چکیده پروژه
در عصر حاضر علوم به طرز شگفت انگیزی رشد نموده اند فن آروی نیز با استفاده از علوم رشد نموده است در این پروژه از تلفیق علوم کنترل صنعتی و کامپیوتر به عنوان یک فن آوری برای حل چند مشکل بزرگ صنعتی استفاده شده است در صنعت برای کنترل یک پروسه صنعتی از PLC استفاده می شود که ملزم به سیم کشی های فراوان از پروسه با تابلوی PLC است در دستگاه متحرک انبوه سیمهای متحرک باعث توقفات فراوان خط تولید می شود که می توان با استفاده از یک تابلوی کوچک PLC بر روی دستگاه مورد نظر و LINK کردن آنها با هم توسط مودم نوری می توان با استفاده از نور برای انتقال اطلاعات در سطح صنعتی استفاده نمود که به تفصیل توضیح داده خواهد شد .
فصل اول
مروری بر تاریخچه سایپا
امروزه صنعت خودرو سازی در تمام کشورهای صنعتی پیشرفته از جمله صنایع مهم و اساسی است .به عنوان مثال 10 درصد از ارزش افزوده صنعتی و همچنین 10 درصد اشتغال صنعتی در کشورهایی مانند ژاپن و امریکا از قبل این صنعت ایجاد می گردد .
با توجه به اهمیت این صنعت و وجود عوامل عدیده رشد و پویایی صنعت خودروسازی همچون تقاضای کافی در مقیاس اقتصادی ، صنایع جانبی وحامی ،تکنولوژی مرتبط و …
درایران امید می رود با همت و تلاش دست اندرکاران و پشتیبانی مسؤلان محترم نظام مقدس جهوری اسلامی ایران ، صنعت خودرسازی در روند رشدشتابان خود علاوه بر پاسخگویی مناسب به تقاضای بازار د اخلی و بازارهای خارجی به خصوص جماهیر تازه استقلال یافته آسیای میانه و حوزه خلیج فارس به صنعتی شدن و ورود فعالانه کشور به بازارهای جهانی کمک مؤثر نماید وبا صدور قطعات و محصولات صنعتی می توانیم کشور را از وابستگی به ارز نفت که داریم در نوسان است ، نجات دهیم .
بخش اول ورود خودرو به ایران
کلیات : با اختراع موتورهای چهار زمانه درون سوزدر نیمه دوم قرن 19 و تکمیل آن متنناسب با پیشرفت های دانش بشری و سر انجام تولید انبوه انواع خودروها در اوایل قرن بیستم ، موارد استفاده اتومبیل به عنوان وسیله ای لوکس و تجملی جهت گشت گذار آخر هفته و نشان دادن برتری و منزلت اجتماعی مالک آن تغییر یافت و به صورت وسیله ای ضروری برای رتق وفتق مشکلات روزمره زندگی به خصوص در شهرهای رو به گسترش درآمد و گسترش زندگی شهر نشینی نیز برضرورت تولید بیشتر و متنوع تر انواع خودرو تاثیر نهاد .
در ایران نیز با افزایش ارتباط خارجی وتوسعه زندگی شهر نشینی ، مورد استفاده اتومبیل به عنوان یک کالای لوکس و سپس با تاخیر نسبتا طولانی به عنوان یک کالای ضروری مشهود است . بر اساس اطلاعات موجود ، براساس اطلاعات موجود مضفرالدین قاجار اولین پادشاهی بود که اقدام به خرید اتومبیل کرد . او در نخستین سفرش به فرنگ دستور خرید اتومبیل مورد علاقه اش را صادر می نماید و سعدالدوله وزیر مختار ایران در بلژیک را مسؤل این امر می نماید . به هر حال اتومبیلی به سلیقه شاه ایران خریداری و به همراه راننده بلژیکی که به همین منظور استخدام شده بود از راه دریا ارسال می گردد تا قبل از مراجه شاه به پایتخت ، او سوار بر این اتومبیل وارد تهران شود .
هر چند که این اتومبیل اولین خودرو وارد به خاک ایران نبود اما تمایل و رغبت شاه به اتومبیل ، موجب ترغیب سایرین به خصوص متمولان و درباریان ایران به خرید اتومبیل جهت ابراز برتری اجتماعی گردید .
عدم وجود راه های مناسب جهت تردد خودروها در ایران و حتی تهران ، قیمت بالای اتومبیل و آشفتگی های مالی واقتصادی ایران آن روز ، از جمله موانع ورود خودرو به میزان زیاد در عهد قاجاریه بود . واردات خودرو به ایران پس از سال 1300 با توجه به افزایش ارتباطات بین المللی و بهبود راه های مواصلاتی تا حدودی رشد یافت اما رشد بیشتر واردات خودرو مربوط به سالیان پس از جنگ جهانی دوم بود ، به طوری که بر اساس آمار وارقام موجود واردات خودرو به ایران طی سال 1334 بالغ بر ده هزار دستگاه خودرو با ارزش دو میلیارد دویست پنجاه میلیون ریا ل بوده است .
تولید اتومبیل به صورت مونتاژ
از سال 1337 به دنبال افزایش روز افزون تقاضای خرید خودرو ، اندیشه ساخت اتومبیل البته به صورت مونتاژ در کشورشکل گرفت ، اما اقدامات عملی در این زمینه با صدور تصویب نامه ای در سال 1342 از سوی وزارت اقتصاد در خصوص چگونگی شرایط صدور پروانه ساخت خودرو صورت پذیرفت . پس از صدور تصویب نامه مزبور افرادی با مشارکت برخیاز شرکتهای خودروسازی خارجی تقاضای صدور پروانه تاسیس شرکت سهامی تولید خودرو را نمودند. از تقاضای پذیرفته شده در آن زمان می توان به صدور پروانه تاسیس شرکت سهامی تولید خودرو را نمودند. از تقاضاهای پذیرفته شده در آن زمان را می توان به صدور پروانه تاسیس برای شرکتهای ایران ناسیونال (ایران خودرو فعلی )شرکت سهامی ایرانی تولید اتومبیل های سیتروئن (سایپای فعلی ) و جنرال موتور ایران (پارس خودرو فعلی) اشاره نمود
تاسیس شرکت سهامی ایران تولید اتومبیلهای سیترئن
شرکت سهامی تولید اتومبیلهای سیتروئن در سال 1344 در زمینی با مساحت 240 هزارمتر مربع و زیر بنای 20 هزار متر مربع با سرمایه اولیه 160 میلیون ریال تاسیس گردید این شرکت در تاریخ 15 اسفند ماه 1345 تحت شماره 1331 در اداره ثبت شرکتها و مالکیت صنعتی تهران ثبت و در اواخر 1347 با شماره پروانه 33109 با مشارکت شرکت سیترئن فرانسه به مرحله بهره برداری رسید.
به موجب پروانه تاسیس از سوی وزارت اقتصاد در سال 1344 با تاسیس ساخت و بهره برداری اتومبیل سواری بیابانی به ظرفیت سالیانه 4500 دستگاه و پس از اجرای کامل ظوابط ساخت تولید در حد نازمندیهای دستگاه موافقت گردیده است . همچنین مبتنی بر اساس نامه اولیه ، شرکت دارای تابعیت ایرانی و با موضوع تولید انواع اتومبیهای سیتروئن و لوازم وقطعات یدکی آن در ایران طبق اجازه وامتیازی که از طرف شرک سهامی اندره سیتروئن فرانسه به شرکت واگذار شده و فروش مصنوعات مزبور و هر گونه اعمال بازرگانی و صنعتی دیگر که به نحوی از انحاء به طور مستقیم یا غیر مستقیم به موضوع شرکت مربوط و یا آن را تسهیل نماید شروع به فعالیت نمود .
به هر حال با صدور پروانه تاسیس و تعیین اعضای هیئت مدیره شرکت فعالیت خودرو را در اواخر سال 45 به صورت رسمی آغاز نمود . تهیه زمین ، احداث نخستین سالن تولید (سالن بدنه و رنگ فعلی ) تهیه ولوازم مورد نیاز و تقاضای ثبت علامت به همراه کلمه SAIPAC (سایپاک ) که موخذ از عبارت فرانسوی
SOCIETE ANNONEME IRANIENNE DE PRODUCTION AUTOMOBILE CITROEN
بود و همچنین تقاضای ثبت کلمه ژیان برای انواع اتومبیلهای تولیدی (هر چند که بعدها برای کلمه ژیان به یک نوع از محصولات شرکت اطلاق گردید .) و از جمله اقداماتی بود که تا سال 1347 یعنی زمان بهره برداری از شرکت صورت گرفت . اولین تولیدات شرکت کاملا دستی و بدون به کار گیری تجهیزات مدرن در نیمه دوم سال 1347 تولید ژیان با نام اختصادی (ژیان) بود . تولید آکا تنها در سال 1350 ادامه داشت و به طور مجموع 1035 دستگاه آکا در طول 3 سال تولید و روانه بازار شد . اما تولید ژیان سالیان سال ادامه داشت و هر ساله با افزایش تولید مواجه می شد ، به خصوص از سال 1353 با توجه به نصب و راه اندازی ابزارهای بادی و سایر لوازم و امکانات تولید این خودرو سیر سعودی یافت و در طول 13 سال تولید این خودرو یعتی تا سال 1359 تعداد 99129 هزار دستگاه ژیان تولید گردید .
اتومبیل مهاری ، خودرو دیگری بود که تولید آن از سال 1350 در شرکت سهامی ایران تولید اتومبیلهای سیتروئن آغاز و طی 8 سال تولید ( تا پایان سای 1357 ) مجموعا 10584 دسبگاه مهاری تولید و روانه بازار گشت . از دیگر تولیدات این شرکت میتوان به تولید انواع پیکاپ در چهار مدل معمولی ، مسقف ، دولوکس و لوکس و کار اشاره کرد . تولید خودروی بسیار سبک با جنس بدنه فایبر گلاس ، محصول دیگری بود که تنها در طی دو سال 1352و 1353 تولید آن در شرکت ادامه داشت که امروزه می توان برخی از نخستین تولیدات شرکت سایپا را در سطح شهر ملاحظه نمود .
تغییر نام شرکت
در مورخ 30/2/54 عنوان شرکت بت حذف کلمه سیتروئن از انتهای عبارت فرانسوی آن به شرکت سهامی تولید اتومبیل تغییر یافت و نام سایپا SAIPA از جمع حروف اول عبارت فرانسوی عنوان شرکت اخذ گردید
SOCIETE ANNONYME IRANIENNE DE PRODUCTION AUTOMOBILE
تولید رنوه
با توجه به لزوم جایگزینی خودروی مناسبتر به جای ژیان که از تکنولوژی به روز تری بر خوردارباشد مسئولین وقت اقدام به انعقاد قراردادی با شرکت رنو به منظور تولید این خودرو در ایران کردند . لذا یکی از محصولات عمده تولید شده در این شرکت خودرو رنوه بود که تولید 3 درآن از سال 1355 در شرکت سایپا آغاز گردید و سپس تولید مدل 5 درب آن تا سال 1372 ادامه داشت . دراین سال با جایگزینی اتومبیل کلاس کوچک پراید عملا تولید رنو در شرکت سایپا متوقف شد و خط تولید این خودرو به شرکت پارس خودرو (یکی از اعضای گروه خودروسازی سایپا منتقل گشت .
تولید انواع پراید از سال 1371 با توجه به بررسی های انجام شده و گزارش های تکمیلی که حاوی توجیه فنی و اقتصادی لازم بود جایگزینی خودرویی برتر با تکنولوژی روز و قیمت مناسب احساس گردید . لذا تولید پراید با نام های ابرانی نسیم وصبا در دو مدل 4و 5 درب از سال 1372 پس از انعقاد قراردادی با شرکت کیا موتور کره آغاز گردید نکته حائز اهمیت در تولید پراید روند رو به رشد ساخت داخلی قطعات این خودرو می باشد .
در حالی که در بدو تولید این محصول در ایران اکثر قطعات آن از خارج وارد می شد امروزه با تلاش مستمر متخسسین داخلی شاهد ساخت بیش از 58% کل قطعات این خودرو در ایران هستیم . همچنین با تغییرات به عمل آمده بر روی شکل ظاهری این محصول توسط مرکز تحقیقات و نوآوری خودرو شرکت سایپا مدل های جدیدی از پراید طراحی گردید که دراین میان می توان به مدل پراید استیشن با نام اختصاصی نسیم سفری از سال 1377 به بازار عرضه گردیده است و مدل های دیگری چون پراید لیفت بک و پراید فیس لیفت اشاره نمود .
تولید انواع نیسان
از سال 1362 ، وانت نیسان جونیور نیز با حجم موتور 2000 سی سی جزء تولیدات شرکت سایپا قرار گرفت و از سال 1364 امتیاز ساخت این وانت از شرکت زامیاد خریداری و تولید این خودرو در انحصار شرکت سایپا واقع شد . در سال 1369 به منظور افزایش قدرت این اتومبیل ، با استفاده از تکنولوژی پبشرفته تر موتور جونیور با حجم موتور 2400 سی سی جایگزین موتور قبلی گشت. طراحی ، ساخت و عرضه وانت نیسان دو کابین از سال 1371 و اعمال تغییراتی در اطاق بار این خودرو به منظور افزایش کیفیت آن در سال 1373 از فعالیتهای دیگر شرکت سایپا بود و سرانجام در اواخر سال 1376 با توجه به خرید 51% از کل سهام شرکت زامیاد توسط شرکت سایپا والحاق این شرکت به گروه خودروسازی سایپا ، خط تولید این محصول مجددأ به شرکت زامیاد منتقل گردید .
تولید انواع خودرو کلاس متوسط
در سال 1371 با نصب تجهیزات تولید خودروی کلاس متوسط در سالن های تولید خودرو (رنو 21) یا همکاری شرکت رنو فرانسه و با حجم موتور 1721 آغاز گردید اما هنوز 2 سال از تولید این خودرو نگذشته بود که طرف فرانسوی خواهان افزایش قیمت محصول تولید شده گردید که با رد این قرارداد تولید رنو 21 فسخ و تولید این خودرو در ایران خاتمه یافت .
به منظور انتخاب و جایگزینی خودرو سواری کلاس متوسط دیگری به جای رنو 21 پس از بررسی و پیگیری های لام ومطالعات فنی و اقتصادی ، خودرو سواری زانیتا از محصولات شرکت سیتروئن بر مبنا و شرایط قرارداد تراز ارزی مطرح و در بهمن ماه سال 1378 قراردادی بین شرکت سایپا و شرکت سیتروئن فرانسه منعقد گردید که بر اساس آن در مرحله نخست و ظرف یک سال شرکت سیتروئن 13 هزار و 500 دستگاه خودروی تولیدی سایپا خریداری خواهد کرد و همچنین شرکت سیتروئن متعهد گردیده است که قالبها ئ ابزار وتجهیزات مربوط به قطعات بدنه و وسایل تزیینی خودرو را به تدریج با سایپا منتقل نماید .
با انعقاد این قرارداد ، شرکت سایپا به عنوان پایگاه اصلی صادرات خودروی سیتروئن به کشورهای تازه استقلال یافته و حوزه خلیح فارس عمل خواهد کرد و می تواند تولیدات خود را به سایر کشورهای ترکیه ، روسیه و اوکراین نیز صادر کند .
لازم به ذکر است عنوان تراز ارزی در قرار داد فوق به این معنا است که طرف فرانسوی موافقت نموده به جای دریافت ارز محصولات تولیدی شرکت سایپا را دریافت کند.به عبارت دیگر مجموع خرید سایپا از طرف قرانسوی معادل خریدی است که سیتروئن ار سایپا خواهد داشت . بدیهی است انعقاد چنین قراردادی حاکی از حرکت جدی در عرصه صنعت خودروسازی کشور است که با سرمایه گذاریهای عدیده ، به کار گیری دانش و فناوریهای نوین و … هر روز بالنده تر خواهد شد .
در سال 1377 با توجه به سیاستهای جدید سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران مبتنی بر تمرکز بیشتر در فعالیتهای صنعت خودروسازی کشور، استفاده بهبنه از امکانات موجود در مجموعه شرکتهای تحت پوشش سازمان ، ایجاد رقابت و وزارت صنایع زمینه های ادغام مجموعه های خودروساز ایجاد وتحت عنواین :
گروه خودرو سازی سایپا
گروه خودروسازی ابران خودرو
متمرکز نمود . امروزه گروه خودروسازی بزرگ سایپا با بیش از 77 شرکت وابسته و باردراختیار داشتن سهم عمده ای از بازار داخلی یکی از قطبهای بزرگ صنعت خودروسازس ایران را تشکیل می دهد . به طوری که 100%سهام شرکتهای سایپا یدک قالبهای بزرگ صنعتی سایپا ، آیتسکو ، اس سی تی (s c t) سازه گستر سایپا ، مؤسسه فرهنگی ورزشی سایپا ، نماد سازه خودرو، شیشه ایمنی . متا خودرو، سایکو ، سایپا پرس ، رایان سایپا ، تولید رینگ سایپا ، مرکز تحقیقات و نوآوری خودرو سایپا ، سایان توسعه سرمایه گذار ، سایان الکترنیک ، خدمات بیمه ای رایان سایپا ، سایان اعتبار و شرکت مهندسی و بازرگانی تامین و جمع آوری و بسته بندی سایپا ، همچنین بیش از 50% سهام 15 شرکت و سهام 42 شرکت را با کمتر از 50% به خود اختصاص داده است.
استراتژی و برنامه های گروه خودرو سازی سایپا
گروه خودروسازی سایپا به منظور تبدیل شدن به یک خودرو ساز بین المللی ، با تشکیل شورای برنامه ریزی استراتژیک در سال 1376 و با عضویت مدیر عامل شرکتهای عمده تحت پوشش ، مشاورین مدیر عامل شرکت سایپا ، برنامه بلند مدتی را در سه مرحله با فواصل زمانی معین به جهت انطباق با برنامه ریزی های کلان اقتصاد کشور به ترتیب ذیل :
برنامه کوتاه مدت ( از 1379 تا 1383)
شامل برنامه هایی که از قبل به مرحله اجراء درآمده و باید برای تثبیت و نهادینه کردن آنها اقدام نمود .
برنامه های میان مدت(1384 تا 1390)
شامل برنامه هایی که مبانی و مقدمات آن وجود دارد و برای اجرای آن باید تلاش بیشتر شود.
برنامه های بلند مدت (از سال 1391 تا 1400)
شامل استرانژیهایی که فعلا در دسترس نیستند و جهت اجرای آن باید مقدمات وامکاناتی را فراهم نمود . که برخی از محورهای اصلی برنامه به شرح ذیل می باشد .
1)تبدیل شدن به خودروساز بین المللی با تنوع تولید انواع خودرو
2) بهبود کیفیت خودروهای ساخته شده در حد استانداردهای جهانی به منظور حفاظت محیط زیست و سلامت ورفاه بشری .
3)مشتری گرایی وکسب رضایت مشتریان از طریق بهبود کیفی ، افزایش امکانات خودروها ، تنوع محصولات تولیدشده و گسترش خدمات پس از فروش .
4-توسعه صادرات با توجه به ظرفیتهای موجود در بازارهای جمهوری های تازه استقلال یافته آسیای میانه و حوزه خلیج فارس .
5)انعقاد هایی مبتنی بر ترازهای ارزی با خودروسازان معتبر بین المللی به منظور راه یابی در شبکه های بازارهای جهانی خودرو .
6) کاهش ارز بری واحد محصول با تاکید بر توانایی طراحی و ساخت کلیه قطعات خودرو در داخل کشور .
7) برنامه ریزی برای تامین اعتلای سطح توانایی های نبروی انسانی به عنوان اصلی ترین عامل رشد وتوسعه .
8)اصلاح ساختار سازمانی گروه و دستیابی به اصول جدید مدیریت .
9) متمرکز سازی و استفاده از حداکثر ظرفیتهای موجود.
10) خصوصی سازی گروه سایپا
نا گفته پیداست که دستیابی به برنامه های فوق و ایجاد زمینهای ورود فعالانه به عرصه بازار رقابتی خودرو در سطح جهانی ،نیازمند افزایش ظرفیت ها و توانایی ها درکلیه موارد اعم از طراحی ، قطعه سازی ، پشتیبانی و غیره است . بر اساس گروه خودرو سازی سایپا با سرمایه کلان یه منظور دستیابی به آخرین فناوریها و پیشرفتها پزوژه هایی را تعریف نمود که برخی از آنها عبارتند از :
احداث سالنهای رنگ جدید
احداث سالنهای جدید مونتاژ
طراحی و ساخت وراه اندازی خط تولید خودروی جدید کاروان (ون)
توسعه تولید شیشه ایمنی خودرو سایپا
احداث کارخانه رینگ فولادی انواع خودروهای سایا
توسعه کارخانه کمک فنر سازی ایندامین سایپا
طراحی وتولید پراید انژکتوری
احداث وتجهیز مرکز نحقیقات و نوآوری
احداث کارخانه شاتون سازی