پایان نامه مقایسه کودکان عادی و پرخاشگر 9 تا 11 ساله شهر تهران بوسیله نقاشی موج و ستاره

چکیده تحقیق

موضوع مورد بررسی مقایسه کودکان عادی و پرخاشگر 9 تا 11 ساله شهر تهران بوسیله نقاشی موج و ستاره است.

مهمترین مسئله این است که از لحاظ متغیرهای وابسته میان نقاشی موج و ستاره کودک عادی و پرخاشگر تفاوت معنی دار آماری وجود دارد که به اختصار به آنها پرداخته شده است.

موضوع این آزمون نیز مشابه آزمونهای خانواده از طرف آزمونگر پیشنهاد می شود لکن آزمودنی آزاد است که محتوای آنرا فرافکنی کند در این آزمون فرافکنی های ناهشیار از طریق موضوع «آسمان پر ستاره ای بر امواج اقیانوس رخ می دهد».

روش تحقیق در این تحقیق به صورت زمینه ای است متغیرهای وابسته در این تحقیق عبارتند از : (هماهنگی همسانی نظم رابطه متوازن غالب بودن فاصله اغراق آمیز تاکید به سمت راست و چپ ماه کامل ماه نیمه آسمان کم ستاره امواج خطی امواج دارای انعطاف ضربه ملایم ضربه محکم نمادگری اشیاء پاک کردن) است.    برای بخش متغیرها از مجذور خی2 استفاده شده است روایی مقیاس با روایی ملاکی از نوع همزمان و با استفاده از جدول خی2 انجام گرفته است که کاملاً معنی دار است البته اعتبار با روش مجذور فی2 و با استفاده از برنامه spss اجرا گردیده است.

روش نمونه گیری به صورت تصادفی ساده است. حجم نمونه برابر 90 نفر است و آزمون مورد استفاده مجذور فی2 می باشد.

فصل اول

مسئله تحقیق

1-    مقدمه

پرخاشگر حالتی است ناخوشایند که به صورت یک حمله یا تیک عصبی گاهی آنی و زودگذر و گاهی دراز مدت در فرد به وجود می آید.

این حالت پرخاشگری در کودکان نیز دیده می شود. نکته جالب این است که کودکان در نقاشی های خود پرخاشگری را نشان می دهند که نشات گرفته از محیط خانه و خانواده اوست.

نظرات بسیاری در مورد پرخاشگری وجود دارد که به برخی از آن ها اشاره می کنیم.

کاپلان در مورد پرخاشگری چنین می گویند: پرخاشگری به هرگونه رقتاری اتلاق می شود که هدف آن آسیب رساندن یا مجروح ساختن موجود دیگر است.

پرخاشگری تلویحا به قصد آسیب رساندن نیز دلالت می کند که این قصد را باید از اتفاقات پیش و پس از عمل پرخاشگری استنباط نمود. در بعضی از موارد، اثباط قصد آسیب رساندن به دیگری نسبتا ساده است.(کاپلان، سادوک،1373، ص 341)

پرخاشگری انگیزه ای است که باید در مورد آن بیشتر مطالعه شود. انسان ها به یکدیگر حمله می کنند، آسیب می رسانند و گاهی همدیگر را می کشند، همچنین با دشنام دادن یا کوشش در جهت بی آبرو کردن دیگران به صورت کلامی پرخاشگری می کنند و به نظر می رسد که همیشه در جائی از کره زمین جنگی بوده است (کاپلان، سادوک، 1373، ص341)

همه مردم رفتار پرخاشگرانه را تا اندازه ای کنترل می کنند ولی از لحاظ ارزشی که برای آن قائلند و میزان محدود کردن آن با هم فرق دارند( هنری ماسن، 1373، ص 425) برخی از کودکان گاهی دچار حالات خشم شده و به طور ناگهانی واکنش هایی نظیر جیغ زدن، لگد زدن ، خود زنی، پرتاب کردن اشیاو ... از خود بروز می‌‌‌دهند.

پژوهش های مختلف نشان داده است که این کودکان اکثرا به خانواده های عصبانی و پرخاشگر تعلق دارند       ( سیف نراقی، نادری، 1373، ص101-100) 

نقاشی کودک نوعی بازی است. در تمام دوره کودکی و تا مرزهای نوجوانی، اکثر کودکان به مجموعه ای از فعالیت های ترسیمی می پردازند و بدین ترتیب روابط زیادی با واقعیت برقرار می سازند. کودکان با با استفاده از شیوه های مختلف، تصور خود را از جهان به نوعی ترسیم می کنند. (دادستان، منصور، 1371، ص الف)

درک و فهم نقاشی های کودک و چیزی که او می خواهد بیان کند برای والدین و مربیان بسیار لازم است زیرا شناخت آن باعث بهتر شدن روابط بزرگسالان و کودکان می شود.

بزرگسالان می توانند با برقرارکردن روابط دوستانه با کودک از او بخواهند برایشان ستاره، موج، حیوان، درخت و هر آنچه که به آن علاقمند است و یا از آن می ترسد یا یک رویاست ترسیم کند. البته نباید چیزی را به او تحمیل کنند.

نقاشی ها بیانگر اتفاقات روزمره گذشته و یا حال یا آینده کودک است .کودک وقتی بی توجهی بزدگسالان را نسبت به خود می بیند به نقاشی ها پناه می برد و به واسطه قلم تصویر مورد علاقه زندگی رویایی و یا نفرت یا کینه و عشق و علاقه اش را از کسی یا چیزی بیان می کند. البته بعضی از کودکان که نقاشی بلد نیستند و یا علاقه ای به نقاشی ندارند نمی توانند علاقه یا نفرت خود را به خوبی به وسیله نقاشی بیان کنند. البته نباید فراموش کرد که نقاشی در تشکیل شخصیت و روان کودک اهمیت بسزائی دارد و نه تنها امکان شناسائی محیط را فراهم می سازد بلکه به کودک امکان می دهد تا مسائلی را که بصورت نامنظم از همه طرف بریش مطرح می شود به شکل صورت بندی شده منظم کند. به این ترتیب کودک با تجزیه مسائل مختلف موفق می شود شالوده کم و بیش منظم و درستی از آنها ارائه دهد در این معنی می توان میان مفهوم رویا و نقاشی شباهت هایی ملاحظه نمود کودک هنگامی که نقاشی می کشد مانند وقتی که در خواب یا در رویا است بدون توجه به هیچ قید و بندی آزاد و رها درباره کشفیات و مسائل و دلهره هایش با ما صحبت می کند.

باید متذکر شد که نقاشی کودکان فقط یک وسیله پرورش خلاقیت و پختگی کودک نیست بلکه به عنوان یک وسیله تحقیق و مبادله با محیط اجتماعی با دنیای بزرگسالان که در اطراف کودک هستند و همانند نشانه حالات عاطفی کودک در نظر گرفت. (فراری، 1370، ص 10)

در دوران کودکی، کارکردهای تفکر شناختی شکل می گیرند. نقاشی در این میان نقش مهمی را بازی می کند. کودکان از نقاشی به عنوان زبان گویای خود استفاده می کنند و از این راه خود را تخلیه نموده و تمایلات و آرزوهای خود را بیان می کنند.

نقاشی هر کودک با توجه به زمینه ذهنی خود او متفاوت از نقاشی های کودکان دیگر خواهد بود و در این میان نقاشی کودکان پرخاشگر نیز بحث انگیزه می باشند.

آزمون ستاره و موج در سال 1978 در آلمان بوسیله لالما ساخته شد و به عنوان یک آزمون پیشرفت بر روی کودکان کودکستانی 63 ساله آزمایش شد.

این آزمون در کشورهای مختلف اجرا شده است و نمونه ها و داده هایی از قاره های آمریکا، آسیا، آفریقا، استرالیا جمع آوری گشته است.

همچنین از این آزمون برای جداسازی و گزینش دانش آموزان در سطح پیش دبستانی مدارس شبانه روزی، کلاس های کودکان استثنائی و تشخیص و پی گیری کودکان مبتلا به اختلالات یادگیری و کسانی که نارسائی مغزی دارند استفاده شده است.

در فرانسه از این آزمون در سنین مختلف استفاده شده است از جمله موارد استفاده ادغام یا هماهنگ کردن کودکان مهاجر یا بی سرپرست با کودکان فرانسوی بوده است.

هم اکنون به عنوان یک ابزار کلنیکی در سوئد کودکانی را که بر اثر تصادف یا ضربه  مغزی آسیب دیده اند با این آزمون شناسائی کرده و میزان کارایی درمان آن ها را پی گیری می کنند. به طور کلی می توان گفت که آزمون ستاره و موج برای شناخت، تشخیص و پی گیری مسائل آموزشی، روانی و فرهنگی کاربرد دارد.(لالمان، شهر آرای، 1372، ص 14و13)

روش هایی که در فراهم سازی این آزمون بکار گرفته شده است قسمتی مربوط به علوم، بخشی مربوط به مسائل انسانی و بلاخره قسمتی نیز به مسائل روان شناختی که با نمادها سر و کار دارد می باشد.

بیان مسئله:

موضوع پژوهش ( مقایسه کودکان عادی با پرخاشگر(پسر،‌9 تا 11 ساله، شهر تهران))بوسیله نقاشی موج و ستاره

در این پژوهش به بررسی ویژگی های خاصی که در نقاشی موج و ستاره میان کودکان با رفتار عادی و کودکان با رفتادهای پرخاشگر( از نظر والد و آزمایش گر) 9 تا 11 ساله پسران شهر تهران پرداخته می شود و سپس میژگی های مورد نظر مورد مقایسه قرار می گیرد.

در این خصوص سئوال های زیر مطرح می شود:

1 آیا در خصوص رعایت هماهنگی مابین نقاشی های موج و ستاره آزمونگران عادی و پرخاشگر 9 تا 11 ساله تفاوت وجود دارد ؟

2 آیا در خصوص وجود همسانی مابین نقاشی های موج و ستاره  آزمونگران عادی و پرخاشگر 9 تا 11 ساله تفاوت وجود دارد ؟

3 آیا در خصوص وجود نظم مابین نقاشی های موج و ستاره  آزمونگران عادی و پرخاشگر 9 تا 11 ساله تفاوت وجود دارد ؟

4 آیا در خصوص دارا بودن رابطه متوازن بین آسمان و اقیانوس مابین نقاشی های موج و ستاره  آزمونگران عادی و پرخاشگر 9 تا 11 ساله تفاوت وجود دارد ؟

6 آیا از لحاظ وجود فاصله اغراق آمیز بین آسمان و اقیانوس مابین نقاشی های موج و ستاره  آزمونگران عادی و پرخاشگر 9 تا 11 ساله تفاوت وجود دارد ؟

7 آیا از لحاظ ساختار افقی ( تاکید به سمت راست یا چپ ) مابین نقاشی های موج و ستاره  آزمونگران عادی و پرخاشگر 9 تا 11 ساله تفاوت وجود دارد ؟

8 آیا از لحاظ کشیدن آسمان که ستاره مابین نقاشی های موج و ستاره  آزمونگران عادی و پرخاشگر 9 تا 11 ساله تفاوت وجود دارد ؟

9 آیا از لحاظ وجود ماه مابین نقاشی های موج و ستاره  آزمونگران عادی و پرخاشگر 9 تا 11 ساله تفاوت وجود دارد ؟

10 آیا در خصوص وجود امواج هماهنگ و دارای انعطاف مابین نقاشی های موج و ستاره  آزمونگران عادی و پرخاشگر 9 تا 11 ساله تفاوت وجود دارد ؟

11آیا از لحاظ کاربرد نمادگری اشیا( وجود ابر، درخت، ماهی )مابین نقاشی های موج و ستاره  آزمونگران عادی و پرخاشگر 9 تا 11 ساله تفاوت وجود دارد ؟

12آیا از لحاظ کاربرد ضربه ملایم و خطوط کم رنگ مابین نقاشی های موج و ستاره  آزمونگران عادی و پرخاشگر 9 تا 11 ساله تفاوت وجود دارد ؟

13 آیا از لحاظ سیاه کردن آسمان و اقیانوس مابین نقاشی های موج و ستاره  آزمونگران عادی و پرخاشگر 9 تا 11 ساله تفاوت وجود دارد ؟

اهمیت و ضرورت

نقاشی بیان کننده احساسات و شخصیت کودکان است و باعث پرورش خلاقیت آن ها می شود و تعادل فکری و روحی به آن ها می دهد و از طرف دیگر تجزیه و تحلیل این نقاشی ها به والدین و مربیان امکان شناخت کودک و کمبودهای احتمالی او را فراهم می کند.

با استفاده از نتایج این قبیل از پژوهش ها می توان به دنیای تخیل کودکان وارد شد و با آن ها به نحو مؤثری ارتباط برقرار نمود.

آزمون موج و ستاره به پژوهشگران امکان می دهد که اطلاعات مفیدی در مورد آزمودنی به دست بیاورد این آزمون علاوه بر دادن بصیرت و بینش در مورد توانائی های این افراد امکان را می دهد که در مورد جنبه هایی از شخصیت که از راه های دیگر قابل ارزشیابی و بررسی نمی باشد ارزشیابی صحیح به عمل آید . به علت اهمیت این امر، این آزمون در کشورهای  مختلف مانند آمریکا، فرانسه، استرالیا، سوئد، چین و ژاپن انجام گرفته است و نتایج جالب توجهی به دست آمده است و همچنین این آزمون در زمینه هایی مانند آموزش و پرورش، رفتار درمانی و کلاس های کودکان استثنائی مورد استفاده قرار گرفته است با توجه به این که این آزمون به مربیان و اولیای مدارس و متخصصان تعلیم و تربیت در تشخیص مشکلات کودکان، باشد که این موارد ارزش و اهمیت این پژوهش را مشخص کند.

3-1 اهداف تحقیق

اهداف اصلی:

هدف اصلی تحقیق مقایسه کودکان عادی با پرخاشگر(پسر9 تا 11 ساله ) بوسیله نقاشی موج و ستاره است که در راستای این تحقیق موارد زیر از اولویت برخوردارند.

1 کمک به تشخیص فردی کودکان عادی  با پرخاشگر به وسیله موج و ستاره

2 کمک به تشخیص وجود اختلال یا عفب ماندگی درکودکان عادی و پرخاشگر

3 کمک به تشخیص خصوصیات فردی کودکان عادی و پرخاشگر

4 پس از تشخیص کلی آزمودنی که دارای اختلال است ، می توان با دقت بیشتری در این خصوص بررسی کرد که آیا اختلالات از نوع(فضائی، ناهماهنگی، آمیختگی جهت) در شکل بندی هستند، یا در جریان حرکت یا در ضربه مداد دچار اختلال هستند.این می تواند نشانه اولیه اولیه علل اجتماعی اختلال کودک باشد که قابل پیشگیری است.

5 کار محوله در آزمون رسم ستاره هایی بر امواج اقیانوس تامین کننده گستره برای پیشرفت و هنجاری خیلی مشخص است.

  6 از این آزمون برای جداسازی و گزینش در سطح دبستانی، مدارس شبانه روزی، کلاس های کودکان استثنائی و تشخیص و پی گیری مبتلا به اختلالات یادگیری و کسانی که نارسائی مغزی دارند استفاده شده است.

7- از این آزمون به منظور بررسی کارایی روان درمانی استفاده شده است.

اهداف فرعی

یک از اهداف فرعی این تحقیق ساخت مقیاس روایی و اعتبار است.

آزمون موج و ستاره جنبه تجربی نیمرخ شخصیت را تکمیل می کند و با کودکان به تناسب رفتار می شود و تشویق کودکان به رسم موج و ستاره است.

فصل دوم

نظریه ها

1-2- چهارچوب تئوریک

آزمون موج و ستاره سعی می کند که بواسطه متغیرهای وابسته ای که در این آزمون وجود دارد به شناسایی کودکان عادی و کودکان پرخاشگر بپردازد و این مسئله را که میان نقاشی کودکان با رفتار عادی و پرخاشگر تفاوت معنی دار وجود دارد.

البته این آزمون در موارد دیگری نیز کارایی دارد که در پیشینه تحقیق به اختصار توضیح داده شده است. آزمودنی های پسر پرخاشگر دارای ویژگیهای خاصی هستند البته روان شناسان که اعتقادات نظری متفاوتی دارند در مورد چگونگی تعریف پرخاشگر اساساً با هم توافق ندارند.

مسئله اصلی این است که آیا پرخاشگری باید بر اساس پیامدهای قابل دیدن آن تعریف شود، یا بر اساس مقاصد شخصی که آن را نشان می دهد.

برخی از روان شناسان معتقدند که رفتار پرخاشگری بواسطه آزمونهای فرافکنی نشان داده می شود و مسئله را این گونه مطرح می کنند که آیا پرخاشگری باید بر اساس نقاشی خود تعریف شود؟

ما در نقاشی موج و ستاره کودکان حالتهای پرخاشگری و یا وجود اختلال و یا مشکل را می توانیم احساس کنیم و به بررسی مشکل و حل اختلال بپردازیم.

در ارتباط با پرخاشگری نظرهای فراوانی وجود دارد که به برخی از آنها اشاره می کنیم   2-2 هنری ماسن

پرخاشگری ممکن است بدنی (لگد زدن، زدن، گاز گرفتن) یا لفظی (فریاد زدن، رنجاندن ) و یا به صورت تجاوز به حقوق دیگری (چیزی را به زور گفتن) باشد.

نقطه قوت این تعریف عینی بودن آن است. نقطه ضعف آن این است که شامل بسیاری از رفتارهایی است که ممکن است به طور پرخاشگری تلقی نشود

اگر کودکی در را با لگد باز کند و با این کار به شخصی که پشت در ایستاده است آسیب برساند معمولاً به این کار پرخاشگری نمی گوئیم مگر اینکه کودک از پیش بداند که کسی پشت در ایستاده است.

البته کودکان به هنگامی که با وقایع تنش زایی مثل جدایی پدر و مادر یا به دنیا آمدن کودکی جدید روبرو شوند بیشتر پرخاشگر می شوند . ولی پرخاشگری شدیدی که بیش از چند ماه به طول انجامد حاکی از تداوم داشتن این الگوی رفتار است.

ثبات پرخاشگری نشان می دهد که والدین ، معلمان و سایرین باید از همان ابتدا که کودک در حدی مشکل آفرین ، پرخاشگر است ملاحظه کند .