پروژه شکل دادن به وسیله نورد کردن

شکل دادن به وسیله نورد کردن

قسمت اعظم فولادی که در کارخانه های فولاد سازی بصورت بلوک تهیه میشود (97 درصد) به وسیله دستگاه های نورد به ورق – ریل های آهنی – تیر آهن – لوله – تسمه های فولادی – سیم – وانواع مختلف پروفیل ها تبدیل میشود. کارگاه نورد (دستگاه نورد) بفرم ساده خود از دو استوانه نورد که بالای همدیگر قرار میگیرند تشکیل میشود. دو سر دنده دار استوانه ها روی پایه های ثابتی تکیه میکنند. «استوانه های نورد» به وسیله موتورها حرکت دورانی پیدا کرده و در جهت عکس همدیگر حرکت میکنند. اگر جسمی بین این استوانه ها هل داده شود استوانه ها آنرا گرفته و از شکاف بین خود رد می کنند. در اثر این عمل جسم پهن تر و درازتر میشود. هر چه «جسم مورد نورد» بیشتر بین استوانه ها فرستاده شود و هر چه استوانه ها بیشتر بهم نزدیک شوند بهمان نسبت جسم بیشتر پهن تر و نازکتر میشود. کمتر کردن فاصله شکاف بین دو استوانه نورد را متخصصین دستگاه های نورد «میزان کردن» مینامند.

اگر گودال و شیارهائی که آنها را «کالیبر» مینامند روی استوانه های نورد کنده شوند جسم مورد نورد اجباراً شکل کالیبر را بخود گرفته و از پشت نوردها خارج میشود.  این استوانه ها را «غلطک های کالیبردار» مینامند.

 کارگاه های نورد ممکن است از دو و یا نوردهای متعددی تشکیل شده باشند، تعداد نوردها در دستگاه های مختلف متفاوت بوده و انواع معروف آنها عبارتند از:

1-نوردهای دوتائی2- نوردهای سه تائی 3-نوردهای چهارتائی

در نوردهای دوتائی بعد از اینکه جسم مورد نورد، از میان استوانه ها عبور کرد، جهت گردش استوانه ها عوض میشود تا جسم مورد نورد بتواند در جهت عکس وارد استوانه ها شود. بدین علت نوردهای دوتائی را نوردهای «قابل برگشت» نیز مینامند. یک نوع بخصوص، از نوردهای دوتائی دارای دو جفت غلطک بوده و«نوردهای دوتائی دوبل» نامیده میشوند. جهت حرکت میکنند. اینطریقه برای نورد اجسام سنگین مناسب نبوده و اکثراً برای نورد اجسام سبک از قبیل میله و فولادهای گرد و غیره مورد استفاده قرار میگیرد.

در نوردهای سه تائی سه استوانه بالای همدیگر قرار میگیرند جسم مورد نورد در موقع رفتن در بین استوانه تحتانی و میانی و هنگام بر گشت بین استوانه میانی و بالائی فشرده شده و دراز میشود جهت حرکت نوردها در اینجا نیز بدون تغییر باقی

می ماند. 

مطابق قوانین و تجربیاتیکه درباره نوردها بعمل آمده است به این نتیجه رسیده اند که استوانه های باریک در فشار ثابت، جسم مورد نورد را بیشتر از استوانه های کلفت دراز و پهن میکنند. ولی عیب استوانه های باریک در این است که در فشارهای بالا بزودی خم میشوند، و هر چقدر هم مقدار این خمش کمتر باشد در موقع نورد ورق و تسمه مضر بوده و آنها را خراب میکند. برای بر طرف کردن این عیب « استوانه های کارگر»[1] بروی استوانه های کلفت تری تکیه میکنند، این استوانه ها که « غلطک های تکیه» نیز نامیده میشوند در تمام طول خود، استوانه های کارگر را فشرده و از خم شدن آنها جلوگیری بعمل میآورند. این دستگاه ها، « نوردهای چهارتائی » نامیده شده و برای نورد ورق و تسمه و غیره بکار برده میشوند.

در موقع نورد تولیدات مختلف، از فولادهای مخصوص، باید توجه داشت که سطوح بلوک اولیه صاف، و عاری از هر گونه عیوب و نواقص باشد. در غیر اینصورت اجسام ساخته شده، معیوب بوده و غیر قابل استفاده خواهند بود. برای اینکار سطوح بلوک های اولیه را به وسیله   تراشیدن و سوهان کاری و غیره صاف و شفاف نموده و سپس زیر نوردها میفرستند. امروزه بجای تراشیدن بلوک، از «ماشین های شعله ای» برای تمیز کردن آنها استفاده میکنند. بلوک گداخته را برای تمیز کردن به داخل ماشین های شعله ای هدایت کرده و داخل ماشین تحت تأ ثیر اکسیژن، رویه ‌آن تا اندازه ای سوخته و از بین میرود بطوریکه سطح بلوک بعد از بیرون آمدن از ماشین، بسیار صاف و درخشان بوده و عاری از هر گونه نقص میباشد. این نوع تمیز کردن همانطور یکه ذکر شد، روی فولادهای مخصوص انجام میگیرد. برای تمیز کردن بلوک های معمولی کافیست عیوب و نواقص آشکار آنها را  به وسیله تراشیدن و یا مته های دستی از بین برد و یا میتوان برخی اوقات به وسیله ‌ماشین های دستی سطوح آنها را تا درجه معینی سوزاند.

کارگاه نورد بلوک

فولاد را باید درحال گرم نورد کرد.چون در این حالت قابلیت انعطاف آن بیشتر بوده و بآسانی نورد میشود. برای این منظور بلوک ها را بهمان حالت گداخته که از کارخانه های فولاد سازی می آیند، داخل «کوره های زمینی» قرار میدهند. کوره های زمینی بلا فاصله در کنار نوردها ساخته شده با گاز و یا امروزه اکثراً با جریان برق گرم میشوند. جریان برق از تشکیل قشر اکسید روی بلوک، جلوگیری بعمل می آورد این امر بطوریکه قبلاً متذکر شدیم در مورد فولادهای مخصوص بسیار اهمیت دارد. کوره های زمینی بلوک گداخته را در «درجه حرارت نورد»، نگهداشته و یا در صورت سرد بودن تا این درجه گرم میکنند.مدت توقف بلوک در کوره بستگی به سطح مقطع فولاد،‌بزرگی بلوک ها و درجه گرمای کوره ها داشته و نسبت به جنس فولاد فرق میکند، بلوک هائیکه در انبار بوده و یا از پاک کن ها می آیند سرد بوده و باید مدت زمان بیشتری از بلوک های گرم، داخل کوره ها گرفته از داخل کوره بیرون کشیده و روی «واگن بلوک» قرار میدهند. واگن بلوک روی ریل حرکت کرده بلوک گداخته را به کنار میله های ترانسپورت برده و روی آن ها پیاده میکند. «تسمه های ترانسپورت» از یک سری میله های استوانه ای که پشت سر هم قرار گرفته اند. ساخته میشوند. روی این میله ها، اجسام مختلف و در این مورد بلوک گرم حمل و نقل میشود. بلوک گرم در اثر حرکت میله ها بطرف جلورانده شده و به استوانه های نورد میرسد. استوانه های نورد بلوک گرم را گرفته و از کالیبر میانی خود میگذرانند بدینوسیله سطح مقطع بلوک بطور قابل ملاحظه ای کمتر شده و بر طول آن اضافه میشود. بلوک دراز شده از پشت نوردها خارج میشود. حال فاصله بین دواستوانه نورد را کمتر میکنند بدین ترتیب که استوانه تحتانی بحال خود باقی مانده و استوانه فوقانی به وسیله موتور بطرف پائین حرکت میکند، در این بین از شکاف بین میله های ترانسپورت انگشتان فولادی بیرون آمده وبلوک دراز شده را 90 درجه برمیگرداند.

اینک بلوک در جهت عکس، بطرف نوردها حرکت کرد، و «گذر»[2] دوم شروع میشود. این عمل چندین بار تکرار شده و بالاخره بلوک دراز شده  به وسیله «خط کش متحرک» به جلو کالیبر دیگر که نسبت به کالیبر اول کوچکتر میباشد، رانده میشود.

عملیات فوق طوری بسرعت انجام میگیرند که بلوک فقط مختصری از گرمای خود را از دست میدهد و نیز در اثراصطکاک درونی گرما آزاد شده و از سرد شدن بلوک جلوگیری بعمل میآید. پس از اتمام عملیات نورد، بلوک باریک روی میله های ترانسپورت حرکت کرده و به وسیله اره ای بطولهای معینی بریده میشود. بلوک های بریده شده به وسیله جرثقیل و یا سایر وسائل ترانسپورت به انبارها و یا به کارگاه های نورد دیگر حمل میشوند. در این کارگاه ها بلوک های کوچک به اجسام گوناگون از قبیل ریل- ورق – سیم – لوله و غیره تبدیل میشوند. آنچه که مسلم است اینست که یک بلوک بضخامت نیم متر را نمی توان تنها در یک دستگاه نورد به سیمی بکلفتی پنج میلی متر نورد کرد. برای انجام اینکارها نوردهای متعددی لازم میباشند که نوردهای بلوک تنها کار اولیه آنها را انجام میدهند.

کارگاه نورد ورق های ضخیم و متوسط

در صنعت برای نورد ورق های ضخیم از شمش های چهار گوش، استفاده نمیکنند و ماده اولیه ورق های ضخیم، بلوک های تخت می باشند که آنها را  «برامن» مینامند. وزن این برامن ها اکثراً در حدود 5 تا 20 تن بوده و برخی اوقات وزن آنها به 30 تا 40 تن نیز میرسد. در موارد بخصوص برای نورد ورق تانک ها که ضخامت آنها به 300 میلی متر میرسد از شمش هائی بوزن 165 تن نیز استفاده میکنند. در کارخانه دماگ آلمان دستگاه بزرگی برای این کار ساخته شده است که طول غلطک های آن به 2/5 متر و قطر آنها به 1/1 تا 6/1 متر میرسد. ولی اکثراً در کارگاه ورق های ضخیم ورق هائی به ضخامت 4 تا 50 میلی متر و عرض 2 تا 4 متر و طول 40 متر نورد میشوند. دستگاه نورد ورق های ضخیم دارای چهار استوانه میباشد. دو غلطک کارگر این دستگاه، روی دو استوانه کلفت دیگر تکه میکنند. امروزه علاوه بر غلطک های افقی، دو غلطک دیگر بطور عمودی در این دستگاه ها کار میگذارند تا کناره ورق ها صاف و مستقیم از دستگاه بیرون آید. یک همچو دستگاهی با غلطک های افقی و عمودی را دستگاه نورد کامل و یا

«اونیورسال» مینامند.