پایان نامه محاسبه ارزش افزوده تولید تابلوهای برق درشرکت خزر برق براساس مدل زنجیره ارزش مایکل پورتر

رشته مهندسی صنایع

(مدیریت و بهروری سیستمها)

چکیده

   بنگاهها بدنبال راهی هستند تا با ایجاد مزیت رقابتی و کاهش هزینه های تولید ،در بازار های هدف نسبت به رقبا سهم بیشتری داشته باشند.مدل زنجیره ارزش مایکل پورتر ابزار مناسبی بودکه درسال 1985 برای ارزیابی وتعیین حوزه های کسب و کارمعرفی شد.این مدل کمک می کند تا تحلیل دقیق تری از سازمانها و شرکتهایی که توان ایجاد ارزش و مزیت رقابتی را دارند داشت.

زنجیره ارزش مجموعه‌ای از عملیاتهایی است که در یک صنعت به صورت زنجیرگونه انجام می پذیرد تا به خلق ارزش منجر شود.محصولات از میان حلقه های این زنجیره عبور می کنند و در هر حلقه ارزشی به محصول نهایی افزوده می گردد.

معمولاً، هر حوزه کسب و کاری می بایست یک زنجیره ارزش داشته باشد، به این معنی که شرکت های متنوع (از لحاظ نوع کسب و کار)، چندین زنجیره ارزش دارند، که به طور افقی یا عمودی با هم ارتباط دارند یا اگر استراتژی تنوع، خطوط کسب و کاری مستقل از هم را ایجاد نماید،

از این مدل می‌توان برای دسته‌بندی وشناسایی فعالیتها و محاسبه میزان افزایش ارزش افزوده هرفعالیت استفاده کرد.اگر شرکتی بتواند درشناسایی وتحلیل فعالیتهای ارزش زای تولیدی بدرستی عمل کند و آن را مدیریت کند،در این صورت می تواند میزان تاثیرهر فعالیت در فازهای تولید را محاسبه و جهت حذف یا توسعه فعالیتی خاص با آگاهی کامل از وضعیت موجود و نتیجه آتی اقدام نمود..

در این تحقیق بر مبنای  مدل پورتر فعالیتهای ارزش زای شرکت خزر برق در دو بخش اصلی وفرعی شناسایی و هزینه های فعالیتها در هر فاز ومجموع آنها وهمچنین میزان ارزش افزایی هر فعالیت و هر فاز و در نهایت در انواع محصولات این شرکت به طور جداگانه دقیق محاسبه میگردد.شرکت خزر برق می تواند از نتایج بدست آمده در اصلاح فرآیند تولید و تغییر در میزان تولید انواع محصولات و همچنین بازنگری در بخشهای فروش وخدمات پس از آن ،استفاده نماید.

فصل اول

1-1- مقدمه

   منابع دراختیار بشر محدود میباشد و رقابت جهانی برای تصرف سهم بیشتر بازار از سوی شرکتها شدت گرفته است،داشتن یک استراتژی رقابتی موثربرای یک شرکت بسیارضروریست. تعدد بنگاه ها و شیوه های نوین تولید، استفاده از منابع را بیشتر وسریعتر کرده است.رقابت بین شرکتها برای دستیابی به منابع بیشتر ، بیش از پیش بالا گرفته است. ازطرفی شرکتها بدنبال راهی برای ایجاد مزیت رقابتی از طریق کاهش هزینه های تولید وکسب سود ( ارزش افزوده) [1] بیشتر درفرایند تولیدشان هستند.

  یکی از مدل‌هایی که برای محاسبه میزان ارزش افزوده تولید سازمان‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد مدل زنجیره ارزش پورتر است. در این مدل حوزه‌های کاری مهم در بنگاه شناسایی و طبقه‌بندی می‌شوند. آقای پورتر این مدل را در برای موسسات و شرکت‌های تولیدی و رقابتی مطرح نمود، از مفاهیم مطرح شده در این مدل می‌توان برای دسته‌بندی وشناسایی فعالیتها و محاسبه میزان افزایش ارزش افزوده هرفعالیت استفاده کرد.

   زنجیره ارزش مجموعه‌ای از عملیاتهایی است که در یک صنعت به صورت زنجیرگونه انجام می پذیرد تا به خلق ارزش منجر شود.محصولات از حلقه های این زنجیره عبور می کنند و در هر حلقه، ارزشی به محصول نهایی افزوده می گردد. باید دقت کرد تا زنجیره‌ ارزش با هزینه یابی بر اساس فعالیت های اشتباه نشود.مدل زنجیره ارزش مایکل پورتر[2] کمک می کند تا بتوانیم تحلیل دقیق تری از سازمانها و شرکتهایی که توان ایجاد ارزش و مزیت رقابتی دارند داشته باشیم . ]17[

   به هر حال مدل زنجیره ارزش در دهه‌ی ۹۰ رشد چشمگیری پیدا کرد و تبدیل به اولین ابزار مدیران در مدیریت استراتژیک شده بود. امروزه نیز درصنایع مختلف از قبیل مبلمان- صنعت خودروسازی وحتی تولیدات کشاورزی وآزمایشگاهی بدنبال بهره بردن ازمدل زنجیره ارزش مایکل پورتر[3] هستند وهمچنین عوامل مختلفی که بر این زنجیره مرتبطند شناسایی ومیزان تاثیر آنها نیز محاسبه می گردد مثل تاثیرفناوری اطلاعات بر زنجیره ارزش در شرکت پترونت ، شرکت سازه اطلاعات سازمانی[3] .

   مجموعه حوزه‌های کاری تشکیل‌دهنده زنجیره ارزش در بنگاه‌های مختلف تاثیرات متفاوتی بر ارزش و توان رقابتی و اجرایی ایجاد شده بجا می‌گذارند.

می‌توان نتیجه گرفت بکارگیری مفهوم زنجیره ارزش منجر به شکل‌گیری نگاه یکپارچه به فعالیت‌ها و وظایف مختلف و به تبع آن منابع سازمان می‌گردد. این امر کمک می‌نماید که منابع سازمان در جهت مزیت‌های سازمان مورد توجه و ارزیابی قرار گیرند. از آنجایی‌که زنجیره ارزش برای بنگاه‌های مختلف متفاوت است لذا اگر شرکتی بتواند درشناسایی وتحلیل فعالیتهای ارزش زای تولیدی بدرستی عمل کند و آن را مدیریت کند،در این صورت می تواند میزان تاثیرهر فعالیت در فازهای تولید را محاسبه و جهت حذف یا توسعه فعالیتی خاص با آگاهی کامل از وضعیت موجود و نتیجه آتی اقدام نمود. معمولاً زنجیره ی ارزش یک شرکت به زنجیره ی ارزش شرکتهای دیگر متصل می شود و خود عضوی از زنجیره ای بزرگتر است. عده ای معتقد هستند استفاده از واژه ی شبکه[4]  به جای زنجیره بهتر است .

رویکرد زنجیره ارزش در تحلیل فعالیتهای درون سازمانی ابزاری موثر در شناخت نقاط ضعف و قوت و تصمیم گیری درمورد هریک از این فعالیتهاست..

بادردست داشتن کلیه فعالیتهای مرتبط با تولید ومیزان هزینه های آنها ومیزان هزینه کل و در نتیجه ارزش افزوده نهایی که از هر واحد محصول خواهیم داشت می توان میزان ارزش افزایی هر فعالیت را محاسبه کرد.از این طرق می توانیم درصد سود دهی هر فعالیت را بدست آوریم.

1-2- بیان مسئله

شرکت خزربرق ساحل در فرایند تولید خود ارزش افزوده را از محصول نهایی محاسبه می نماید ودراین میان هزینه ها وارزش افزوده هر فاز را بصورت جداگانه محاسبه نمی کنند ،که با این ترتیب درهنگام ایجاد موانع تولید و یا توقف یکی از بخشها ویا تغییر در تکنولوژی یک بخش ، نمی توان سود وزیان حاصل از این اتفاقات را به بخشی نسبت داد وبدنبال رفع موردی موانع بر آمدیا فعالیتی را ادامه یا متوقف ساخت. بعنوان مثال اینکه در بخش قاب و بدنه تابلوها اگر ما اقدام به فروش آنها قبل از مونتاژ بکنیم سودحاصل چه تغییری می کند . زنجیره ارزش تولید تابلوهای  برق شامل مراحل ساخت بدنه ومونتاژ قسمتهای الکتریکی وانجام چند تست مخصوص می باشد که در این ایستگاهها هربخش در سالنی مجزا مستقر است، بطورکلی تحلیل زنجیره ارزش برای تولید محصولات را میتوان بر حسب فعالیتهای اصلی و پشتیبانی خلاصه نمود.

براساس تئوری و تعریف ، زنجیره ارزش شامل فعالیتهایی است که برای سازمان دارای ارزش افزوده است و می تواند فرایند تولید و عرضه محصول را تسهیل و محصول نهایی را از جهت قیمت ، رقابتی سازد.

زنجیره ارزش مجموعه ای از فعالیتهایی است که سبب می گردد تا در فرایند انجام کار ، ارزش واقعی محصول و یا خدمت را در فرایند تامین ، تولید و توزیع را به شکل علمی تحلیل نماید وارزش افزوده برای ذینفعان بخصوص مشتریان کمک نموده و بقای سازمان را در فضای رقابتی تضمین نماید.

شرکتها درچرخه تولیدخود بدنبال راهی برای افزایش میزان سودند،درتمامی مراحل تولیدازتامین مواداولیه تاعرضه محصول وخدمات پس از فروش این سودرامی توان جستجوکرد.برای اینکار ابتدا بایدفعالیتهای هر بخش راشناسایی کرد وتجزیه وتجلیل نمود،سپس میزان ارزش افزایی هرفعالیت را بدست آوردونسبت آن رادرارزش افزوده نهایی محصول محاسبه کرد. دراین تحقیق می خواهد این سوالات رادرشرکت خزربرق ساحل تولیدکننده تابلو برقهای فشارقوی جستجو کرده و پاسخ دهد.

[1] -Value Added

[2] - Michael Porter

[3] - Value Chain Framework of Michael Porter

[4] -Value network