بخش اول : معرفی عمومی مکان قرارگیری
موقعیت جغرافیایی :
ایران :
ایران ،این مرز پر گهر و مهد تمدن ، نشانی از عشق و هنر و جاودانگی دارد و در این میان کرمانشاه ، سرزمین عشق و دلاوری و صلابت ، سند افتخارماست سند افتخار مردمی که چونان زاگرس استوار و پا بر جا در مقابل پستی ها و بلندی هاایستاده اند و در برابر حوادث تاریخی اصالت و تمدن خود را حفظ کرده اند.کرمانشاه ، با چشم انداز های بدیع ، و کوههای سر به فلک کشیده ، سرابهای پرآب ، رودهای خروشان ، غارهای اعجاب انگیز ، طبیعتی بکر و آثارتاریخی چون طاق بستان ، کتیبه بیستون ، معبد آناهیتا، سراب نیلوفر و ...همچون نگینی
در غرب ایران می درخشد.
استان کرمانشاه :
محیط طبیعی :
موقعیت طبیعی :
استان کرمانشاه با وسعتی برابر 25/24434 کیلومتر مربع در غرب ایران قرار دارد . این استان حدود 45/1 درصد از مساحت کل کشور را تشکیل می دهد و به لحاظ وسعت هجدهمین استان کشور است .
استان کرمانشاه بین 33 درجه و42 دقیقه تا 35 درجه و17 دقیقه عرض شمالی و45 درجه و 24 دقیقه تا 48 درجه و 6 دقیقه طول شرقی از نصف النهار گرینویچ قرار دارد . و ارتفاع متوسط آن از سطح دریا 1200 متر است . این استان از شمال با استان کردستان ، از جنوب با استانهای لرستان و ایلام ، از شرق به استان همدان و از غرب به کشور عراق همجوار است و بیش از 330 کیلومتر مرز مشترک با کشور عراق دارد.
تکیه معاون الملک
مرکز استان کرمانشاه شهر کرمانشاه می باشد و از دیگر شهرهای این استان می توان به اسلام آباد غرب ، پاوه ، جوانرود ،سرپل ذهاب ، سنقر ، صحنه،قصرشیرین ، کنگاور ، گیلانغرب، هرسین، کرندغرب (دالاهو)، روانسر و تازه آباد اشاره کرد .
ناهمواری ها:
استان کرمانشاه منطقه ای نیمه کوهستانی است و سلسله جبال زاگرس بخش عمده این استان را پوشانده است . تنها بخش هایی از دامنه های کم شیب این منطقه یا دره های عریض آن ، زمینهای کم ارتفاع و جلگه های آبرفتی مشاهده می شود . به طور کلی ناهمواریهای این استان از لحاظ ساختاری و شکل ظاهری زمین به سه گروه کوه ،دشت و تپه ماهور تقسیم می شود .
کوهها :
کوههای استان کرمانشاه موازی یکدیگر و تقریباً در جهت شمال غربی به جنوب شرقی قرار دارد برخی از این کوهها نسبت به خطوط مرزی استان به صورت مایل قرار گرفته اند و در نتیجه ، دره های آن تا خاک عراق امتداد دارند برخی از این کوهها عبارتند از : کوههای دالاهو،کوه پراو ، سفید کوه ، کوه شاهو کوه آتشکده (آتشگاه ) ، کوه نوا، کوههای بمو ، کوههای قلاجه ، و کوه کمر زرد و...
دشتها :
دشتهای اصلی این استان عبارتند از :دشتهای بین ارتفاعات الوند و کوه بید سرخ ،دشت صحنه ،دشت بیلوار ،دشت هرسین ،دشت ماهیدشت، دشت اسلام آباد، دشت کرند(دالاهو) و دشت بین ارتفاعات پاطاق و خسروی.
تکیه معاون الملک
آب و هوا :
استان کرمانشاه دارای آب و هوای معتدل کوهستانی است. این استان از نظر آب و هوا تحت تاثیر عوامل چندی است که اوضاع اقلیمی این استان را به وجود میاورد .این عوامل عبارتند از :1-ورود و عبور جریان هوای مدیترانه ای .2-ارتفاعات این استان .
در مناطق کوهستانی چندین ماه از سال پوشیده از برف است و درجه حرارت تا 15 درجه زیر صفر پایین می آید .فصل زمستان در این مناطق طولانی است و با بهاری کوتاه به تابستان متصل می شود .
منابع آب :
وجود کوههای بلند وزش بادهای مرطوبی که از طرف مدیترانه و اقیانوس اطلس می وزد و نیز بارش برف و باران نسبتاً زیاد ،باعث ذخیره شدن آبهای زیر زمینی و جاری شدن رودها ی متعدد در نواحی مختلف این استان شده است . برخی از این رودها عبارتند از :رود قره سو ، رود گاماسیاب ، رود دینور آب ، رود مرِگ ،رود راز آور ، رود جامیشان، رود سیروان ، رود الوند (به حلوان نیز معروف است).
سراب ها (چشمه ها) :
در استان کرمانشاه حدود 550 سراب و چشمه بزرگ و کوچک وجود دارد که هر ساله به طور متوسط 827 میلیون متر مکعب آبدهی دارد برخی از این سرابها عبارتند از :سراب قنبر و سراب خضر زند در شهر کرمانشاه ،سراب یاوری در نزدیکی روستای قزانچی ،سراب سنقر ، سراب نوژی وران و ...
تکیه معاون الملک
جغرافیای انسانی :
جمعیت :
براساس سرشماری 1375 ه. ش جمعیت استان کرمانشاه بالغ بر 1778596 نفر است و حدود سه در صد از جمعیت کل کشور را تشکیل می دهد . از این تعداد 35/59در صد در مناطق شهری و 30/39 در صد در نقاط روستایی زندگی می کنند و بقیه غیر ساکن هستند . از این جم-عیت ، تعداد 916310نفر مرد و 862286نفر زن هستند .
نژاد :
اگرچه اظهار نظر در مورد نژاد کردها کاری بس دشوار است ، ولی به نظر می رسد کردهای کرمانشاه همچون کردهای کردستان آریایی تبار و از ساکنان قدیمی ایران باشند . در متون سومری و آشوری برخی از ساکنان زاگرس را کرتی ،کارتی و کارد یاد کرده اند و در منابع ارمنی واژه کردوخ بر آنها اطلاق شده است برخی معتقدند کرتی ، ... و کردوخ همان کورد یا کرد است .از دوره هخامنشی به بعد به وضوح از نام کرد ، یاد شده است . برخی نیز معتقدند که این قوم یکی از شعبه های نژاد آریایی است که در هزاره دوم ق.م وارد ایران شدند و در کوههای زاگرس سکنی گزیدند .
تکیه معاون الملک
زبان :
زبان اهالی کرمانشاه کردی است . زبان کردی که شاخه ای از زبان شمال غربی ایران میانه است ، به علت داشتن ادبیات مکتوب اهمیت خاصی دارد . با این حال از زبانهای دیگر از جمله زبانهای عربی ، ارمنی ، ترکی و فارسی لغات بسیار در آن راه یافته است .
سابقه تاریخی کردها و پراکندگی آنان موجب پیدایش گویشهای بی شماری شده است که عبارتند از گویش کردی کلهری ، کویش کردی اورامی ، گویش کردی سورانی ، گویش لکی . علاوه بر اینها مردم کرمانشاه به زبان فارسی کرمانشاهی و مردم سنقر به زبان به زبان ترکی تکلم دارند .
دین :
اکثر قریب به اتفاق جمعیت کرمانشاه را مسلمانان شیعه تشکیل می دهند و درصدی نیز اهل تسنن و گروهی اهل حق هستند. اقلیتهای مذهبی استان هفده درصد از کل جمعیت استان را بدین شرح تشکیل می دهند :زرتشتیان دوازده درصد ، کلیمیان سه درصد و مسیحیان دو درصد .
تکیه معاون الملک
3-جغرافیای سیاسی و مراکز دیدنی شهرها :
بر اساس آخرین وضعیت تقسیمات کشوری ، استان کرمانشاه دارای 12 شهرستان ، 20شهر ، 25بخش و 83دهستان است .
شهرستان کرمانشاه :
بافت قدیمی شهر کرمانشاه ، بازار و سرای متصل به آن ، نقش برجسته های طاق بستان ، شکارگاه خسرو پرویز ، تکیه معاون الملک ، تکیه بیگلری ، مسجد عمادالدوله ، مسجد و حمام حاج شهباز خان ، پل کهنه ، مقبره آل آقا، مسجد جامع ، مسجد فیض آباد خانه رنده کش ، مسجد دولت شاه مسجد شاهزاده (شازده) ،مسجد معتمد ، مقبره فاضل تونی ، بقیه سیده فاطمه ، خانه خدوی ریا، خانه سیدین ، پارک کوهستان ، سراب قنبر ، موزه مردم شناسی تکیه معاون الملک ، خانقاه اخوت ، خانقاه خاک ، خانقاه گوران ، حسینه معتضد و... .
اسلام آباد غرب :
محوطه تاریخی چغاگاوان ، گمه ملک ، گور شیخ بایزی ، کاروانسرای و پل ماهیدشت .
پاوه :
روستای هجیج ، روستای شمشیر ، روستای هولی ، غار قوری قلعه ، مسجد حضرت عبدالله امام زاده کوسه هجیج ریا، چشمه آب معدنی روستای هجیج ، رود خانه و پل سیروان ، مسجد جامع پاوه و مسجد زمستان و ... .
تکیه معاون الملک
دالاهو ( کرند غرب):
طاق گرا ، بنای فیروز آباد ، مجموعه تاریخی قلعه یزد گرد ، بابا یادگار ، مقبره داوود نبی ، مقبره ابو دجانه ، گنبد کلایی ، بان مزاران ، سراب کرند ، قبر سلطان ، مسجد عبدالله بن عمرو (سدر اسلام ).
ثلاث باباجانی (تازه آباد) :
قلعه سنگی میر آباد قلعه سنگی ده شیخ ، قبرستان تاریخی درنه ، باغ سید خان ازگله ، زیارتگاه میر عبدالله و... .
جوانرود :
قلعه جوانرود ، سراب روانسر تپه های سه گانه موسی روانسر ، گور دخمه روانسر و ... .
سرپل ذهاب :
نقش برجسته های لولوبی در کوه میان کل کور دخمه دکان داوود ، زیج منیژه پاطاق زیج منیژه قلعه شاهین ، برد عاشقان نقش برجسته اشکانی میان کل ،قلعه شاهین زیجگه سراب، برج هزار گریه ، قلعه مریم ، مقبره احمد بن اسحاق ،مقبره حمزه قاری ، قلعه منیژه ، آتشکده کویک ، برج کل گارا ، قلعه گبری کاروانسرای پاطاق (دوره ساسانی ) و...
سنقر و کلیایی:
بقعه ملک ، امام زاده احمد ، سراب گزنهله و ... .
صحنه :
گور دخمه کوچک و بزرگ دربند، صفحه تراشیده دربند تخت تیمور ، زیارتگاه شوق علی ، سراب و آبشار صحنه ، شهر تاریخی دینور ، گورستان شیر خان دینور ، پل دینور.
قصر شیرین :چهار قاپو ،کاخ ساسانی خسرو پرویز ، حوش کری ، کاروانسرای قصر شیرین ، نهر شاه گدار و ...
تکیه معاون الملک
کنگاور :
معبد آناهیتا ، امام زاده ابراهیم ، امام زاده باقر گودین ، تپه گودین ، پل کوچه ، بازار کنگاور ، مسجد امام زاده ، امام زاده سید جمال الدین حمام حاج اصغر خان ، حمام سر جوب و ... .
گیلانغرب :
تپه تاریخی گیلانغرب ، گور دخمه دیره، بنای ساسانی سراب گیلانغرب و ... .
هرسین :
سراب هرسین ، قلعه هرسین ، صفحه تراشیده ، حوض سنگی ، طاق سنگی ، پلکان سنگی ، قلعه سرماج ، تخت شیرین ، گور دخمه های اسحاق وند ، گور دخمه شمس آباد تپه گنج دره ، محوطه تاریخی بیستون ، مجموعه مذهبی گره بان و ... .