فصل اول - کلیات
- مقدمه
- بیان مسئله
- ضرورت و اهمیت مسئله
- اهداف پژوهش
- فرضیه و سوالات
- کلید واژه ها
مقدمه :
انسان اصالتاً موجودی است اجتماعی و وارث تمامی تجارب تاریخ زندگی گذشته همه نسلها درهمه عصرها است . تربیت ضرورت رشد حیات آدمی است ودر سایه رشد قوای درونی است که استعداد ها و عواطف انسان به کمال می رسد و شخصیت افراد شکل می‌گیرد.
در باب اهمیت مطالعه ونقش آن در پرورش شخصیت افراد ورشد دانش وفرهنگ در جوامع بشری تحقیقات متعددی صورت و مقالات بسیاری نگاشته و می شود . با این وجود هر چه در این زمینه گفته یا نوشته شود باز هم کم است ونیاز به مجالی بسیار گسترده و مطلبی بسیط تر دارد . اما به ضرورت باید به این نکته اشاره کرد یکی از راههای سنجش درجه تعالی فرهنگ وتمدن در جوامع وملل مختلف میزان مطالعه وگرایش به کتاب و کتاب خوانی در میان آنهاست .
ایجاد عشق وعلاقه به کتاب و کتاب خوانی از خانواده آغاز می گردد . به طور کلی ازدیدگاه روانشناسان ثابت شده است ، که شخصیت وهویت کودک در قدم اول در خانواده شکل می گیرد بنابراین به طور طبیعی والدین علاقمند به کتاب و مطالعه ، فرزندانی دوستدار کتاب و مطالعه خواهند داشت وعکس آن نیز صادق است اکثر علما و دانشمندان در خانواده هایی رشد نموده اند که والدین آنها اهل مطالعه ، پژوهش وتحقیق بوده اند ویا حداقل دوستدار ومشوق فرزندان خود در کسب علم ودانش بوده اند [1].
همچنین تجربه نشان می دهد در محیط هایی که از نظر سواد و فرهنگ عقب افتاده اند مشکل عمده خود والدین وتوجیه نبودن آنان در مورد لزوم واهمیت مطالعه فرزندانشان است زیرا کسانی که خود باسواد نیستند ویا احتمالاً سواد دارند اما به مطالعه عادت ندارند به طور طبیعی نه به اهمیت مطالعه واقف هستند ونه اعتقادی به لزوم آن دارند واین مسئله در مورد کودکان آنها نیز اثر گذار می باشد . [2]
مرحله دوم آموزش در زندگی کودک درمدرسه شکل می گیرد پس در اولین سالهای آموزش در دبستان وظیفه اصلی این است که به ایشان روشهای مطالعه وخواندن را بیاموزیم در سالهای بالاتر درک مطلب وسپس تجزیه وتحلیل آن ، برای مثال کاربرد اطلاعاتی که خوانده شده است در واقع مهمترین هدف آموزشگاهی در طی سالهای تحصیلی این است که بیاموزند که چگونه دانش آموزان مشکلاتشان را با کمک اطلاعات در بزرگسالی حل کنند
وبه سواد خویش بیفزایند .[3]
چنانچه پیاژه2در این باره می گوید : هدف اصلی آموزش و پرورش آفرینش است . آفرینش انسانهایی توانا برای انجام دادن کارهای نو ، نه صرفاً تکرار آنچه پیشینیان انجام داده اند ، انسانهایی که خلاق ، نو آفرین وکاشفند .
در نتیجه آموزش و پرورش بعنوان بزرگترین مجموعه آموزشی کشور می‌تواند برنامه ریزی دقیق و بلند مدت عشق وعلاقه به کتاب و کتاب خوانی را در بین دانش آموزان تقویت کند واین معلمان واساتید گرانقدر ند که هم بعنوان الگوهای موفق علمی بشمار می روند وهم می توانند زمینه های گسترش فرهنگ کتاب خوانی ومطالعه وتحقیق را تعالی واستحکام بخشند.[4]
پس بیائیم بسیار جدی تر در زمینه مطالعه چاره اندیشی کنیم تا شعله شوقی را که درجان کودکان به مطالعه است را گسترش دهیم وره آورد این نسل فردایی باشد بارور و شکوفا با انسانهایی که هیچ لذتی را با لذت مطالعه و دانستن معاوضه نمی کنند و مطالعه را قدم زدن در قلمرو آفتابی اندیشه ها وتنفس در فضای روح نواز گل زاران می بیند .
بیان مسئله :
اصولاً یکی از مهمترین شاخص های توسعه و پیشرفت هر کشور در گرو توسعه علمی و فرهنگ می باشد وی تردید اساس رشد و پیشرفت در مطالعه وتحقیق و پژوهش نهفته شده است و کشوری توسعه یافته تر است که نرخ مطالعه و تحقیق در آن کشور بالاتر است . بنابراین اگر کشور ما هم بخواهد از قافله علم و پیشرفت تکنولوژی عقب نماند باید به باز سازی واصلاح پایه‌های بنیادین این پیشرفت که همان انجام مطالعه وتحقیق و پژوهش است بپردازد .
واین نکته بر همگان روشن است که در برخی از کشورها از جمله ایران مطالعه و تحقیق نیاز به ایجاد بستر مناسب فرهنگی دارد و علی الاصول این زمینه فرهنگی را باید از دوره ابتدایی پایه گذاری نمود . اگر در این زمینه کوتاهی شود تا سالهای سال ضعف مطالعه و پژوهش در جامعه ما باقی خواهد ماند . و نتیجتاً از جهات فرهنگی و علمی وحتی مذهبی زیانهای جبران ناپذیری را باید متحمل شویم و ادامه این امر جامعه ما را به فقر فرهنگی مبتلا می نماید .
پس بر ماست که از وضعیت موجود احساس نگرانی کنیم وبا ایجاد حس مسئولیت به چاره اندیشی بپردازیم وفرهنگ مطالعه وگرایش به کتاب و کتاب خوانی را در میان مردم ونسل نو جامعه علی الخصوص کودکان دبستانی پرورش دهیم .
بدین لحاظ پژوهشی را با عنوان بررسی راهکارهای ترغیب وتشویق دانش آموزان به مطالعه وتحقیق واستفاده از امکانات کتابخانه های مدارس ابتدایی وابسته به سازمان آموزش و پرورش شهرستانهای استان تهران ویافتن پاره ای از علل بکار نگرفتن امکانات کتابخانه ای وعدم علاقه به مطالعه وتحقیق وتجزیه وتحلیل این علل وبهتر شدن کیفیت تعلیم وتربیت در دوره ابتدایی است .
لذا در طرح مسئله فوق به موارد زیر می توان اشاره کرد :
آیا گنجانیدن ساعتی خاص در برنامه هفتگی با عنوان مطالعه وتحقیق می تواند راهی درجهت تشویق وایجاد انگیزه در جهت مطالعه و تحقیق در دانش‌آموزان شود ؟
آیا تشکیل کلاسهای ضمن خدمت کوتاه مدت فرهنگیان در زمینه آشنایی با فنون و روشهای مطالعه وتحقیق جهت تشویق وترغیب دانش آموزان به کارهای مطالعاتی وانجام تحقیق باشد ؟
آیا رابطه ای بین رضایتمندی دانش آموزان از کار مطالعه وتحقیق بامیزان یاد گیری دروس آنان وجود دارد ؟
اهمیت و ضرورت پژوهش :
ورود به عرصه آموزش و پرورش یا به عبارتی مدرسه به عنوان دومین جایگاه آموزشی واجتماعی برای کودک است و آموزش و پرورش هم که خود بعنوان بزرگترین مرکز تعلیم وتربیت در کشور بشمار می رود ، وظیفه خطیری در جهت بنیادین کردن پایه های آموزش به طریق اصولی تری را دارد که از آن جمله توجه بیشتر به امر مطالعه وتحقیق است که با برنامه ریزی صحیح و بلند مدت عشق و علاقه به مطالعه و انجام کارهای تحقیقی را در نسل نوما بیدار کند . پس از ایجاد این عشق وعلاقه به کتاب و کتاب خوانی در دانش آموزان آنها را با اهداف مطالعه و چگونگی ونقش مطالعه درتوسعه و پیشرفت کشور به خوبی آشنا گرداند واین مسئولیت بزرگ به عهده معلممان ما به خصوص در دوره ابتدایی است . همانطور که روانشناسانی چون واتسون1 و جان لاک2 عقیده داشتند که« ذهن کودک مانند لوح سفیدی3 است که تجارب محیطی به راحتی بر آن نقش می بندد4.
معلمان هم که در نقش الگوهای موفق علمی برای دانش آموزان می باشند می‌توانند با آموزش روشهای صحیح مطالعه و تحقیق بستر مناسبی درکلاس درس ایجاد کنند تا با این روش وبکار گیری آموخته ها در بزرگسالی راه را برای پیشرفت وتوسعه در عرصه های مختلف در کشور بگشایند .
لذا به منظور تحقق این اهداف لازم است که پژوهشهایی در جهت شناسایی ورفع موانع موجود بعمل آید . براین اساس محقق را بر آن داشت که پژوهشی را با عنوانی که موضوع فوق را در بر داشته باشد وهمچنین ضرورتهای زیر را هم در بر گیرد به انجام رساند .
اهم ضرورتهای این پژوهش به شرح زیر میباشد :
موضوع پژوهش جزء عناوین اولویتی سازمان آموزش و پرورش شهرستانهای استان تهران در سال 1381 است .
محدودیتهای که در سایر پژوهشها به آن اشاره شد از جمله اینکه این پژوهش در سایر استانها انجام گرفته و واضح است که از نظر موقعیت جغرافیایی و شرایط اقلیمی ونگرشهای فرهنگی ، تفاوتهای شایانی وجود دارد .
پژوهشهایی با موضوع فوق در مقاطع دیگر (راهنمایی ، متوسط )بیشتر انجام گرفته در حالی که به نظر می رسد که اگر موضوع مورد بحث از ابتدای کودکی درمدارس کشور برای دانش آموزان به اجرا در آید نتایج بهتری حاصل می شود .
بطور کلی دلیل انتخاب این موضوع مبتنی بر ضرورت عینی است . امروزه در حوزه آموزشی کمبود چنین تحقیقاتی حس می شود . باتوجه به اینکه تقریباً 3/1 جمعیت ایران را دانش آموزان تشکیل می‌دهند . ارائه شیوه های صحیح مطالعه وترغیب آنان به پژوهش ، راه برای رشد وتوسعه همه جانبه آنان فراهم خواهد شد.
اهداف پژوهش :
هدف کلی تحقیق :
ارائه راه های ترغیب و تشویق دانش آموزان ابتدایی به مطالعه و تحقیق .
اهداف اختصاصی تحقیق :
بررسی نقش کتابخانه آموزشگاهی در میزان گرایش به مطالعه وافزایش کیفیت تحقیق
تبیین وشناسایی عوامل موثر در علاقمندی دانش آموزان به مطالعه
اولویت بندی عوامل یا راههای تشویق دانش آموزان به مطالعه و تحقیق .
بررسی نقش تحصیلات پدر و مادر در گرایش فرزندان به مطالعه وتحقیق
بررسی نقش تقدیر وقدر دانی از دانش آموزان در میزان علاقمندی ایشان به مطالعه وتحقیق
بررسی وشناخت راهکارهای افزایش انگیزه در دانش آموزان جهت شرکت در فعالیتهای پژوهشی
بررسی میزان گرایش به مطالعه وتحقیق بصورت انفرادی در دانش آموزان
بررسی نقش آموزش ضمن خدمت معلمان در ایجاد انگیزه به تحقیق در دانش آموزان
بررسی نقش گنجانیدن ساعت درسی با موضوع مطالعه وتحقیق در برنامه هفتگی دانش آموزان وایجاد انگیزه به تحقیق در آنها
بررسی نقش فراخوان ها و مسابقات علمی در ترغیب دانش‌آموزان به مطالعه و تحقیق
بررسی نقطه نظرات ودیدگاههای دانش آموزان ( پایه چهارم و پنجم ) ابتدایی و آموزگاران این پایه ها و مدیران مدارس در زمینه علل عدم حضور کلی دانش آموزان در کارهای تحقیقی ومطالعه وتجزیه و تحلیل نظرات ارائه شده به منظور شناخت علل اساسی در زمینه مطالعه وتحقیق در دانش آموزان
فرضیه ها :
بین وجود کتابخانه در مدارس با میزان مطالعه و تحقیق دانش آموزان همبستگی وجود دارد .
بین گنجانیدن یک برنامه و ساعت درسی با عنوان مطالعه و تحقیق با میزان علاقمندی دانش آموزان به مطالعه و تحقیق همبستگی وجود دارد .
بین انگیزه به مطالعه و تحقیق وشرکت در فراخوان مسابقات علمی ، فرهنگی همبستگی وجود دارد .
بین قدردانی و اهداء جوایز و لوح تقدیر با افزایش میزان مطالعه و تحقیق همبستگی وجود دارد .
بین میزان تحصیلات مادران باگرایش و ترغیب فرزندان به مطالعه و تحقیق رابطه وجود دارد .
بین میزان تحصیلات پدران با گرایش و ترغیب فرزندان به مطالعه و تحقیق رابطه وجود دارد .
بین معدل سال گذشته دانش آموزان با ترغیب ایشان به مطالعه و تحقیق رابطه وجود دارد .
سوال ها :
آیا وجود کتابخانه در گرایش دانش آموزان به مطالعه وتحقیق موثر است؟
آیا میزان تحصیلات پدر ومادر در گرایش فرزندان به مطالعه وتحقیق موثر است؟
آیا میزان مطالعه اولیاء درمنزل می تواند باعث ترغیب فرزندان به مطالعه شود؟
آیا تشویق به مطالعه به علاقمندی دانش آموزان به کار تحقیق می افزاید؟
آیا اعطای لوح تقدیر باعث گرایش به مطالعه وتحقیق می شود؟
آیا قدر دانی در حضور جمع از دانش آموزان در انگیزه وترغیب ایشان در مطالعه وتحقیق موثر است ؟
آیا گرایش به مطالعه وتحقیق انفرادی با کیفیت یادگیری عمیق تر نزدیک تر است یا کار گروهی ؟
آیا از طریق مطالعه وتحقیق آموزگار در کلاس می تواند دانش آموزان را به فعالیت بیشتر وادار کند؟
آیا از طریق فراخوان ها با موضوعات مختلف می توان گرایش دانش آموزان را به مطالعه وتحقیق افزایش داد؟
آیا می توان آموزشی دقیق ومنظم به مطالعه وتحقیق رااز دوره ابتدایی ( پایه چهارم و پنجم ) آغاز نمود؟
آیا مطالعه کردن به روش صحیح وعلمی آن در کیفیت یاد گیری عمیق تر در دانش آموزان موثر است ؟
کلید واژه ها :
- مطالعه :
خواندن کتاب یا نوشته ای وفهمیدن آن ، نگرش در چیزی برای وقوف بدان ، قرائت نوشته ای برای درک آن . توفیقاتی که از طرف حق تعالی عارفان را دست دهد بنابراین خواندن هر نوشته به هر منظور را مطالعه گویند .[5]
- مطالعه :
مطالعه را توجه کردن ، تفکر کردن ، آزمون ، امتحان و آزمایش معنی کرده است همچنین ذیل واژه مطالعه کردن آورده است ، فعالیتی است معطوف به یادگیری ویژه از طریق خواندن به طور مستمر ونیز فعالیت یاد گیری یا کسب دانش به ویژه از طریق خواندن به طور مستمر ونیز فعالیت یاد گیری یا کسب
دانش به ویژه از طریق منابع مکتوب .[6]
- مطالعه :
بکار بردن عقل یا ذهن برای یک مسئله یا موضوع
رشته ای از یاد گیری است
بحث وبررسی درباره یک موضوع خاص یاگزارش درباره یک تحقیق [7]
-مطالعه :
مطالعه درمعنا و مفهوم وسیع آن همان ارتباط است با دنیای تازه به وسیله آثاری بجا مانده از دیگران آثاری که نشان دهنده طرز فکر آنان و شامل آثار تاریخی ، جغرافیایی ، اجتماعی ، هنری وغیره است . مطالعه در معنای خاص آن ، عبارت است از ارتباط با افکار دیگران به وسیله کتاب یا هر نوع نوشته دیگر .[8]
- تحقیق :
تحقیق را می توان به تجزیه و تحلیل وثبت عینی وسیستماتیک مشاهدات کنترل شده که ممکن است به پروراندن قوانین کلی اصول یا نظریه هایی بیانجامد وبه پیش بینی ویا احتمالاً به کنترل نهایی رویداد ها منتج می شود تعریف کرد . [9]
- تحقیق:
برای مفاهیم علم وتحقیق تعریف مشترکی که می توان عنوان کرد این است که علم کشف امر خفی وپنهان است یعنی کشف یک امری که در عالم واقع وجود دارد ولی حجابهای متعددی آن را پوشانده است علم این حجابها را یکی یکی کنار میزند تا به آن حقیقت برسد تعریف تحقیق هم در واقع همین است .[10]
-تشویق وترغیب :
تشویق به معنی آرزومند کردن ، بشوق افکندن ، راغب ساختن .
ترغیب به معنای خواهان کردن ، گراینده کردن ، راغب کردن وبه رغبت در آوردن است و ... ایجاد میل در کسی وایجاد گرایش برای انجام دادن کار .[11]
راههای ترغیب :
در سطح مقیاس اسمی ورتبه ای از روی جوابهای که پاسخگویان به صورت بازوبسته ارائه
می نمایند مشخص می شود مثل تشویق بردن به سمینار ،اجرای مسابقات ، اشتراک رایگان مجلات اهمیت دادن به درس تحقیق .
- دانش آموز
دانش آموزنده ، آنکه علم آموزد ، نو ، آنکه دانش فرا گیرد . [12]
در این پژوهش منظور دانش آموزان دختر وپسر مدارس ابتدایی که در پایه‌های چهارم و پنجم ودر سال جاری به تحصیل اشتغال دارند .
- کتاب :
تا کنون به گونه های تعریف شده است از جمله کتاب دانش مدون است ویا کتاب رسانه ای است گروهی که در آن مطالبی ثبتی شده است واین مطالب قابل انتقال است وبازیابی پیام آن مقید به زمان و مکان خاصی نیست . کتاب وسیله ای بصری نامحدود ماندنی ، سهل و الوصول ، پلی به گذشته وحال وراه‌گشای آینده ممکن است . از لوحه هایی چوبی یا عاجی بامجموعه ای از ورقه‌های کاغذ پوست آهو یا ماده ای همانند آن اعم از دست نویس یا چاپی که باهم نخ کشیده ویا صحافی شده باشند .
طبق تعریف نونیسکو کتاب معمولاً از 48 صفحه بیشتر به طور مستقل صحافی شده است به کمتر از این مقدار جزوه یا رساله می گویند .
-کتابخانه :
کتابخانه آموزشگاهی مجموعه ای است سازمان یافته از مواد چاپی وغیر چاپی که درمدرسه برای استفاده دانش آموزان ومعلمان ایجاد می شود.1
-کتابخانه:
مرکز هدایت اندیشه ،ذوق ، استعداد های طبایع وتوانایی های دانش آموزان است وبا امکاناتی که در اختیار دارد برای ارتقاء سطح علمی وفرهنگ تربیتی وشخصیتی واجتماعی دانش آموزان تلاش می کند . 2
- آموزش:
تعلیم دانش آموزان ومعلمان در زمینه روش مطالعه وتحقیق که از این طریق مهارتها و آگاهی های آنان افزایش می یابد در مورد معلمان آموزش های حین تحصیلات دانشگاهی و آموزشهای ضمن خدمت وبرای دانش آموزان آموزشهای کلاسی و آموزشهای فوق برنامه از مولفه های آموزش بشمار می روند .
فصل دوم - پیشینه تحقیق
- مقدمه
- ادبیات تحقیق و گسترده نظری
- بررسی پیشینه و سوابق تحقیق
- نتیجه گیری
مقدمه :
در بررسی چار چوب نظری تحقیق سعی خواهد شد تا ضمن ارائه یک تعریف جامع ا ز یادگیری ورابطه آن با مطالعه و تحقیق ومروری بر تحقیقات انجام شده که در خصوص مباحث فوق صورت گرفته بپردازد تا تصویری واضح وروشن از از مفاهیم کلیدی ارائه شود . از آنجایی که فرضیه های تحقیق بر چارچوبهای نظری استوار گردیده اند ، درک درست از مفاهیم نظری ضروری بنظر می رسد.
ادبیات تحقیق و گسترده نظری
تعریف یاد گیری : فرآیند یا فعل وانفعالی است که بر اثر تمرین ، دگرگونیهای تدریجی ونسبتاً پایداری را در رفتار موجود زنده پدید می آورد . این فرایند مانند ادراک کردن وتجربه های حسی وعینی به طور مستقیم محسوس و مشهود نیست ، بلکه از دگرگونیهای رفتاری برداشت و استنتاج می شود . فرهنگ و آموزش و پرورش هر ملتی در پرتو یاد گیری شکل ونظم مشخصی به خود گرفته است درجهان امروز هر کشوری که نظام یاد گیری و آموزش پیشرفته تری دارد نیرومند تر وکامیاب تر است .
-عوامل موثر در یاد گیری :
رشد طبیعی : منظور رشد بدنی وروانی است
زمینه معلوماتی : شاگرد هنگامی می تواند درس جدیدی را بیاموزد که زمینه آن را داشته باشد .
انگیزه : میل ورغبتی است که برای رسیدن به هدفی در فرد بوجود می آید شاگردی که انگیزه ای برای مطالعه ندارد به طور مسلم پیشرفت وموفقیتی نخواهد داشت .
توجه1 : متمرکز ساختن حواس برای فهمیدن موضوع یاد گیری است
ادراک2 : معنا بخشیدن به محرک هایی است که به حواس ما می رسند .
پاداش3 : یکی ازعوامل موثر دریاد گیری است ، برای اینکه عادت مطلوب در فرد ایجاد می شود باید تقویت بی درنگ پس از ظهور محرک اعمال گردد واگر درانجام آن تاخیر شود رابطه میان محرک و پاسخ گسسته می گردد.
تنبیه4 : از عوامل موثر در یاد گیری بشمار می آید وبه هر عمل یا رفتاری اطلاق می شود که دلسردی وناخشنودی یاد گیرنده را فراهم می آورد .
روش سراسری : یاد گیری سراسری[13] موثر تر از یادگیری بخشی یا پاره ای است.
تمرین : یادگیری نیاز به تمرین وتکرار فراوان دارد . زیرا بدون تمرین لازم یادگیری به صورت شایسته حاصل نمی شود .
راهبردهای مطالعه ویاد گیری
- روش اس کیو 4 آریا روش پس ختام
یکی از روشهای موفق بهبود مطالعه ویادگیری روش اس کیو 4 آر یا روش پس ختام است ( توماس ورابینسون 1979).
اس کیو 4 آر از حروف اول شش مرحله آن تشکیل یافته است 1- خواندن اجمالی یا پیش خوانی 2- سوال کردن 3- خواندن 4- تفکر 5- از حفظ گفتن 6- مرور کردن
= روش مردر
روش جدید تر مطالعه ویاد گیری روش مرور نام دارد . ( دانسرو 1985) مردر از حروف اول شش مرحله آن تشکیل یافته است .
1- حال وهوا 2- درک وفهم 3- یاد آوری 4- کشف وهضم 5- بسط و گسترش 6- مرور وپاسخ دادن
= روش مشارکتی : باهم مطالعه کردن یکی از روشهای شناخته شده و موثر یادگیری در میان دانش آموزان ودانشجویان بوده است در این روش یاد گیرندگان به صورت دونفری باهم کار می کنند به نوبت خلاصه مطالبی راکه می خوانند برای هم می گویند .
= روش پرسیدن دو جانبه :
روش دیگری که به افزایش سطح فراشناخت وبه بهبود روش مطالعه کمک می‌کند روش پرسیدن دو جانبه یا پرسیدن متقابل است این روش را ماترو 1979) ابداع کرده است این روش وسیله ای است که به کمک آن طرح سوال از جانب یاد گیرندگان افزایش می یابد[14].
- تحقیق عبارت است از یک عمل منظم که در نتیجه آن پاسخ هایی برای سوال های مورد نظر ومطرح شده در موضوع تحقیق بدست می آید . این چنین پاسخ ها ممکن است کلی و ذهنی ، نظیر یافته های تحقیقات بنیادی یا برعکس قابل لمس و ویژه مانند یافته های تحقیقات کاربردی[15] باشد که درهر حال محقق سعی دارد حقایقی را آشکار کند و بر اساس تعبیر و تفسیر این حقایق به دانشی نودست یابد . درحوزه آموزش و پرورش ما از تحقیق درامردرک و شناخت بهتر فرد ، درک وشناخت بهتر روال آموزش و یاد گیری وخلاصه ، جهت یافتن شرایطی که در آن ، این روال ( آموزش ویاد گیری ) به بهترین وجه به ثمر می رسد ، استفاده می کنیم .
بررسی سوابق وپیشینه تحقیق :
علیرغم اهمیت بسیار زیاد و حیاتی موضوع تحقیق پژوهشهای زیاد و دامنه داری در این زمینه علی الخصوص دراین مقطع تحصیلی که بعنوان پایه وزیر بنای اساسی در تعلیم وتربیت به شمار می رود صورت نپذیرفته واین امر باعث گردید که درجمع آوری پیشینه کار را برای محقق با محدودیت روبه رو سازد . اما با این وجود سعی شده است تا مرتبط ترین مواردی که از منابع وموسسات پژوهشی جمع آوری شده است بعنوان پیشینه درنظر گرفته شود که درجهت بررسی مفید تر به موارد زیر دسته بندی می گردد.
1- در ایران :
الف – پژوهشهایی که هدف آنها بررسی عادات وعلایق به مطالعه وعوامل موثر بر آن
ب – پژوهشهایی که به نقش کتابخانه درمیزان گرایش به مطالعه
ج – پژوهشهایی که در زمینه راههای بر انگیختن به فعالیتهای پژوهشی وتحقیقی
د- بررسی مقالات در خصوص مطالعه وتحقیق
2- در سایر کشورها
3- نتیجه گیری
1-در ایران :
الف – پژوهش هایی که هدف آن ها بررسی عادات و علایق به مطالعه وعوامل موثر بر آن
1- ادریسی 1377 ، درپژوهشی با موضوع : بررسی راههای برانگیختن دانش‌آموزان به مطالعه وتکوین عادت مطالعه در فراگیران دوره راهنمایی شهرستان یزد به انجام رسانیده وی دراین پژوهش از روش مطالعاتی علی – مقایسه ای استفاده نموده جامعه آماری پژوهش کلیه دانش آموزان پسر ودختری بودند که در سال تحصیلی 77-76 درمدارس راهنمایی شهرستان یزد به تحصیل اشتغال داشتند . حجم نمونه 800 نفر دانش آموز و ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه بوده است .
عمده ترین یافته های پژوهش به قرار زیر است :
- بین علاقمندی وتمایل دانش آموزان به مطالعه در وضع فرهنگی تربیتی خانواده آنان ارتباط وجود دارد .
- والدین اسوه والگوی فرزندانند لذا شوق علم آموزی ودانش اندوزی می تواند از طریق تقلید به فرزندان آموخته شده باشد .
- استفاده از رسانه هاو ابزار های آموزشی درضمن تدریس است.
- بین محتوا کتابهای درسی وایجاد انگیزه مطالعه دردانش آموزان یاد شده رابطه معنی دار وجود دارد.
2- آب روشن 1376 ، در پژوهشی تحت عنوان رابطه بین روشهای مطالعه با پیشرفت تحصیلی و ویژگیهای شخصیتی دانش آموزان سال دوم راهنمایی شهرستان بوشهر به انجام رسانیده وی برای بررسی رابطه بین عادات مطالعه با پیشرفت تحصیلی ویژگیهای شخصیتی دانش آموزان سال دوم راهنمایی شهرستان بوشهر از کل جامعه آماری نمونه ای به حجم 200 نفر (100 نفر دانش آموز دختر و 100 نفر پسر) انتخاب وبوسیله دو پرسشنامه شخصیتی نوجوانان آیزینک و پرسشنامه عادات مطالعه وبا استفاده از کار نامه آموزشی دانش آموزان اطلاعات جمع آوری و مورد مطالعه قرار گرفت .
عمده ترین یافته های پژوهش به قرار زیر است :
- در روش مطالعه بین دانش آموزان دختر و پسر برونگرا ودرونگرا اختلاف معنی دار وجود دارد.
- نوع شیوه انتخابی مطالعه در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان موثر است ورابطه بین آن ها معنی دار است .
- در پیشرفت تحصیلی بین دانش آموزان دختر برونگرا و درونگرا اختلاف معنی دار وجود ندارد ولی بین دانش آموزان پسر درونگرا وبرونگرا اختلاف میانگین ها از نظر آماری معنی دار است بدین معنی که میانگین معدل دانش آموزان برونگرا بیشتر از دانش آموزان درونگرا است .
- دانش آموزان برونگرا ودرونگرا درمیزان مطالعه کتب غیر درسی بین آنها اختلاف معنی دار وجود ندارد .
- بین دانش آموزان برونگرا و درونگرا از نظر نوع کتب مورد مطالعه تفاوت معنی دار وجود ندارد.
3- یوسفی 79-1378 ، در پژوهشی باعنوان : بررسی وضعیت میزان مطالعه غیر درسی دانش آموزان دوره متوسطه قم به انجام رسانیده ، جامعه آماری این پژوهش دانش آموزان دوره متوسطه نقاط شهری قم بوده و 750 نفر بعنوان نمونه آماری بصورت تصادفی طبقه ای انتخاب شده اند .
داده های مورد نیاز برای تحقیق با روش توصیفی واز طریق پرسشنامه محقق ساخته جمع آوری شده ازجمله یافته های پژوهش عبارتند از :
- میزان مطالعه دانش آموزان در مقایسه با سایر فعالیتهای آنان بسیار اندک می باشد به نحوی که سرانه مطالعه روزانه آنان حدود 12/12 دقیقه است .
- موضوعات مورد مطالعه بیش از 70 درصد از دانش آموزان جهت دار نیست واکثر آن ها از سوی فرد یاعاملی درمنزل ، مدرسه واجتماع به مطالعه غیر درسی تشویق وراهنمایی نشده اند.
4- اکبری 76-1375، در پژوهشی با عنوان بررسی میزان مطالعه دبیران ومدرسان وراههای افزایش آن درشهر تهران به انجام رسانیده وی با انتخاب 400 نفر نمونه ازجامعه مدرسان مراکز آموزش عالی فرهنگیان مراکز تربیت معلم به انضمام دبیران رشته های مختلف مناطق 19 گانه شهر تهران به تحلیل پرداخته است .
اکبری دراین پژوهش به یافته های زیر دست یافت :
- بین امکانات مطالعه در منزل ومیزان مطالعه دبیران رابطه وجود دارد.
- نداشتن کتابخانه های شخصی در راه مطالعه معلمان مانع ایجاد می کند.
- بهبود وضعیت حقوق معلمان بر انگیزه مطالعه معلمان موثر است .
- برگزاری همایش های علمی ودعوت از معلمان برای ارائه مقاله ، بر انگیزه مطالعه معلمان موثر است.