هدف: آزمایش استاندارد برای تعیین جرم حجمی سیمان
تجزیه و تحلیل تئوری آزمایش: جرم جسمی سیمان همان جرم واحد حجم ذرات جامد است و این آزمایش برای تعیین جرم جسمی سیمان به کار میرود. سیمان و جرم حجمی سیمان عموماً در ارتباط با طرح و کترل مخلوط های بتنی مورد استفاده قرار میگیرد.
سیمان P
شرح دستگاهها و وسایل:
1- بالن لوشاتلیه: بالن استانداردی است که دارای مقطع دایرهای است. مقطع پایینی بالن ظرفیتی در حدود 250 میلیلیتر دارد. این بالن باید از شیشه شفاف ساخته شده باشد و باید درجهبندی 1/0 میلیلیتر درجهبندی شده باشد.
2- نفت سفید خالص یا ماده نفتی دیگر که در تعیین جرم حجمی سیمان به کار میرود.
روش آزمایش: بالن را با نفت یا مایع دیگر تا علامتهای 0 و 1 میلیلیتر که در روی ساق وجود دارد، پر میکنیم. پس از ریختن نفت ، در صورت لزوم، بهتر است قسمت بالایی بالن را خشک کنیم تا مواد در آن قسمت بالن نچسبند. بعد از ریختن نفت، عود مقابل تراز، بالای مایع را به عنوان اولین عدد، قرائت میکنیم. مقداری سیمان را وزن نموده و به تدریج و با دقت به داخل بالن میریزیم، پس از آنکه تمام سیمان به داخل بالن انتقال داده شد، درپوش بالن را گذاشته و آن را به آرامی تکان میدهیم تا حباب داخل سیمان خارج شود. بهتر است این تکان به صورت مایل و به آرا می انجام شود. بعد از آنکه هیچ حبابی از طرف سیمان به با لا نیامد، بالن را ثابت نگه داشته و سطح مایع را قرائت و آن را یادداشت میکنیم و با توجه به فرمول بالا، P سیمان را به دست میآوریم.
اطلاعات و نتایج به دست آمده: در این آزمایش، ما با توجه به امکانات زم انی و مکانی،از 15 گرم سیمان و 41 cc بنزین در آزمایشگاه استفاده کردیم. بنزین را داخل بالن ریختیم و با افزودن 15 گرم سیمان، حجم مخلوط به cc46 رسید. در نتیجه از فرمول مورد نظر وزن جسمی سیمان را محاسبه کردیم:
سیمان P
بحث و تفسیر و مقایسه با استانداردها: طبق استانداردهای موجود، جرم جسمی سیمان، (25/3-3) گرم بر سانتیمترمکعب میباشد که با توجه به نتیجه به دست آمده در آزمایشگاه عدد حاصل مورد قبول است.
نتیجهگیری و عوامل خطا و پیشنهادات و اصلاحات:
عوامل خطا در این آزمایش میتواند از قبیل، استفاده از بالن کثیف، مخلوط نشدن کامل سیمان با نفت، … میباشد.
به طور کلی:
در طرح و کنترل مخلوطهای بتن، جرم حجمی را به صورت چگالی بیان میکنند. این چگالی یک عدد بدون بعد است:
سیمان P
یا
سیمان P
=
جرم حجمی سیمان
= SP
106
1
جرم جسمی آب در cc40
منابع و مراجع:
1- C188-89-ASTM
2- کتاب دستورالعملهای آزمایشگاه بتن، تألیف: مهندس شاه نظری.
هدف: آزمایش استاندارد برای تعیین غلظت نرمال سیمان
تجزیه و تحلیل تئوری آزمایش: مقدار آب لازم جهت تهیه خمیر سیمان با غلظت نرمال مناسب، از طریق این آزمایش به دست میآید. این مقدار، میزان آبی است که تمام ذرات سیمان برای تکمیل واکنش هیدریتاسیون نیاز دارد.
مقدار آب خمیر نرمال
= غلظت نرمال سیمان
وزن سیمان خشک
شرح دستگاهها و وسایل:
1- ترازو: این ترازو باید با مشخصات استاندارد ASTM-C-1005 مطابقت داشته باشد.
2- ویکات: این دستگاه شامل دو قسمت کلی میباشد. قسمت اول ثابت (پایه) و قسمت دوم متحرک (میله) است. میله متحرک ویکات به وزن 300 گرم میباشد. قسمت انتهایی میله متحرک به فاصله حداقل mm50 دارای قطر mm10 است و قسمت بالایی این جسم متحرک دارای سوزن به قطر mm1 و طول mm50 میباشد. در روی قسمت ثابت یک صفحه مربعی نفوذناپذیر به ابعاد mm100 وجود دارد که محل قرارگیری خمیر سیمان میباشد. در قسمت بالایی جسم ثابت، صفحه درجهبندی برای مشاهده اعداد با دقت mm1/0 با مقیاس استاندارد وجود دارد.
3- استوانه مدرج شیشهای: استوانهای که حجم mm200 یا mm250 را داشته و شرایط استاندارد ASTM C490 را داشته باشد.
روش آزمایش: روش آزمایش شامل سه قسمت است:
الف- آماده کردن خمیر سیمان: 650 گرم سیمان را با مقدار مشخصی آب مخلوط میکنیم. این مقدار آب، همان مجهول کلی است که ما به دنبال آن هستیم.
ب- قالبگیری نمونه آزمایش: پس از پوشیدن دستکش به سرعت خمیر سیمان ساخته شده را تقریباً به شکل توپ درمیآوریم. سپس آن را 6 بار از این دست به آن دست پرتاب میکنیم طوری که گلوله نسبتاً کروی ایجاد شود. گلوله را در یککف دست گرفته و آن را از انتهای گشادتر حلقه که در دست دیگر است به داخل حلقه فشار میدهیم، طوری که حلقه کاملاً از خمیر پر شود. با یک حرکت کف دست خمیر اضافی را از انتهای بزرگتر حلقه برمیداریم و سپس حلقه را برعکس کرده و از قسمت گشادتر روی صفحه پایینی ویکات قرار میدهیم. سپس با استفاده از شیشه، قسمت رویی حلقه را که خمیر اضافی روی آن قرار دارد را برش میدهیم و در صورت لزوم سطح حلقه را صاف میکنیم. باید توجه شود که در طی عملیات صاف کردن و پر کردن حلقه، خمیر سیمان فشرده نشود.
ج- تعیین غلظت: میله را طوری قرار میدهیم که قسمت باریکتر آن در پایین باشد. سپس میله را روی قسمت رویی خمیر سیمان ثابت کرده و عقربه مربوط بر روی درجهبندی رار وی صفر ثابت میکنیم و بلافاصله میله را رها کرده و عدد نشان داده شده روی درجهبندی را قرائت میکنیم. باید توجه کنیم که تمامی این مراحل یعنی بعد از آماده کردن قالب نمونهگیری، نباید بیش از 30 ثانیه طول بکشد. اگر میله 50 ثانیه پس از آزاد کردن به مقدار 110 میلیمتر در خمیر نفوذ کند، غلظت خمیر نرمال مورد تأیید است.
اطلاعات و نتایج به دست آمده:
با توجه به شرایط موجود، میزان سیمان مورد مصرف 400 گرم را به عنوان پایه در نظر گرفته و مقدار آب بین 26 تا 33 درصد وزن آب، از مقدار سیمان مصرفی را در آزمایشات متعدد مورد بررسی قرار دادیم.
با گرفتن نمونههای مختلف با درصدهای مختلف به یک نتیجهگیری غیرعملی رسیدیم و آن عددی در بین 26 تا 30 درصد بود و بهترین نمونهی ساخته شده حدود 28% تعیین شد:
آب cc112 = 400 × 28 %
28/0 =
112
= غلظت نرمال
400
بحث و تفسیر و مقایسه با استانداردها:
غلظت استاندارد مورد نظر با توجه به میزان آب حدود 26 تا 33 درصد موردقبول است و ما با توجه به آزمایشات مختلف به نتیجه 26 تا 30 درصدا به عنوان رنج مناسب رسیدیم که مورد قبول است.
نتیجهگیری و عوامل خطا و پیشنهادات و اصلاحات:
با توجه به نحوه آزمایش و اعداد به دست آمده مقدار آب لازم برای رسیدن به غلظت نرمال سیمان با دقت 1/0 درصد محاسبه و نسبت آن به وزن خشک با دقت 5/0 درصد محاسبه میگردد.
این آزمایش در هنگام انجام توسط گروه با هیچکدام از درصدهای بالا به نتیجه نرسید که این نشاندهنده نحوهی نادرست انجام آزمایش است. عواملی چون دما و رطوبت محل آزمایش، نپوشیدن دستکش، فشرده شدن خمیر سیمان در مرحله قالبگیری نمونه و یا لرزشهای هنگام انجام کار و یا شاید مشکل در نوع و خاصیت سیمان موجود در آزمایشگاه، تنها دلایلی بود که به نظر من در دست انجام نشدن آزمایش اثر داشت.
منابع و مراجع:
1- ASTM C187-86، ASTM C1005، ASTM C490، ASTM C305.
2- کتاب دستورالعملهای آزمایشگاه بتن، تألیف: مهندس شاه نظری.
هدف: آزمایش استاندارد برای تعیین زمان گیرش نهایی سیمان
تجزیه و تحلیل تئوری آزمایش: این آزمایش وسط سوزن دیکات برای تعیین زمان گیرش نهایی سیمان میباشد. گیرش نهایی سیمان یعنی، تعیین سرعت سخت شدن خمیر سیمان و تغییرات مایع به جامد آن را نشان میدهد.
شرح دستگاهها و وسایل:
1- پیمانههای مدرج شیشهای: این پیمانهها باید دارای ظرفیت 200 تا 250 میلیلیتر بوده و دارای مشخصات ASTM C490 باشد.
2- ترازو
3- ویکات: که دارای سوزن به قطر mm1 و طول mm50 است.
روش آزمایش:
خمیر سیمان تولید شده در آزمایش قبلی را با همان ویژگی در نظر گرفته و یا ادامه آزمایش قبل را انجام میدهیم. بعد از قالبگیری نمونه ساخته شده و بریدن و صاف کردن آن درون حلقه، بلافاصله نمونه آزمایش را در اتاق رطوبت گذاشته و هر بار پس از انجام آزمایش و آن را مجدداً داخل اتاق رطوبت قرار میدهیم و توجه باید داشته باشیم که در طول آزمایش نمونه در زیر ویکات ثابت است. برای تعیین زمان گیرش، بعد از قالبگیری صحیح بنابر توضیحات قبل، لوله متحرک ویکات را از طرفی که سوزن ویکات به آن پیچ میشود را در قسمت پایین آن قرار میدهیم و سوزن مورد بحث را روی سیمان صاف شده داخل حلقه، ثابت کرده و آن را رها میکنیم. این کار را با پریود زمانی 15 دقیقهای انجام میدهیم و بعد از انجام هر بار آزمایش نمونه را داخل اتاق رطوبت قرار میدهیم. زمانی که سوزن ویکات،در حدود mm25 یا کمتر داخل خمیر نفوذ کرد، زمان گیرش اولیه است. میزان نفوذ سوزن در زمانهای min15 و min30 و min45 و min60 یعنی نتایج آزمایشهای نفوذ را ثبت کرده و با درونیابی زمان متناظر با 25 میلیمتر نفوذ، یعنی زمان گیرش اولیه را به دست آورده و زمان گیرش نهایی را بدین شکل تعریف میکنیم که زمان گیرش نهایی، زمانی است که سوزن در سیمان نفوذ نکند و مقدار آن با توجه به آییننامه کمتر از 12 ساعت است.
اطلاعات و نتایج به دست آمده:
با توجه به شرایط زمانی و مکانی محدود برای انجام مجدداً آزمایش های مختلف سیمان، گروه کاری، در آزمایشگاه همان نمونه قبلی که برای تعیین غلظت نرمال تهیه شده بود را برای این آزمایش مورد مصرف قرار داد.