هدف : آشنایی با تجزیه و روشهای تیتر کردن اسیدو باز و تعیین نرمالیته یک اسیدنامعلوم توسط باز معلوم با نرمالیته مشخص.
نحوه تیتر کردن : در عمل تیتر کردن ، محلول استاندارد را یک بورت به محلول که باید غلظت آن اندازه گرفته شود می افزایند و این عمل تا وقتی ادامه می یابد که واکنش بین محلول استاندارد تیتر شونده کامل می شود ، بعد با استفاده از حجم و غلظت محلول تیترشونده ، غلظت محلول را حساب می کنند.
انواع تیتر کردن : بر حسب واکنشهایی که بین محلول تیتر شونده واستاندارد صورت می گیرد و به صورتهای زیر تقسیم بندی می شود:
الف)روشهایی که بر اساس ترکیب یونها می باشند ، یعنی تغییر ظرفیت در فعل وانفعال مربوط به آن صورت نمی گیرد.
این روشها عبارتند از :
1) واکنشهای خنثی شدن یا واکنشهای اسید و باز.
2)واکنش های رسوبی.
3) واکنشهایی که ترکیبات کمپلکس ایجاد می کنند.
ب) روشهایی که براساس انتقال الکترون عمل میکنند ، مانند واکنشهای اکسایش کاهش .
نشانگر های شیمیایی : برای تعیین نقطه پایان در حین تیتر کردن از ترکیبات شیمیایی استفاده می شود ، که در نزدیکی نقطه ی تعادل در اثر تغییر غلظت مواد تیتر شده شروع به تغییر رنگ می کند. این مواد را اندیکاتور یا شناسگر می گویند.
وسایل مورد نیاز در آزمایش :
1) بالن cc1000 2) ارلن 3) بشر 4) بورت مدرج 5)پیپت cc25 6) ترازوی دیجیتالی 7)اسید(HCL ) 8)باز(NaoH )
9) آب مقطر 10) معرف فنول فتالین.
نحوه انجام آزمایش :
برای انجام آزمایش نیاز به باز مشخص (NaoH ) ، (1/0) نرمال نیاز داریم . ( تهیه آن در ادامه خواهد آمد) . پس از حل شدن محلول در آب ، آنرا داخل بالن cc 1000 ریخته و بورت مدرج را cc 25 را از آن پر می کنیم. در مرحله بعد cc 10 اسید کلریدریک را توسط پیپت مکیده و داخل ارلن ریخته و به آن سه قطره معرف فنول فتالین اضافه کرده ئ ارلن را زیر شیر بورت قرار می دهیم . به آهستگی شیر بورت را باز کرده و محلول (NaoH ) را به آرامی به اسید اضافه می کنیم. بدلیل وجود معرف فنول فتالین ، با ریزش هر قطره (NaoH ) به داخل اسی شاهد رنگ ارغوانی موقت می باشیم که با تکان دادن ارلن از بین می رود. با افزایش قطران باز ، تا خنثی شدن کامل رنگ ارغوانی از بین می رود ولی به محض خنثی شدن رنگ ارغوانی بسیار کم رنگ دائم خواهیم دید. باید توجه داشت که اگر ارغوانی از حالت کم رنگ خارج شود نتایج آزمایش اشتباه می باشد. در نتیجه با بدست آمدن رنگ مطلوب شیر را بسته و میزان حجم مصرفی باز (NaoH ) را از روی بورت خوانده و با استفاده از رابطه : می توان نرمالیته اسید را بدست آورد.
نکته : آزمایش را برای بدست آوردن دقت بیشتر دو بار انجام می دهیم و V مصرفی را به طور میانگین در نظر می گیریم.
نکته : جهت خواندن حجم مصرفی از روی بورت حتماً بصورت عمود باید به بورت نگاه کرد.
محاسبات :
1) تهیه cc 1000 سود از 1/0 نرمال
X = 0.1 mol Na = 23 0.1 = CM ×n CM=0.1
O = 16
M=4grجرم مورد نیاز H =1 0.1 = M / 40 2) تعیین نرمالیته اسید کلریدریک : N1V1=N2V2 0.1×8.1=
= N2 نرمال
پرسشها : 1) نرمالیته دقیق hcl را بدست آورید.
2) غلظت hcl را بر حسب mg/100ml و mg/l حساب کنید.
آزمایش شماره 2 : تعیین سختی آب توسط تیتراسیون های تشکیل رسوب کمپلکس.
هدف : آشنایی با تیتراسیون تشکیل کمپلکس.
ثابت :
مجموعه ای از املاح Ca+2 وmg+2 که به صورت سولفات و الکترود در آب موجود هستند و در
اثرجوشاندن از بین نمی روند و معروف به (hardness )هستند.
2)موقت : مجموعه ای از بی کربنات کلسیم و منیزیم در آب موجود هستند و در اثر جوشاندن و
از دست دادن نیمی ازco2 خود به صورت کربنات کلسیم ومنیزیم رسوب می کنند.
Ca(HCO3)2 CO2+H2O+CaCO3
Mg(HCO3)2 CO2+H2O+MgCO3
سختی آب: عبارتست از مجموع املاح کلسیم ومنیزیم موجود در آب که به صورتهای کربنات و کلرو و گاهی به صورت بیکربنات یا املاح دیگر دیده می شود.
از عوامل کمپلکس کننده متعددی در تیتراسیون مستقیم یونهای فلز به کار می رود که از جمله آنها ، (E.D.T.A ) اتیلن دی آمین تترا اسیداستیک میباشد. این ترکیب یک آمینواسید است که در آب غیر محلول است ، نمک دی سدیم مورد استفاده قرار می گیرد . این عمل در حضور شناساگر اریوکرم بلاک تی (E.C.B.T ) انجام می گیرد.