مرحله اول : شناخت وضعیت موجود
روستای دره از توابع شهرستان مهریز به بخشا میان و دهستان میان کوه می باشد که در 19 کیلومتری شهر مهریز ( مرکز شهرستان مهریز) و 49 کیلو متری شهریزد ( مرکز استان) واقع شده است این روستا با مختصات جغرافیایی 53 درجه و 25 دقیقه طول شرقی و 32 درجه و 9 دقیقه عرض شمالی در ارتفاع بیش از 2000 متر از سط آبهای آزاد ودر بستری کوهستانی استقرار یافته است به لحاظ نسبی از شمال به مهریز از جنوب به روستای گل افشان گور و منشاد منتهی می شود
این روستا از نظر لرزه خیزی نسبت به مناطق دیگر استان در پهنه با خطر پذیری نسبتا بالا قرار دارد و آب این روستا از قنات و منابع زیر زمینی تامین می شود.
بر پایه مطالعه به عمل آمده و به نقل از اهالی روستا اساس و بنیان شکل گیری روستای دره برمی گردد. دسترسی به مجموعه ای از عوامل طبیعی انسان و اجتماعی نظیر:
بهره مندی از آب یک رشته قنات
وضعیت آب و هوایی مناسب
استقرار در حاشیه جاده ارتباطی مهریز – منشاد
بهره گیری از گیاهان بیابانی جهت چرای دامداری و رونق دامداری
این موارد زمینه و شرایط گسترش و تکوین تدریجی روستا را فراهم آورده است. وجه؟؟ روستای دره به علت موفقیت جغرافیایی و قرار گرفتن بین دو کوه بوده است
-شناسایی روستا
ویژگی های جمعیتی:
نتایج حاصل از مقایسه چهار دوره سرشماری عمومی نشان می دهد که جمعیت روستای سورک در سال 1355، معادل 83 نفر اعلام و با نرخ رشد 5 درصد به 115 نفر در سال 1365 رسیده است، و با نرخ رشد 12 درصد درسال 1375 تعداد جمعیت روستا به 350 نفر افزایش یافته است. اما در طی سالهای 1385 –1375 جمعیت روستا بانرخ 35/1- تعداد جمعیت 289 نفر کاهش یافته است
جدول شماره (1) : تحولات جمعیت روستای سورک در سالهای مختلف
| سال |
تعداد جمعیت |
خانوار |
بعد خانوار |
نرخ رشد |
نرخ رشد |
| 1355 |
83 |
18 |
61/4 |
5-Feb |
97/4 |
| 1365 |
115 |
23 |
5 |
61/11 |
| 1375 |
350 |
83 |
21/4 |
35/1- |
| 1385 |
389 |
100 |
3-Sep |
|
| |
|
|
|
|
|
مأخذ: سرشماری عمومی نفوس و مسکن و آمار خانه بهداشت روستا درسال 1385 و محاسبات مشاور
از کل جمعیت 350 نفری روستا در سال 1375، 46 نفر(99/12 درصد) در گروه سنی 14-0 سال، 47 نفر (77/69درصد) در گروه سنی 64-15 سال و 61 نفر (24/17 درصد) در گروه سنی بالای 65 سال قرار دارند.
داده های سال 1385 حکایت از کاهش 66/17 درصدی گروه سنی 14-0 ساله روستا در این روستا و افزایش 03/17 درصدی گروه سنی 64/15 ساله نسبت به سال 1375 دارد مقایسه ساختمان سنی در دو سال مذکور مبین تغییر سات سنی روستا ست.
در سال 1375، 339 نفر جمعیت 6 ساله و بیشتر باسواد بوده اند و در این سال درصد جمعیت 6 ساله و بیشتر به کل جمعیت 46/97 و درصد جمعیت باسواد به کل جمعیت 76/95 درصد و درصد جمعیت باسواد به 6 ساله و بیشتر 26/98 درصد بوده است.
نیروی انسانی به عنوان یکی از عوال اصلی تولید نقش بسزایی در فرآیند تولید دارد. پدید آورنده اصلی ثروت و محرک مستقیم اقتصاد، نیروی کار و جمعیت فعال هر جامعه خواهد بود و سطح میزان تولید هر مجتمع به دانش و آگاهی فنی و ظرفیت تولید جمعیت فعال آن بستگی دارد. به عبارت دیگر توسعه اقتصادی در کنار عامل سرمایه و تکنولوژی به منابع انسانی کارآمد و متخصص نیاز دارد. میزان و درجه توانایی جمعیت فعال درجه رشد و پیشرفت اقتصادی جامعه را تعیین می کند. آنچه قابل توجه است کاهش درصد جمعیت فعال در مناطق روستایی کشور است، که نتیجه مستقیم مهاجرت افراد فعال به مناطق شهری است. از سوی دیگر افزایش جمعیت در این مناطق و عدم سرمایه گذاری درراستای ایجاد شغل در مناطق روستایی فقدان صنایع مربوط و کمبود زمین و آب و به بیان دیگر محدودیت های کشاورزی و دامداری و امور وابسته باعث شده تا درصد جمعیت فعال این منطقه با کاهش مواجه گردد. بدیهی است اگر چاره ای اندیشیده نشود این روند با توجه به مهاجرت های روستای و مشکل بیکاری و عدم سرمایه گذاری در روستا همچنان مانند گذشته ادامه خواهد داشت
هم اکنون در روستای دره 73 هکتار اراضی زراعی و باغات مورد بهره برداری می باشد عمده ترین محصولات کشاورزی و باغی شامل گردو- بادام- توت درختی – آلوچه- زردآلو- گندم- جو- توت گذشته از کشاورزی 5700 راس گوسفند و بز نیز در این روستا پرورش داده می شود119 نفر از اهالی در کارهای کشاورزی و دامداری 26 نفر در امور خدماتی و قریب 10 نفر در صنعت قالی بافی مشغول به کار می باشند در گذشته 80 دار قالی در این روستا دایر بوده اما با کسادی بازار و عدم صرفه اقتصادی تعداد آن کاهش یافته است.
مرحله تولید: تحلیل و استنتاج
پیش بین جمعیت روستا:
همانطور که در جدول شماره (2) مشاهده می شود رشد جمعیت روستا تا سال 1375 روند صعودی داشته است بطوریکه متوسط نرخ رشد سالیانه جمعیت روستا در دوره 1355 تا 1385 برابر 97/4 درصد بوده است اما در طی دوره 1365 تا 1375 میزان رشد جمعیت روستا نسبت به دوره های دیگر کمتر و منفی بوده است.
اگر جمعیت روستا در دهه آینده با نرخ 30 سال گذشته رشد کند در آن صورت جمعیت روستا در سال 1395 به 502 نفر خواهد رسید اما همانطور که ملاحظه می شود رشد جمعیت روستا در دهه اخیر منفی بوده است.
با امید به اینکه با تهیه و اجرای طرح هادی و بهره برداری کامل از توانهای بالقوه و بالفعل روستا و اجرای طرحهای اشتغال زا وک استه شدن از نرخ مهاجرت ها در این روستا شرایط بهتری جهت زندگی فراهم آید در صورت تحقق چین امری پیش بینی می شود در دهه آینده جمعیت روستا با نرخ دو درصد رشد کند .
با این فرض جمعیت روستا در سال 1395 براساس فرمول پیش بینی جمعیت محاسبه، در آن صورت تعداد جمعیت و تعداد خانوارهای آن به 120 خانوار افزایش خواهد یافت بدین ترتیب در افق طرح تعداد 88 نفر و 20 خانوار بر جمعیت این روستا افزوده خواهد شد.
جدول شماره (2) گزینه های مؤثر در پیش بینی جمعیت روستا تا افق 1395
| مراحل محاسباتی |
پیش فرضهای در نظر گرفته شده |
جمعیت پیش بینی شده تا سال افق طرح 1395 |
| روند گذشته |
نرخ رشد دوره 75-55(97/4)درصد) |
645=10(0763/0)+1)309 |
| |
نرخ رشد دوره 85-75(72/4درصد) |
278=10(01035-)+1)309 |
| میانگین گزینه های مربوط به روستا در دوره های گذشته |
نرخ رشد دوره 85-55(97/4درصد) |
502=10(0497/0)+1)309 |
| گزینه منتخب مشاور |
نرخ رشد (2 درصد) |
377=10(02/0+1)309 |
| |
|
|
پیش بینی تعداد فعالان اقتصادی
طبق بررسی های انجام شده تعداد جمعیت 10 ساله و بیشتر روستای سورک در سال 1375 ، 289 نفر بوده که از این تعداد 108 نفر شاغل بودهاند. نرخ عمومی اشتغال در روستا 5/30 و نرخ واقعی آن 3/37 درصد محاسبه گردیده است. تعداد شاغلین در بخش های کشاورزی، صنعت و خدمات به ترتیب برابر با 19، 79 و 10 برآورد شده است.
چنانچه نرخ دو درصد بکار برده شده در پیش بینی جمعیت را مبنای پیش بینی جمعیت 10 ساله و بیشتر، جمعیت فعال و شاغل روستا تا سال 1395 قرار دهیم جمعیت 10 ساله و بیشتر روستا تا سال 1395 به 352 نفر و تعداد جمعیت شاغل روستا برابر با 132 نفر می شود که ضرورت دارد برای این تعداد نیرو برنامه ریزی اشتغال صورت گیرد.با توجه به توانمندی های اقتصادی روستا در بخش های قابل توسعه آن، سرمایه گذاری در بخش های کشاورزی، صنعت، منابع طبیعی و گردشگری به عنوان یک سیاست راهبردی مثمرثمر خواهد بود.
-محدودیت توسعه‌ی کالبدی:
بر پایه مشاهدات میدانی به عمل آ,ده و با درنظر گرفتن عامل توپوگرافی و شیب منطقه می توان گفت که این روستا از طرف جنوب، امکان گسترش را دارد از سمت شمال به زمینهای کشاورزی منتهی می شود که حفظ کاربری زمینهای کشاورزی در این طرح از الویت خاصی برخوردار است.
همچنین می توان از ابنیه مخروبه فعلی جهت توسعه فیزیکی آتی استفاده کرد. بعلاوه تفکیک قطعات بزرگ به واحدهای کوچکتر می تواند در توسعه کالبدی روستا مؤثر باشد. در ارتباط با اولویت بندی جهات توسعه تا سال افق طرح می توان در اولویت اول بهره گیری از ابنیه مخروبه و داخل بافت روستا، سپس اراضی حاشیه ای قسمتی جنوب بهره گرفت
ارزیابی خدمات و امکانات موجود :
طبق مصوبه شورای عالی معماری و شهر سازی روستای دره با جمعیت 309 نفری خود می بایستی برخوردا از امکانات و خدماتی نظیر خدمات آموزشی (دبستان) خدمات بهداشتی و درمانی (خانه بهداشت) تأسیسات و تجهیزات روستایی ( دفتر پست و مخابرات، جایگاه توزیع سوخت)، حمل و نقل ( دفتر حمل و نقل کالا و مسافر)، فرهنگی ( کانون فرهنگی)، اداری ( دهیاری وشورای اسلامی)، انتظامی و زمین ورزشی درون روستا باشد.
مطالعات و مشاهدات میدانی در روستا منتج به این نتیجه شد که روستای دره فاقد خدماتی نظیر کانون فرهنگی – تفریحی، دفتر حمل و نقل و توزین کالا و مسافر، اداری، انتظامی، خانه ترویج، بوستان، فضای بازی کودکان و مجتمع کارگاهی در درون خود می باشد که در طرح پیشنهادی نسبت به جانمایی خدمات مذکور اقدام شده است.
مرحله‌ی سوم :تعیی برنامه ها، طرح ها و پروژه های پیشنهادی :
برنامه ها، طرح ها و پروژه های پیشنهادی روستای دره با توجه به امکانات موجود، کمبودها و پتانسیل ها خاص جمعیتی،اقتصادی، محیطی، … تدوین شده و امید است که در طول اجرای طرح براورد گردد. طرح ها و پروژه های پیشنهادی با توجه به محدودیت ها و امکانات مالی، طول اجرا، خصوصیات اقلیمی و شرایط اقلیمی به دو دوره‌ی کوتاه مدت
( پنج ساله) تقسیم بندی شده است که درجدول مربوطه در ذیل آورده شده است.