پایان نامه بررسی رابطه بین هیجان‌خواهی بر پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان دختر چهارم ، پنجم دبستان شهر تهران

پایان‌نامه تحصیلی

جهت اخذ درجه کارشناسی در رشته روانشناسی کودکان استثنایی

هیجان پدیده‌ای است که هر روزه در برخورد تن و روان ملاحظه می‌گردد و مسائلی مانند عشق ، کینه ، نفرت و ... موضوع هیجان را تشکیل می‌دهند. فرایندهای هیجانی با واکنش‌های بدنی غالباً دارای وابستگی هستند حتی یکی از کارکردهای دیگری تأثیر می‌گذارد. همان‌گونه که کوچکترین رفتار انسان تحت تأثیر عوامل تفاوت انگیزشی و هیجانی قرار می‌گیرد و از آنجایی که پیشرفت تحصیلی به عنوان یک مهم در آموزش و پرورش و یک امر مهمتر برای دانش‌آموزان در جهت رشد و شکوفایی ایشان در جوامع امروزی است. اثرگذاری هیجانات بر پیشرفت تحصیلی بسیار جدی است میل به پیشرفت از زمانهایگذشته وجود داشته است و انسان‌ها برای رسیدن به هدف‌های متعالی خود کوشش زیادی به عمل آوردند و یکی از راه‌های رسیدن به اهداف خود تحصیل علم و دانش در تمام مقاطع تحصیلی می‌باشد.

بدین منظور 450 نفر دانش‌آموز کلاس‌های چهارم و پنجم دبستانهای منطقه 2 شهر تهران در سال تحصیلی 85-84 به روش نمونه‌گیری تصادفی ساده گزینش و از بین آنان 100 نفر دانش‌آموز انتخاب نموده و آزمونهای دانش‌آموزی تحقیق کرده و بین هیجان‌خواهی و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان دختر مقطع چهارم ارتباط معنی‌داری وجود دارد. در مورد تأثیر هیجان‌خواهی بر پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان دختر مقطع پنجم این نتیجه بدست آمد که دانش‌آموزانی که دارای پیشرفت‌ تحصیلی هستند هیجان‌خواهی بیشتری نسبت به دانش‌آموزانی که در همان مقطع پیشرفت تحصیلی ندارند را دارا هستند.

در مورد دانش‌آموزان دختر مقطع چهارم نیز نتیجه بدین‌گونه است که میزان هیجان‌خواهی دانش‌آموزانی که پیشرفت تحصیلی دارند بیشنر از دانش‌آموزانی است که در همان مقطع پیشرفت تحصیلی ندارند.

فصل اول

کلیات

مقدمه :

آدمی موجود شگفت‌انگیزی است با استعدادهای گوناگون از قبیل ادارک وقایع، قضاوتهای پیچیده یادآوری اطلاعات گذشته ، حل مسائل، طرح و انجام نقشه‌های مختلف، اما این ماشین ظریف و پیچیده ممکن است برای مقاصد مختلفی بکار افتد مثلاً جنگ طرح کند یا به اکتشاف فضایی بپردازد.انسان دیگر را تحقیر کند و یا بیماری را نوازش کند و بالاخره خواهان دوستی و سرافرازی می‌باشد یا سلطه‌جویی در جمع (براهنی ، 1349).

روانشناسان در نتیجه پژوهشها و بررسی‌های گوناگون و پی‌گیر دریافته‌اند که بیشتر رفتارهای آدمی به علت خاصی پدید می‌آیند.(پارسا، 1375)

ظهور رفتارهای انسان تنها به وجود محرک و متغیرهای ژنتیک وابسته نیست بلکه شدت و فرکانش متغیرهای مداخله‌گر درون ارگانیزمی در پدیدآیی رفتارهای انگیزشی و هیجانی سهم بسزایی دارند. (خداپناهی ، 1379)

هیجان پدیده‌ای است که هر روز در برخورد تن و روان ملاحظه می‌شود و مانعی مانند عشق، کینه، نفرت ، غم و شادی و خشم و غضب ، پرخاشگری و حالتهای دیگر انفعالی ما ویژگی‌های خاص خود موضوع هیجان را تشکیل می‌‌دهند . فرایندهای هیجانی با واکنش‌های بدنی غالباً دارای وابستگی هستند و حتی یکی در کارکرد دیگری تأثیر می‌گذارد. چنانکه قلب گاهی به شدت دچار ضربان می‌شود و اشک خودبخود از چشم‌ها فرومی‌ریزد یا آنکه رنگ رخسار فرد می‌پرد و به زردی می‌گراید و گاهی دستها و پاهای او می‌لرزد. ممکن است به زمین درغلطد. کوشش در راه مهار کردن واکنش‌های هیجانی عملی ارزشمند و انسانی و اجتماعی است. (پارسا، 1379)

اما گاهی هیجان‌ها در جهتی گرایش پیدا می‌کنند و با تأثیر خود بر امری نتیجه قابل قبولی به همراه خواهند داشت . اگر بخواهیم بطور کلی اثرگذاری هیجان‌ها را روشن سازیم باید بیاد داشته باشیم که هیجان نظامی است که هم بر نظام‌های دیگر اثر می‌گذارد و هم از آنها متأثر می‌شود. همانگونه که کوچکترین رفتار انسان تحت تأثیر عوامل متفاوت انگیزش و هیجانی قرار می‌گیرد و از آنجایی که پیشرفت تحصیلی به عنوان یک امر مهم در آموزش و پرورش یک امر مهمتر برای دانش‌آموزان در جهت رشد و شکوفایی ایشان در جوامع امروزی است اثرگذاری هیجانات بر پیشرفت تحصیلی بسیار جدی است میل به پیشرفت از زمانهای گذشته وجود داشته است و انسانها برای رسیدن به هدفهای متعالی خود کوشش زیادی به عمل آوردند و یکی از راههای رسیدن به اهداف خود تحصیل علم و دانش در تمام مقاطع تحصیلی می‌باشد. بنابراین اگر فرد در این راه موفق شود می‌تواند به پیشرفت دست یابد و اهداف خود نائل گردد. پیشرفت تحصیلی بستگی به عوامل سندی چون محیط مدرسه، معلم ، کتابهای درسی و ... دارد. عوامل هیجانی فردی مثل کنجکاوی ، علاقمندی، اضطراب و ... عوامل هیجانی که محیط مدرسه در آن دخیل است طبیعتاً بر نمره درسی شاگردان اثرگذار است.

بنابراین منظور از این پژوهش بررسی رابطه بین هیجان‌خواهی بر پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان دختر مقطع چهارم و پنجم دبستانهای منطقع 1-2 شهر تهران می‌باشد.

بیان مسئله :

هیجانها در زندگی آدمی دارای اهمیت فراوان می‌باشد. واژه هیجان [1] را هنگامی به کار می‌بریم که می‌خواهیم به توصیف احساس‌هایی چون عشق، نفرت ، امید ، کنجکاوی و ... بپردازیم . این احساس‌ها در زندگی ما نقش بسیار مهمی را بعهده دارند و نه تنها در خوشبختی ما موثرند ، بلکه بر سلامت حافظه‌و نیروی عقل و ادارک ما نیز تأثیر دارند. به تجربه ما معنا می‌بخشند. در داوری ما در مورد اشخاص و اشیاء دخالت می‌کنند و در تصمیم کردار ما هم نفوذ انکارناپذیری دارند. آگاهی از تأثیر هیجان‌ها تنش ما را در رفتار خودمان و دیگران از جمله شاگردانمان افزایش می‌دهد. معلمان علاوه بر اینکه باید در رفتار شاگردان بینش داشته باشند لازم است برای پرورش هیجانهای آنها نیز کوشش کنند و برای تربیت هیجان‌های کودکان باید بکوشیم دو کار را انجام دهیم :

الف : به کودکان یاری دهیم تا ارزش‌های واقعی را درک کنند.

ب : آنان را در بیان هیجان‌هایشان به شیوه‌های خلاق و رضایت‌بخش رهبری کنند. (پارسا / 1377)

افراد طبق تفاوتهای فردی که با یکدیگر دارند از حوادث اطراف نیز بطور متفاوت برداشت می‌کنند. نشان دادن احساسات و عملکرد در موقعیت هیجانی هم در افراد متفاوت است. حال اگر در موقعیت کلاس دانش‌آموزان تحت تأثیر هیجانی قرار بگیرند بر هر یک از آنها تأثیر متفاوت بر جای خواهد گذاشت. اگر هیجانی بر علایق دانش‌آموزان منطبق باشد می‌تواند میزان یادگیری و بازدهی تحصیلی اثر مثبت داشته باشد ولی اگر هیجان ایجاد شده بر طبق تفاوتهای فردی موجب التذاذ فرد قرار نگیرد اثر منفی خود را نشان خواهد داد. بنابراین بدلیل اینکه هیجانها بر تمام امور زندگی انسان مخصوصاً بر عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان تأثیر می‌گذارد پژوهشگر قصد دارد به بررسی ارتباط بین هیجان‌خواهی دانش‌آموزانی که از نظر تحصیلی پیشرفت دارند بیشتر است یا خیر. در پایان پژوهشگر به مقایسه هیجان‌خواهی دانش‌آموزان سال چهارم و پنجم که پیشرفت تحصیلی دارند با دانش‌آموزان همان مقطع که پیشرفت تحصیلی ندارند می‌پردازد. پژوهشگر در این پژوهش تلاش می‌کند به بررسی رابطه بین هیجان‌خواهی بر پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان دختر چهارم و پنجم دبستان منطقه 2 تهران بپردازد.

اهمیت و ضرورت پژوهش :

یکی از اهداف مهم این پژوهش این است که معلمان و مسئولان مدارسه را در هدایت دانش‌آموزان برای استفاده صحیح و بجا از هیجان‌ها در موقعیت‌های گوناگون یاری می‌رسانند. همچنین به دانش‌آموزان کمک می‌کنند تا آنها بتوانند هیجان‌های خود را کنترل کنند تا بتوانند در امر تحصیل علم و دانش موفق باشند و اگر معلمان از تأثیر هیجان‌خوهی دانش‌آموزان خود اطلاع کافی داشته باشند آنها می‌توانند راههای مهار هیجانها را به دانش‌آموزان ارائه دهند. بدین وسیله معلمان مدارس می‌توانند با فراهم کردن زمینه‌های مناسب هیجان‌خواهی دانش‌آموزان را ارضا نمایند و اگر این میل ارضا نگردد باعث می‌شود که در موقعیت‌های دیگر ارضا گردد و ممکن است زمانیکه معلمان مشغول تدریس هستند مشکلاتی را در کلاس بوجود آورند و سبب کاهش یادیگری سایر دانش‌آموزان گردند و معلمان می‌توانند دانش‌آموزان هیجان‌خواه را مشخص نمایند و تمایلات هیجان‌خواهی آنهارا بشناسند و در مواقعی کانند زنگ ورزش از فعالیت‌هایی که آنها تمایل به انجام آن دارند استفاده کنند. این کار سبب می‌شود که در امر تحصیل تلاش خود را به کار گیرند . آگاهی از تأثیر هیجان‌ها منش ما را در رفتار خودمان و دیگران از جمله شاگردانمان افزایش می‌دهد معلمان علاوه بر اینکه باید در رفتار شاگردان بینش داشته باشند لازم است برای پرورش هیجان‌های آنان نیز کوشش کنند. ( پارسا ، کاربرد روانشناسی در تدریس ، 1377)

اهداف تحقیق :

هدف کلی : هدف کلی در این پژوهش بررسی رابطه بین هیجان‌خواهی بر پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان دختر مقطع چهارم و پنجم دبستان‌های منطقه 2 شهر تهران می‌باشد.

اهداف جزیی :

اهداف جزئی در این پژوهش عبارتند از :

1-

بررسی رابطه بین هیجان‌خواهی و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان دختر مقطع چهارم ابتدایی

بررسی هیجان‌خواهی دانش‌آموزان دختر مقطع پنجم که پیشرفت تحصیلی دارند با هیجان‌خواهی دانش‌آموزان همان مقطع که پیشرفت تحصیلی ندارند.

بررسی هیجان‌خواهی دانش‌آموزان دختر مقطع چهارمکه پیشرفت تحصیلی دارند با هیجان‌خواهی دانش‌آموزان همان مقطع که پیشرفت تحصیلی ندارند.

[1] - emotion