کاهش قابل توجه در حجم عملیات واحد تجاری فرض نمی شود .

مدیریت برای ارزیابی تداوم فعالیت ، تمام اطلاعات موجود در خصوص آینده قابل پیش بینی ( حداقل 12 ماه پس از تاریخ ترازنامه ) را بررسی می کند . میزان این بررسی به واقعیات موجود در هر مورد بستگی دا رد . نتیجه گیری درباره مناسب بودن کاربرد مبنای تداوم فعالیت برای واحد تجاری می تواند بدون تجزیه و تحلیل تفصیلی ، امکان پذیر باشد . در غیر این صورت ، برای ارزیابی تداوم فعالیت ممکن است بررسی مواردی از قبیل عوامل مؤثر بر سودآوری جاری و مورد انتظار ، جداول زمانی بازپرداخت بدهیها و منابع بالقوه تأمین مالی ضروری باشد .

مبنای تعهدی

به استثنای اطلاعات مربوط به جریانهای نقدی ، واحد تجاری باید صورتهای مالی خود را بر مبنای تعهدی تهیه کند .

در مبنای تعهدی ، معاملات و سایر رویدادها در زمان وقوع ( و نه در زمان دریافت یا پرداخت وجه نقد ) شناسایی و در اسناد و مدارک حسابداری ثبت می شود و در صورتهای مالی دوره های مربوط انعکاس می یابد . بسیاری از هزینه ها بر مبنای رابطه مستقیم مخارج تحمل شده با درآمدهای تحصیل شده در صورت سود وزیان شناسایی می شود ( تطابق هزینه و درآمد ) . در هر صورت ، کاربرد مفهوم تطابق ، شناخت اقلامی را در ترازنامه که با تعریف داراییها یا بدهیها انطباق ندارد ، مجاز نمی شمرد .

ثبت رویه در نحوه ارائه

نحوه ارائه و طبقه بندی اقلام در صورتهای مالی از یک دوره به دوره بعد نباید تغییر کند مگر در مواردی که :

الف . تغییری عمده در ماهیت عملیات واحد تجاری یا تجدید نظر در نحوه ارائه صورتهای مالی حاکی از این باشد که تغییر مزبور به ارائه مناسبتر معاملات یا سایر رویدادها منجر شود ، یا

ب . تغییری در نحوه ارائه ، به موجب یک استاندارد حسابداری الزامی شود .

تحصیل یا واگذاری داراییهای عمده یا تجدید نظر در نحوه ارائه صورتهای مالی ممکن است مستلزم ارائه صورتهای مالی به شکلی متفاوت باشد . تنها در شرایطی که

ادامه ارائه صورتهای مالی به شکل جدید محتمل باشد یا اینکه منافع ارائه صورتهای مالی به شکل جدید به روشنی مشخص باشد ، واحد تجاری باید نحوه ارائه صورتهای مالی خود را تغییر دهد . در صورت ایجاد تغییر ر نحوه ارائه صورتهای مالی ، واحد تجاری اطلاعات مقایسه ای را طبق مندرجات بند 39 این استاندارد تجدید طبقه بندی می کند .

اهمیت و تجمیع

تمام اقلام با اهمیت باید به طور جداگانه در صورتهای مالی ارائه شود . مبالغ کم اهمیت باید مبالغ دارای ماهیت یا کارکرد مشابه جمع شود و نیازی به ارائه جداگانه آنها نیست .

صورتهای مالی حاصل از پردازش  تعداد زیادی معاملات و سایر رویدادهاست که با تجمیع آنها در گروههای مختلف براساس ماهیت یا کارکرد ، سازمان می یابد . ارائه اطلاعات تلخیص و طبقه بندی شده ای که تشکیل دهنده اقلام اصلی مندرج در صورتهای مالی اساسی یا در یادداشتهای توضیحی است ، آخرین مرحله از فرآیند تجمیع و طبقه بندی است . چنانچه یک قلم اصلی به تنهایی با اهمیت نباشد در صورتهای مالی اساسی یا در یادداشتهای توضیحی ، با اقلام اصلی دیگر جمع می شود. اهمیت یک قلم ممکن است به اندازه ای نباشد که ارائه جداگانه آن را در صورتهای مالی اساسی توجیه کند ، اما افشای جداگانه آن را در یادداشتهای توضیحی ایجاب کند .

در این استاندارد ، اطلاعاتی با اهمیت تلقی می شود که عدم افشای آن بر تصمیمات اقتصادی استفاده کنندگان که برمبنای صورتهای مالی اتخاذ می شود ، مؤثر واقع شود. اهمیت به اندازه و ماهیت قلمی بستگی دارد که در شرایط خاص در مورد حذف آن قضاوت می شود . برای اتخاذ تصمیم درباره اهمیت یک قلم  یا جمع اقلام ، هم اندازه و هم ماهیت آن قلم یا اقلام ارزیابی می شود . متناسب با شرایط ، ممکن است یکی از دو عامل یاد شده تعیین کننده باشد . برای مثال ، داراییهایی که ماهیت و کارکرد مشابه دارند با یکدیگر متفاوت است جداگانه ارائه می شود .

چنانچه اجرای الزامات افشای مندرج در استانداردای حسابداری به اطلاعات بی اهمیت منجر شود ، نیازی به رعایت آن نیست .

تهاتر

داراییها و بدهیها نباید با یکدیگر تهاتر شود مگر اینکه تهاتر آنها طبق استاندارد حسابداری دیگری الزامی یا مجاز باشد .

اقلام درآمد و هزینه باید تنها زمانی تهاتر شود که :

الف . یک استاندارد حسابداری تهاتر مزبور را الزامی یا مجاز کرده باشد ، یا

ب . درآمدها و هزینه ای غیرعملیاتی که از معاملات و رویدادهای واحد یا مشابه حاصل می شود ، با اهمیت نباشد . چنین مبالغی باید طبق مفاد بند 27 این استاندارد با یکدیگر جمع شود .

گزارش جداگانه هر دو گروه داراییها و بدهیها ، و درآمدها و هزینه های با اهمیت ، ضروری است . تهاتر اقلام در ترازنامه یا صورت سود و زیان موجب کاهش توان درک معاملات شده و ارزیابی جریانهای نقدی آتی واحد تجاری توسط استفاده کنندگان می شود مگر در مواردی که تهاتر منعکس کننده محتوای معامله یا رویداد مربوط باشد. گزارش خالص داراییها یعنی داراییها پس از کسر اقلام کاهنده مربوط از قبیل ذخیره کاهش ارزش موجودیهای مواد و کالا ، ذخیره مطالبات مشکوک الوصول و استهلاک انباشته دارایی های ثابت مشهود ، تهاتر نیست .