پایان نامه در مورد نقش زیر دریائی های ایران در امنیت خلیج فارس و دریای عمان

پایان نامه کارشناسی مهندسی کنترل هوائی (اطلاعات عملیات)

فصل اول : طرح تحقیق

بخش اول: عنوان

پژوهش در مورد نقش زیر دریائی های ایران در امنیت خلیج فارس و دریای عمان

بخش دوم: مقدمه

امروزه در جهان گشاده و پهناوری زندگی می کنیم .اندیشه توانا و پیدایشگر بشری اعماق دریاها و آسمانها را تسخیر کرده و به بسیاری از مشکلات اسرار افرینش پی برده است. انسان خاکی توانسته است مقدار زیادی از مبانی علوم را تغییر داده و فرضیه هائی را که سالیان دراز اساس کار دانشمندان بوده از عصری به عصر دیگر متحول سازد واقعیت این است که جهان دائماً در حال تغییر و تحول بوده و آرزوهای دیرینه بشری یکی پس از دیگری تحقق یافته، به نحوی که بشر دیروز امال و آروزهای بر باد رفته خود را بواسطه نبوغ بشری توانسته به آنچه که طبیعت بطور وضوح او را از داشتن آن محروم نموده است دست یابد. امروز پرواز حتی بصورت سفر در فضا انجام می‎شود و قدرت محرکه اتمی او را قادر نموده که تقریبا بدون وابستگی به اکسیژن اتمسفر به زندگی در زیر آب بپردازد.

لذا به جهت اهمیت ویژه دریا در ابعاد مختلف نظامی - سیاسی- اقتصادی- فرهنگی برای کشور جمهوری اسلامی ایران نیرو های دریائی ارتش و سپاه باید از انعطاف پذیری ویژه ای برخوردار باشند و همواره باید آینده نگر بود که آینده با چه سرعتی تغییر می کند، تا بتواند امادگیهای لازم برای پاسخ گویی قاطع به تهدیدات جواب داد.

با توجه به تغییرات بعمل آمده در توان رزمی کشورهای ساحلی خلیج فارس، نیرو های دریایی ارتش و سپاه باید قادر باشند که از تمامیت ارضی کشور در ابهای جنوبی دفاع نماید.

لذا بر اساس این تفکر و اهداف متعالی انقلاب اسلامی و سابقه چند ساله در فعالیت های دریایی و تجارب بدست آمده در جنگ تحمیلی (دریایی) و آگاهی از تجهیزات موجود یگانها و لمس مشکلات یگانها و همچنین علاقه مندی پژوهشگر، به موضوع اعلام شده از طرف دانشکده کنترل و فرماندهی، در مورد نقش زیر دریائی های ایران و خلیج فارس و دریای عمان، در حد توان هر چند ناچیز و ناقص جهت اهداف مورد نظر اقدام شود.

فصل اول

بخش سوم:

بیان مسئله:

آیا زیر دریائی های ایران باعث بوجود آمدن امنیت در منطقه می‎شود

بخش چهارم:

اهمیت مسئله:

 یکی از مسائل مهمی که برای کشور ما در حوزه خلیج فارس اهمیت دارد تأمین امنیت منطقه می‎باشد. خصوصا اینکه آن منطقه از نظر استراتژیک در جهان حائز اهمیت باشد خلیج فارس با دارا بودن  ذخایر نفتی دنیا که عامل بحرکت در آوردن اقتصاد کشورهای صنعتی غرب می باشد و داشتن نقطه استراتژیکی تنگه هرمز که گلوگاه این شریان حیاتی با سایر نقاط جهان می باشد حائز کمال اهمیت می‎باشد.

برای جمهوری اسلامی ایران که بیشترین خط ساحل را در شمال خلیج فارس و دریای عمان دارا می‎باشد و همچنین تمامی صادرات نفتی خود را از طریق پایانه های نفتی در این منطقه انجام می‎دهد و علاوه بر آن اغلب واردات خود را از طریق بنادر در جنوبی انجام می‎دهد ثبات و امنیت این منطقه دارای کمال اهمیت می‎باشد.

متاسفانه تجارب حاصله در طول جنگ تحمیلی حاکی از آن بود که ایادی نظامهای استکباری از هیچگونه تلاش در جهت تهدید این منافع و نا امن کردن منطقه در جهت تضعیف جمهوری اسلامی ایران فروگذار نکردند. جهت مقابله با تجاوزات دشمن علاوه بر بکارگیری تجهیزات موجود در نیروی دریایی کشور اعم از ارتش  وسپاه و نبودن یک عامل کنترل کننده مطمئن جهت کشتیرانی و بر حذر داشتن تردد کشتیهای دشمن همواره حس می گردد که یگانهای زیر سطحی بصورت مکمل و همراه با یگان های سطحی کشور توانسته در منطقه خلیج فارس و دریای عمان این سیادت دریایی را انجام دهد.

فصل دوم: ادبیات تحقیق

بخش اول: وضعیت ژئوپولتیک خلیج فارس و دریای عمان 

بخش دوم: اهمیت تنگه هرمز    

بخش سوم: مسئله جزایر ابوموسی- تنب بزرگ و تنب کوچک      

بخش چهارم: تاریخچه سخت زیردریائی   

بخش پنجم: کاربرد زیردریائی در جنگ اول و دوم جهانی  

بخش ششم: مشخصات فنی زیردریائی    

بخش هفتم: انواع زیر دریایی و مقدورات آن       

بخش هشتم: اهمیت زیر دریائی  

بخش نهم: ماموریت نیروی دریائی ارتش و سپاه

بخش دهم: مشخصات ونوع زیردریائی های ایران

بخش اول: وضعیت ژئوپولتیک خلیج فارس و دریای عمان

منطقه خلیج فارس در 24 و 30 درجه عرض شمالی و 48 و 57 درجه طول شرقی (نسبت به نصف النهار گرینویچ) واقع شده است و از شمال شرقی به سواحل جمهوری اسلامی ایران و از مشرق به دریای عمان و از جنوب و مغرب به شبه جزیره عربستان محدود می گردد.

سایر مشخصات منطقه خلیج فارس بشرح زیر می‎باشد:

1. طول 800-850 کیلومتر، از دهانه اروند رود، دهانه و رودی تنگه هرمز.

2. بیشترین عرض 350-375 کیلومتر در قسمت میانی خلیج فارس

3. کمترین عرض حدود 50 کیلومتر در قسمت تنگه هرمز

4. مساحت حدود 240.000 کیلومتر مربع

5. طول سواحل عربی حدود 1740 کیلومتر

6. طول سواحل ایرانی حدود 1260 کیلومتر از ساحل رودخانه اروند رود تا مرز پاکستان بندر گواتر.

7. مجموع طول سواحل حدود 3000 کیلومتر 

8. حجم آب خلیج فارس 1012 * 13 مترمکعب یا 1300 میلیارد متر مکعب

9. عمیق ترین نقطه خلیج فارس 93 متر(در حدود 15 کیلومتری جزیره تنب بزرگ)

10. مناطق عمیق در اطراف جزایر ابوموسی - تنب بزرگ- لاوان- فارسی

11. عمق قسمتهای شرقی 50-80 کیلومتر 

12. عمق قسمتهای غربی 10-30 کیلومتر

13. جهت جریان آب از شمال به جنوب شرقی می‎باشد.

14. ارتفاع امواج حداکثر 3 متر می‎باشد.

15. تعداد جزایر : حدود 130 جزیره.

16. بزرگترین جزیره : قشم (ایرانی در شمال منطقه)

17. بزرگرتین جزیره جنوبی: بوبیان(کویتی) و بحرنی.

18. کشورهای همجوار خلیج فارس: ایران- عراق- کویت- عربستان- بحرین- قطر- امارات و عمان 

19. کشور دارای بیشترین ساحل: ایران

20. کشور دارای کمترین ساحل: عراق

کرانه های شمالی و شرقی خلیج فارس همه کوهستانی است و از چندین رشته کوههای متوالی که با یکدیگر موازی هستند تشکیل یافته و هر چه دور می‎شود ارتفاع آنها بیشتر میگردد و این رشته جبال بوسیله دره هایی از هم جدا و دشت هایی میان آنها ایجاد می گردد که دارای هوای گرم و سوزان است.

سواحل جنوبی و غربی آن به استثنای قسمت شمالی عمان بسیار پست بوده و در بعضی تخته سنگهای زیرابی موجود است. در قسمت بالای خلیج یعنی مصب رودهای  بهمن شیر و شط العرب پست و رسوبی است. عمق خلیج درهر ساحل آن مرتفع باشد بیشتر و هر جا پست باشد کمتر است.

کرانه های شمالی خلیج فارس: اوضاع جغرافیایی کرانه های شمالی خلیج فارس از مصب شط العرب تا خلیج چاه بهار از این قرار است:

در راس خلیج فارس دلتاهای شط العرب - بهمن شیر- رود هندیان قرار گرفته است. در دهانه شط تا راس القران سواحل تماما باتلاقی است و در مجاور آن به استثنای دهانه بهمن شیر و شط العرب آبادی وجود ندارد و حوزه های متعددی که مهمترین آنها خود موسی است دیده می‎شود.

بندر امام خمینی به فاصله 92 کیلومتری دهانه خور موسی و بندر ماهشهر در 18 کیلومتری جنوب شرقی بندر امام خمینی قرار دارد.

از راس القران، راس الطلنب خط ساحلی تشکیل خلیج پهناوری را می‎دهد. طول کرانه بین این دو راس 50 کیلومتر وبسیار پست می‎باشد.

ازراس الطنب خط ساحلی تا 20 کیلومتری شمال غربی بوشهر کشیده می‎شود. سواحل این قسمت پست و ارتفاعات دور از ساحل واقع شده است.

بنادر مهم بین قسمت عبارت است از بندر دیلم، گناوه، ریک، بوشهر

سواحل دشتی:

از جنوب شبه جزیره بوشهر یک رشته کوه در امتداد ساحل کشیده شده بتدریج پست و شنی می‎شود. در نزدیک این کرانه ها بواسطه باتلاقی بودن زمین و خورهای مختلف آبادی مهمی وجود ندارد و آبادیهای کوچک محلی آمد و شد قایقهای محلی است.

سواحل شیب کوه:

از شرق بندر دیر تا بندر چاوک می‎باشد. در تمام طول این کرانه سلسله جبالها بقدری نزدیک و ریاست که بنادر در دامنه کوه واقع شده با حداکثر 10 کیلومتر در پشت بنادر کوهستان می‎باشد. بنادر مهم ساحل شیب کوه عبارتند از: کنگان- طاهری- عسلویه- نابند- شیو- مقام- نخیلو- چیرو

سواحل جهانگیریه:

از بندر چاوک به مسافت 40 کیلومتر بطرف شرقی کشیده شده و از آنجا در امتداد شمال شرقی به مسافت 105 کیلومتر تا بندر ضمهیر رفته است. رشته ارتفاعاتی که تا غرب بندر چاوک نزدیک کرانه مهمتر شده است از شمال چاوک امتداد شرقی را گرفته و در 27 کیلومتری بندر خمیر ناحیه باتلاقی منتهی می‎شود.

بنادر مهم این کرانه عبارتند از : چاوک- مغور- بستانه- شباس- لنگه- کنگ.

در جنوب ساحل بندرلنگه از کنگ بطرف مشرق تپه زیرآبی و پس از آن جزیره قشم می‎باشد. یک قسمت از این سواحل یعنی از 30 کیلومتری شرق تا بندر خمیر (بطول 48 کیلومتر) باتلاقی و بعد بتدریج اراضی کرانه تا بندر عباس از حال باتلاقی خارج شده و شنی می‎شود.

کرانه های شمالی جزیره قشم (در حدود 30 کیلومتری از کرانه) باتلاقی پوشیده از درختهای کوچک است و پس از آن مجدداً ساحل تا رأس قشم که انتهای شرقی جزیر ه است سنگی  وشنی می‎شود.

سواحل بندر عباس و مغستان:

بندر عباس در ساحل شمالی تنگه هرمز که مدخل خلیج فارس می‎باشد قرار گرفته و زمینها هر چه از کرانه دور بشوند بلندتر گردیده و در چند کیلومتری ساحل به تپه هائی که ارتفاع آنها در حدود 30 متر است می رسد. در پشت این تپه ها پستی و بلندی اراضی شدید شده و ارتفاع آنها تا 220 متر می رسد. در پشت این تپه ها پستی و بلندی اراضی شدید شده و در ارتفاع آنها تا 220 متر می رسد. در دنبال این اراضی سلسله کوههای گنو و در 800 کیلومتری نبدر عباس سلسله کوه فارغان واقع است.

کرانه های بحر عمان:

از بندر عابس ساحل در امتداد شرقی و جنوب شرقی، تا دهانه میناب به مسافت 43 کیلومتر امتداد می یابد. این قسمت از کرانه بسیار پست و باتلاقی است از خور میناب ساحل در امتداد جنوب که کرانه های شرقی تنگه هرمز را تشکیل می‎دهد تا راس الکوه کشیده می‎شود. بنادر کوچکی در این کرانه واقع شده که مورد استفاده کشتیهای کوچک است.

ازراس الکوه خط ساحلی بطرف مشرق امتداد یافته در 40 کیلومتری آن بندر جاسک می‎باشد اراضای کرانه در این قسمت پست و باتلاقی و دارای خوردهای متعددی است.

سواحل بلوچستان:

از بندر جاسک بطرف مشرق سواحل جنوبی بلوچستان شروع می‎شود. و از 10 کیلومتری شمال شرق جاسک یک رشته ارتفاعات بطرف مشرق کشیده شد که بلندی آنها از 200 تا 800 متر می باشد. فاصله این کوهها تا ساحل دریا از 28، 36 کیلومتر است. کرانه های این ناحیه دارای بریدگیهای بسیار و خیج های متعدد است که مهمترین آنها عبارتند از:

روهایی که وارد خلیج فارس می‎شوند و اهمیت استراتژیکی هر یک مخصوصا شط العرب، رودهای مهم حوزه خلیج فارس عبارتند از:

1. کرخه: که در قسمت علیای خودگاماساب و بعدا درخاک لرستان بنام سمیره و در خاک خوزستان کرخه نامیده می‎شود و این رودخانه از کوت الحواشم بطرف باختر رفته و پس از طی نمودن مسافت زیادی به هورالعظیم می ریزد. بعدا در داخل خاک عراق به دجله ملحق شده و با کارون و دجله و فرات (اروند رود) را تشکیل می دهند.

2. کارون: که قسمت سفادی آن تا اهواز قابل کشتیرانی است. 

3. جراحی: از کوههای کهکیلویه سرچشمه گرفته و پس از شروب نمودن ناحیه رامهرمز و حنف آباد و عبور از شادگان در شمال بهمن شیر به کارون می ریزد.

4. رود هندیان: در نزدیکی بندر دیلم به خلیج فارس می ریزد.

5. رود قره آقاج: از کوههای اردکان سرچشه گرفته پس از مشروب نمودن ممسنی فیروز آباد به خاک هشتی وارد و بنام رود هند به خلیج فارس می ریزد.

6. رود شوره از کوه داراب سرچشمه گرفته و در خاور بندر ضمیر به خلیج فارس می ریزد.

7. رود فهلیان: به رود هندیان ریخته و به خلیج فارس می ریزد.

و در بین این رودها فقط کارون اهمیت دارد که قابل کشتیرانی تا اهواز می‎باشد. از سایر رودها درصورتی که آب آن شور نباشد و در عمق واقع نشده باشد استفاده های محلی می گردد.

اهمیت سیاسی و نظامی اروند رود (شط العرب): اروند رود یا شط العرب که از دهانه نهر حنین واقع در بالای خرمشهر تا مصب آن مرز ایران و عراق می‎باشد مرکب از دو رود دجله و فرات می باشد.

دجله: سرچشمه آن در خاک ترکیه بوده و پس از عبور از دره های کوهستانی جنوب ترکیه داخل خاک عراق شده  وبه ترتیب از شهرهای موصل - تکریت، سامرا، بغداد، کوت العماره، علی الغبری، قلعه صالح گذشته و در محلی موسوم به قرنه (کرنه) به رود فرات متصل می‎شود.

فرات : فرات نیز از خاک ترکیه سرچشمه گرفته در حدود دیار بکر به دجله نزدیک شده و سپس تغییر جهت داده در نزدیکی خلیج اسکندرون داخل خاک سوریه شده و پس از آن در قریه ابوکمال داخل خاک عراق شده در نزدیکی بغداد به رودخانه دجله نزدیک شدو پس از طی چندین کیلومتر پیچ و خم در قرنه به رود دجله متصل می‎شود.

در قرنه دو رود دجله و فرات یکی شده بنام شط العرب پس از اتصال با رود کارون به خلیج فارس می ریزد طول شط العرب از قرنه تا خلیج فارس 185 کیلومتر و عرض آن هنگام دریا از 500 تا 1500 متر است لیکن عرض قابل کشتیرانی از 500 تا 700 متر است و عمق آن به تفاوت از 8 تا 15 متر است که کشتیهای بزرگ در هنگام مد بآسانی می‎توانند تا بصره آمد و رفت نمایند.

هستی و عظمت عراق بستگی به وجود این دو رودخانه دارد زیرا کلیه شهرهای این کشور در کنار این دو رود قرار دارند سال شط العرب را مخصوصا در قسمت بصره نخست نخلستانهای انبوه پوشانیده در حالی که در سواحل ایران نخلستان بطور پراکنده و تنگ است از لحاظ نظامی سواحل شط العرب در سمت عراق دارای پوشش بسیار مناسبی است.

جزایر ایرانی خلیج فارس

تعداد جزایر ایرانی در خلیج فارس 17 جزیره است که اسامی آنها به ترتیب از تنگه هرمز به طرف منتهی الیه شمال خلیج فارس به شرح زیر می‎باشد.

هرمز- لارک، لاوان، قشم، هنگام، تنب بزرگ  وکوچک، ابوموسی، فارور، بنی فارور، سری، کیش، شیتوار، هندورابی، خارک، خارکو و فارسی.

جزیره هرمز:  جزیره هرمز تقریبا به شکل شش ضلعی بوده، طول و عرض آن 7 کیلومتر در 7 کیلومتر می‎باشد ارتفاع جزیره ازسطح آب 200 متر بوده نزدیکترین فاصله آن، خط ساحلی بندر عباس 8 کیلومتر است این جزیره مسکونی، اما فاقد اب شیرین قابل مشروب است. مردم جزیره که تعداد آنها حدود 4 هزار نفر است،  تماما شیعی مذهب بوده شغل اکثر انان، ماهیگیری و کار در معدن خاک سرخ جزیره می‎باشد.

آثار و بقایای زمان پرتغالی که شامل چندین قطعه و برج و باروست، کماکان درجزیره به چشم می خورد. در شمال جزیره یک موج شکن سنگی همراه با اسکله چوبی کوچک وجود داشته که مناسب پهلو گرفتن شناورهای کوچک است.

جزیره لارک: این جزیره به شکل تقریبی یک مستطیل بوده دارای ابعادی برابر با 11 در 7 کیلومتر است. فاصله آن با خاک ایران 34 کیلومتر و با نزدیکترین ساحل کشور عمان 56 کیلومتر است. بلندترین نقطه جزیره دارای ارتفاعی برابر 16 متر ازسطح دریاست لارک یک موج شکن بطول 200 متر بوده اما فاقد اسکله است. جمعیت جزیره حدود 300 الی 400 نفر بوده اشتغال اکثر انان ماهیگیری است. این جزیره فاقد آب شیرین در هر گونه پوشش گیاهی است.

قشم: این جزیره بزرگترین جزیره ایرانی خلیج فارس است. طول آن حدود 110 کیلومتر و عرض آن حدود 35 کیلومتر می‎باشد. فاصله جزیره قشم تا خاک کشور عمان به خط مستقیم 73 کیلومتر است و مرتفع ترین نقطه آن حدود 450 متر از سطح دریاست. جمعیت جزیره بین 4500 تا 5000 نفر می‎باشد که ازاین تعداد نیمی شیعه و بقیه سنی می باشند. قشم دارای ابادیهای متعددی است که مهمترین آنها عبارت است از: گیاهدان، هامیری، رمکان، کاروان، دبیرستان، سوزه، بندر درگهان، بندر با سعیدو، لافت، صلح، کاوازرین و گوری. جزیره دارای یک فرودگاه کوچک است که در حال حاضر مورد بهره برداری نیست. تردید دریایی به جزیره با استفاده از یک موج شکن به طول 600 متر و اسلکه چوبی که هر دو در پوزه شمال شرقی جزیره قرار دارند صورت می‎گیرد.

قشم دارای منابع عظیم گاز طبیعی بوده که یک نوع آن گاز شیرین مشهور است و با خط لوله جهت تأمین سوخت نیروگاه بخاری به بندر عباس حمل می‎شود نوع مایع این گاز به جای بنزین برای خودرو در جزیره استفاده می‎شود.

آب شیرین با استفاده از حفر چاه یافت می‎شود که مقدار آن کم است و تکافوی تمامی اهالی را نمی کند در نتیجه مقداری از اب جزیره توسط بارج از بندرعباس تأمین می‎شود و شغل اکثر مردم جزیره ماهی گیری می‎باشد.

جزیره هنگام: این جزیره درنزدیکی قشم قرار دارد و دارای ابعادی برابر 9 در 5/4 کیلو متر است بلندترین ارتفاع این جزیره از سطح دریا 110 متر است. شغل اکثر مردم ماهیگیری و تعدادی نیز در ادارات دولتی جزیره مشغول هستند.

جزیره تنب بزرگ: این جزیره در 45 کیلومتری، ساحل ایران قرارداشته در حال حاضر غیر مسکونی است. ابعاد جزیره 3*4 کیلومتر و ارتفاع از سطح آب دریا در حدود 60 متر است. اهالی قبلی جزیره جزء تبعه های شیخ نشین راس الخیمه بوده اند دارای کی چراغ فانوس دریایی بزرگ به ارتفاع 20 متر و در حال حاضر 50 تا 70 دستگاه خانه مخروبه متعلق به اهالی قبلی جزیره همراه با باغهای میوه و نخلستان در غرب جزیره به چشم می خورد. تنب بزرگ دارای یک فرودگاه بطول 2200 متر است که مورد استفاده هواپیماهای ملخی کوچک قرار می‎گیرد. تنها اسکله جزیره که در شرق قرار دارد برای پهلو گرفتن لنج و قایقهای کوچک است. شیلات مقداری تاسیسات سردخانه و خانه های سازمانی، که تقریبا به اتمام رسیده در جنوب شرقی جزیره دارد اما خانه های غیرمسکونی است. بقایای نیمه تمام تاسیسات یک پاسگاه کوچک به همراه خانه های سازمانی در جزیره به چشم می خورد که بعد از انقلاب نیمه تمام رها شده است.

تنب بزرگ دارای آب نسبتاً قابل شرب بوده و چندین حلقه آب شیرین در جزیره موجود است برخلاف سایر جزایر جزیره تنب در قسمتهای مرکز و جنوبی دارای درخت و روئیدنیهای زیاد است.

جزیره تنب کوچک: این جزیره غیرمسکونی درمساحتی نزدیک به 2 کیلومتر دارد و فاصله آن با تنب بزرگ 12 کیلومتر است.

جزیره ابوموسی: این جزیره در 70 کیلومتری سواحل ایران واقع شده و در فاصله تا جزیره تنب درشمال شرقی 28 کیلومتر ابعاد این جزیره 4*5 کیلومتر و مرتفع ترین نقطه آن کوه حلواست که 108 متر از سطح دریا بلندتر می‎باشد. تعداد ساکنان جزیره بجز ارگانهای دولتی و نظامی حدود 200 نفر می‎باشد جزیره ابوموسی فاقد اب شیرین بوده در نتیجه تمامی جزیره تقریبا لم یزرع است.

تاسیسات مهم جزیره ابوموسی شامل یک باند فرودگاه 2700 متری است که در حال حاضر در دست تکمیل است و در یک موج شکن و اسکله کوچک مناسب جهت پهلو گرفتن شناورهای با ابخور محدود است. دیگر تاسیسات جزیره شامل دو نیروگاه برق کارخانه اب شیرین، تاسیسات شیلات و سردخانه، بهداری و جاده کمربندی آسفالته می‎باشد.

جزیره  فارور: جزیره در 350 کیلومتری سواحل ایران قرار دارد و غیرمسکونی است. طول وعرض آن به ترتیب 8 کیلومتر، 5/4 کیلومتر می‎باشد و بلندترین نقطه آن از سطح دریا 120 متر ارتفاع دارد. این جزیره درگذشته مسکونی بوده و در شمال شرق آن آثار ساختمانی منحصربه موجود است. در گذشته در این جزیره گله های بزرگ آمد موجود بوده که در اثر کمی آب تخلیه ساکنان آنها نیز از بین رفته اند.

جزیره فارور در حال حاضر فاقد آب آشامیدنی است و اب مورد نیاز مورد مستقر در جزیره از بندر عباس تأمین می‎شود 5 دستگاه ساختمان سیمانی که در گذشته مورد استفاده پاسگاه نیروی دریایی بوده در جزیره باقی مانده است جزیره بنی فارور این جزیره کوچک غیر مسکونی دارای مساحتی برابر 3 کیلومتر مربع بوده در 16 کیلومتری جنوب جزیره فارور واقع شده است.

جزیره سیری: این جزیره در 95 کیلومتری سواحل ایران قرار دارد. فاصله آن تا جزیره ابوموسی 45 کیلومتر است. شکل جزیره تقریبا به صورت مستطیل بوده  وابعاد آن 7*5 کیلومتر است. بلندترین نقطه جزیره یک تپه خاکی بوده که ارتفاع آن از سطح دریا 40 متر می‎باشد جزیره سیری دارای تاسیسات نفتی و صدور نفت خام با استفاده از یک اسکله که قابلیت فروش نفتکشها تا ظرفیت 300 هزار تن را دارند، انجام می‎شود.

حوزه نفتی جزیره سیری در 22 کیلومتری جنوب غربی جزیره قرار گرفته و نفت استخراجی توسط خط لوله زیرآبی به مخازن ذخیره جزیره حمل می‎شود

تاسیسات شرکت نفت در این جزیره شامل مخازن مختلف برای ذخیره نفت خانه های مسکونی، اسکه کارگاههای تعمیراتی و یک فرودگاه با قابلیت پذیرش هواپیما 727 و 737 است. دو دستگاه آب شیرین کن اب مصرفی اهالی جزیره را تأمین می کند. دهکده صیادی، و کارگری جزیره سیری دارای جمعیتی معادل 200 تا 300 نفر است که عموما کارکنان شرکت نفت می‎باشد کل جمعیت اهالی جزیره با احتساب کارکنان شرکت نفت حدود 700 نفر می‎باشد.

جزیره کیش : این جزیره در 16 کیلومتری سواحل ایران واقع شده و فاصله آن تا بندر عباس از راه دریا 290 کیلومتر است. شکل تقریبی جزیره بصورت مستطیل است و ابعاد برابر با 19*8 کیلومتر دارد سطح جزیره تقریبا مسطح و ارتفاع آن 44 متر از سطح دریاست. سواحل جزیره نفتی و کرانه آن دارای شیب نسبتاً متوسط است. جزیره کیش دارای دو دهکده کوچک به نامهای سفیل و ماشه می‎باشد و شغل اهالی آن اکثر ماهیگیری و نگهداری دام محلی به طور محدود است.

در سطح جزیره تعداد زیادی ویلا و ساختمانهای مدرن. که سازمان عمران جزیره کیش احداث کرده است به چشم می خورد یک بندر کوچک همراه با موج شکن و اسکله که قابلیت پذیرش کشتیهای کوچک را داراست.

جزیره هندورابی : این جزیره در فاصله تقریبا 5 کیلومتری ساحل ایران در جنوب بندر چیره واقع شده و ارتفاع آن ازسطح دریا محدود است (28 متر). ابعاد این جزیره که بصورت مستطیل است 5/3*7 کیلومتر می‎باشد. یک دهکده کوچک در شمال جزیره همراه با تعداد پرسنل ژاندارمری تنها ساکنان این جزیره را تشکیل می دهند فاصله جزیره هندورابی از جزایر کیش و لاوان 27 کیلومتر است.

جزیره لاوان: نام قبلی این جزیره که در 10 کیلومتری سواحل ایران در جنوب غربی بندر نخیلو واقع شده شیخ شعیب بوده است. شکل تقریبی این جزیره بصورت یک مستطیل دراز می‎باشد که ابعاد آن برابر 24*4 کیلومتر است. سطح جزیره دارای تپه های متعدد و میانگین ارتفاع از سطح آب 63 متر می‎باشد.

جزیره لاوان دارای 3 دهکده کوچک بوده که اسامی دو پارچه آن کوف و لزه است

شرکت نفت دارای تاسیساتی وسیعی در سطح جزیره است که جهت صدورنفت خام حوزه های نفتی سلیمان، رخش رستم که در فواصل 135 تا 60 کیلومتر جزیره قرار دارند مورد استفاده قرار می گیرند. نفت صادراتی توسط دو لوله زیرآبی از حوزه ذکر شده به جزیره لاوان حمل می‎شود. اسکله بارگیری نفت خام در جنوب شرقی جزیره احداث شده که دارای دو پهلوگاه هر یک بطول 378 متر است پهلوگاه شماره 1 تا درجه پذیرش نفتکشهای تا ظرفیت 225 هزار تن و پهلوگاه شماره 2 65 هزار تن است.

فرودگاه جزیره قابلیت پذیرش هواپیماهای 727 و 737 را داراست.

جزیره شیتوار: این جزیره که در دنباله جزیره لاوان و در شرق آن واقع است، با یک معبر آبی از جزیره اصلی جدا شده غیرمسکونی می‎باشد. مساحت جزیره تقریبا 5/1 کیلومتر مربع است.

جزیره خارک: این جزیره مهمترین جزیره ایرانی خلیج فارس و محل عمده بارگیری و صدور نفت خام ایران است.

فاصله جزیره خارک تا سواحل ایران در شرق در حدود 30 کیلومتر است. شکل خارک بصورت یک مثلث است که راس آن متوجه جنوب است.

بلندترین نقطه جزیره در وسط آن واقع شده که ارتفاع آن از سطح دریا 83 متر است عرض جزیره در عریضترین نقطه آن 4 کیلومتر و طول جزیره 7 کیلومتر می باشد. اطراف جزیره صخره های مرجانی زیرآبی فراوان است و ابهای ساحل آن بعلت وجود شفافیت خاصی دارد. آب و هوای جزیره خارک نسبت به سواحل ایران در این منطقه از اعتدال بیشتری برخوردار است. اسکله اصلی، بارگیری نفت که بنام اسکله  T  مشهور است و شرق جزیره واقع شده است و در ازای آن 1840 متر می باشد و در این اسکله 10 پهلوگاه وجود دارد که قابلیت پذیرش نفکشها با ظرفیتهای مختلف را داراست.

حداکثر تناژ نفکشهای که می‎توانند به این اسکله پهلو گیرند. 25 هزار تن است جزیره مصنوعی آذرپاد یک محل دیگر برای بارگیری نفت خام می‎باشد که در غرب جزیره در فاصله 5/1 کیلومتری در میان اب واقع شده است این اسکله دارای 4 پهلو گاه بوده  وقابلیت نفتکشهای تا ظرفیت 500 هزار تن را داراست.

نفت خام توسط چندین رشته لوله زیرآبی از بندر گناه در 40 کیلومتری شمال شرقی خارک به این جزیره حمل می‎شود. شرکت نفت و نیروی دریایی دارای تاسیسات وسیع و گسترده ای درسطح جزیره اند و یک فرودگاه که قابلیت پذیرش هواپیمای 737 ، 727 را دارد، جزیره را از راه هوا به شهرای ایران مرتبط می سازد.

جزیره خارکو: این جزیره کوچک که بصورت یک باریکه پوشیده از خار و علف است و در فاصله 3 کیلومتری شمال جزیره خارک واقع شده و یک معبر آبی آن را از خارک جدا می سازند. این جزیره غیرمسکونی می باشند.

جزیره فارسی: این جزیره یکی از جزایر مجمع الجزایری است که در 90 کیلومتری راس ابوعلی قرار گرفته اند. ارتفاع این جزیره از سطح دریا 3 متر و پوشیده از غار شتر وعلف است. فاصله جزیره فارسی تا جزیره خارک که در شمال آن می‎باشد حدود 125 کیلومتر است در جزیره یک چراغ دریایی به ارتفاع 23 متر وجود دارد.

یک ساختمان سیمانی و چندین اطاق بقایای حضور قبلی ایرانیان در جزیره است.

حوزه های نفتی ایران در خلیج فارس:

حوزه نفتی بحر گانسر و هندیجان: این دو حوزه نفتی که از قدیمی ترین حوزه های فلات ایران در خلیج فارس هستند در 8 مایلی جنوب شرقی راس بهرگان در منتهی الیه شمالی خلیج فارس، قرار دارند.

نفت استخراجی از این دو حوزه: با لوله های زیرآبی به ترمینال نفتی بحرگان که در نزدیکی بندر امام حسن قرار دارد، حمل در اینجا توسط دو بریه مخصوص که در وسط دریا قرار دارند در کشتیهای نفتکش بارگیری می‎شوند.

کشتی های تا ظرفیت 250 هزار تن قادر به بارگیری از این بریه ها که ظرفیت یکی از آنها 6 هزار تن در ساعت و دیگری 1400 تن در ساعت است می‎باشد.

حوزه نفتی نوروز: این حوزه نفتی در 84 کیلومتری شمال غربی جزیره خارک قرار دارد. احداث چاههای این حوزه توسط شرکت سریپ، که یک شرکت مختلط ایرانی- ایتالیایی است انجام شده اما در حال حاضر بطور مستقل توسط ایران اداره می‎شود.

نفت استخراج شده خط لوله زیرآبی بطول 90 کیلومتر جهت بارگیری به ترمینال بحرگان حمل می‎شود حوزه نفتی ابوذر: این حوزه نفتی یکی از مدرنترین حوزه های نفتی درخلیج فارس است و در 75 کیلومتری غرب جزیره خارک قرار دارد. در اطراف این حوزه چاه های نفت زیرابی متعددی وجود دارد که چندین سکو تولیدات نفت را از اعماق دریا استخراج و با لوله زیرآبی بطول 72 کیلومتر جهت صدور به جزیره خارک ارسال می‎کند .

حوزه نفتی سروش: این حوزه نفتی در فاصله 27 کیلومتری جنوب حوزه ابوذر واقع شده و دارای 10 چاه نفت است در حال حاضر این حوزه نوع نفت سنگین و غیر مرغوب غیرفعال است. نفت استخراج شده از این حوزه در یک منبع شناور عظیم ذخیره شده سپس با یک بویه مخصوص به کشتی های نفتکش تا ظرفیت 170 هزار تن تحویل می‎شود.