چکیده
هدف در این بررسی مشاهده از آگاهی بر عملکرد می باشد.
این آزمایش از نوع طرح های بازگشتی «ABA» و جزو مطالعات موردی (Case study) می باشد. این آزمایش در سه مرحله صورت گرفت، بدین صورت که در هر مرحله آزمودنی با چشم های بسته تعدادی خط را می بایست مابین دو خط افقی به نام های خط پایه و خط معیار رسم می کرد. حالت مطلوب خطوط به اندازه cm 10، یعنی فاصله بین دو خط پایه و معیار بود. در مرحله دو متغیر مستقل که آگاهی دادن به آزمودنی از عملکردش بوسیله آزماینده بود اعمال شد. نتیجه تجزیه و تحلیل های آماری نشان داد که آگاهی بر عملکرد این آزمودنی تأثیر خاصی نداشته است. البته اجرای این آزمایش خالی از نقاط ضعف نبود.
مقدمه:
هر فرد در طول زندگی روزمره خود با موقعیت های گوناگونی مواجه می شود که باید واکنش های خاصی را از خود بروز دهد. در این میان واکنش فرد نمی تواند در همه موارد خود انگیخته و غریزی باشد، چون در این صورت این تعداد معدودی پاسخ برای تمام واکنش ها موجود می بود. بلکه این واکنش ها به صورت های گوناگون در برابر محرک‌های متفاوت و حتی در مقابل یک محرک در شرایط متفاوت متغیر است. عوامل متعددی بر روی این تغییرات پاسخ ها نقش دارند که از جمله آنها می توان به یادگیری، آگاهی، عادت …. اشاره کرد.
ادبیات پژوهش
در این پژوهش، هدف بررسی اثر آگاهی روی عملکرد افراد می باشد. پس به نظر لازم می رسد که در رابطه با چند واژه مربوط به این تحقیق توضیحاتی ارایه گردد.
یادگیری: یادگیری را می توان به راه های گوناگون تعریف کرد:
کسب اطلاعات و اندیشه های تازه، عادت های مختلف، مهارتهای متنوع. و راه های گوناگون حل کردن مسایل. هم چنین یادگیری را می توان به صورت کسب رفتار و اعمال پسندیده، یا حتی کسب رفتار و مسایل ناپسند نیز تعریف کرد. پس یادگیری حوزه بسیار گسترده ای را شامل می شود هرگنهان و السون (1997، ترجمه سیف، 1377) گفته‌اند «یادگیری یکی از مهمترین زمینه ها در روانشناسی امروز و در عین حال یکی از مشکل ترین مفاهیم برای تعریف کردن است» (ص 18). با این حال معروف ترین تعریف برای یادگیری این است : یادگیری به فرآیند ایجاد تغییر نسبتاً پایدار در رفتار یا توان رفتاری را که حاصل تجربه باشد گفته می شود و نمی توان آن را به حالت های موقتی بدن مانند آنچه بر اثر بیماری، خستگی، یا داروها پدید می آید، نسبت داد. این تعریف یادگیری از تعریف کیمبل (1961) اقتباس شده است. (سیف، 1380، ص31)
تعریف گانیه (Gogne، 1985، ترجمه نجفی زند، 1373) ازیادگیری به تعریف بالا بسیار شبیه است: «یادگیری تغییری است که در توانایی انسان ایجاد می شود و برای مدتی باقی می ماند و نمی توان آن را به سادگی به فرآیندهای رشد و نمود نسبت داد» (ص21).
رفتار: رفتار به اعمال و حرکات مختلف درونی و بیرونی فرد گفته می شود. روانشناسان رفتارها را به دو دسته رفتارهای «آشکار » و «نهان» تقسیم می کنند. (سیف، 1380،ص33).
همه روانشناسان نیاز دارند که رفتارهای آشکار فرد را مورد مشاهده قرار دهند تا یقین کنند آیا تغییراتی که یادگیری نام دارد در فرد اتفاق افتاده یا نه. (گیج و برلانیر، 1984،ص253)
عملکرد : ما برای کسب اطلاع از میزان یادگیری فرد به رفتار قابل مشاهده یا به اصطلاح دقیقتر به عملکرد او مراجعه می کنیم عملکرد نیز مانند رفتار آشکار به جنبه های قابل مشاهده یادگیری اشاره می کند اما تفاوت آن با رفتار در آن است که رفتار به هر گونه عمل شخص گفته می شود در حالیکه عملکرد به نتیجه عمل فرد اشاره می کند که در ارزشیابی از میزان یادیگری او مورد استفاده قرار می گیرد. (سیف، 1380 ص3) عملکرد همان محصول یادگیری است. به قول هلیگارد و باور (1975)، تفاوت بین یادگیری و عملکرد تفاوت بین «دانستن چگونه انجام دادن کاری و انجام دادن آن کار است» (ص2). عملکرد فرد از عواملی چون انگیزش و هیجان، شرایط محیطی، خستگی، و بیماری متأثر می شود. (سیف 1380 ص33)
متن تحقیق:
این آزمایش از نوع بررسی های موردی (Case study) می باشد که در محل آزمایشگاه روانشناسی دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبایی در مورخه 6/12/81 بر روی یکی از دانشجویان رشته روانشناسی بالینی صورت پذیرفته است.